Avrupa komşuluk politikası ekseninde Avrupa Birliği'nin Doğu komşularına yönelik politikaları

Avrupa Birliği, 2004 ve 2007 yıllarında gerçekleştirdiği başarılı ve büyük genişlemeden sonra Doğu Avrupa'da daha geniş sınırlara ulaşmış, daha önce sınırdaş olduğu Doğu Avrupa ülkelerinin Birliğe katılması ile Doğu Avrupa'da kendisine yeni komşular edinmiştir. AB, Doğu Avrupa'da yer alan yeni sınırdaş komşulara 2004 ve 2007'de Birliğe katılan Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri gibi üyelik perspektifi sunmamış ve asıl sorun da burada baş göstermiştir. Bu sorunu aşmak amacıyla üyelik vaad etmeyen, ancak eski ilişkilere kıyasla daha fazla ekonomik, siyasal ve sosyal entegrasyon öneren Avrupa Komşuluk Politikası hayata geçirilmiştir. Başlangıçta, yalnızca 3 Doğu Avrupa ülkesine yönelik olarak tasarlanan Avrupa Komşuluk Politikası daha sonra Güney Kafkas ülkelerinin ve Güney Akdeniz ülkelerinin de dahil edilmesiyle 16 ülkeyi kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında AB ile Doğu komşuluğu ülkeleri arasında ikili düzeyde sürdürülen ilişkiler, Karadeniz Sinerjisi ve Doğu Ortaklığı gibi tamamlayıcı politikaların oluşturulması ile çok taraflı bir zemine taşınmıştır. Bu şekilde ülkeler arasında görüşmelerin, karşılıklı fikir alışverişlerinin gerçekleştirileceği platformlar ve forumlar oluşturulmuştur. Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında demokrasi, temel haklar ve özgürlükler, hukukun üstünlüğü gibi kavramları komşuları ile ilişkilerinde önkoşul olarak belirten Avrupa Birliği, mali yardımları da ülkelerin bu konularda gösterdiği ilerlemelere göre gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda, tezde Avrupa Birliği ve Doğu komşuları arasındaki ilişkiler incelenmiş ve bu bağlamda Avrupa Komşuluk Politikasının olumlu ve olumsuz yönleri ve temel sorunları tahlil edilmeye çalışılmıştır. After the big and successful enlargements occurred in 2004 and 2007, European Union (EU) has reached wider borders in Eastern Europe; and by the accessions of Eastern European countries once bordering with the European Union, it has obtained new neighbors. The EU hasn't provided membership perspective to these new neighbors located in Eastern Europe as it did for the Central and Eastern countries acceded to the Union in 2004 and 2007 and this has created the main problem. In order to overcome this problem, European Neighborhood Policy, which doesn't promise membership but offers a stronger economic, political and social integration, has been initiated. The European Neighborhood Policy, which was firstly designed only for 3 Eastern European countries, was then extended 16 countries including South Caucasian and South Mediterranean countries as well.The bilateral relations between the EU and Eastern neighbourhood countries within the context of European Neighbourhood Policy have gained a multilateral basis with the formation of complementary policies such as Black Sea Synergy and Eastern Partnership. By this way, platforms and forums, where multilateral negotiations and exchange of views of the countries will be conducted, have been established. Within this policy, EU, bringing forward some concepts such as democracy, fundamental rights and freedoms, and rule of law as preconditions in its relationship with its neighbors, provides financial support according to the progress of the countries in these areas. In this respect, the thesis examines the relationship between the EU and its Eastern neighbors and attempts to analyze the positive and negative aspects as well as the fundamental problems of the European Neighborhood Policy. 181