Küresel kriz ortamında bankacılık sektörü ve reel sektör ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama

Bu yüksek lisans tezinin temel amacı, küresel kriz nedeniyle Türk bankacılık sektörünün reel sektör kredilerinde meydana gelen azalmanın ağırlıklı olarak arz yönlü mü talep yönlü mü olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, önce bütün olarak Türk bankacılık sektörü için, ardından ise reel sektör kredilerinde azalma meydana gelen banka türleri için ekonometrik analizler yapılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, bankacılık sektörü ve reel sektör arasındaki ilişki sektörler arasında kurulan kredi mekanizması ile ele alınmış ve kredi kanalı ile kredi daralması kavramları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, küresel krizin oluşum sürecinden, nedenlerinden, ülkelerin krizin etkilerini azaltmak için aldığı politika önlemlerinden, krizin dünya ekonomisine etkilerinden ve Türk ekonomisine yansımalarından bahsedilmiştir. Üçüncü bölüm ise çalışmanın temel konusu olan uygulama kısmını içermekte olup, uygulama için dönem olarak 2005:1-2009:12 dönemi seçilmiş ve aylık veriler kullanılmıştır. Uygulamada yöntem olarak ise en küçük kareler (EKK) ve eşbütünleşme analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, Türkiye'de bankaların reel sektör kredisi arzı, reel kredi verme kapasitesiyle, reel sanayi üretimiyle ve nominal kredi faiz oranlarıyla pozitif ilişkilidir. Reel sektör işletmelerinin kredi talebi ise, reel sanayi üretimiyle pozitif; sanayi üretim açığıyla ve nominal kredi faiz oranlarıyla negatif ilişkilidir. Ayrıca, küresel kriz ortamında reel sektör kredilerinde meydana gelen azalma hem arz hem de talep yönlüdür. Küresel kriz nedeniyle ekonomik faaliyetlerde meydana gelen daralma ve beklentilerin kötüleşmesi, kredi arzını olduğu gibi kredi talebini de azaltmıştır. Kredi daralması, kredilerde azalma yaşanırken kredi arzının kredi talebinden küçük olması olarak tanımlandığında, çalışmada Türkiye'de reel sektör kredilerinde meydana gelen azalmanın bazı aylarda kredi daralmasına işaret ettiği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Bankacılık sektörü-reel sektör ilişkisi, kredi daralması, küresel kriz, Türk bankacılık sektörünün reel sektör kredileri, eşbütünleşme analizi. The main purpose of this master thesis is to investigate the decrease of loans to real sector of the Turkish banking sector which is caused by the global crisis is mostly supply-side or demand-side. Towards this aim, econometric analyses have been made as a whole for Turkish banking sector and the bank types whose loans to real sector have decreased. The study consists of three chapters. In the first chapter, the relationship between banking sector and real sector is explained by credit mechanism and the terms credit channel and credit crunch are emphasized. In the second chapter, the generation duration and the causes of the global crisis, the policy implementations of the countries? to reduce the influences of the crisis, the effects of the crisis on the world economy and the reflections of the crisis to Turkish economy are mentioned. The third chapter includes the application part which is the main subject of the study. Monthly data covering the period 2005:1-2009:12 are used as the period and least squares and co-integration analysis are used as the methods for the application. The results indicate that loans to real sector supplies of the banks are positively related to real lending capacities of the banks?, real industrial production and nominal interest rates of loans in Turkey. The real sector enterprises? credit demands are positively related to real industrial production and negatively related to industrial productin gap and nominal interest rates of loans. Moreover, the decrease of the loans to real sector of the Turkish banking sector is both supply-side and demand-side. The contraction of economic activity arising from the global crisis and worsened expectations reduced both loan supply and loan demand in Turkey. If the term credit crunch is defined as the case that loan demand is higher than loan supply while the loans are decreasing, it can be said that the decrease of loans to real sector in Turkey indicates a credit crunch for some months.Key Words: The relationship between banking sector and real sector, credit crunch, the global crisis, Turkish banking sector?s loans to real sector, co-integration analysis. 174