Kuantum fiziği felsefesinde belirlenimcilik tartışmaları: erner Heisenberg ve Albert einstein'ın metinlerinin söylem analizi

Bu çalışma, bilim sosyolojisinde ve bilim felsefesinde önemli bir tartışma başlığı olan determinizm kavramının, kuantum fiziğinin gelişimi ile birlikte dönüşümünü incelemeyi amaçlamaktadır. İncelemede söylem analizi yöntemine başvurulacaktır.Kuantum fiziğinin tarih sahnesine çıkması ile birlikte mikro boyutta gerçekleştirilen deneyler klasik fiziğin temel kavramlarının tartışılması ihtiyacını doğurmuştur. Bu gelişmeler, deterministik bilim anlayışının sorgulanmasına yol açmıştır. Kopenhag Ekolü'nün önemli temsilcilerinden Werner Heisenberg'in belirsizlik ilkesi, mikro boyutta doğanın tahmin edilemez olduğunu ortaya çıkarması açısından önem taşımaktadır. Bu tartışmalarda Albert Einstein, Kopenhag Ekolü'ne muhalif bir tutum sergilemiştir. Söz konusu gelişmelerin etkileri kuantum fiziğini aşmış, sosyal bilimlerde de objektif bilginin imkanının sorgulanmasına vesile olmuştur.Dil bir kültürün olduğu kadar bir felsefi yaklaşımın da taşıyıcısıdır. Bu nedenle bilimsel pratiklerde nasıl söylemlere başvurulduğu bilim sosyolojisi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmada da söylem analizi yönteminden yararlanılarak 20, yüzyılın önemli fizikçilerinden Albert Einstein ve Werner Heisenberg'in popüler bilim metinleri incelenecektir This project aims to study the shift in the concept of determinism, i.e. a major topic of discussion within both sociology and philosophy of science, along with the development of the quantum physics. Method of discourse analysis will be applied in this study.Experiments conducted at the micro level along with the emergence of the quantum physics has created the need to rediscuss the basic concepts within the classical physics. Such developments had led to to the deterministic understanding of science being questioned. Principle of uncertainty by Werner Heisenberg who is among significant agents of Copenhagen School is of importance for discovering the nature to be unpredictable at micro level. Albert Einstein had opposed Copenhagen School in these debates. Impacts of such developments had gone beyond the quantum physics and paved the way for the possibility of objective knowledge being question also within social sciences.Language bears not only a culture but also a philosophical approach. the analysis of the Discourses being employed within scientific practices is therefore important for the sociology of science. Popular science texts by Einstein and Heisenberg who are among significant physicists of the 20th century are to be studied via the method of discourse analysis in this study. 109