Abdülmecid Dönemi Hürriyet Bağlayıcı ve Kısıtlayıcı Ceza Uygulamalarına Dair Bir İnceleme

Tanzimat dönemi ile birlikte hukuk alanında köklü ve ciddi adımların atıldığı bilinmektedir. Yeni yasal düzenlemelerin hukuk camiası içinde yer bulması ve kullanılmaya başlanması bu adımların sadece birkaçını oluşturmuştur. Bu araştırmanın amacı, ceza kanunnamelerindeki ağır cezalar kategorisinde yer alan hürriyet kısıtlayıcı yönü ile sürgün, kalebent ile hürriyet bağlayıcı yönü bulunan prangabent ve kürek cezalarının incelenerek Abdülmecid döneminde Osmanlı Devleti’nin ağır ceza uygulamalarındaki sorulara cevap aramaktır. Söz konusu cezalar, dönemin ağır ceza anlayışına ilişkin ipuçları içermesi bakımından ayrı bir değere sahiptir. Araştırma soruları olarak ağır cezalar ile suçluların hangi bölgelerden nerelere sürüldüğü, hangi durumlarda zorunlu ikamete tabi tutuldukları, ne sebeple ağır işlerde çalıştırıldıkları ve hangi suç ile bir kalede hapse mahkûm edildikleri meselelerinin aydınlatılması hedeflenmiştir. İşlenen suç çeşitliliğinin cezalandırma türünün belirlenmesinde temel etken olduğu görülmüştür. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmanın veri kaynaklarını Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki döneme ait belgeler oluşturmuştur. Ağır cezalar kategorisinde yer verilen sürgün cezasının incelediğimiz diğer cezalara nispetle daha fazla uygulandığı bulgusuna rastlanılmıştır.