Search

In dit rapport wordt dieper ingegaan op de verschillende aspecten van correspondentietesten, specifiek bij het opzetten van nulmetingen naar discriminatie bij lokale besturen als werkgever. Na een korte toelichting bij het doel van de opdracht wordt er stilgestaan bij de bredere kadering waar het concept discriminatie en correspondentietesten centraal staan. Vervolgens wordt de methodiek uitgediept en het stappenplan overlopen voor de voorbereiding, uitvoering, en analyse van de correspondentietesten. Ter afsluiting staan we stil bij hoe de testen sensibiliserend ingezet kunnen worden.

Correspondence tests are the golden standard to examine discriminatory behavior in the real world. This chapter starts with distinguishing correspondence tests from related methods, such as situation tests, mystery calls, and mystery visits on the basis of three criteria. Afterwards, it briefly discusses the history of correspondence tests and its main applications during the past decades on the labor, housing, and consumer markets. Next, it considers a few methodological issues that should be taken into account while conducting correspondence tests: matched versus randomly assigned testing; signaling the discrimination ground; getting ethical approval for testing; and the representativeness of the tested subjects. Finally, this chapter ends with recommendations. Future research should combine correspondence tests with other methods of data collection, expand the scope of contexts and groups, trade-off the advantages of situation tests against the advantages of correspondence tests, and apply correspondence tests for policy applications and evaluations.

status: published

Correspondence tests have been used by scholars and civil rights organizations to measure ethnic discrimination. In contrast to research testing covering a whole market through many discrimination tests, litigation testing typically targets a single agent, which can only be tested through a very low number of tests per agent. This low number of tests poses serious methodological challenges to disentangle systematic discrimination from random treatment. This study examines from a purely statistical point of view how many discrimination tests per single agent are needed to convincingly proof discrimination. We collected unique longitudinal data about 114 real estate agents, which were tested through 10 repeated pairwise matched correspondence tests. It appears that 10 or more tests are needed per realtor to detect discrimination with a high degree of certainty. The required number of tests per agent depends on the pattern of discrimination among the agent under study, the expected non-response rate and the desired degree of certainty.

In de resolutie betreffende de bestrijding van discriminatie en racisme in de samenleving, die op 10 juni 2020 aangenomen werd door het Vlaams parlement, wordt onder andere wat het tegengaan van racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt betreft, aan de Vlaamse regering gevraagd om verder in te zetten op zelfregulering door de sectoren. Voor werk en sociale economie werd daartoe de beslissing genomen binnen de Vlaamse regering (12 juni 2020) om verder versterkt in te zetten op de ingeslagen weg van sensibilisering en zelfregulering door de sectoren. Sectoren worden in het kader van de sectorconvenants hiertoe ondersteund. Principes die hierbij naar voor geschoven worden, zijn (letterlijk uit de resolutie): - ‘vrijwilligheid: gebeurt op basis van vrijwilligheid van de sectoren, onder andere met betrekking tot de vrijwillige sectorconvenants waarin zij vormen van zelfregulering (zoals zelfcontroles, praktijktesten en vorming) kunnen opnemen; - sensibiliserend: betreft een sensibiliserend instrument, geen bestraffend, waarbij werkgevers en werknemers ook worden geïnformeerd en begeleid; - vanuit de Vlaamse Overheid zetten we in op zelfregulering door de sectoren. In het kader van de vrijwillige sectorconvenants schakelen we een versnelling hoger. De sectoren verkennen, erkennen en werken systemen van zelfregulering en zelfcontroles uit. We werken een onafhankelijk en academisch monitoringsysteem uit dat discriminatie op geaggregeerd niveau in kaart brengt en dat ook wordt gebruikt om sensibiliserend te werken en waar nodig acties uit te werken die daadwerkelijk het verschil maken op het terrein.’ Via deze opdracht beogen we de uitwerking van een onafhankelijk en academisch monitoringsysteem dat toepasbaar is en ingebed kan worden in de sectorale aanpak. Om ons advies te stofferen namen we de inzichten uit recent wetenschappelijk onderzoek door. Via discussie kwamen we tot de synthese die wordt weergegeven in onderhavig document. Als het de bedoeling is deze monitoring in te zetten om finaal te komen tot een lager niveau van arbeidsmarktdiscriminatie in de Vlaamse sectoren, dan menen we dat in verschillende fasen moet gewerkt worden: meten, remediëren en opnieuw meten. Meten is weliswaar weten, maar daarom nog niet oplossen. Omgekeerd kun je pas adequaat remediëren wanneer je eerst adequaat de pijnpunten in kaart bracht. We lichten deze visie verder toe in het volgende hoofdstuk. In Hoofdstuk 2 en Hoofdstuk 3 gaan we in op het (opnieuw) meten van discriminatie in de Vlaamse sectoren op een wetenschappelijk valide manier. Welke instrumenten komen in aanmerking? Welke kwaliteitscriteria zijn cruciaal wanneer men, in het licht van de voornoemde resolutie, op sectorniveau deze instrumenten gaat inzetten? De volgende hoofdstukken zijn meer praktisch van aard wat het (opnieuw) meten van discriminatie betreft. In Hoofdstuk 4, Hoofdstuk 5 en Hoofdstuk 6 vertalen we het theoretische kader van correspondentietesten naar een praktisch kader om discriminatie tegenover specifieke groepen te meten naar de Vlaamse sectoren en reiken we hulpinstrumenten aan om deze experimenten effectief uit te voeren. Hoofdstuk 7 en Hoofdstuk 8 maken de analoge praktische vertaalslag voor instrumenten in de zelfregulerende fase. ispartof: Het terugdringen van arbeidsmarktdiscriminatie in de Vlaamse sectoren: academische visie en instrumenten status: Published online

Deze studie ging na in welke mate de drie categorieën van maatregelen uit het actieplan tegen discriminatie op de Brusselse huisvestingsmarkt van 2018 een effect hebben gehad op de bereidheid van vastgoedmakelaars om in te gaan op een discriminerende vraag. We organiseerden hiervoor 283 mystery calls omtrent etnische discriminatie en 237 mystery calls omtrent discriminatie op basis van de inkomensbron. Uit de resultaten bleek dat 25% van de makelaars in Brussel bereid is om op vraag van de eigenaar kandidaat-huurders van vreemde origine op de één of andere manier nadeliger te behandelen. Daarnaast is 34% bereid hetzelfde te doen bij kandidaat-huurders met een sociale uitkering. Deze vormen van discriminatie op basis van de etnische afkomst en de inkomensbron zijn expliciet bij wet verboden. Frappant is bovendien dat bijna één op de drie makelaars die bereid is om etnisch te discrimineren en één op de vijf makelaars die bereid is om te discrimineren op basis van de inkomensbron, spontaan aangeven dat wat ze beloven te doen in strijd is met de antidiscriminatiewetgeving. Daarnaast zijn er antwoorden die in een ‘grijze zone’ vallen. Vastgoedmakelaars stellen immers vaak voor om een lijst met potentiële kandidaat-huurders op te stellen, waaruit de eigenaar vervolgens kan kiezen. Deze handelswijze is niet onwettelijk, maar kan wel de discriminatie faciliteren omdat op die manier de klanten de mogelijkheid krijgen om alsnog te discrimineren. Om de impact van het actieplan tegen discriminatie na te gaan, kunnen we het percentage van makelaars dat in 2018 bereid was om te discrimineren vergelijken met het percentage makelaars dat in de studie van 2017 bereid was om te discrimineren. Uit deze vergelijking blijkt dat de bereidheid om te discrimineren op basis van etnische afkomst significant gedaald is van 43% naar 25%, maar dat de bereid om te discrimineren op basis van de inkomensbron niet significant gedaald is (een verandering van 37% naar 34%). We kunnen hieruit evenwel geen causale conclusies trekken tussen het actieplan en de gevonden discriminatiepatronen, aangezien er in deze studie geen controlegroep van makelaars in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op wie het actieplan niet van toepassing was. Ook voor alle mogelijke andere verklaringsfactoren konden we niet controleren (bv. het bredere maatschappelijke klimaat of de vraag en het aanbod op de huurwoningmarkt).

Dit onderzoek ging aan de hand van 943 correspondentietesten het voorkomen van etnische discriminatie na op de private huurwoningmarkt in Antwerpen. Uit de analyses blijkt dat kandidaat-huurders met een Maghrebijnse naam systematisch benadeeld worden in vergelijking met kandidaat-huurders met een Belgische naam. Bij 40% van de huuradvertenties op Immoweb kregen Maghrebijnse kandidaten geen reactie of werden ze niet voor een bezoek uitgenodigd, terwijl kandidaten met een Belgische naam wel werden uitgenodigd voor een plaatsbezoek. De etnische discriminatie lag opmerkelijk hoger bij particuliere verhuurders (50%) dan bij vastgoedmakelaars (30%).

Verschillende gemeentes in België streven ernaar jonge, middenklasse gezinnen aan te trekken. Dit kan echter leiden tot gentrificatie en de verdringing van de oorspronkelijke inwoners. Om verdringing tegen te gaan, is het nodig te weten waar gentrificatie plaatsvindt. Van Criekingen (2008, 2009) ontwikkelde methodes om gentrificatie in kaart te brengen met de Census en paste deze toe in Brussel. De Census heeft echter het nadeel dat ze niet vrij beschikbaar is en slechts elke tien jaar verzameld wordt. Willen gemeenten sneller ingrijpen, is er nood aan een methode die voor kortere periodes kan gebruikt worden. De bijdrage van deze onderzoeksnota is daarom het uitwerken van een methode die gemeentebesturen in staat stelt die buurten te identificeren waar zich verdringing kan voordoen door snel en gemakkelijk socio-economische veranderingen te meten over kortere periodes met vrij beschikbare data. Met deze vrij beschikbare data is het onmogelijk om verdringing of de opwaardering van de huizenstock te meten. De methode die we uitwerken maakt gebruik van een samengestelde maat voor socio-economische status. In vergelijking met de individuele indicatoren heeft deze samengestelde maat het voordeel individuele variaties weg te filteren en zo een meer algemeen beeld te schetsen van de socio-economische situatie. Deze samengestelde maat wordt gebruikt om de buurten te identificeren die zowel tot de meest achtergestelde buurten van de stad behoren als de buurten waar de socio-economische status het sterkst stijgt. Ter illustratie wordt deze methode toegepast op de Gentse situatie tussen 2004 en 2009. Hoewel de uitgewerkte methode te kort schiet om gentrificatie in kaart te brengen, kan ze gemeentebesturen helpen te bepalen welke buurten van nabij moeten opgevolgd worden.

Een Belg, een Marokkaan en een Turk komen op sollicitatiegesprek: het zou het begin van een even flauwe als foute mop kunnen zijn. Maar in het België van vandaag is dit helaas geen grap en speelt afkomst bij het solliciteren nog steeds een rol. Nochtans zou iedereen in dit land gelijk moeten zijn, zo staat het ook in de grondwet. De werkelijkheid is anders. Of het nu door hun leeftijd, geslacht, afkomst, fysieke beperking of seksuele oriëntatie is, veel mensen worden benadeeld als ze een job of woning zoeken, uitgaan, winkelen of zelfs gewoon over straat wandelen. In zijn boek gaat Pieter-Paul Verhaeghe niet enkel na hoe dit komt, maar stelt ook concrete maatregelen voor. Hij gelooft sterk in de kracht van praktijktests om jezelf en anderen van vooroordelen bewust te maken en zo discriminatie te bestrijden. Want in het verkeer doen flitspalen veel bestuurders hun gedrag aanpassen. Zou het niet zinvol zijn dat er in de strijd tegen discriminatie en voor gelijkheid ook dergelijke instrumenten komen?

De voorbije jaren kwamen praktijktesten uitgebreid in de media. Academici brachten grootschalige discriminatie op de woning- en arbeidsmarkt aan het licht door middel van praktijktesten. Verschillende middenveldorganisaties en politici pleiten dan weer om praktijktesten te gebruiken om discriminerende bedrijven of verhuurders aan te pakken. Dit overzichtsartikel wil een brug slaan tussen beide werelden en nagaan in welke mate praktijktesten gebruikt kunnen worden als wetenschappelijke methode én als beleidsinstrument in de strijd tegen discriminatie. We maken eerst op basis van drie criteria een typologie op van de technieken om discriminerend gedrag te testen: situatietesten, correspondentietesten, mystery calls/visits en mystery mails. We staan hierbij telkens stil bij hun ontstaansgeschiedenis, toepassing en voor- en nadelen. Deze typologie is zeker niet algemeen aanvaard, maar ze kan toekomstig onderzoek conceptueel sturen. Vervolgens bespreken we hoever het onderzoek naar praktijktesten als beleidsinstrument staat. Er is beperkte wetenschappelijk evidentie dat praktijktesten in bepaalde omstandigheden en onder bepaalde voorwaarden effectief, haalbaar en ethisch verantwoord zijn. Wij zijn daarom voorzichtige voorstanders van het gebruik van praktijktesten als beleidsinstrument tegen discriminatie.

Het doel van dit onderzoek was om na te gaan welke specifieke vastgoedmakelaars in Gent discrimineren. We organiseerden hiervoor tussen november 2016 en november 2017 in totaal 871 juridische praktijktesten bij 86 makelaars die actief zijn op de Gentse huurwoningmarkt. In 14% van geteste huuradvertenties was er sprake van etnische discriminatie: kandidaat-huurders met een Turkse of Arabische klinkende naam werden voor dezelfde vacante huurwoning systematisch minder uitgenodigd om de woning te bezichtigen dan kandidaat-huurders met een Belgisch klinkende naam. Bij 15% van de geteste huuradvertenties vonden we een significant patroon van discriminatie op basis van ‘handicap’ terug: kandidaat-huurders met een fysieke of mentale beperking werden in die gevallen niet uitgenodigd om de woning te bezichtigen terwijl de kandidaat-huurders zonder een beperking wel. De makelaars werden meermaals getest om betrouwbare uitspraken op het niveau van de individuele makelaar te kunnen doen. Van de 86 geteste makelaars in Gent zijn er 12 makelaars waarbij er een significant patroon van discriminatie gevonden werd. We hebben geen indicatie dat kleine makelaars meer of minder zouden discrimineren in Gent dan grote makelaars. Uit simulaties blijkt bovendien dat indien de 12 discriminerende makelaars niet langer zouden discrimineren, alle kandidaat-huurders evenveel kans zouden moeten hebben – ongeacht afkomst of handicap – om uitgenodigd te worden om de woning te bezichtigen. Met andere woorden, slechts een kleine minderheid van makelaars zorgt voor de meeste discriminatie in Gent.

Deze studie onderzoekt het voorkomen van discriminatie door vastgoedmakelaars op de private huurmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest door middel van praktijktesten en mystery shopping. Discriminatie verwijst in deze studie naar de nadelige en niet te rechtvaardigen behandeling van kandidaat-huurders omwille hun etnische afkomst, leeftijd, mentale of fysieke handicap, inkomensbron, gezinssamenstelling en gender. Deze discriminatiestudie is vrij uniek in Europa omwille van haar grootschaligheid op het vlak van het aantal uitgevoerde praktijktesten en mystery calls en het aantal onderzochte discriminatiegronden.

Although there is an extensive field dedicated to the study of ethnic residential segregation, few scholars investigate the importance of household characteristics for understanding this segregation. Considering the White Flight hypothesis as a special case of the Residential Stress theory, we investigate whether there is a link between the presence of four different house hold types ethnic concentration and segregation. We therefore perform two analyses using the 2001 Census of Belgium: a binary logistic multilevel analysis investigating the chance that a neighbourhood is ethnically concentrated (i.e. has a location quotient higher than 1) and a single level linear regression analysis investigating the dissimilarity score of a city. We find that neighbourhoods with a large share ethnic majority single households and lone parents have a higher chance to be concentrated than neighbourhoods with a lower share of either household type. The same can be said for the percentage cohabitating, childless couples before adding control variables. The percentage families with young children has an inverse relation with neighbourhood concentration before adding control variables. Cities with a higher share families with young children are more segregated than cities with a lower share families with young children. Cities with a high share single households and lone parents, on the other hand, are less segregated than cities with a low share single households or lone parents. We thus conclude that it is important to consider household characteristics when studying White Flight specifically and ethnic residential segregation more general.

Voor veel huurders is het betalen van de huurwaarborg een zware last om te dragen. Banken hebben daarom in België sinds 2007 de wettelijke verplichting om via een bankwaarborg de huurwaarborg aan hun cliënten voor te schieten. Dit onderzoek ging via praktijktesten bij 549 bankkantoren in Vlaanderen na of banken al dan niet voldoen aan deze wettelijke verplichting. Bijna de helft van de banken komt deze wettelijke verplichting niet na. Circa een kwart van de bankkantoren gaat wel in op een vraag voor een bankwaarborg. De meeste banken rekenen wel hoge dossierkosten aan. De resultaten wijzen op ‘geïnstitutionaliseerde uitsluiting’ van de meest precaire huurders op de woningmarkt.

Immigratie en diversiteit zijn vaak het onderwerp van passionele debatten. Maar hoe zit het nu met de sociale positie van de Turken en Marokkanen in de maatschappij? Leven ze eerder naast dan met de Belgen? En welke plaats nemen de ‘nieuwe’ migrantengroepen zoals de Bulgaren, Slowaken en Polen in? Dit boekt schetst een beeld van de levensomstandigheden van enerzijds Turken en Maghrebijnen en anderzijds Midden- en Oost-Europeanen in Gent. De auteurs analyseren met uniek cijfermateriaal de trends van het afgelopen decennium op het vlak van werken, wonen en huwen. Ze argumenteren dat we in de Belgische migratiegeschiedenis op een dubbel keerpunt zijn gekomen. Ten eerste stellen ze vast dat de Turkse en Maghrebijnse Gentenaars geleidelijk overgaan van gesloten ‘etnische enclaves’ naar een meer interactieve ‘etnische mozaïek’. De ruimtelijke segregatie van deze groepen neemt af in Gent, de Turkse enclave in de stad boet aan belang in, en een deel van de Turken trekt naar de meer welgestelde suburbane stadsrand. Tegelijkertijd daalt het aandeel Turkse en Marokkaanse immigratiehuwelijken spectaculair. Ten tweede stellen de auteurs vast dat de Polen, Slowaken en Bulgaren in Gent momenteel minder gesegregeerd leven dan tien jaar geleden. Niettemin ontstaat het potentieel voor een Bulgaarse enclavevorming. Bovendien zijn er grote sociaaleconomische verschillen tussen deze drie migrantengroepen. Dit boek brengt een genuanceerd verhaal over het reilen van zeilen van de ‘oude’ en ‘nieuwe’ migrantengroepen in Gent. Door zijn focus op structurele thema’s biedt het een alternatief voor de dominante ‘culturalistische’ kijk op etnische diversiteit. Het doorprikt hierdoor veel gangbare clichés over migranten zonder evenwel de kop in het zand te steken voor een aantal problemen.

De slides van twee lezingen over sociale identiteiten voor de lerarenopleiding in Leuven (29/02/2012) en Kortrijk (07/03/2012).

De idee dat etnische minderheden in Nederland of België te weinig sociale contacten onderhouden met etnische Nederlanders of Belgen is momenteel populair in de Lage Landen. De vraag is echter waarom die interetnische contacten eigenlijk zo belangrijk zijn. Ze worden als cruciaal beschouwd voor de sociaal-economische integratie van de migranten zelf als voor het functioneren van de samenleving in zijn geheel. Maar is dit wel zo? In deze bijdrage reflecteren we kritisch over de meerwaarde van interetnische contacten op deze twee vlakken. Hoewel meer longitudinale studies vereist zijn, suggereert het bestaande onderzoek dat interetnische contacten voornamelijk belangrijk zijn voor de sociale cohesie van een samenleving. Voor hun sociaal-economische integratie lijken etnische minderheden meer gebaat te zijn met interklasse contacten dan met interetnische contacten.

This study explores whether ethnic differences in formal and informal networks also result in differences in social capital resources. The study fits into a broader research project that focuses on the role of individual social capital in explaining ethnic inequalities in labour market outcomes. Following the social capital theory, ethnic differences in labour market outcomes can be explained to some extent by differences in the access to and the mobilization of social capital. In previous research, the ethnic inequality in the access to social capital has been measured by social network measures, like the ethnic composition of the social contacts and the active membership of voluntary organizations. However, these social network measures are just proxies for the access to social capital, because there are not directly measuring the resources embedded in the social networks. Moreover, these studies state that ethnic bridging ties are better than ethnic bonding ties, because there are bridging into a network rich of resources. This is, however, not yet explicitly tested. Therefore, the aims of this study are to examine whether (1) there is ethnic inequality in the access to social capital and (2) the widely used social network measures (e.g. ethnic composition of the friendship network and membership of voluntary associations) assess adequately social capital resources. For these purposes, we use the position generator methodology. The position generator asks whether the respondent “knows” anyone having an occupation from a systematic list of 10-30 different occupations. Subsequently, different social capital measures can be calculated (e.g. volume of social capital and the composition of social capital). For this study, we use the first wave of the first cohort of the ASK-dataset. This data contains information about 1296 last-year vocational high school students in two multi-ethnic cities in Belgium. Belgium is an interesting case because of its high socio-economic ethno-stratification, and its old and new waves of labour migrants. The population of last-year high school students is chosen for two reasons. First, data collection in high schools is an efficient way to get representative data about this young age category. Second, measuring the access to social capital before the labour market entrance is the best moment in the life course to assess the social inequality, because having a job is also a source of social capital. The results show that the ethnic minorities have a lower volume of social capital and have less access to high and middle class social capital than the male natives. This ethnic inequality in social capital can be explained by the socio-economic inequality. Moreover, it appears that there are clear gender differences in the access to social capital among the natives. With respect to the social network measures, the results show that (1) ethnic bridging friendship ties are bridging into resource rich networks among the male ethnic minorities, but not among the female ethnic minorities, and (2) active membership in voluntary organizations is increasing the access to social capital for female ethnic minorities, but not for male ethnic minorities.

Ongeveer een jaar geleden herdoopte de sp.a zichzelf tot een netwerkpartij. Het nieuwe partijmodel was het antwoord op zowel de verkiezingsnederlaag van 10 juni 2007 als de tanende invloed van de klassieke massapartij. Deze netwerkpartij doet echter sterk denken aan het sociologische concept ‘sociaal kapitaal’. Een sociologische analyse van de sterktes en zwaktes, de mogelijkheden en bedreigingen van de netwerkpartij als organisatiemodel dringt zich bijgevolg op.

In this study we examine both theoretically and empirically whether social support can be considered as a form of social capital. Theoretically, the social support concept satisfies the conditions of the social capital conceptualisation and the main objections do not stand fire after a critical inquiry. Empirically, two well-established social capital propositions are tested with social support conceptualized as a form of social capital, using data about the attained holiday job of first year university student. For this purpose, a specific application of the resource generator with job search support items has been designed. The results confirm both the social resource proposition and the strength of ties proposition. The perceived availability of job search support seems to have a positive effect on the income and the quality of the attained holiday job. Especially instrumental job search support appears to be useful with respect to the income. In addition, it appears that job search support from the immediate and extended family (strong ties) is more effective that the support from friends (middle ties) and acquaintances (weak ties).

Het Centraal Expertencomité heeft de opdracht gekregen van de Vlaamse Overheid (VO) om ervaringen en initiatieven over verschillende systemen uit te wisselen en concrete antwoorden te formuleren op de volgende vier vragen: V1) Welke valabele methoden zijn er om discriminatie op te sporen en te monitoren, waarbij rekening wordt gehouden met de specificiteit van de verschillende domeinen (Wonen, Werk, VO als werkgever)? De bedoeling is dat er op een onafhankelijke, effectieve en academische wijze kan gemonitord worden wat de aard en het volume van de discriminatie op geaggregeerd niveau is. V2) Welke methoden kunnen ook als sensibiliserend instrument ingezet worden? V3) Met welke methoden kunnen lokale besturen aan de slag, compatibel aan het Vlaamse instrumentarium voor wonen, arbeidsmarkt en de VO, en wat zijn hier de randvoorwaarden? V4) Welke gerichte onderzoeksvragen kunnen geformuleerd worden ter verdieping van de kennis over de strijd tegen discriminatie (bv. wat zijn onderliggende mechanismen die leiden tot een ongelijke behandeling of uitsluiting)? ispartof: pages:1-54 status: Published online