Farklı dönemde uygulanan bitki gelişme düzenleyicilerinin ekmeklik buğdayda verim ve kalite üzerine etkisi

Çalışma NKÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanında 2019 -2020 yılı yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Çalışmada farklı olgunlaşma grubunda yer alan Golia, Lider ve Rebelde çeşitleri kullanılmıştır. Üç ekmeklik buğday çeşidine laboratuvar koşullarında üç farklı hormonun (IAA, BAP, GA3), dört farklı dozu (0,25,50,75) üç farklı saatte (3,6,9) uygulanmıştır. Çalışmada; laboratuvar koşullarında kök sayısı, kök uzunluğu, kök ağırlığı, sürgün uzunluğu ve sürgün ağırlığı incelenmiştir. Tarla koşullarında ise üç farklı hormon (IAA, BAP, GA3) ve dört farklı hormon dozu (0,25,50,75) uygulanmıştır. Tarla çalışmalarında bitki boyu, başak boyu, bin tane ağırlığı, tane verimi ve kalite özellikleri incelenmiştir. Laboratuvar koşulunda yapılan incelemelerde hormon uygulamasının hormon, hormon dozu ve hormon saat uygulamalarının genel olarak kök özellikleri ve sürgün özellikleri üzerine önemli etki yaptığı belirlenmiştir. Yapılan önemlilik testlerinde kök sayısı üzerine en yüksek değerler IAA50 doz uygulamasında ve 6 saat süreyle uygulamada, kök uzunluğunda ise GA3 hormonu 25 mg ve 3 saat hormon uygulamasında, kök ağırlığında GA3 ve IAA 25 mg 3 saat uygulamasında bulunmuştur. Sürgün uzunluğunda en yüksek değer GA3 25 mg 6 saat uygulamasında, sürgün ağırlığında ise GA3 25 mg 6 saatte en yüksek değerler bulunmuştur. Buğdayda kök özellikleri yönünden IAA, 25 mg ve 3-6 saat uygulamalarının en etkili olduğu, sürgün özellikleri bakımında ise GA3 25 mg ve 6 saat uygulamalarının en iyi olduğu belirlenmiştir. Tarla koşullarında yapılan hormon ve hormon dozu uygulamalarında en yüksek tane verimi IAA ve BAP uygulamasında (BAP: 775,31 kg/da, IAA: 767,28 kg/da) elde edilirken, doz olarak en yüksek değer 50, 75, 25 doz uygulamalarında elde edilmiştir. Hormon uygulanmayan parseller istatistiki olarak en düşük değerleri vermiştir. Kalite özellikleri incelendiğinde hormon uygulamasının önemli kalite kriterlerinden olan normal sedim ve protein oranı üzerine önemli derecede olumlu etki yaptığı belirlenmiştir. The study was carried out in the experimental area of TNKU Faculty of Agriculture, Department of Field Crops in the growing season of 2019-2020. Bread wheat varieties, which have different maturing characteristics such as Golia, Lider and Rebelde in the study were used as materials.Three different hormones (IAA, BAP, GA3), four different doses (0,25,50,75) and four different hours (3,6 and 9 hours)in laboratory conditions were applied to the seeds of three bread wheat varieties. In laboratory conditions, root number, root length, root weight, shoot length and shoot weight were examined. In field conditions, three different hormones (IAA, BAP, GA3) and four different hormone doses (0,25,50,75 mg) were applied to the growing plants. Plant height, spike height, thousand grain weight, grain yield and quality characteristics were investigated in field conditions. According to the results obtained in the laboratory condition, it was determined that hormone application, hormone dose and hormone hour applications had a significant effect on root and shoot characteristics The highest values on the number of roots were obtained with the application of 50 mg dose of IAA hormone for 6 hours. The highest values in root length are at 25 mg dose and 3 hours application of GA3 hormone.In root weight, the highest values were obtained in 25 mg dose and 3 hour applications of GA3 and IAA hormones. While the highest value in shoot length was obtained in 25 mg 6 hours application of GA3 hormone, it was found in 25 mg dose and 6 hour application of GA3 hormone in shoot weight. In terms of root properties of wheat, 25 mg dose and 3-6 hour applications of IAA hormone and 25 mg dose and 6 hour application of GA3 hormone were determined to be the most effective in terms of shoot properties. While the highest grain yield is obtained in IAA and BAP applications (BAP: 775.31 kg/da, IAA: 767.28 kg/da) in hormone and hormone dose applications performed in field conditions, the highest value as hormone dose is obtained in 50, 75, 25 dose applications, respectively. Plants that were not treated with hormones gave statistically the lowest values. When the quality characteristics are examined, it has been determined that hormone applications have a significant increasing effect on normal sediment and protein ratio, which are important quality criteria.