Turunçgillerde bulunan bazı sekonder metabolitlerin biyoteknolojik ve klasik yöntemlerle eldesi, sentezde rol oynayan genlerin moleküler yöntemlerle araştırılması

Bu tez çalışmasında klasik ve biyoteknolojik yöntemler kullanılarak bazıturunçgillerden sekonder metabolitlerin üretilmesi ve sentezinde rol oynayangenlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Klasik yöntemlerle mandarin, limon,portakal, turunç ve altıntop çeşitlerine ait meyve kabuklarından esansiyel yağlarelde edilerek kimyasal bileşimleri analiz edilmiştir. D-limonenin major bileşik veportakallarda daha yüksek olduğu bulunmuştur. Portakal ve altıntop meyveeksplantları, kallus kültürlerinde kullanılmıştır. Metabolitlerin biyoteknolojiküretiminde farklı bitki büyüme düzenleyicileri ile desteklenmiş katı ve süspansiyonMurashige & Tucker (MT) ortamı kullanılmıştır. Metabolit üretimini artırmakamacı ile sakkaroz, metil jasmonat (MeJA) ve karanlık uygulaması yapılmıştır.Kalluslardan metabolitler ekstrakte edilip toplam fenolik ve naringin miktarlarıenstrumental analizler ile yapılmıştır. Sonuç olarak, altıntopun ve albedoeksplantının daha uygun olduğu gözlemlenmiştir. Elisitör uygulamalarında 40g/Lsakkaroz daha az etkili olurken 20-30g/L sakkaroz ile 10 μM MeJA'nın metabolitüretimde daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Sentezde rol oynayan genlerin tespitiiçin Illumina HiSeqTM 2000 ile RNA-Seq analizleri yapılmıştır. In this thesis, the production of secondary metabolites in some citrus fruitsusing classical and biotechnological methods and the genes playing a role insynthesis were investigated. Essential oils were obtained from peels of the varietiesof mandarin, lemon, orange, sour orange and grapefruit and their chemicalcompositions were analyzed. D-lemonene was the major compound and found tobe higher in oranges. It was found that d-limonene was the major compound andwas higher in oranges. Grapefruit and orange fruit explants have been used incallus cultures. In the biotechnological production of the metabolites, solid andsuspension Murashige & Tucker (MT) media supplemented with different plantgrowth regulators were used. To increase the production of metabolites, sucrose,methyl jasmonate (MeJA) and darkness were applied. The metabolites wereextracted from the callus and the total phenolic and naringin amounts wereanalyzed by instrumental analysis. As a result, it has been observed that grapefruitand albedo explants are more appropriate. It has been found that sucrose 40 g/Lwas less effective in elicitor applications, while 20-30 g/L sucrose and 10 μMMeJA were more effective in metabolite production. RNA-Seq analyses wereperformed with Illumina HiSeqTM 2000 for the detection of genes involved in thesynthesis. 229