İstanbul'daki cami musikisi uygulamalarının karşılaştırmalı incelenmesi

Türk Din Mûsikîsi'nde cami mûsikîsi uygulamalarından olan ezan, kāmet ve namaz tilâveti, günün beş vaktinde icra edilip bu uygulamalar makamsal ilişkiyi hâizdir. Makamsal ilişkideki âhengin önemi, insanlar üzerindeki mânevi tesiri artırıyor olmasıdır. Öyle ki cami mûsikîsi geleneğinde her vaktin makamı, o saatin insan üzerindeki etkisi düşünülerek belirlenmiş, beş vakte ayrı ayrı makamlar tayin edilerek, ezan icrası ile başlayan makamın diğer icralarla da uyumlu olmasına riâyet edilegelmiştir. Bu araştırmada, cami mûsikîsi uygulamalarından ezan, kāmet ve namaz tilavetlerinin selâtin ve diğer camilerdeki örnekleriyle karşılaştırılması amaçlanmıştır. On selâtin, on diğer camide icrada bulunan kırk altı kişinin sesleri, doğal performanslarını elde etmek açısından haberleri olmaksızın kaydedilmiş, daha sonra kendileriyle dini mûsikî konusunda röportajlar yapılmıştır. Selâtin ve diğer camilerdeki karşılaştırmaların yanı sıra, kāmette cemaat icraları da alınmış, makamların halka etkisi de görülmek istenmiştir. Mûsikî eğitiminin önemini görmek için eğitim almış ve almamış olan kişilerin de mukayesesi yapılmıştır. Alınan kayıtların biçimsel ve makamsal analizleri yapılarak kāmetin müstakil bir Türk Din Mûsikîsi formu olduğu ispat edilmeye çalışılmıştır. Türk Din Mûsikîsi geleneğinde riâyet edilmesi gerekli görülen beş vaktin içerisindeki uygulamaların makamsal yapısı ve aralarındaki uyum saha araştırması ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Adhan, iqamah and salah recitation are practices of mosque music in Turkish Religious Music. Their chants are performed five times a day and pertain to each other in terms of their maqams. The significance of harmony in the relationship regarding maqam is that it increases the spiritual influence on people. As such, in the tradition of mosque music the maqam of each salah time is arranged by considering the influence of that specific time on people. Separate maqams for each five salah time is designated. Starting with performance of adhan, maqam is aimed to be in harmony with other practices.This research aims to compare samples of adhan, iqama and salah chants among mosque music practices in selatin and other mosques. To achieve natural performances, voices of forty-six people in ten selatin and ten other mosques were recorded without giving any prior information. Following this, interviews about religious music were made with these aforementioned people. Along with comparisons in selatin and other mosques, performances of congregation were also taken into consideration to see maqams' influence on public. To reveal the significance of training in religious music, trained and untrained people were also compared. Records were analysed according to their maqams and stylistic features to prove Iqama as a separate Turkish Religious Music form. The maqam structure and harmony among practices within five times which is seen necessary to follow-up in Turkish Religious Music tradition are tried to be determined by conducting field research. 157