Osmanlı arşiv vesikalarına göre Osmanlı-İran ilişkileri (1914-1918)

Osmanlı arşiv vesikalarına dayanılarak hazırlanan bu tezde, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti ile İran arasındaki ilişkiler incelenmiştir.Birinci Dünya Savaşı yıllarında İran, güneyden İngilizlerin, kuzeyden Rusların işgâline uğramıştır. İran devletinin içinde bulunduğu askerî, siyasî ve toplumsal vaziyet, bu işgâlin gerçekleşebilmesinin en önemli sebebidir. İran'ın işgâl edilmesi Osmanlı Devleti açısından büyük bir askerî tehdit oluşturmaktadır. Bu sebeple söz konusu dönemde Osmanlı Devleti, İran'la yakından ilgilenen bir siyaset izlemiştir. Osmanlı Devleti'nin İran'a yönelik bu siyaseti, sadece askerî kaygılardan ibaret olmamıştır. Halifeliğin nüfuzunu kullanarak önce İran'ın, sonra da İran üzerinden Afganistan ve Hindistan'ın savaşa katılması için çalışılmıştır. Ne var ki Almanların da büyük umutlarla desteklediği bu proje gerçekleşememiştir. Başarısızlığın arkasındaki en önemli sebep, yapılan planlarla eldeki mevcut imkânların dengesizliği olmuştur. Prepared on the basis of the Ottoman arhive documents in this thesis, in the First World War, relations between the Ottoman Empire and Iran were investigated.In the First World War, Iran was occupied by British from the south and by Russians from the north. Located within the Iranian government, the military, political and social situation is the most important reason for this invasion is able to perform. For this reason, Ottoman Empire followed a policy of closely against to Iran in this period. The policies of Ottoman Empire against Iran not only consists of military concerned. Ottoman Empire wanted to influence to Iran, India and Afghanistan with Caliphate force. However these pojects have not been realized. The major reason behind the failure of these plans was imbalance of the present opportunity. 120