Optimal plant location selection in apparel company by using multi criteria decision making method

Günümüzde ürün ve hizmet çeşitliliği bakımından geniş bir yelpazeye sahip olan işletmeler meydana gelen ekonomik ve sosyal alandaki değişimlerden yoğun bir şekilde etkilendikleri için bu değişimler karşısında ayakta kalmaya çalışmaktadırlar. Varolan pazarlar bu komplike yapı içerisinde küreselleşmeyle birlikte firmalar tarafından ortak olarak paylaşılmak durumunda olduğundan, firmalar arası sıkı ve zorlu bir rekabet meydana gelmektedir. Küresel rekabetin yoğun olarak yaşandığı böyle bir ortamda kuruluş yerinin belirlenmesi uzun vadede etkili olacak oldukça önemli bir stratejik karar olarak önem taşımaktadır. Tedarik, üretim, depolama ve dağıtım gibi temel fonksiyonlarını ve bunlara bağlı ekonomik amaçlarını gerçekleştirebileceği en uygun yer olarak tanımlanan kuruluş yerinin işletmelerin üretim, dağıtım ve verimlilikleri üzerinde doğrudan bir etkisi bulunmaktadır. Bu sebeplerden dolayı bir işletmenin belirleyeceği kuruluş yeri uzun dönemde hedeflerini gerçekleştirebileceği, düşük maliyet ve yüksek kârı sağlayabilecek bir bölge olarak belirlenmelidir. Kuruluş yeri seçimi, işletmenin faaliyette bulunduğu sektöre göre hammadde temini, pazarlama, taşıma maliyetleri, ulaşım, haberleşme ve altyapı gibi birçok faktörün bir arada düşünülüp analiz edilerek ele alınması gereken bir karar olarak ortaya çıkmaktadır. Belirlenecek yerin işletmelerin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayacak niteliklere sahip olması gerektiğinden, bu işlemin bilimsel metotlar kullanılarak yapılması uzun vadede işletme açısından önem teşkil etmektedir. Aynı anda birden fazla alternatifin ve değerlendirme faktörünün bulunduğu durumda karar noktalarını değerlendirmede ise çok kriterli karar verme metotları ise oldukça yararlı sonuçlar sunmaktadır. Tekstil ve Hazır Giyim sektörü ise son yıllarda gerçekleşen teknolojik gelişmeler ve yapısal değişiklikler, üretim sürecinde yaratılan katma değer ve ihracat gelirleri içinde yüksek payı nedeniyle 1980'lerden bu yana ülkemizin lokomotif sektörlerinden olmaya devam etmektedir. Ancak sektör çeşitli tehditlerle karşı karşıya kaldığından elinde bulundurduğu fırsatları vermesi gereken kararları en iyi biçimde değerlendirmesi gerekmektedir. Bu çalışma dahilinde kuruluş yeri seçimi ile ilgili teorik bilgilere yer verilmiş, çok kriterli karar verme teknikleri incelenip, Türk Hazır Giyim Sektöründeki kuruluş yeri seçimi üzerine bir uygulama yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Hazır Giyim Sektörü, Çok Kriterli Karar Verme, AHS, Kuruluş Yeri Seçimi. Nowadays companies with wide range of variety of products and services are trying to withstand against the economic and social changes; since they are influenced by these changes intensively. Since the present markets in this complicated structure have to be shared by the companies jointly, strict and compelling competition occurs. In such an intensive environment of global competition, determination of plant location is important as a strategic decision to be effective in a long term. Plant location defined as the most suitable place for realization of basic functions as supply, production, storage, distribution and economic targets related with these, has direct influence on production, distribution and productivity of the facilities. Therefore, plant location determined by a facility should be determined as a region providing low costs and high profits, realizing targets of the facility at long term. Plant location appears as a decision required to consider and to analyze many factors such as raw material supply, marketing, transportation costs, communication, and substructure depending on the activity of facility. It is necessary that determined location should match the necessities of the facilities in a best way. Using scientific methods, this process poses importance of the business in the long term. In case where the multiple alternative and evaluation factor at the same time are used for the decision points, multi-criteria decision-making methods offer very useful results. Due to the high share of added-value and export revenue generated in the production process, structural changes and technological developments in recent years taking place; textile and apparel sector continue to be the leading sectors of the country since the 1980s. However, since the sector have faced various threats, it is necessary to assess the best way of decisions to make among the opportunities in her hands. This study gave place to theoretical knowledge regarding the choice of the plant location and also examined the multi-criteria decision-making techniques. Then, an application was made on the selection of plant location at Turkish apparel industry. Keywords: Apparel Industry, Multi-Criteria Decision-Making, AHP, Plant Location Selection. 74