John Murray'ın İstanbul Büyükelçiliği (1765-1775)

Büyük Britanya'nın İstanbul Büyükelçisi John Murray (1765-1775) tezimizin temel konusudur. Ayrıca bu dönemin Türk- Britanya diplomatik ilişkileri bakımından önemi incelenmiştir. Britanya'nın köklü ailelerinden birine mensup olan John Murray, sahip olduğu aile bağları sayesinde Britanya diplomasine intisap etmiştir. Murray, ilk görev yeri olarak Venedik'e atanmış ve burada oldukça uzun, rahat ve başarılı bir elçilik dönemi geçirmiştir. Murray, Venedik'ten sonra terfi ederek İstanbul'a atanmıştır. Ancak Murray'ın İstanbul'daki görev dönemi, hem kendi şahsı için hem de Britanya diplomasi için oldukça zorlu bir süreçti. Murray, görev süresinin ilk döneminde Büyük İstanbul Depremi'nin yıkıcı sonuçları ve çeşitli doğal afetlerle karşılaşmıştı. Bunun dışında Levant ticaretinde Britanyalı tüccarların yaşadıkları ekonomik ve hukuki sorunlar, onun için önemli bir sınav niteliği taşımaktaydı.Ancak Murray'ın elçilik dönemini, seleflerinden asıl farklı kılan husus, görev süresinde gerçekleşen 1768-1774 Osmanlı Rus Savaşı'ydı. Murray, öncelikle Lehistan krizinin çözümü ile uğraşmak zorunda kalmış ancak başarılı olamamıştı. Murray, savaş başladıktan sonra çeşitli defalar arabuluculuk girişimlerinde bulunmuştu. Ülkesinin izlediği genel dış politika, onun İstanbul'daki görevini daha da zor getirmişti. Murray bu süreç içerisinde aynı zamanda, Britanya'nın geleneksel rakibi Fransa'nın İstanbul'daki temsilcileri ile Murray mücadele etmek zorunda kalmıştı. Genel olarak çalışmamızda, Murray'ın İstanbul'a atanana kadar ki yaşadığı süreç, İstanbul'daki faaliyetleri, onun döneminde Britanya Osmanlı ilişkilerinde yaşanan değişim ve Murray'ın ne ölçüde başarılı olduğu ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, Büyük Britanya, Lehistan, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, Diplomasi Great Britain's Istanbul ambassador John Murray (1765-1775) is the main subject of our thesis. And also, importance of this period has been observed in Turkish-British diplomatic relations. John Murray who is a member of an established family, joined British Diplomatic Service by the help of his family ties. Firstly, Murray had appointed to Venice as a minister. In this mission, his incumbency was long, comfortable, successful. After Venice mission, John Murray promoted and appointed as an ambassador to Istanbul. But, his duty in this mission was tedious for himself and also for British Diplomacy. In the first period of his incumbency, he has withnessed some earthquakes and natural disasters. Beside this, judicial and econonic problems of British merchants in the Levant, had to be solved by Murray. But the most distinguished factor that seperates Murray's era from his predecessor was 1768-1774 Russo-Turkish War. First of all, Murray made efforts to prevent war but he failed. After the war started, he wanted to be a negatitor several times. His country's general foreign policy, made his duty more difficult in Istanbul. Also, Britain's traditional rival France's activities was a major problem for Murray. Generally, in our study the process before the Murray's appointment to Istanbul, his service in Istanbul, alteration in Ottoman-British relations are examined. His success rate is also reviwed.Key words: Ottoman Empire, Great Britain, Poland, Russo-Turkish War 1768-1774,Diplomacy 251