ÖZLİ ÎCÂZ VE İTNÂB ARASINDAKİ DELİLLERİN KARŞILAŞTIRILMASI [91-103]

Belâğat ilminin meânî tabirlerinden olan îcâz lügatte, az sözle çok şey anlatmak veya sözü kısa kesmek manalarına gelir. Belâğat ilminde ise, kelimelerin manayı ifade edecek ölçüden az olmasıdır. İtnâb ise lügatte, sözü uzatmak veya sözü abartmak anlamlarına gelir. Belâğat ilminde ise, lafzın manadan fazla olmasıdır. Îcâz ve İtnâb Câhiliyye döneminde ortaya çıkmış İslam’ın ilk yıllarında belirgin bir şekilde kullanılmış ve Abbasi döneminde ise kavramlaşarak edebiyat sahasında konu edinilmiştir. Îcâz ile itnâbın birini diğerinden üstün görmek doğru değildir. Çünkü her birinin kendine has kuralları vardır. Yerinde kullanılan itnâb, kendi yerinde kullanılan îcâza benzer. Bunlardan birinin mutlak olarak üstünlüğünü savunmak temelden yoksundur