İsmail el-Konevi'nin kelama dair risalelerinin tahkiki

Devrinin büyük âlimlerinden olan İsmâil el-Konevî'nin (ö. 1195/1781) kaleme aldığı risâleleri kelam ilmine dâir mühim meseleleri açıklığa kavuşturmaktadır. İsmâil Efendi yer yer el-Beydâvî (ö. 684/1286) tefsîri üzerine yaptığı hâşiyeye ilâvelerde bulunmakta, yer yer de müstakil konuları ele almak suretiyele gerekli alıntıları yaparak sorulan sorulara cevap vermektedir.Çalışmada sekiz risâlenin tahkîkini yapılmıştır. İsmâil el-Konevî birinci risâlesinde kelime-i tevhîdi, ikinci risâlesinde Allah Teâlâ'nın ilminin herşeyi kapsamasını, üçüncü risâlesinde kıyametten sonra tekrar dirilmenin cisimle olmasını, dördüncü risâlesinde mükelleflerin tâkatinin yetmeyeceği şeylerden sorumlu olup olmamasını, beşinci risâlesinde Kur'ân'ın mukadderâtını, altıncı risâlesinde ﴿يُخَادِعُونَ اللهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا﴾ (el-Bakara, 2/9) âyetinin içerdiği kelâmi konuyu, yedinci risâlesinde﴿لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللهُ لَفَسَدَتَا﴾ (el-Enbiyâ, 21/22) âyetindeki kelâmi konuyu, sekizinci risâlesinde de Allah Teâlâ'nın ilmini ele almaktadır.Eserlerin tahkîkinde, bulduğumuz yazma eserlerin dört tanesinden istifâde edilmiştir. Bu nüshalardan س harfiyle işaret edilen İstanbul nüshası, ر harfiyle işaret edilen Kayseri nüshası, ص harfiyle işaret ettiğimiz Köprülü Ktp. nüshası ve ك harfiyle işaret edilen Süleymaniye Kılıç Ali Paşa nüshasıdır. Tahkik yapılırken alıntı eserlerin kaynakları ve yeri belirtilmiş, meşhur olmayan kişiler hakkında bilgi verilmiştir. ABSTRACTThe main purpose of this study is to make the great Islamic scholar Ismael Al-Qonawi (b. 1195/1781) recognized by scholars and to bring his works of the Science of Discourse in today and to present them to the benefit of the scholars.Ismael Efendi, because he is one of the great scholars of the era, clarifies the important issues of the science of discourse by his papers that he wrote. Ismael Efendi sometimes adds to his annotation on al-Beydâvî's commentary (Tafser) (b.684/1286) and sometimes he deals with individual issues. He makes the necessary quotations and answers the questions asked.The papers that we work and examine are eight pieces: In the first paper, he deals the word of tawhid; in the second paper, the science of Allah encompasses all things; in the third paper, the resurrection in the doomsday to be with the body; in the fourth paper, whether or not the obligants are responsible for the things that they cannot condone; in the fifth paper, the destiny of Quran; in the sixth paper, the subject of discourse including the verse ﴿يُخَادِعُونَ اللهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا﴾[البقرة، 2 /9]; in the seventh paper, the subject in the verse ﴿لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللهُ لَفَسَدَتَا﴾ [الأنبيآء، 21 /22], and finally, in the eighth paper, the science of Allah the Greatest.In the examination of the works, we benefitted from three of the works that we found. These copies are the copy of Istanbul indicated in the letter س, the copy of Kayseri indicated with the letter ر, and the copy of Süleymaniye Kılıç Ali Pasha indicated in the letter .كThe sources and place of the quoted works were stated during the investigation. It is informed about unrecognized people. 128