Tip 1 diabetes mellituslu çocuklarda işitsel uyarılmış potansiyeller (P300) ve stroop testiyle bilişsel fonksiyonların incelenmesi

Tip 1 DM (Diabetes Mellitus), çocuklarda endokrin ve metabolik sorunlara ek olarak bilişsel fonksiyon bozukluklarına da yol açabilmektedir.Bilişsel fonksiyonlardaki bozulmaları erken dönemde ortaya çıkarabilen en duyarlı yöntem, olaya ilişkin potansiyellerden P300 testidir. Stroop testi, dikkati değerlendirmede altın standart olarak kabul edilen bir nöropsikolojik testtir. Bu çalışmada, tip 1 DM'li çocuklarda; seçici dikkat, işitsel ayrımsama ve kısa süreli hafıza gibi bilişsel fonksiyon bozukluklarının P300 ile Stroop testi birlikte kullanılarak değerlendirilmesi planlanmıştır. Literatürde, Tip1 DM'li çocuklarda P300 ile Stroop testinin beraberce kullanıldığı benzer bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada kırk tip 1 DM'li çocuk ve yirmi sağlıklı çocuk P300 ve Stroop TBAG testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Tip 1 DM'li çocuklar, bilişsel fonksiyonlar üzerinde etkileri olan; hem tip 1 DM ile ilişkili faktörlerden glisemik kontrol, tip 1 DM tanısı konulan yaş, tip 1 DM'nin izlem süresi, ailede diyabet öyküsü hem de tip 1 DM'nin komplikasyonlarından ketoasidoz, hipoglisemik atak, konvulziyonlar dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Tip 1 DM'li çocukların kontrol grubuna göre; P300 latansları daha uzun ve amplitüdleri daha düşük saptandı. Tip 1 DM'li çocuklarda, Stroop TBAG testinin dikkati değerlendirmede en duyarlı kısmı olan 5.bölümünü tamamlama süreleri kontrol grubuna göre daha uzun bulundu. Tip 1 DM'li çocuklarda P300 latans ölçümlerinin uzun oluşu dikkat, işitsel ayrımsama ve kısa süreli hafızadaki; P300 amplitüd ölçümlerinin düşük oluşu da dikkati toplayıp odaklanmadaki bozukluğa bağlı gelişebilir. Tip 1 DM'li çocuklarda Stroop TBAG testinin 5.bölümünü tamamlama sürelerinin uzun oluşu seçici dikkatin ve bozucu uyaranlara karşı verilen yanıtın bozulmasına bağlı gelişebilir. Çalışmamızda; beş yaşından önce tip 1 DM tanısı konulması, tip 1 DM'nin izlem süresinin uzaması, kötü glisemik kontrol ve artmış ketoasidoz ataklarının tip 1 DM'li çocuklarda bilişsel fonksiyonları olumsuz etkilediği belirlendi.Anahtar kelimeler: P300, Stroop, tip 1 DM Type 1 DM (Diabetes Mellitus) can cause cognitive dysfunction in addition to endocrine and metabolic problems in children.P300 test one of the event-related potential, is the most sensitive method that can reveal the impairments in cognitive functions in the early period. Stroop test is a neuropsychological test that is considered the gold standard in assessing attention. In this study, cognitive impairments in selective attention, auditory discrimination and short-term memory were planned to be evaluated together with P300 and Stroop test in children with type 1 DM. In the literature, there is no similar study in which P300 and Stroop tests were used together in children with type1 DM.In this study, forty children with type 1 DM and twenty healthy children were evaluated using P300 and Stroop TBAG tests. Children with type 1 DM were evaluated by both considering the diabetes-related factors which have effects on cognitive functions such as glycemic control, age at onset of type 1 DM, duration of type 1 DM, family history of diabetes mellitus and the complications of type 1 DM which have effects on cognitive functions such as ketoacidosis, hypoglycemic attack and convulsion.Children with type 1 DM had prolonged P300 latencies and reduced amplitudes compared to the control group. In children with type 1 DM, the time to complete the 5.part which is the most sensitive part of the Stroop TBAG test in evaluating attention was found to be longer compared to the control group. Attention, auditory discrimination and short-term memory were shown to be impaired due to prolonged P300 latencies; attention allocation and focus were shown to be impaired due to the reduction of P300 amplitude in children with type 1 DM. Selective attention and reaction to incongruent stimuli were shown to be impaired as a result of long time in completion of the 5.part of the Stroop TBAG test in children with type 1 DM. It was determined that the age at onset of type 1 DM before five years old, long-standing type 1 DM, poor glycemic control and increased attacks of ketoacidosis negatively affect cognitive functions in children with type 1 DM.Keywords: P300, Stroop, type 1 DM 147