Search

De meeste landbouwgronden leveren veel meer stikstof dan gebruikers zich realiseren. Door te zorgen voor ideale condities, kan de bodem het grootste deel van de stikstofbehoefte van veel gewassen leveren. Van belang is om als boer zelf de situatie goed in beeld te hebben.

Een demoveld met veertig aardappelrassen in het Zuid-Hollandse Westmaas laat duidelijke verschillen zien in gewasontwikkeling na verlaagde bemestingsgiften en zonder beregening.

Het gras is in het warme najaar van vorig jaar nog blijven groeien, ook begin januari was het warm voor de tijd van het jaar. Als de temperaturen ’s nachts boven het vriespunt blijven, zal het gras snel veel stikstof gaan opnemen. De temperatuursom zit intussen overal ruim boven de 200 en we kunnen spreken van een vroeg grasjaar. Op sociale media is het duidelijk dat half februari de zodenbemesters in de startblokken staan. Is het dan hoog tijd om het veld op te gaan?

Presentatie van Romke Postma van NMI (Nutriënten Management Instituut) over bemesting.

The aim of the project Biobased Fertilisers Achterhoek (‘Kunstmestvrije Achterhoek’ in Dutch) was to make fertilisation practices more sustainable through use of locally available nutrients that are derived from renewable sources. The project is part of the Sixth Action Programme of the Netherlands which serves the Nitrates Directive. One of the objectives was to determine the nitrogen fertiliser replacement value of biobased fertilising products that are made from animal manure. A second objective was to assess the risk of nitrogen leaching from these biobased fertilising products. These objectives were implemented by WUR- Wageningen Environmental Research in a monitoring programme which included field experiments carried out on grassland and on arable land with silage maize. This document reports the results of a second field experiment on grassland which was conducted in 2021. These results have indicated that the biobased nitrogen fertilisers tested could serve as a replacement for mineral nitrogen fertiliser., De doelstelling van het project KunstmestVrije Achterhoek (KVA) is het verduurzamen van de bemestingspraktijk door de bemesting van grasland en bouwland zo veel mogelijk in te vullen met regionaal beschikbare nutriënten. Het project is onderdeel is van het zesde Nederlandse actieprogramma in het kader van de Nitraatrichtlijn. Een van de doelstellingen betreft het bepalen van de agronomische effectiviteit van stikstof van stikstofhoudende bemestingsproducten geproduceerd uit co-vergiste varkensmest. Een tweede doelstelling het bepalen van enig risico op milieubezwaarlijkheid gelet op stikstof uitspoeling. Deze doelstellingen zijn door WUR-Wageningen Environmental Research uitgewerkt in een monitoringsprogramma met veldproeven op grasland en op maisland. Dit rapport geeft de resultaten van een tweede veldproef op grasland die in 2021 werd uitgevoerd op het proefbedrijf De Marke. De agronomische effectiviteit van de biogebaseerde stikstof meststof was vergelijkbaar met die van kalkammonsalpeter

The aim of the project Biobased Fertilisers Achterhoek (‘Kunstmestvrije Achterhoek’ in Dutch) is to make fertilisation practices more sustainable through use of locally available nutrients from renewable sources. The project is part of the Sixth Action Programme of the Netherlands, which serves the Nitrates Directive. One of the objectives is to determine the nitrogen fertiliser replacement value of biobased fertilising products made from animal manure. A second objective is to assess the risk of nitrogen leaching from these biobased fertilising products. These objectives were implemented by WUR-Wageningen Environmental Research in a monitoring programme with field experiments on grassland and on arable land with silage maize. This document reports the results of a field experiment on grassland which was conducted in 2020. The field experiment on grassland points on a similar agronomic effectivity of the biobased nitrogen fertilising product compared to calcium ammonium nitrate. The environmental performances of all fertilising products with equal rates of nitrogen were comparable., De doelstelling van het project KunstmestVrije Achterhoek (KVA) is het verduurzamen van de bemestingspraktijk door de bemesting van grasland en bouwland zo veel mogelijk in te vullen met regionaal beschikbare nutriënten. Het project is onderdeel is van het zesde Nederlandse actieprogramma in het kader van de Nitraatrichtlijn. Een van de doelstellingen betreft het bepalen van de agronomische effectiviteit van stikstof van stikstofhoudende bemestingsproducten geproduceerd uit (co-vergiste) varkensmest. Een tweede doelstelling is het bepalen van risico’s op milieubezwaarlijkheid gelet op stikstof uitspoeling. Deze doelstellingen zijn door WUR-Wageningen Environmental Research uitgewerkt in een monitoringsprogramma met veldproeven op grasland en op maisland. Dit rapport geeft de resultaten van een veldproef op grasland die in 2020 werd uitgevoerd op het proefbedrijf De Marke. De agronomische effectiviteit van de biogebaseerde stikstof meststof was vergelijkbaar met die van kalkammonsalpeter. Na de oogst van de laatste snede was de voorraad minerale stikstof in de bodemlaag 0 – 90 cm bij het biogebaseerde stikstofmeststof eveneens vergelijkbaar met de voorraad bij kalkammonsalpeter.

The aim of the project Biobased Fertilisers Achterhoek (‘Kunstmestvrije Achterhoek’ in Dutch) is to make fertilisation practices more sustainable through the use of locally available nutrients from renewable sources. The project is part of the Sixth Action Programme of the Netherlands which serves the Nitrates Directive. One of the objectives was to determine the nitrogen fertiliser replacement value of biobased fertilising products made from animal manure. A second objective was to assess the risk of nitrogen leaching from these biobased fertilising products. These objectives were implemented by WUR-Wageningen Environmental Research in a monitoring programme that included field experiments on grassland and on arable land with silage maize. This document reports the results of a field experiment with silage maize which was conducted in 2020., De doelstelling van het project KunstmestVrije Achterhoek (KVA) is het verduurzamen van de bemestingspraktijk door de bemesting van grasland en bouwland zo veel mogelijk in te vullen met regionaal beschikbare nutriënten. Het project is onderdeel is van het zesde Nederlandse actieprogramma in het kader van de Nitraatrichtlijn. Een van de doelstellingen betreft het bepalen van de agronomische effectiviteit van stikstof van stikstofhoudende bemestingsproducten gebaseerd op mest. Een tweede doelstelling het bepalen van enig risico op milieubezwaarlijkheid gelet op stikstof uitspoeling. Deze doelstellingen zijn door WUR- Wageningen Environmental Research uitgewerkt in een monitoringsprogramma met veldproeven op grasland en op maisland. Dit rapport geeft de resultaten van een veldproef met snijmais die in 2020 werd uitgevoerd op het proefbedrijf De Marke.

In the context of the Sixth Action Program of the Netherlands for the Nitrates Directive, the Pilot Biobased Fertilisers Achterhoek was implemented. Wageningen Environmental Research supported this pilot with a Monitoring Program that was carried out from 2018 until 2021. The subjects of the Monitoring Program were to investigate the risks associated with blending of bio-based fertilising products, to support demonstration fields in practice, and to carry out four, scientifically based field trials and reports on the research into these subjects. This report is the synthesis report of research results obtained from the Monitoring Program., In het kader van het zesde actieprogramma van Nederland voor de Nitraatrichtlijn werd de gebiedsgerichte Pilot Kunstmestvrije Achthoek uitgevoerd. Wageningen Environmental Research ondersteunde deze pilot met een monitoringsprogramma dat van 2018 tot en met 2021 werd uitgevoerd. Het monitoringsprogramma had als onderwerpen het onderzoeken van risico’s verbonden aan het blenden van bio-gebaseerde bemestingsproducten, ondersteuning van demonstratievelden in de praktijk en uitvoering van een viertal wetenschappelijk gebaseerde veldproeven en rapportages van het onderzoek van deze onderwerpen. Dit rapport is het syntheserapport van verkregen onderzoeksresultaten van het monitoringsprogramma.

Alle lichten staan op groen anno 2022 voor 100 % kunstmestvervanging in de akkerbouw. Agrifirm is nu ook positief daarover, zoals blijkt door de deelname aan dit webinar met passages over kunstmestvervangers uit hun webinar Slim Bemesten van 20 dec 2021, en dat is doorslaggevend. Agrifirm is immers marktleider in de meststoffenmarkt . De meststoffen zijn er, de precisiebemesters eveneens, alsmede de doseringsadviezen bij 4J bemesting met kunstmestvervangers. Aan de slag nu dus aan de keukentafels ! Voorbeelden uit de praktijk zijn er genoeg, zoals ook uit dit webinar blijkt.

The aim of the project Biobased Fertilisers Achterhoek (in Dutch: Kunstmestvrije Achterhoek) is to make fertilisation practice more sustainable by means of the use of locally available nutrients from renewable sources. The project is, as a regional pilot, part of the sixth action program of the Netherlands serving the Nitrates Directive. One of the objectives is to identify the eligible product quality and product composition of fertilising products from animal manure and sludge which can be produced by means of best available techniques for manure and sludge processing. For this objective WUR-Wageningen Environmental Research (WUR-WENR) has developed a monitoring program. A research topic is testing of a new fertilising product from animal manure and other (most renewable) nitrogen sources in demonstration field experiments. The research started in 2018. This document reports the results of the third and last year 2020., De doelstelling van het project Kunstmestvrije Achterhoek (KVA) is het verduurzamen van de bemestingspraktijk door de bemesting van grasland en bouwland zo veel mogelijk in te vullen met regionaal beschikbare nutriënten. Het project is onderdeel, als gebiedsgerichte pilot, van het zesde Nederlandse actieprogramma1 in het kader van de Nitraatrichtlijn. Een van de doelstellingen van het project betreft het identificeren van gewenste productkwaliteit en productsamenstelling van bemestingsproducten van dierlijke mest en slib, beschikbaar komend door toepassing van best beschikbare technieken voor mest- en slibverwerking. Deze doelstelling is door WUR-Wageningen Environmental Research (WUR-WENR) uitgewerkt in een monitoringsprogramma. Een onderdeel daarvan is toetsing van een nieuw bemestingsproduct van dierlijke mest en andere (meest hernieuwbare) stikstofbronnen in demovelden. Dit rapport geeft een vervolg op het onderzoek met demovelden dat in 2018 startte. De resultaten van het derde en laatste jaar van onderzoek uit 2020 worden in dit rapport gepresenteerd.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wil het gebruik van kunstmest ontmoedigen ten gunste van dierlijke mest. Deze notitie onderzoekt de verschillende financiële prikkels om te stimuleren dat dierlijke mest gebruikt wordt, zoals een heffing op kunstmest of het verstrekken van subsidies. Uit de analyse blijkt dat in de Nederlandse landbouw het gebruik van fosfaat uit dierlijke mest al vrijwel maximaal is. Het gebruik van stikstofkunstmest daarentegen is aanzienlijk. Een heffing op kunstmest is echter weinig effectief omdat de stikstof uit dierlijke mest samen met het fosfaatoverschot via export en verwerking van mest buiten de Nederlandse landbouw wordt afgezet en daarom onvoldoende beschikbaar is. Om zo veel mogelijk stikstof te behouden voor de Nederlandse landbouw is aanpassing van deze mix van mestproducten nodig. Om dit te stimuleren is een subsidie denkbaar op hoogwaardige verwerking van varkens- en rundveedrijfmest.

The aim of this thesis was to improve understanding of the role of organic inputs and soil organic matter (SOM) for crop production in contemporary arable farming in Europe. For this purpose, long-term experiments were analysed on the additional yield effect of organic inputs and savings in mineral fertiliser. In addition, a farm survey was conducted to find drivers and barriers for the use of organic inputs and to assess if arable farmers in Europe perceive a deficiency of SOM. The findings in this thesis suggest that at least on the shorter term, on average, there seems to be no immediate threat from a deficiency of SOM to crop production in arable farming in Europe. The long-term experiments showed that with sufficient use of only mineral fertilisers, on average, similar yields could be attained over multiple years as with the combined use of organic inputs and mineral fertiliser. This was reflected in the farm survey, in which a large majority of farmers indicated not to perceive a deficiency of SOM. Analysis of long-term experiments also showed that more mineral fertiliser N was saved when using farmyard manure at high N rates (with mineral fertiliser application) than at low N rates (without mineral fertiliser application), based on comparisons at equal yield. Specific crops and environments did benefit from organic inputs and more SOM in terms of crop production. Long-term experiments showed that organic inputs give benefit to crop production in wet climates and on sandy soils. In addition, farmers perceived a higher deficiency of SOM on steep slopes, sandy soils, wet and very dry climates. The additional yield effect of organic inputs was significant for potatoes. More in general, farmers who cultivated larger shares of their land with specialized crops (including potatoes, sugar beets, onions and other vegetables) than cereals perceived a higher deficiency of SOM. It seems that while the functions of SOM can be replaced with technical means to a large exten

In de biologische perenteelt is er nooit veel aandacht besteed aan de bemesting. Bekijken we N-gehaltes in de bladeren van de biologische perenpercelen, dan zitten deze vaak te laag. Toch is een evenwichtige bemesting de basis voor een goede vruchtkwaliteit, een evenwichtige groei en een constante productie. De afgelopen 3 jaar liepen er in het kader van CCBT 2 proeven, waarbij enerzijds organische bemesting zoals drijfmest en digestaat werden vergeleken met het klassieke bloedmeel. In de andere proef werden combinaties gemaakt van bio-champost met een aantal nieuwere stikstofformuleringen voor de biologische teelt.

Het vijfde Nederlandse Actieprogramma Nitraatrichtlijn biedt ruimte voor zgn. equivalente maatregelen: maatregelen waarbij gebruiksnormen verhoogd kunnen worden zonder dat de milieukwaliteit verslechtert. Dit onderzoek richt zich op evaluatie van N-bijmestsystemen voor aardappel en gebruik als equivalente maatregel. Een theoretische verkenning laat zien dat ideale N-bijmestsystemen die voor verschillende groeiomstandigheden de juiste N-gift geven een iets lager N-overschot geven ten opzichte van bemesting volgens een vaste totale gift. Evaluatie van proeven liet zien dat N-bijmestsystemen mogelijke besparingen ten opzichte van de N-bemestingsrichtlijn veelal goed konden aangeven, maar situaties met een hogere optimale N-gift niet. Daarmee heeft gebruik van N-bijmestsystemen als equivalente maatregel momenteel onvoldoende perspectief.

Spinach (Spinacia oleracea L.) is one of the most consumed leafy vegetables worldwide and it is considered to be highly nutritious. Spinach is a short-cycle leafy crop that has a high demand for nitrogen in order to rapidly come to a harvestable product that has the required dark green colour within a reasonable harvest window. In commercial production of spinach the recovery of N is poor, which may result in environmental pollution. To increase sustainability of both organic and conventional spinach cultivation there is a need to reduce the dependency on high levels of nitrogen. Growers therefore urgently need cultivars with a satisfactory yield under reduced N input conditions. Nitrogen use efficiency (NUE), defined as the ability to produce high biomass per unit N applied, is low in spinach. The present study aims to evaluate spinach genotypes for selectable traits under varying N supply and provide tools and knowledge to facilitate the development of varieties with good yield, quality and stability under low N input. To minimise environmental variation affecting the identification of traits related to NUE a screening method was developed using a hydroponics system. The genetic diversity for NUE related traits was first studied with 24 commercial cultivars under contrasting levels of N supply based on the Ingestad model with a steady-state N application. This demonstrated that the hydroponics screening strategy as a pre-screening tool enabled reliable detection of heritable variation among cultivars for NUE-related traits under optimal as well as suboptimal N input. Shoot dry weight and leaf area were preferred selectable traits for the detection of heritable differences contributing to NUE in spinach. The effect of N application strategy was examined in seven cultivars grown under hydroponics conditions with low and high N levels supplied either as a single bulk N application resembling N fertilization in field cultivation, or a steady-state N application accord

Minerale stikstofmeststoffen zijn er in verschillende soorten en vormen. Het tijdspad waarin stikstof beschikbaar komt, de prijs en de mogelijkheden voor verspreiden zijn divers .

De stikstofgebruiksnorm voor suikerbieten in het zuidelijk zandgebied is voor veel bietenpercelen te laag voor een maximale financiële opbrengst. Voor de rest van Nederland zijn de stikstofgebruiksnormen voor suikerbieten bijna altijd voldoende.

In de groenteteelt kan de stikstofbemesting beter worden afgestemd op de bodemkwaliteit en het bodembeheer. Met een gezonde bodem verkrijg je een beter productiepotentieel en lekt er minder stikstof naar het milieu toe.

'Alweer stalen nemen' zal je ongetwijfeld denken. Naast de stalen voor voor fosfor, de stalen voor GLOBALGAP, de eventuele opvolgstalen voor nitraatresidu, zijn er ook nog de verplichte stalen voor stikstofbemesting in de tuinbouw. Bedenk wel dat die stikstofstalen veruit de belangrijkste zijn om de stikstofvoorraad in je bodem goed te kunnen opvolgen. Bovendien is het stikstofstaal nog steeds het beste instrument dat je in handen hebt om de reststikstof zo laag mogelijk te houden. En hoe minder reststikstof, hoe minder nitraat er naar de MAP-meetpunten stroomt. Maar wat kunnen die stikstofstalen concreet voor jou betekenen?

Tijdens zijn doctoraatsstudie (2009-2015) onderzocht Koen Willekens vanuit verschillende hoeken welke invloed bodemverbeterende maatregelen en bodemkwaliteit kunnen hebben op de stikstofbeschikbaarheid in de bodem en de stikstofbenutting door het gewas. De studie werd uitgevoerd op basis van een driejarige opvolging van gangbare groentepercelen en via meerjarige veldproeven bodembeheer in zowel een gangbaar als een biologisch groenteteeltsysteem.

Een verkeerd gebruik van kunstmest kan goede landbouwgrond verzuren en dat kan funest zijn voor bodemorganismen. ‘Maar kunstmest kan het bodemleven juist ook stimuleren’, stelt Marjoleine Hanegraaf van het Nutriënten Management Instituut.

In januari 2016 startte een 4-jarig VLAIO-onderzoeksproject met als doel om het huidige bemestingsadvies voor de vollegrondssierteelt beter te onderbouwen. Er wordt kennis omtrent gewasbehoeftes voor stikstof bij geselecteerde sierteeltgewassen opgebouwd, en niet-destructieve meettechnieken voor monitoring van stikstoftekorten, toepassingswijzen van bemesting en mineralisatie bij verschillende pionierbedrijven worden onderzocht. Het project is een samenwerking tussen PCS, Bodemkundige Dienst van België en Universiteit Gent en wordt gefinancierd door het Agentschap Innoveren & Ondernemen van de Vlaamse overheid.

Zes melkveebedrijven kregen voor onderzoek in 2014 de ruimte om meer kunstmest-N op hun bedrijf te gebruiken dan de generieke gebruiksnormen.

Minder uitspoeling van nitraat naar het grondwater is een doel van het mestbeleid. Bij efficiëntere stikstofbemesting zou het overschot aan stikstof in de bodem moeten dalen. Daarmee zou je verwachten dat ook de nitraatconcentratie in het grondwater vermindert. Maar is dat ook zo?

Bemestingsnormen moeten voorkomen dat meststoffen het grond- en oppervlaktewater te zwaar belasten. Voor het verkennen van de hoogte ervan is door de Werkgroep Onderbouwing Gebruiksnormen een protocol ontwikkeld. Met kennis van de gewasopbrengst en de efficiëntie waarmee meststoffen door het gewas worden opgenomen, kan worden bepaald welke mestgiften milieukundig verantwoord zijn.

This literature review on mineral nutrition of cocoa was commissioned by the Scientific Committee of the Cocoa Fertiliser Initiative to address the following questions: What knowledge is currently available about mineral nutrition of cocoa? What are the current knowledge gaps? What are the key areas for further research?

In de praktijk leeft de gedachte dat bieten extra stikstof nodig hebben om hogere opbrengsten te kunnen realiseren. Ook na veel neerslag in het groeiseizoen is de gedachte dat een extra stikstofgift rendabel is. Is dit ook werkelijk zo?

Een evenwichtige bemesting is zonder twijfel de basis voor een goede vruchtkwaliteit bij elk gewas. Hierbij moeten we zoeken naar het juiste evenwicht tussen groei en productie. Maar we mogen de bodem zelf niet uit het oog verliezen.

Bemestingsnormen moeten voorkomen dat meststoffen het grond- en oppervlaktewater te zwaar belasten. Voor het verkennen van de hoogte ervan is door de Werkgroep Onderbouwing Gebruiksnormen een protocol ontwikkeld. Met kennis van de gewasopbrengst en de efficiëntie waarmee meststoffen door het gewas worden opgenomen, kan worden bepaald welke mestgiften milieukundig verantwoord zijn.

In 2014 is een onderzoek gestart op zes melkveebedrijven, waarin de bedrijven meer kunstmest-N op hun bedrijf mogen gebruiken dan de hoeveelheid die is toegestaan volgens de gebruiksnormen. De bedrijven kwamen voor dit onderzoek in aanmerking omdat hun opbrengsten van gras en/of maïs (in kg droge stof en stikstof per ha) hoger zijn dan de opbrengsten waarop de gebruiksnormen zijn afgestemd. Het doel is om te verkennen wat de gevolgen zijn van het toepassen van extra kunstmest-N op hun bedrijven.

Direct in het veld de stikstofbehoefte van graan bepalen. De Yara N-Tester bewijst dat het kan. Dit mobiele meetinstrument helpt telers om de stikstofgift met precisie af te stemmen op de stikstofbehoefte van het gewas. Ton Hendrickx, specialist bemesting, is één van de CZAV-adviseurs die actief gebruikmaakt van de Yara N-Tester.

Digestaat is het restproduct uit de biovergister. Afhankelijk van de grondstoffen waarmee een bio vergister wordt gevoed, wordt digestaat aangemerkt als A-meststof en/of als B-meststof. Onlangs zijn de regels aangepast. Welke waarde heeft digestaat als meststof en hoe kan deze optimaal worden benut? Verschil in N van compost, vaste en vloeibaar digestaat wordt uitgelegd.

Een euro aan stikstof uit bemesting levert drie euro aan kvem op. Dat blijkt uit bemestingsproeven van Agrifirm. Deze laten ook zien dat kali en nitrificatieremmers de omzetting van stikstof uit kunstmest en drijfmest in eiwit sterk verbeteren.

Minder uitspoeling van nitraat naar het grondwater is een doel van het mestbeleid. Bij efficiëntere stikstofbemesting zou het overschot aan stikstof in de bodem moeten dalen. Daarmee zou je verwachten dat ook de nitraatconcentratie in het grondwater vermindert. Maar is dat ook zo?

De stikstofbemesting van groenbemesters dreigt volgend jaar flink in de verdrukking te komen. De norm voor uitspoelingsgevoelige gewassen voor zand en lössgronden in Brabant en Limburg daalt met 20 procent. Hierdoor zullen steeds meer telers de stikstof die toegestaan is voor de groenbemester geven aan het hoofdgewas. Interview met onderzoeker Janjo de Haan van PPO-agv in Lelystad

Soja is weliswaar een vlinderbloemig gewas dat (via de vorming van stikstofknolletjes aan de wortels) in z’n eigen stikstofbehoefte kan voorzien, de ervaring leert echter dat het gewas in Nederland vaak een erg lichte bladkleur heeft gedurende het seizoen wat kan duiden op N-gebrek. Voor de vorming van de stikstofknolletjes aan de wortels is een goed geslaagde enting nodig met Rhizobium bacteriën. Over hoeveel knolletjes er per plant nodig zijn om in de N-behoefte te kunnen voorzien bestaat nog grote onduidelijkheid. Ook is niet duidelijk of een N-bemesting bij soja kan leiden tot hogere en stabielere opbrengsten.

Key words: Nitrogen, phosphorus, food chain, food pyramid, food system, food security, food cost, environmental impacts, nutrient cycling, nutrient management Nitrogen (N) and phosphorus (P) fertilizer applications have greatly contributed to the increased global food production during the last decades, but have also contributed to decreasing N and P use efficiencies (NUE and PUE) in the food production - consumption chain, and to increased N and P losses to air and water, with major ecological implications. The aim of this thesis is to increase the quantitative understanding of N and P flows and losses in the food production - consumption chain in China at regional level in the past 30 years and to develop strategies to increase NUE and PUE in the food chain. A novel ‘food chain’ approach and the NUFER model were developed to analyse N and P flows in crop production, animal production, food processing and retail, and households. Data were derived from statistical sources, literature and field surveys. Between 1980 and 2005, NUE and PUE decreased in crop production, increased in the animal production and decreased in the whole food chain. Total N losses to water and atmosphere almost tripled between 1980 (14.3 Tg) and 2005 (42.8 Tg), and P losses to water systems increased from 0.5 to 3.0 Tg. There were significant regional differences in NUE, PUE, and N and P losses; regions with high N and P losses were in Beijing and Tianjin metropolitans, Pearl River Delta, and Yangzi River Delta. Urban expansion is a major driving force for change; total N losses increased 2.9 folds, and P losses increased even 37 folds during the development of Beijing metropolitan, between 1978 and 2008. Scenario analyses indicated that implementation of a package of integrated nutrient management measures, combined with diet changes and increased imports of animal food and feed, are the most effective management options for increasing NUE and PUE, and for decreasing N and P losses. Applicati

Nieuwe dan wel verbeterde N-bijmeststrategieën op basis van gewassensing en een plan van aanpak om deze strategieën te testen.

In 2009–2012 field experiments on grassland took place to determine the N fertilizer replacement value of mineral concentrates.

De stikstofbemesting van groenbemesters dreigt volgend jaar flink in de verdrukking te komen. De norm voor uitspoelingsgevoelige gewassen voor zand en lössgronden in Brabant en Limburg daalt met 20 procent. Hierdoor zullen steeds meer telers de stikstof die toegestaan is voor de groenbemester geven aan het hoofdgewas. Interview met onderzoeker Janjo de Haan van PPO-agv in Lelystad

Maurits Bax uit Luyksgestel werkt met de Yara N-sensor. Zo spuit hij minder dan een derde van de voorgeschreven dosering voor loofdodingsmiddel in aardappelen. Andere toepassingen zijn minder praktijkrijp, zoals aardappelen bijmesten. Daarvoor lijkt een app, ontwikkeld door het PPO, uitkomst te gaan bieden. PPO Lelystad begeleidt het project waar Bax aan mee doet. De teler kreeg de afgelopen twee teeltseizoenen voor zijn aardappelen een adviesgift van PPO op basis van twee systemen: de BemestingsNavigator aardappel van Altic en een systeem dat PPO ontwikkelt. De volgende toepassing was voor het spuiten van halmverstevigers in zomergerst.

In de teelt van stamslabonen voor de industrie worden vaak problemen ondervonden met ziektes zoals Sclerotinia en Botrytis. Deze ziektes worden geassocieerd met (over)bemesting. De gebruiksnorm voor stikstofgift was in 2012 en 2013, 110 kg N/ha respectievelijk 120 kg N/ha, op zand- en kleigrond. Werd er niet bemest dan leidde dit tot een significante opbrengstverlaging. Een overbemesting tot 150% van de gebruiksnorm na aftrek van N-min gaf eveneens een opbrengstverlaging te zien. Bemesting trappen variërend van 50 tot 125% van de normbemesting lieten geen significant verschil in opbrengst zien. Een evenwichtig teeltadvies waarbij het bemestingsniveau maximaal bijdraagt aan plantweerstand en productkwaliteit is belangrijk.

In de eerste helft van 2013 voerde Koppert Biological systems een teeltproef uit bij PlantResearch in Made. Doel van de proef was te achterhalen of het mogelijk is een gelijkwaardig hoge tomatenopbrengst te realiseren met significant lagere stikstofniveaus door toepassing van het NatuGro-systeem. De proef leidde interessante inzichten op de invloed van het bodemleven op de plant.

Een bepalende factor voor een goed en duurzaam teeltresultaat is een beredeneerde stikstofbemesting. Die houdt rekening met de voorraden van een specifiek perceel en de noden van de op dat perceel geplande teelt. We geven ook de besluiten mee van 3 jaar proeven met zwavelbemesting.

Aardappelen springen minder efficiënt om met de toegediende meststoffen. Daardoor ligt nadien het nitraatresidu vaak te hoog. Sinds 2006 liepen er 3 ADLO-demonstratieprojecten waarmee het PCA, Inagro en de Bodemkundige Dienst van België (BDB) toonden dat een betere benutting van de toegediende stikstof het nitraatresidu in het najaar kan beperken.

Een volledig eigen stikstofvoorziening en geen aanvoer van meststoffen van buiten het bedrijf. Dat beoogt het project Planty Organic, een systeem van duurzame plantaardige productie. De eerste resultaten zijn bemoedigend, maar: „het blijft spannend of de bodem echt zonder externe aanvoer van mineralen vruchtbaar kan blijven.”

Maurits Bax uit Luyksgestel werkt met de Yara N-sensor. Zo spuit hij minder dan een derde van de voorgeschreven dosering voor loofdodingsmiddel in aardappelen. Andere toepassingen zijn minder praktijkrijp, zoals aardappelen bijmesten. Daarvoor lijkt een app, ontwikkeld door het PPO, uitkomst te gaan bieden. PPO Lelystad begeleidt het project waar Bax aan mee doet. De teler kreeg de afgelopen twee teeltseizoenen voor zijn aardappelen een adviesgift van PPO op basis van twee systemen: de BemestingsNavigator aardappel van Altic en een systeem dat PPO ontwikkelt. De volgende toepassing was voor het spuiten van halmverstevigers in zomergerst.

De koolteelt wordt gekenmerkt door enkele intensieve groeifases, waarbij een beredeneerde stikstofbemesting en kaliumgift afgestemd op de bodemvoorraad bekende aandachtspunten zijn. Maar de bemesting van secundaire en sporenelementen wordt vaak minder goed opgevolgd waardoor diverse gebreksziekten in het gewas te herkennen zijn.

De nieuwste gras-klavermengsels kunnen bij de huidige bemestingsniveaus meer droge stof opleveren dan gangbaar grasland. Met de steeds strengere bemestingsnormen is elke ton droge stof extra meegenomen. Zeker een nieuw gras-klaverperceel vraagt aandacht voor een voldoende klaveraandeel. Ook de bemesting gaat iets anders.

De Bodemkundige Dienst van België (BDB) en de Proeftuin voor Aardbeien en Houtig kleinfruit van pcfruit (PAH) deden vorig jaar een verkennende proef naar stikstofbemesting en irrigatie op een verlate teelt van Elsanta-aardbeien.