Analiza frekvencije hromozomskih aberacija u zaposlenih na različitim radnim mestima u zoni jonizujućeg zračenja

Cilj predstavljenog istraživanja je da ispita uticaj malih doza jonizujućeg zračenja na zaposlene na različitim radnim mestima u zoni jonizujućeg zračenja. Materijal i metode: Za studiju retrospektivne prirode analizirani su rezultati dobijeni iz kartona preventivno-periodičnih medicinskih pregleda 148 zaposlenih na različitim radnim mestima u zoni jonizujućeg zračenja u Kliničkom Centru Srbije a koji obavljaju preglede u Institutu za medicinu rada Srbije. Ispitanici su podeljeni u tri velike grupe u odnosu na izvor zračenja-oblast rada na zaposlene u nuklearnoj medicini, intrerventnoj radiologiji i opštoj radiologiji. Podaci korišćeni za studiju su podaci sa prethodnog/prvog periodičnog pregleda koji je obavljan pre ulaska u zonu jonizujućeg zračenja ili u toku prve godine izlaganja (u toku obavljanja specijalizacije, u skladu sa odlukom poslodavca da pošalje zaposlenog na pregled) i podaci sa poslednjeg periodičnog pregleda. Uzimani su u obzir ukupni i ekspozicioni radni staž, vrsta izvora zračenja, hematološki parametri (eritrociti, retikulociti, leukociti sa leukocitarnom formulom, trombociti), frekvenca i broj nestabilnih hromozomskih aberacija (ishod testa nestabilnih hromozomskih aberacija) kao i ishod mikronukleusnog testa i njihov broj (značajnih za ocenu radne sposobnosti), primljena kumulativna petogodišnja doza zračenja, morbiditet ispitanika i prisutvo profesionalnih bolesti. Hematološki parametri (eritrociti-Er, retikulociti-Rtc, ukupni leukociti-Leu, monociti-Mo, neutrofili-Neut, eozinofili-Eo, bazofili-Ba, limfociti-Ly i trombociti-Tr) su dobijani ispitivanjem periferne venske krvi u aparatu Beckman Coulter HMX ( na poslednjem periodičnom pregledu) a na prethodnom su uglavnom ispitivani starom metodom ručnog brojanja ćelija (preračunatih za statistički obradu). Nestabilne hromozomske aberacije su dobijane modifikovanom Moorhead’s mikro metodom. Mikronukleusni test je rađen metodom po Fenech-u i Morley-u...
The aim of the research is to analyse the influence of the small doses of ionizing radiation on the employees from different workplaces in the zone of ionizing radiation. Material and methods: For this study of the retrospective nature we have analyzed results obtained from the medical records based on preventive-periodical examinations of 148 persons employed at different workplaces in the zone of ionizing radiation at the Clinical Center of the Republic of Serbia. All of the employees go to medical examinations at the Institute of Occupational Medicine of Serbia. The employees were divided into three large groups as related to the source of radiation – the field of work: the nuclear medicine employees, the interventional radiology employees and the general radiology employees. The data was taken from the previous/initial checkup which had been done before the entrance to the zone of ionizing radiation or during the first year of exposure to radiation (during the specialization period, in accordance with employer’s decision to send an employee to the examination) as well as the data from the last periodical examination. We also took into consideration total and exposition work periods, type of radiation source, haematological parameters (erythrocytes, reticulocytes, leukocytes with differential blood count, platelets), frequency and number of unstable chromosomal aberrations (the results of the test of the unstable chromosomal aberrations), the results of micronucleus test and their number (important for the assessment of working ability), as well as received cumulative five-year radiation dose, morbidity of patients and presence of occupational diseases. The hematological parameters (erythrocytes-RBC, reticulocytes-Rtc, total leucocytes- WBS, monocytes-Mo, neutrophils-Neu, eosinophils-Eo, basophils-Ba and platelets) were obtained through processing of the peripheral vein blood by Beckman Coulter HMX apparatus (at the periodical checkup), while at the previous / in