Search

Iron plays a major role in photosynthesis. That’s why a shortage directly affects the production capacity of the plant. The application of chelates has made iron much more easy to absorb. Nevertheless it’s an element that we have to keep an eye on.

Although freesia leaf necrosis disease (FLN) is known in freesia cultures for over forty years, the causal agent(s) is/are still under investigation. In plants with FLN symptoms a virus belonging to the genus Ophiovirus was found; this virus is now known as Freesia sneak virus (FreSV). The virus was mechanically inoculated to and artificially maintained in host plants and purified from these plants. An antiserum was raised and an ELISA-based detection method for FreSV was developed. Mechanical inoculation from indicator plants to freesia seedlings was never successful. Transmission of FreSV using resting spores from Olpidium brassicae was tested to establish whether FreSV is the cause of FLN. The detection of FreSV was evaluated in several surveys using freesias with symptoms (66 lots), without symptoms (98 lots) and by random testing (45 lots). More than 40 different cultivars were surveyed. FreSV was found associated with FLN symptoms, although not in all the freesia lots with FLN-like symptoms. In such lots often Freesia mosaic virus (FreMV) was present and in some lots neither FreSV nor FreMV could be detected. Implications of these findings will be discussed

Een teler heeft een virus in de kas, maar hij weet niet welk virus precies? Hij heeft last van een aaltje en wil uitzoeken welk aaltje het is? Zijn de vlekjes veroorzaakt door Botrytis of door meeldauw? Binnenkort zorgen telers zelf voor antwoorden op deze vragen. Snel en goedkoop, in de kas.

Plaagwantsen zoals behaarde wants en brandnetelwants vormen in teelten als aubergine, komkommer en chrysant een serieus probleem. Ze geven al in kleine aantallen flinke schade: bloemabortie in aubergine, stengel- en vruchtschade in komkommer en splitkoppen in chrysant. Zodra telers wantsen of wantsenschade signaleren zien ze zich al snel genoodzaakt in te grijpen met middelen die schadelijk zijn voor aanwezige biologische bestrijders tegen andere plagen; het begin van het einde van hun biologie.

Plaagwantsen zoals behaarde wants en brandnetelwants vormen in teelten als aubergine, komkommer en chrysant een serieus probleem. Ze geven al in kleine aantallen flinke schade: bloemabortie in aubergine, stengel- en vruchtschade in komkommer en splitkoppen in chrysant. Zodra telers wantsen of wantsenschade signaleren zien ze zich al snel genoodzaakt in te grijpen met middelen die schadelijk zijn voor aanwezige biologische bestrijders tegen andere plagen; het begin van het einde van hun biologie.

Een teler heeft een virus in de kas, maar hij weet niet welk virus precies? Hij heeft last van een aaltje en wil uitzoeken welk aaltje het is? Zijn de vlekjes veroorzaakt door Botrytis of door meeldauw? Binnenkort zorgen telers zelf voor antwoorden op deze vragen. Snel en goedkoop, in de kas.

Bij de teelt van paprika kan flinke uitval optreden door het ontstaan een opgezwollen, zachte (rotte) plantvoet met een verkurkt oppervlak. Deze symptomen worden ‘dikke poten’ of ‘olifantspoten’ genoemd. Bij planten met deze symptomen worden schimmels zoals Pythium spp. , Fusarium solani en Phytophthora capsici waargenomen. In het project is een kennisinventarisatie onder telers en plantenkwekers gehouden, is een beschrijving van de symptomen en microscopische studie gemaakt en zijn in de kassen metingen uitgevoerd aan stengel en klimaat. Naar aanleiding van dit project zijn een aantal hypotheses opgesteld.

Bomen in stedelijke omgeving vertonen de laatste jaren een toenemend aantal aantastingen zoals scheuren, knobbels, verkleuringen en diverse vormen van afsterving van weefsel. In een poging de oorzaak te achterhalen van deze aantastingen, is nagegaan of biotische factoren een rol spelen. Dat is tot nu toe ondanks veel onderzoek niet aangetoond. Onbekende boomaantastingen Gemeente Alphen aan den Rijn heeft zich vanaf 2007 ingezet de oorzaak en effecten van onbekende boomaantastingen onder de aandacht te brengen van gemeenten, de groenbranche en de overheid. Zij gaf in de periode 2007 – 2010 Wageningen Universiteit en Research Centre (WUR) en de Plantenziektekundige Dienst opdrachten onderzoek te doen naar het verschijnsel. Nadat geen oorzaak kon worden gevonden gaf zij in 2010 opdracht aan WUR onderzoek te doen naar de effecten van hoogfrequente elektromagnetische velden. Ook ontstond er vanuit de groenbranche behoefte te weten waardoor de schade veroorzaakt wordt. Omdat in de stedelijke omgeving in toenemende mate sprake is van elektromagnetische (EM-) velden en in stedelijke omgeving boomaantastingen met toenemende frequentie voorkomen, zou het kunnen zijn dat de aantastingen veroorzaakt worden door de EM-velden. Er is op dit moment geen sterk wetenschappelijk bewijs van grootschalige experimenten voor een effect van EM-straling, zoals gebruikt voor telecommunicatie, op levende organismen. Het onderzoeksresultaat uit 2010 gaf evenwel aanleiding meer onderzoek te doen naar de effecten van hoogfrequente elektromagnetische velden op bomen. Er is daarom bij het Productschap Tuinbouw (PT) een projectaanvraag ingediend met als doel in een periode van 2 jaar te achterhalen of en zo ja, in welke mate EM-velden effect hebben op essen. Deze rapportage omvat een omschrijving van de experimentele opzet en de resultaten van de periode 2010-2012. Dit project is in 2010 gefinancierd door de opdrachtgever Gemeente Alphen aan den Rijn en in de periode 2011-2012 deels gefinancierd door de Gemeente Alphen aan den Rijn en deels door het Productschap Tuinbouw. Vraagstelling Hebben EM-velden een effect op bomen en hebben EM-velden effect op het functioneren van bomen op een wijze dat het vastgesteld kan worden aan facetten als bladontwikkeling, bladvorm, bladhoeveelheid, bladkwaliteit en de groei van stam en takken in lengte en dikte?

Bij bloemmisvorming zonder weekhuidmijten zijn, bij nader onderzoek, in de meeste gevallen in dit project toch weekhuidmijten gevonden. De enige uitzondering gaf ook op het gewas duidelijk afwijkende symptomen. Bij enkele monsters kan trips als oorzaak niet worden uitgesloten. Weekhuidmijten worden waarschijnlijk bij onderzoek en scouten vaak over het hoofd gezien. Het vereist een nauwkeurig onderzoek van symptomen en laboratoriumtechnieken om weekhuidmijtenaantasting vast te stellen. Een loupe volstaat niet. Weekhuidijten kunnen al verdwenen zijn, terwijl de bloemen toch nog schade vertonen. Weekhuidmijten kunnen zich zowel in bloemen, in knoppen, als op ingezonken plekken met bruine beharing op kelkbladeren en steel bevinden, waarbij weekhuidmijten inwendige aantasting in de stengel kunnen geven. De in Gerbera veel voorkomende weekhuidmijtensoorten uit deTarsonemidae familie laten geen sterke bladsymptomen zien. Bij sterk misvormde bloemen is ook inwendig rot gevonden dat ook al in een jong stadium op de bloembodem, net onder de buisbloemen, aanwezig was. Dit kan een aanknopingspunt zijn voor onderzoek naar het ontstaan van rotkoppen.Het Productschap Tuinbouw heeft door een consultancy opdracht dit onderzoek mogelijk gemaakt. Flori Consult Group heeft op 6 bedrijven het probleem vastgelegd, 8 monsters verzameld en de omstandigheden beschreven. Aanvullend heeft Wageningen UR glastuinbouw planten en bloemen in het laboratorium onderzocht.

Misvormde bloemen zijn een probleem in Zantedeschia. Bloementelers geven aan dat 15% misvormde bloemen regelmatig voorkomt tot soms wel 50% aan toe. Deze bloemen brengen minder of geen geld op en het kost extra tijd om deze bloemen te verwerken (extra sorteerkosten). Op het mom ent dat de bloemen uit de scheut komen is de afwijking al zichtbaar. Omdat de bloemontwikkeling en uitgroei grotendeels plaatsvind na het planten was de verwachting dat verschillen in kasklimaat (temperatuur en RV) van invloed zou den zijn op het ontstaan van misvormde bloemen. Daarom zijn gedurende twee jaren proeven uitgevoerd in vier kasafdeling met verschillende klimaatinstellingen met hogere en lagere temperaturen en een hogere (80%) en lager e (60%) RV. In deze afdelingen zijn vijf (2011) of drie (201 2) cultivars geplant op twee tijdstippen (maart en mei/juli). Voor het planten zijn de knollen eenmaal of tweemaal in gibberelline gedompeld voor bloeibevordering.

Tulpenmoza¿ekvirus (TBV) in tulp veroorzaakt veel schade in de teelt. Om virusverspreiding door bladluizen te voorkomen moet de teler in een korte periode deze bronnen van infectie verwijderen. Een tijdrovende bezigheid, die ook specifieke deskundigheid vergt. Verder bespaart dit verwijderen ook het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen om de luizen te bestrijden. Echter, experts die dit kunnen zijn schaars. Om het gebrek aan goede ziekzoekers te compenseren, werkt Wageningen UR samen met een groep tulpentelers aan een oplossing. Gerobotiseerd ziekzoeken moet in een vroeg stadium symptomen van ziekten (TBV) in het gewas (in dit geval tulp) kunnen herkennen. Het streven is dat dit minimaal even goed gebeurt als door de experts.

Bladkiep in tulp is de grootste oorzaak van uitval in de hedendaagse broeierij van tulpen. Bij het ontstaan van dit probleem spelen allerlei factoren een rol, zoals bemesting, luchtvochtigheid, temperatuur, groeisnelheid en het systeem waarin wordt gebroeid (potgrond, stilstaand water en stromend water). Men kan deze factoren beïnvloeden en daarmee een deel van de uitval voorkomen. Dikke bolmaten van gevoelige cultivars kunnen echter bijna niet zonder problemen worden gebroeid in december en januari. Naast de genoemde factoren blijkt verder dat niet alle cultivars en partijen tulpenbollen in dezelfde mate gevoelig zijn voor bladkiep. Omdat bekend is dat calcium in stengel en blad een belangrijke rol speelt in het voorkómen van bladkiep is in het verleden onderzocht of het calciumgehalte van de bollen een indicatie zou kunnen zijn voor de kans op bladkiep. Er bleek slechts een zwakke correlatie te bestaan tussen het calciumgehalte van bollen en de kans op bladkiep. In dit project is onderzocht of het calciumgehalte van specifieke onderdelen van de bol (spruit, bolbodem en bolrokken) een betere maat is voor de kans op bladkiep. In 8 cultivars, waarvan sommige in twee bolmaten, werden in een proef de calciumgehaltes van bol-onderdelen bepaald en vergeleken met de later gevonden percentages uitval door blad- of stengelkiep. De gevonden relaties bleken maar zwak. Als voorspellende waarde voor kiepen is de calciumbepaling van boldelen daarom niet geschikt gebleken. Sommige gevonden trends waren zelfs verrassend tegengesteld aan de verwachting. Een hoger calciumgehalte van de spruit zou meer kiepers geven. Het gehalte van de bolrokken leek wel enigszins te correleren met het uiteindelijk gehalte van de plant. De conclusie blijft echter dat er met een calciumbepaling vooraf geen betrouwbare voorspelling kan worden gedaan voor de kiepgevoeligheid.

Nerfstrepenziekte is in de broeierij van tulpen een ziekte waarvan tot nu toe werd vermoed dat een besmetting met het tabakskringvlekkenvirus een rol zou spelen. Toch was daar vanuit het onderzoek nooit overtuigend bewijs voor gevonden. Omdat de laatste jaren veel betere detectietechnieken voor virussen zijn ontwikkeld en zijn toe te passen is nagegaan of bij nerfstrepenziekte werkelijk sprake is van een virusbesmetting. Het bleek dat geen virussen in tulpen met nerfstrepenziek konden worden aangetoond. Daarmee lijkt vrijwel zeker dat het nerfstrepenziekte in tulpen niet door tabakskringvlekkenvirus wordt veroorzaakt.

De teelt van tulpen kampt met aantasting door verschillende virussen, met name door het mozaïekvirus (Tulip Breaking Virus of TBV). Virusaantasting uit zich in de vorm van vaak subtiele strepen, vlekken in het blad en kleurafwijkingen in de bloemen. De aanwezigheid van het virus in de tulpenbol verlaagt de opbrengst en de kwaliteit en is een belemmering voor de export. Bij een hoge besmetting worden hele partijen afgekeurd. om economische, arbeid technische én milieukundige redenen gewenst virusaantasting zoveel mogelijk te voorkomen. Een consortium van kwekers, WUR-PPO, Agro-Syntens met steun van de sector (KAVB) heeft als doelstelling om het percentage viruszieke tulpen in de gehele keten terug te dringen door middel van het ontwikkelen en testen van een autonoom werkend prototype apparaat voor detectie en verwijdering van virus besmette (tulpen) planten in het open veld.

Cavity spot is een groot probleem in de teelt van peen in het algemeen en de industrieteelten in het bijzonder. De aantasting veroorzaakt onacceptabel kwaliteitsverlies doordat donkere plekken op de peen ontstaan die na schrappen of schillen zelfs nog duidelijker naar voren komen. Aantastingpercentages tot 60 % komen voor, terwijl maximaal 5 % is toegestaan. Bij waspeen is het probleem zo groot dat teeltgebieden worden verlaten (NOP). De transportkosten kunnen door de grotere afstanden hoog oplopen om de peen naar de fabriek te vervoeren. In de praktijk zijn er geen mogelijkheden om cavity spot te bestrijden. Wel kan het optreden van cavity spot vermeden worden door - niet te telen op percelen waar eerder cavity spot is opgetreden en - niet te telen op percelen waar wateroverlast (structuur, drainage) kan optreden, - te kiezen voor kortere peenteelten zoals de teelt van Parijse wortelen, - door regelmatig penen op te rooien kan de besmetting gemonitord worden zodat de oogst kan plaats vinden voordat de aantasting te hoog wordt - zo mogelijk de teelt van minder vatbare rassen, die evenwel minder gewilt zijn. Vanwege het ontbreken van afdoende bestrijdingsmogelijkheden is de literatuur onderzocht op nieuwe mogelijkheden.

Zogenoemde 'antennes' bij lelies kunnen soms in de bloemteelt van lelie worden aangetroffen. De oorzaak van deze afwijking is destijds door de Japanse onderzoeker Otsuka gezocht in omstandigheden tijdens het ontdooiproces. PPO ging na of die bewering klopt.

Bij virusdiagnostiek wordt veelvuldig gebruik gemaakt van laboratoriumtoetsen. Kort nadat in 2010 bekend werd dat onbekende afwijkingen bij lelie veroorzaakt werden door PlAMV, is door PPO Bloembollen en Bloembollenkeuringsdienst (BKD) dit virus nader bestudeerd en is er een PCR-toets specifiek voor PlAMV ontwikkeld. Sinds 2011 heeft de BKD een PlAMV-specifieke ELISA-toets beschikbaar. PCR- en ELISA-toetsen worden veel bij onderzoek gebruikt. Gelukkig worden PCR- en ELISA-toetsen ook steeds vaker bij bedrijfsvoering ingezet. Dit is een goede zaak!

In afwijkende bladvlekken bij tulp, lelie en dahlia is regelmatig de schimmel Alternaria alternata gevonden. Met een aantal infectieproeven is nagegaan of deze schimmel in staat is om bij de genoemde gewassen op gezond blad een aantasting te vervoorzaken. Het bleek dat Alternaria niet in staat was om onbeschadigd blad van tulp, lelie en dahlia aan te tasten. Waarschijnlijk is dus een invalspoort nodig om de schimmel toegang te verschaffen tot het bladweefsel. De schimmel is goed te onderdrukken met verschillende fungiciden zodat het slechts een marginaal probleem hoeft te zijn.

Bij virusdiagnostiek wordt veelvuldig gebruik gemaakt van laboratoriumtoetsen. Kort nadat in 2010 bekend werd dat onbekende afwijkingen bij lelie veroorzaakt werden door PlAMV, is door PPO Bloembollen en Bloembollenkeuringsdienst (BKD) dit virus nader bestudeerd en is er een PCR-toets specifiek voor PlAMV ontwikkeld. Sinds 2011 heeft de BKD een PlAMV-specifieke ELISA-toets beschikbaar. PCR- en ELISA-toetsen worden veel bij onderzoek gebruikt. Gelukkig worden PCR- en ELISA-toetsen ook steeds vaker bij bedrijfsvoering ingezet. Dit is een goede zaak!

PPO Boomkwekerij heeft de afgelopen vorstperiode benut om meer te weten to komen over winterhardheid van gewassen. Met behulp van een warmtebeeldcamera is vastgesteld dat er forse temperatuurverschillen op een stam optreden. Dat zorgt voor grote fysische spanningen in de plant.

In afwijkende bladvlekken bij tulp, lelie en dahlia is regelmatig de schimmel Alternaria alternata gevonden. Met een aantal infectieproeven is nagegaan of deze schimmel in staat is om bij de genoemde gewassen op gezond blad een aantasting te vervoorzaken. Het bleek dat Alternaria niet in staat was om onbeschadigd blad van tulp, lelie en dahlia aan te tasten. Waarschijnlijk is dus een invalspoort nodig om de schimmel toegang te verschaffen tot het bladweefsel. De schimmel is goed te onderdrukken met verschillende fungiciden zodat het slechts een marginaal probleem hoeft te zijn.

Sinds een aantal jaren kennen we bij de potplantenteelt van Zantedeschia het fenomeen wortelbederf waardoor deze planten vervroegd afsterven. Uit diagnostisch onderzoek is gebleken dat met name de wortels die langs de potwand groeien glazig kunnen worden, waarna toevallig aanwezige schimmels in de grond de wortels kunnen gaan koloniseren. Een aantal van deze schimmels bleek echter niet in staat om vitale wortels van Zantedeschiaplanten direct aan te tasten.

Nerfstrepenziekte is in de broeierij van tulpen een ziekte waarvan tot nu toe werd vermoed dat een besmetting met het tabakskringvlekkenvirus een rol zou spelen. Toch was daar vanuit het onderzoek nooit overtuigend bewijs voor gevonden. Omdat de laatste jaren veel betere detectietechnieken voor virussen zijn ontwikkeld en zijn toe te passen is nagegaan of bij nerfstrepenziekte werkelijk sprake is van een virusbesmetting. Het bleek dat geen virussen in tulpen met nerfstrepenziek konden worden aangetoond. Daarmee lijkt vrijwel zeker dat het nerfstrepenziekte in tulpen niet door tabakskringvlekkenvirus wordt veroorzaakt.

Nerfstrepenziekte in tulpen is een verschijnsel waarbij de planten te kort blijven, de bladeren soms krom en gedraaid groeien en necrotische strepen zichbaar zijn rond de nerven nabij de bladoksels. Daardoor ontstaat soms veel economische schade. Bij nerfstrepenziekte wordt vanuit oud virologisch onderzoek vermoed dat sprake is van een besmetting met het tobacco ringspot virus (TRSV) zonder dat een directe relatie voldoende duidelijk is aangetoond. Intussen zijn de detectietechnieken om virussen aan te tonen de laatste jaren aanzienlijk gevoeliger en beter geworden zodat er meer mogelijkheden bestaan om te achterhalen welk virus mogelijk een rol speelt bij de verschijnselen van nerfstrepenziekte. In het broeiseizoen 2010/2011 werden verschillende monsters tulpen met verschijnselen van nerfstrepenziekte aangeboden voor diagnostisch onderzoek. Dit leek een goed moment om nog eens na te gaan of werkelijk sprake was van een virusbesmetting. Daartoe zijn 12 verschillende monsters tulpen verzameld en met behulp van PCR-technieken getoetst op aanwezigheid van virussen. Daarnaast is plantensap uit een aantal monsters tulpen verzameld en op zogenaamde toetsplanten aangebracht zodat een eventuele virusbesmetting zichtbaar gemaakt kon worden.

Naar aanleiding van grote problemen in 2006 met bastschade door zonnebrand bij laanbomen is in de periode 2008 – 2011 onderzoek gedaan om hiervoor een oplossing te vinden. Door PPO is een literatuurstudie uitgevoerd en zijn uiteenlopende beschikbare beschermmaterialen in een veldproef getest. In de veldproef is zoveel mogelijk rekening gehouden met omstandigheden die de kans op zonnebrand zouden kunnen bevorderen.

PPO Boomkwekerij heeft de afgelopen vorstperiode benut om meer te weten to komen over winterhardheid van gewassen. Met behulp van een warmtebeeldcamera is vastgesteld dat er forse temperatuurverschillen op een stam optreden. Dat zorgt voor grote fysische spanningen in de plant.

Als we deskundigen de laatste twee jaar vroegen naar hun mening over kastanjebloedingsziekte was het antwoord meestal; “niet opgelost, maar duidelijk minder actueel en agressief.” In Ridderkerk en Utrecht lijkt de situatie inmiddels heel anders. Van de ongeveer 550 kastanjes die in Ridderkerk begin 2010 nog stonden zijn er al 150 gekapt. Een inboet van 30 procent dus. Tot de slachtoffers behoort ook de cv Aesculus x carnea “Plantierensis” . Uit eerder onderzoek bleek deze soort juist minder gevoelig. In Utrecht is de situatie vergelijkbaar dramatisch.

Bladvlekkenziekten veroorzaken regelmatig problemen in de teelt van verschillende soorten zomerbloemen. Bladvlekken kunnen door verschillende ziekteverwekkende schimmels worden veroorzaakt.

In dit artikel over het voortgezet diagnostisch onderzoek bij PPO een verslag van het onderzoek naar mogelijkheden om Pseudo-kurkstip bij tulpen te voorkomen. Uit het onderzoek is gebleken dat de oplossing nog altijd moet worden gezocht in de bewaartemperatuur direct na de oogst van de tulpenbollen.

In dit artikel over het voortgezet diagnostisch onderzoek bij PPO dit keer een verslag van het basisonderzoek naar een bladvlekkenziekte in Zantedeschia. Daaruit is bekend geworden dat verscheidene Alternariasoorten in het gewas Zantedeschia zijn aangetroffen.

During the growing season 2010-2011, on two nurseries, research was done on bulbous leaf by chrysanthemum. The amount of daylight is limited during the winter. It is common that the chrysanthemum-plants are lighted by SON-T lamps. The spectrum of these lamps (550 – 620 nanometres) is not corresponding to the daylight. Especially the far-red part of the spectrum is during the winter scarcely present. It supposed that caused by the shortage of far-red light the conversion of starch does not expired optimum at night for varieties which are sensitive for bulbous leaf. The natural shortage of far-red light in the spectrum can be supplemented by lightning with bulbs. On both nurseries standard cultivation is compared with cultivation in which, after a dark period of one hour light is given with bulbs during one hour. On both nurseries there were limited problems with bulbous leaf. Only one time (with the variety Anastasia Pink Star) it was possible to prevent bulbous leaf with given light by bulbs. Further on it appears that delaying of the bud formation was occurred by lighting with bulbs during the dark period. In het seizoen 2010-2011 is op twee chrysantenbedrijven onderzoek gedaan naar bol blad. ‘s Winters is de hoeveelheid daglicht de beperkende factor. In de chrysantenteelt wordt belicht met SON-T lampen. Het spectrum van deze lampen (550 – 620 nanometer) komt niet overeen met het daglicht. Vooral het verrood deel van het spectrum is ’s winters nauwelijks aanwezig. Er bestaat een vermoeden dat door het tekort in het verrood de omzetting van zetmeel ’s nachts in de plant voor gevoelige rassen niet optimaal verloopt. Het natuurlijke tekort van verrood in het spectrum kan worden aangevuld door gericht te belichten met gloeilampen. Op beide bedrijven zijn standaard geteelde teeltvakken vergeleken met vakken waarin met gloeilampen, na een donkerperiode van een uur gedurende één uur is belicht. Tijdens het onderzoek is op beide bedrijven beperkt bol blad geconstateerd. Gebleken is, dat eenmalig op één bedrijf bij alleen het ras Anastasia Pink Star door belichting met gloeilampen bol blad kon worden voorkomen. Bij andere rassen is dit niet gebleken. Verder bleek op beide bedrijven dat door te belichten met gloeilampen tijdens de donkere periode er vertraging in de knopvorming optreedt.

In dit artikel over het voortgezet diagnostisch onderzoek bij PPO dit keer een verslag van het basisonderzoek naar een bladvlekkenziekte in Zantedeschia. Daaruit is bekend geworden dat verscheidene Alternariasoorten in het gewas Zantedeschia zijn aangetroffen.

Bladvlekkenziekten veroorzaken regelmatig problemen in de teelten van verschillende soorten zomerbloemen. Bladvlekken kunnen door verschillende ziekteverwekkende schimmels worden veroorzaakt. Om een betrouwbaar en gericht advies te geven is het van belang om te weten welk organisme de bladvlekken veroorzaakt. In dit project zijn monsters met bladvlekken bij telers verzameld en is met behulp van de infectieproeven getracht de veroorzaker aan te wijzen.

In dit artikel over het voortgezet diagnostisch onderzoek bij PPO een verslag van het onderzoek naar mogelijkheden om Pseudo-kurkstip bij tulpen te voorkomen. Uit het onderzoek is gebleken dat de oplossing nog altijd moet worden gezocht in de bewaartemperatuur direct na de oogst van de tulpenbollen.

Als we deskundigen de laatste twee jaar vroegen naar hun mening over kastanjebloedingsziekte was het antwoord meestal; “niet opgelost, maar duidelijk minder actueel en agressief.” In Ridderkerk en Utrecht lijkt de situatie inmiddels heel anders. Van de ongeveer 550 kastanjes die in Ridderkerk begin 2010 nog stonden zijn er al 150 gekapt. Een inboet van 30 procent dus. Tot de slachtoffers behoort ook de cv Aesculus x carnea “Plantierensis” . Uit eerder onderzoek bleek deze soort juist minder gevoelig. In Utrecht is de situatie vergelijkbaar dramatisch.

Bladvlekkenziekten veroorzaken regelmatig problemen in de teelt van verschillende soorten zomerbloemen. Bladvlekken kunnen door verschillende ziekteverwekkende schimmels worden veroorzaakt.

In de broei van lelies worden regelmatig bladvlekken waargenomen, waarvan de oorzaak niet bekend is. In de zomer van 2009 is bij PPO in Lisse een experiment uitgevoerd, waarin tijdens de broei van vier leliecultivars het effect van het ontbreken of een overmaat van een aantal elemenen in de voeding is onderzocht. In dit artikel de resultaten en de beelden

Op verzoek van de BCO en landelijke commissie Cymbidium van LTO-Groeiservice zijn twee literatuurstudies uitgevoerd voor Cymbidium. De eerste was gericht op het effect van het zomerklimaat op de uitgroei van de bloemtak, bloeitijdstip en de vorming van nieuwe scheuten. De tweede literatuurstudie was gericht op oorzaken van knoprui tijdens de teelt. Beide literatuurstudies zijn gefinancierd door het Productschap Tuinbouw. Hieronder een samenvatting van de conclusies van de literatuurstudies.

Kroeskop is een al lang bekend verschijnsel in de rozenteelt waarbij geoculeerde rozen na ontspruiten van de oculatie dwerggroei en heksenbezemachtige groeiproblemen vertonen en een groot deel van de aangetaste planten sterft. Het pathogeen dat de aantasting veroorzaakt is een mysterie. Nieuwe detectietechnieken zoals de PCR-methode, DNA-sequentieanalyse en elektronmicroscopie hebben de laatste jaren een voor de wetenschap relatief nieuw organisme onthuld: het fytoplasma. Het fytoplasma is een celwandloze bacterie die in verband gebracht wordt met vele tot destijds onverklaarbare ziekten met vergelijkbare symptomen als kroeskop. Vanaf 2004 heeft PPO onderzoek uitgevoerd naar fytoplasma’s in rozen als mogelijke oorzaak van kroeskop. Hierbij werden al snel fytoplasma’s gevonden en gedetermineerd als een Aster Yellows fytoplasma. Aster Yellows is een groep van fytoplasma’s die bekend staan dat ze bij gewassen als aster en peen kroeskopachtige verschijnselen veroorzaken. Hoewel de fytoplasma’s als waarschijnlijke veroorzakers van kroeskoppen werden gezien, was het ultieme bewijs daarvoor nog niet geleverd. Binnen dit project is gekeken of de relatie tussen zieke planten en fytoplasma’s beter in beeld kon worden gebracht door te kijken naar: hoe de detectie van fytoplasma’s kan worden verbeterd, hoe de overdracht van fytoplasma’s plaatsvindt, hoe verspreid fytoplasma’s voorkomen in de Nederlandse rozenteelt, en wat de mogelijkheden zijn van bestrijding.

Scheut- en stengelrot is voor de teelt van pioenrozen een steeds groter probleem. De schimmel Phythophthora lijkt hiervoor verantwoordelijk. In een kort onderzoek wordt gekeken of het om Phytophtora gaat, en zo ja, om welke variant. Met deze kennis worden richtlijnen opgesteld hoe deze schimmel voorkomen en bestreden kan worden.

Bladvlekkenziekte kan bij behalve komkommer ook bij meloen, augurk en courgette schade aan het gewas en de vrucht aanrichten. Vooral in de jaren tachtig was dit een probleem. De laatste jaren is er weer een toename, die te maken zou kunnen hebben met energiebesparende maatregelen als meer schermen en minder stoken, waardoor een vochtiger klimaat ontstaat.

De schimmels Cladosporium paeoniae en Botrytis spp. veroorzaken verschillende soorten bladvlekken in pioenroos. Dit blijkt uit een onderzoek op basis van ingestuurde bladeren van pioenroos met bladvlekken. Met deze kennis is het mogelijk bladvlekkenziekten gerichter aan te pakken.

Zink is belangrijk voor het functioneren van honderden enzymen en andere eiwitten. Fotosynthese, vertaling van genen, aanmaak van eiwitten en hormonen drijven erop. Zinkgebrek leidt tot misvormingen en verkleuring. Een overmaat is funest voor de fotosynthese. Het element is gevoelig voor een te hoge pH

In 2007 en 2008 kwam op een aantal perenpercelen een opvallend late fruitmotaantasting voor. Daarom werd onderzocht of er een systematisch verschil is in het ontstaan van aantasting op appel en peer. De resultaten zijn aanleiding om op peer een aangepaste bestrijdingsstrategie toe te passen.

Om herinplant problemen in pioen te onderzoeken is grond verzameld van drie verschillende locaties waarop op het moment van monstername nog nooit pioenrozen werden geteeld of waarop 2 of 8 jaar geleden pioenrozen hebben gestaan. Door grond van verschillende leeftijden te toetsen kan bepaald worden of en hoelang de grond groeiproblemen blijft geven bij pioenrozen. In deze gronden zijn 3 jaar pioenrozen geteeld. De pioenen die in de verschillende gronden uit de praktijk werden opgeplant vertoonden in de eerste twee jaar groeiachterstand op gronden waarop eerder pioenen geteeld waren in grond van de locaties Klei 1 en Klei 2. Ook als er 8 jaar geen pioenen in deze grond geteeld waren werd een groeiachterstand gevonden. In grond van de locatie Zand was geen verschil. De voortzetting van het onderzoek in een derde teeltjaar heeft laten zien dat herinplantproblemen, in de vorm van minder goede groei (gewaslengte, knolgewicht en aantal bloemen) na 3 jaar niet minder worden en zelfs kunnen verergeren. In het derde jaar werden ook verschillen zichtbaar in grond van de locatie Zand. Ook daar trad groeiachterstand op in grond waar eerder pioenen in geteeld waren, vergeleken met verse grond. Het planten van pioenen in grond waar eerder pioenen hebben gestaan, zelfs als dat 8 jaar geleden was, blijkt een groot risico te zijn. Het effect kan direct zichtbaar zijn in het eerste jaar, maar kan ook pas na twee teeltseizoenen optreden. Er lijkt een verschil te zijn in het optreden van herinplantziekte tussen kleigronden, waarin het snel zichtbaar wordt en zandgrond waarin het probleem vertraagd naar voren komt.

Bladvlekkenziekte kan bij behalve komkommer ook bij meloen, augurk en courgette schade aan het gewas en de vrucht aanrichten. Vooral in de jaren tachtig was dit een probleem. De laatste jaren is er weer een toename, die te maken zou kunnen hebben met energiebesparende maatregelen als meer schermen en minder stoken, waardoor een vochtiger klimaat ontstaat.

Het bloeden van appelbomen in het tweede teeltjaar kan leiden tot een lagere kwaliteit en zelfs uitval. Bloeden ontstaat rond begin april en wordt o.m. veroorzaakt door een oplopende bodemtemperatuur. De knipbomen staan dan nog niet in blad, de worteldruk neemt toe en de hoofdstam heeft een forse snoeiwond. Door deze combinatie kan het voorkomen dat plantsap a.h.w. door de snoeiwond wordt gedrukt. Dit heeft een negatief effect op de bovenste bladknop(pen). Door het bloeden bestaat het risico op een lagere kwaliteit of uitval. Naast de bodemtemperatuur hebben ook andere factoren zoals het moment van inknippen invloed op het ontstaan van het bloeden.

Jaarlijks treedt vanaf begin november tot en met eind februari op verschillende chrysantenbedrijven bolblad op. Er zijn een aantal chrysanten rassen zeer gevoelig hiervoor. Takken met bolblad hebben een negatieve sierwaarde. Een duidelijke oorzaak is nog niet gevonden. In december 2009 zijn op twee bedrijven in de Bommelerwaard chrysanten met bolblad gemonsterd. Na waarnemingen op de bedrijven blijkt het volgende: 1. De eerste bladeren met bolblad worden al gesignaleerd bij planten in de lange dagperiode. 2. Gedurende de korte dag fase neemt het aantal bladeren met bolblad toe. 3. Na “pluizen” is er een toename van het aantal bladeren met bolblad. Bij het optreden van bolblad wordt gedacht aan de volgende hypothese: Alle planten bouwen gedurende de dag een zetmeelreserve op in bladeren en stengels om de volgende nacht te kunnen overleven. In het donker is er geen fotosynthese en daardoor geen aanmaak van assimilaten. Onderhoudsprocessen in de plant staan echter ’s nachts niet stil en zijn noodzakelijk voor de plant om te kunnen overleven. Planten gebruiken dus ook ’s nacht assimilaten, in het bijzonder voor onderhoud maar ook voor nachtelijke groei. Deze assimilaten komen ’s nachts beschikbaar door zetmeel af te breken. Dit zetmeel wordt overdag opgebouwd. Er is dus een dagelijkse cyclus van opbouw en afbraak van zetmeel in een plant. Planten hebben ingenieuze systemen om opbouw en afbraak van zetmeel op elkaar af te stemmen. Ze reageren op een tekort aan assimilaten aan het einde van de nacht door de daaropvolgende dag meer in licht geproduceerde assimilaten om te zetten in zetmeel en minder in groei. Aan het omgekeerde, een overschot aan zetmeel aan het einde van de nacht, is weinig onderzoek gedaan. In het algemeen wordt aangenomen dat een plant dan het omgekeerde doet: om ophoping van zetmeel te voorkomen worden overdag minder assimilaten naar zetmeel omgezet en kan ook de productie van assimilaten worden verlaagd door efficiëntie van de fotosynthese te verlagen of door de lichtonderschepping te verlagen. Het optreden van bol blad kan worden gezien als het mijden van licht om de fotosynthese te verlagen en daardoor verdere zetmeelophoping te voorkomen. Deze licht-mijding reactie zou het gevolg kunnen zijn van zetmeelophoping in de bladeren met als doel productie en gebruik van assimilaten (en zetmeel) over 24h weer in balans te brengen. Het doel van de ‘scan’ op beide bedrijven was een indruk te krijgen of er zetmeelophoping optreedt in bladeren van belichte chrysant cv ‘Anastasia’ in verschillende teeltfasen en of er een correlatie is met het optreden van ‘bol blad’. Na analyse van de monsters blijkt, dat er sterke zetmeelophoping in de bladeren optreedt gedurende de lange dag fase en op één van de bedrijven na het pluizen in de korte dag. Naast de bemonstering op twee bedrijven is op één chrysantenbedrijf vastgesteld dat daar waar een lagere temperatuur werd gerealiseerd er minder bolblad optrad dan op plaatsen met een hogere ruimtetemperatuur.