Türkiye'de yaşlı bakım hizmetlerinde toplumsal cinsiyet rollerinin belirleyiciliği: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Darülaceze Müdürlüğü örneği

Dünyada yaşlı nüfusu arttıkça yaşlıya yönelik sosyal politikaların nasıl ve neler olması gerektiği üzerine sorular da artış göstermektedir. Sadece yaşlı bakımı değil bakım hizmetindeki etkileyici rollerin neler olduğu, bu rollerin yaşlılar üzerinde nasıl bir etki oluşturduğu da nüfus artışı ile paralel düzeyde önem arz etmektedir.Yaşlı nüfusun artışı ile birlikte; kurum, aile ve evde olmak kaydıyla üç farklı bakım modeli üzerinde durulmuştur. Özellikle kurum bakımından çok yaşlının yaşadığı çevrede kalması üzerine odaklanılmakta ve bu konudaki politikalar hızla gelişme göstermektedir. Yaşlının toplumda nasıl görüldüğü, yaşlıya olan yaklaşım, yaşlı bakımının hangi koşullarda ve kim ya da kimler tarafından sağlandığı, dünya genelindeki yaşlı artışı ile paralel olarak değerlendirilmektedir. Yaşlılığın etkilendiği faktörlerden cinsiyetçi bakım anlayışı ve öğrenilmiş toplumsal cinsiyet rollerinin etkisi ile yaşlının içinde bulunduğu konum ve kurumsal bakım altındaki yansımalar ele alınmaktadır. Yaşlıların, toplumsal cinsiyet rolleri ile geldikleri bu dönemde bakımlarının bu durumdan ne kadar etkilendiği dikkate alınarak, kurumda kalma oranlarında erkekler ile kadınlar arasındaki farklılık ve artış durumları incelenmiştir. Kurumsal bakım altında toplumsal cinsiyet rollerinin bakım üzerindeki yansımaları yaşlının hem niteliksel hem de niceliksel olarak bakım alımını etkilemektedir. Bu bağlamda cinsiyet üzerinden orantısal dağılımlar, bakımın toplumsal norm ve kültürler içindeki dağılımı, rollere göre biçim alma ve neden-sonuç bağlantıları hem ülkemizde hem de dünya genelinde artan yaşlı nüfusuyla birlikte ele alınması gereken önemli bir soruyu beraberinde getirmektedir.Araştırmanın kuramsal çerçevesini, yaşlı bakım hizmetlerinde toplumsal cinsiyet rollerinin belirleyiciliği oluşturmaktadır. Bu kuramsal çerçeveyi desteklemek üzere alan araştırması yapılmıştır. Alan araştırmasından elde edilen bulgular ışığında bu konu tartışmaya açılarak derinleştirilmiştir. Alan araştırmasının İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı bulunan Darülaceze kurumunda yürütülmesi hedeflenmiştir. Örneklem tesadüfî yöntemle seçilmiş, yarı yapılandırılmış anket çalışması uygulanmıştır. Anahtar Kelimeler: Yaşlı sosyal politikaları, kurumsal bakım, toplumsal cinsiyet rolleri The elderly population in the world increases, the questions on how and what care should been social policies towards the elderly is also growing. It is important not only to focus on elderly care but also what the impressive roles of care services and how this roles have an impact on the aging population in parellel with population growth.There are been emphasized three type of care models including institution, family and home with increase in the elderly population. Especially not only institutional care but also to focus on the enviranment in which elderly lives and the policies about this issue are developing rapidly. How the elderly is seen in society and the approach to aging, how and where the elderly care is provided by whom are evaluated in parallel with the elderly increase in the world. The factors affecting aging which are understanding of sexist care and the influence of learned gender roles are under debate with the situation of the elderly and the reflections under institutional care. Differences and increase cases between men and women in institutionalization rates are analyzed taking into account the extent to which their care is affected in this period when the elderly come up with their gender roles. The reflection of gender roles on care under institutional care is affecting both elderly qualitative and quantitative care taking. In this context proportional distributions over gender, the distribution of care within social norms and cultures, shaping and cause-effect connections of care is according to the rolles bring up an important question that needs to be addressed with increasing elderly population both in our country and in the world.The theoretical framework of research effectuates determinant of gender roles in elderly care services. Field research has been conducted to support this theoretical framework. This issue has been deepened and debated in the light of findings obtained from field research. Field research was targeted to conducted in the institution of the hospice connected to the metropolitan municipility Istanbul. Sampling was selected with random method and also semi-structured survey study was implemented.Key Words: Social policies towards to elderly, Institutional maintenance, Gender roles. 137