Mersin-Kars-Iğdır-Bartın-Karabük illerinin doğal fon radyasyonu haritasının çıkarılması ve eser element analizleri

TENMAK D.N.. 10158 Bu çalışma, Türkiye’nin il-il doğal fon haritasının hazırlanmasını, toprak yapısının radyolojik yönden değerlendirilmesini, içme sularında doğal radyoaktivite değerlerinin tespit edilmesini, toprak ve su örneklerinde eser ve toksik element analizlerinin yapılmasını ve ilgili kaynaklardan toplumun maruz kaldığı yıllık etkin dozun tespit edilmesini amaçlayan “Çevresel radyolojik izleme ve dozimetrik değerlendirme yapılması” faaliyeti kapsamında yürütülen çalışmaların düzenli aralıklarla sunulacak olan teknik raporlar serisinin ilkidir ve Mersin, Kars, İğdır, Bartın ve Karabük illerinin sonuçlarını içermektedir. Sonuçlar incelendiğinde; • Mersin Karabük İğdır ve Bartın illeri toprak örnekleri radyoaktivite konsantrasyon değerleri ve dış ortam gama doz hızları ortalamaları Türkiye ve Dünya ortalamalarına yakın olmakla birlikte özellikle Kars ili ölçümlerinin dünya ortalamasının yaklaşık 2,5 katı civarında olduğu, • 5 ile ait içme suyu örneklerinde, toplam alfa aktivite sonuçlarının hepsinin, WHO tarafından, belirlenen, 0,5 Bq/L değerinden düşük olduğu, toplam beta aktivite konsantrasyonlarının ise, sadece Karabük iline ait bir noktada, sınır değeri 1 Bq/L aştığı, • Toplanan toprak örnekleri üzerinde “Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ne göre yapılan eser element analiz değerlendirme sonuçlarına göre illerde belirli lokasyonlarda sınır değerlerin aşıldığı, bu değerlerin MTA’nın ilgili bölgeler için düzenlemiş olduğu raporlarla uyum içerisinde olduğu, • İçme suyu örnekleri için yapılan anyon ve katyon değerleri sonuçlarının, EPA, WHO, Kanada, EEC ve TS 266 İçme Suyu Standartları ile mukayese edildiği ve kullanılmasında ve tüketilmesinde sakınca görülen noktaların belirlendiği anlaşılmaktadır. Yukarıda ifade edilen analiz sonuçları rapor içerisinde tablolar, grafikler ve eşdeğer değişim haritalandırma yöntemleri kullanılarak görselleştirilmiş ve kolay anlaşılabilir formatta sunulmaya çalışılmıştır. Ayrıca illere ait ayrıntılı analiz sonuçları incelenen noktanın konum ve koordinat bilgileri dâhil olmak üzere Ek dosyalarda sunulmuştur. This study is the first of a series of technical reports which will be presented at regular intervals and aims to determine consist of natural background map preparation of Turkey's provinces, radiologic evaluation of the soil structure, detection of the natural radioactivity values in drinking water, analyzes the trace and toxic element of soil and water samples and exposed annual effective community dose which related resources. These activities carried out under the programs of the “Environmental radiological monitoring and dosimetric evaluation”. In this report the results are presented for the Mersin, Kars, İğdır, Bartın and Karabük provinces. When examining the results; • Radioactivity concentration values of the soil samples and the mean ambient gamma dose rates of province of Karabük, Mersin, İğdır and Bartin is close to the global and Turkey average measurements although province of Kars is about 2,5 times the world average, • In all drinking water samples belongs to the 5 provinces, a total alpha activity of the results are lower than 0,5 Bq /L which determined by the WHO, the total beta activity concentrations exceeded boundary value of 1 Bq /L, only at one point at Karabük province, • According to results from the assessment on the "Soil Pollution Control Regulation", the trace element analysis on the collected soil samples, the limit values are exceeded at some specific locations in some provinces and these values are consistent with the results of the value of the MTA reports which was held at respective zones, • The results of anion and cation values for the drinking waters samples are compared with the EPA, WHO, Canada, EEC and TS 266 as Drinking Water Standards and determined inconvenience locations for the use and to consume, are understood. The results of the analysis above-mentioned are visualized using tables, graphs and equivalent exchange mapping methods for the present easily understandable format at the report. It also points to detailed analysis results belongs to the provinces including of the examined location and coordinate informations are is presented in appendix files.