Sanayileşmiş kıyısal bölgedeki ortam havasında uçucu organik bileşik kirliliği: GYTE Muallimköy Yerleşkesi ve Dilovası yerleşim bölgesinde BTEX ölçümleri

Benzen, Toluen, Etilbenzen ve Ksilen (BTEX) genel Uçucu Organik Bileşik (UOB) kirliliğinin yaygın anlamda bir göstergesi olarak görülmektedir. Bu çalışmada 2007 yılının yaz mevsimi için Dilovası'nda belirlenen iki noktada BTEX ölçümleri yapılmıştır. İlk ölçüm noktası şehir merkezinde olup diğeri art alan olarak nitelenelebilecek bir konumdaki GYTE kampüsüdür. Dilovası, konumu ve yoğun sanayileşmiş yapısından dolayı çevresel şartları oldukça kötü olarak bilinen Marmara bölgesinde bir sahil yerleşim alanıdır. Dilovası sakinlerinde kanserden ölüm, genel Türkiye ortalamasının yaklaşık üç katı bir oranda seyretmekte ve birincil ölüm nedeni olarak yer almaktadır. Hava örneklerini toplamak için aktif ve pasif örnekleme yöntemleri kullanılmış ve BTEX seviyeleri ısıl ayrıştırma ile GC-FID analitik sistemi vasıtasıyla belirlenmiştir. Hazırlık aşamasında iki, üç ve dört haftalık örnekleme periyotlarından elde edilen uzun dönem pasif örnekleme sonuçları karşılaştırılmış ve iki haftalık örnekleme en düşük geri difüzyon gözlemlenmesi dolayısıyla tercih edilmiştir. Pasif örnekleme sonuçları kullanılarak BTEX konsantrasyonları, Dilovasında (3.7;7.2;0.9:2.5) ve GYTE kampüsünde (3.9;4.4;0.6;1.8) olarak hesaplanmıştır. Dilovasından alınan aktif örneklemeler, civardaki trafikle bağlantılı UOB kirliliğinin etkilerini gösteren BTEX bileşikleri arasında önemli korelasyon olduğunu gösterirken; GYTE kampüsünün UOB kaynaklarının direk etkisinde olmayıp kirlenmiş ikincil hava kütlelerinin etkisinde olduğunu göstermiştir. Aktif tüp örneklemelerindeki BTEX seviyeleri, pasif örneklemelerden elde edilen konsantrasyonların dört katına kadar fazlalık göstermiştir. Yapılan çalışma Dilovası ortam havasında, bölgedeki başlıca UOB kirliliğini gösteren BTEX seviyelerinin kritik derecede yüksek olmadığı sonucunu ortaya koymuştur. Benzene, Toluene, Ethylbenzene and Xylene (BTEX) are the group of VOCs widely used as representative of VOC pollution. In this study for the summer of 2007, BTEX measurements were made in Dilovasi at two selected points. One was at the center of the town (Dilovasi) and the other was at GYTE campus which can be considered as a background area. Dilovasi is a coastal town in the Marmara region known for its deteriorated environmental conditions. Cancer is the primary death cause for Dilovasi residents with a ratio three times higher than Turkey?s general average. Active and passive tube sampling methods were used to collect the air samples and BTEX levels were determined by thermal desorption GC-FID analytical system. In the preparatory step long term passive sampling results for 2, 3, and 4 weeks sampling times were compared and 2-week sampling was chosen due to observed lowest back diffusion. BTEX concentration ratios were calculated as (3.7;7.2;0.9:2.5) at DLV and (3.9;4.4;0.6;1.8) at GYTE using passive sampling results. Active samples taken in the morning at DLV showed significant correlation among BTEX compounds suggesting the effect of traffic related VOC pollution at the site while GYTE is not under direct effect of VOC sources but having polluted aged air masses. BTEX levels from active tube sampling exhibit up to 4 times of the concentration values obtained from passive sampling. The study revealed that ambient air of Dilovasi does not have critically high BTEX levels which eliminates BTEX as primary VOC pollution concern in the region. 107