Researching endothelin-1 levels in plasma and cerebrospinal fluid at the vasospasm which develops after subarachnoid hemorrhage

Amaç: Vazospazm; Subaraknoid Kanama (SAK) sonrası ortaya çıkan beyin vasküler yapıların daralması olarak tanımlanabilir. Serebral vazospazmın patogenezi net olarak anlaşılamamıştır. SAK sonrası gelişen vazospazm oluşumundan bir çok faktör sorumlu tutulmuştur. Bu faktörlerden birisi de immünoreaktif süreçtir. Biz bu çalışmamızda SAK ve sonrası hastaların, nörolojik muayenelerini, Bilgisayarlı Beyin Tomografisi'nde (BBT) tespit edilen kan miktarı ve Endotelin-1'in beyin omurilik sıvısı (BOS) ve serumdaki düzeyleri gelişen serebral vazospazm ile mukayese edilerek araştırıldı.Gereç ve yöntem: Hastalarımız 2007 ve 2009 tarihleri arasında Nöroşirurji Yoğun Bakım ünitesine SAK sonrası birkaç saat içinde başvuran hastalar arasından seçildi. SAK tanısı BBT ve Lomber Ponksiyon ( LP ) ile konuldu. Hastaların ilk nörolojik muayeneleri Hunt-Hess sınıflamasına göre, BBT'deki kan miktarı ise Fisher'e göre değerlendirildi.Bulgular: Çalışmaya dahil ettiğimiz 20 hastadan SAK sonrası 1. 3. 5. ve 7. günlerde eşzamanlı olarak serum, BOS örneği alındı. Kontrol grubu olarak ise vasküler hastalık, sinir sistemi travması veya inflamatuar hastalık kanıtı olmayan 10 kişi çalışmaya dahil edildi. Kontrol grubundan da bir defaya mahsus BOS ve serum örneği alındı. Bu örnekler Mikro Elisa yöntemiyle çalışılarak serum ve BOS'da Endotelin-1 düzeyleri tespit edildi. Hastalarımız, Hunt-Hess sınıflamasına göre 7'si Evre (E) EI (Olgu 7, 9, 13, 15, 16, 17, 18), 10'u EII (Olgu 1, 2, 4, 5, 8, 10, 12, 14, 19, 20), 1'i EIII (Olgu 11), 2'si EIV (Olgu 3, 6) olarak değerlendirildi. Fisher sınıflamasına göre ise 17'si EII (Olgu 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 ) 3'ü EIV (Olgu 3, 6, 11) olarak tespit edildi. Hastalarımızdan olgu 3, 6 ve 11'de sereberal anjiografide vazospazm tespit edildi.Sonuç: Bu çalışmamızın sonucunda SAK sonrası Endothelin -1 düzeyleri yükselmektedir. Subaraknoid kanamalı hastalarda yapılan Hunt-Hess sınıflamasının, Fisher sınıflaması ile korele olduğunu, Fisher sınıflaması yükseldikçe, Hunt-Hess sınıflamasının da yükseldiğini ve serebral vazospazm riskinin arttığı tespit edildi. Bununla birlikte spontan SAK sonrası gelişen vazospazmda özellikle Endotelin-1 önemli rol oynayabilir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Endotelin-1 (ET-1), Subaraknoid Kanama, Vazospazm. Purpose: Vasospasm, can be described with narrowing the brain vessel structure after subarachnoid hemorrhage. (SAH) Multıple factors can be responsıble fort he vasospasm which develops after subarachnoid hemorrhage.Immunreactıve process is one of the factors in our study. We assed nörologıcal examınation, blood amount in cranial computerize tomography and plasma, cerebrospinalfluıd Endothelin-1 concentration in the patients with vasospasm after subarachnoid hemorrhage.Material and Methods: The patients who have admitted to our hospital few hours after subarachnoid hemorrhage between 2007-2009 years joined with to our study. We have used cranial tomography and cerebrospinal fluid punction fort the diagnosis. First neurological examination was performed for the Hunt - Hess classification.Results: Twenty patients after subarachnoid hemorrhage synchrenous plasma and cerebrospinalfluid (CSF) samples were taken on 1., 3., 5., 7. days in our study. Ten persons who have known without any vasculerdısease, neural system travma, inflamatuar disease were chosen as a control group. The cerebrospinal fluid and plasma samples were taken from the control group only a tıme plasma; fluid samples were assed with Micro Elisa method from these samples. Our patients classified for Hunt-Hess classification seven of then were stage I (S I) (case 7, 9, 13, 15, 16, 17, 18 ), ten of then stage II (SII) (case 1, 2, 4, 5, 8, 10, 12, 14, 19 , 20 ), one of then stage III (SII)I ( case 11 ), two of then stage IV (SIV) ( case 3, 6) fort his classification. For Fisher classification seventeen of them were stage II (SII) (case 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20), three of them were stage IV (SIV) (case 3, 6, 11). Vasospasm was established with cerebral anjiograph in case 3, 6, 11.Conclusıon: Endothelin-1 concantretion increased after subarachnoid hemorrehage in our study. We establıshed correlation between Fisher and Hunt-Hess classification.Hunt-Hess clasification was rising when Fisher classification have been rise and at the same tıme vasospasm rısk was rising to.Endothelin-1 may have a ımportant role at the vasospasm after spontanous subarachnoid hemorrage. (SAH)KEY WORDS: Endothelin-1 (ET-1), Subarachnoid hemorrahage (SAH), Vasospasm 79