Search

Jedan od bitnih preduslova društvene i političke participacije građana jeste njihovo međusobno i poverenje u institucije i organizacije civilnog društva. Da bi se izbeglo povećanje atomizacije individua i/ili prekomerno jačanje neformalnih mreža podrške, institucionalno organizivanje građana je neophodno, za šta je potreban izvestan stepen poverenja u institucionalne aranžmane. U radu će se koristiti često upotrebljavan koncept socijalnog kapitala kako bi se analizirao međuuticaj poverenja, društvenih normi i partcipacije. Što se tiče poverenja, u radu se pravi razlika između 'generalizovanog' poverenja u javne institucije i 'specifičnog' poverenja koje podrazumeva personalizovano poverenje u ljude. Ova situacija niskog poverenja u ljude i institucije koji se međusobno prepliću stvarajući generalnu atmosferu nepoverenja je prisutna u društvima post-socijalističke transformacije, kao što je Srbija.Kao prvo, rad ima za cilj da prikaže stepen participacije u različitim organizacija i stepen poverenja građana Srbije u političke institucije, kao i u ljude generalno. Zatim će se predstaviti prihvatanje građanskih normi koje izražavaju zajednički bazični vrednosni sistem. Kao drugo, analiziraće se u kojoj meri formalne organizacije doprinose kreiranju poverenja i prihvatanja društvenih normi kao izraza univerzalističkih vrednosti neophodnih za bazični društveni konsenzus i solidarnost i u kakvoj su vezi poverenje u određene institucije i organizacije i prihvatanje građanskih normi. Kako bi se to postiglo u kvantitativnoj analizi će se koristiti baze podataka Svetskog istraživanja vrednosti (World Values Survey) petog talasa sprovedenog u periodu 2005-2007. godine., The one of the key precondition of social and political participation of citizens is their interpersonal and institutional trust. In order to avoid the increase of individual atomization and/or excessively rise of informal support networks, institutional organizations are crucial. For that reason, it is necessary to exist certain level of trust in institutional arrangements. This paper will be focused on widely used concept of social capital for analysis of interaction between trust, social norms and participation. Concerning participation, in this paper the difference between 'generalized' trust in public institutions and 'specific', personalized trust in people is explained. This situation of low trust in people and institutions which are interlinked and create general atmosphere of distrust is present in post-socialist societies, such as Serbia. Firstly, the aim of this paper is to show level of participation in different organizations and the trust of citizens of Serbia in political institutions, as well as trust in people in general. Additionally, the acceptance of civil norms will be presented. Secondly, it will be analyzed in what extant formal organizations contribute to the trust creation and the acceptance of social norms as forms of universal values which are necessary for basic social consensus and solidarity. Also, it will be presented the relation between trust in certain institutions and organizations and the acceptance of civil norms. In order to achieve these goals, it will be used quantitative analysis and databases World Values Survey, fifth wave conducted from 2005 to 2007.

Jedan od bitnih preduslova društvene i političke participacije građana jeste njihovo međusobno i poverenje u institucije i organizacije civilnog društva. Da bi se izbeglo povećanje atomizacije individua i/ili prekomerno jačanje neformalnih mreža podrške, institucionalno organizivanje građana je neophodno, za šta je potreban izvestan stepen poverenja u institucionalne aranžmane. U radu će se koristiti često upotrebljavan koncept socijalnog kapitala kako bi se analizirao međuuticaj poverenja, društvenih normi i partcipacije. Što se tiče poverenja, u radu se pravi razlika između „generalizovanog” poverenja u javne institucije i „specifičnog” poverenja koje podrazumeva personalizovano poverenje u ljude. Ova situacija niskog poverenja u ljude i institucije koji se međusobno prepliću stvarajući generalnu atmosferu nepoverenja je prisutna u društvima post-socijalističke transformacije, kao što je Srbija.Kao prvo, rad ima za cilj da prikaže stepen participacije u različitim organizacija i stepen poverenja građana Srbije u političke institucije, kao i u ljude generalno. Zatim će se predstaviti prihvatanje građanskih normi koje izražavajuzajednički bazični vrednosni sistem. Kao drugo, analiziraće se u kojoj meri formalne organizacije doprinose kreiranju poverenja i prihvatanja društvenih normi kao izraza univerzalističkih vrednosti neophodnih za bazični društveni konsenzus i solidarnost i u kakvoj su vezi poverenje u određene institucije i organizacije i prihvatanje građanskih normi. Kako bi se to postiglo u kvantitativnoj analizi će se koristiti baze podataka Svetskog istraživanja vrednosti (World Values Survey) petog talasa sprovedenog u periodu 2005–2007. godine., The one of the key precondition of social and political participation of citizens is their interpersonal and institutional trust. In order to avoid the increase of individual atomization and/or excessively rise of informal support networks, institutional organizations are crucial. For that reason, it is necessary to exist certain level of trust in institutional arrangements. This paper will be focused on widely used concept of social capital for analysis of interaction between trust, social norms and participation. Concerning participation, in this paper the difference between “generalized” trust in public institutions and “specific”, personalized trust in people is explained. This situation of low trust in people and institutions which are interlinked and create general atmosphere of distrust is present in post-socialist societies, such as Serbia. Firstly, the aim of this paper is to show level of participation in different organizations and the trust of citizens of Serbia in political institutions, as well as trust in people in general. Additionally, the acceptance of civil norms will be presented. Secondly, it will be analyzed in what extant formal organizations contribute to the trust creation and the acceptance of social norms as forms of universal values which are necessary for basic social consensus and solidarity. Also, it will be presented the relation between trust in certain institutions and organizations and the acceptance of civil norms. In order to achieve these goals, it will be used quantitative analysis and databases World Values Survey, fifth wave conducted from 2005 to 2007.

Jedan od bitnih preduslova društvene i političke participacije građana jeste njihovo međusobno i poverenje u institucije i organizacije civilnog društva. Da bi se izbeglo povećanje atomizacije individua i/ili prekomerno jačanje neformalnih mreža podrške, institucionalno organizivanje građana je neophodno, za šta je potreban izvestan stepen poverenja u institucionalne aranžmane. U radu će se koristiti često upotrebljavan koncept socijalnog kapitala kako bi se analizirao međuuticaj poverenja, društvenih normi i partcipacije. Što se tiče poverenja, u radu se pravi razlika između 'generalizovanog' poverenja u javne institucije i 'specifičnog' poverenja koje podrazumeva personalizovano poverenje u ljude. Ova situacija niskog poverenja u ljude i institucije koji se međusobno prepliću stvarajući generalnu atmosferu nepoverenja je prisutna u društvima post-socijalističke transformacije, kao što je Srbija.Kao prvo, rad ima za cilj da prikaže stepen participacije u različitim organizacija i stepen poverenja građana Srbije u političke institucije, kao i u ljude generalno. Zatim će se predstaviti prihvatanje građanskih normi koje izražavaju zajednički bazični vrednosni sistem. Kao drugo, analiziraće se u kojoj meri formalne organizacije doprinose kreiranju poverenja i prihvatanja društvenih normi kao izraza univerzalističkih vrednosti neophodnih za bazični društveni konsenzus i solidarnost i u kakvoj su vezi poverenje u određene institucije i organizacije i prihvatanje građanskih normi. Kako bi se to postiglo u kvantitativnoj analizi će se koristiti baze podataka Svetskog istraživanja vrednosti (World Values Survey) petog talasa sprovedenog u periodu 2005-2007. godine., The one of the key precondition of social and political participation of citizens is their interpersonal and institutional trust. In order to avoid the increase of individual atomization and/or excessively rise of informal support networks, institutional organizations are crucial. For that reason, it is necessary to exist certain level of trust in institutional arrangements. This paper will be focused on widely used concept of social capital for analysis of interaction between trust, social norms and participation. Concerning participation, in this paper the difference between 'generalized' trust in public institutions and 'specific', personalized trust in people is explained. This situation of low trust in people and institutions which are interlinked and create general atmosphere of distrust is present in post-socialist societies, such as Serbia. Firstly, the aim of this paper is to show level of participation in different organizations and the trust of citizens of Serbia in political institutions, as well as trust in people in general. Additionally, the acceptance of civil norms will be presented. Secondly, it will be analyzed in what extant formal organizations contribute to the trust creation and the acceptance of social norms as forms of universal values which are necessary for basic social consensus and solidarity. Also, it will be presented the relation between trust in certain institutions and organizations and the acceptance of civil norms. In order to achieve these goals, it will be used quantitative analysis and databases World Values Survey, fifth wave conducted from 2005 to 2007.

Rad je posvećen analizi koncepta socijalne održivosti grada sa ciljem da se pruži sistematizacija glavnih ideja sadržanih u različitim tumačenjima ovog pojma. Najpre se navode problemi i dileme u definisanju pojma socijalne održivosti grada, koji ukazuju na kompleksnost ideje i odsustvo saglasnosti u njenom tumačenju. Zatim se razmatra odnos između glavnih dimenzija održivog razvoja da bi se objasnila dva komplementarna pristupa socijalnoj održivosti grada. Jedan pristup vidi socijalnu održivost grada kao sredstvo za dostizanje ekološke i ekonomske održivosti, dok je drugi pristup analizira kao vrednost po sebi. Značajan deo rada je posvećen dominantnim konceptima unutar diskursa socijalne održivosti grada, na osnovu kojih se mogu izvesti normativni principi i operativne dimenzije ovog pojma., The paper analyses the concept of urban social sustainability in order to provide a systematization of the main ideas contained in various interpretations of the term. First, it deals with the problems and dilemmas in defining the term of urban social sustainability, showing complexity of the idea and disagreements about its interpretation. Then it discusses the relation between the main dimensions of sustainable development for the purpose of explaining the two complement approaches to urban social sustainability. One approach sees urban social sustainability as a mean of achieving environmental and economic sustainability, while the other approach analyses urban social sustainability as a value in itself. A significant part of the paper concerns the dominant concepts within the discourse of urban social sustainability. Normative principles and operational dimensions of the term may be derived on the basis of these concepts.

Rad je posvećen analizi koncepta socijalne održivosti grada sa ciljem da se pruži sistematizacija glavnih ideja sadržanih u različitim tumačenjima ovog pojma. Najpre se navode problemi i dileme u definisanju pojma socijalne održivosti grada, koji ukazuju na kompleksnost ideje i odsustvo saglasnosti u njenom tumačenju. Zatim se razmatra odnos između glavnih dimenzija održivog razvoja da bi se objasnila dva komplementarna pristupa socijalnoj održivosti grada. Jedan pristup vidi socijalnu održivost grada kao sredstvo za dostizanje ekološke i ekonomske održivosti, dok je drugi pristup analizira kao vrednost po sebi. Značajan deo rada je posvećen dominantnim konceptima unutar diskursa socijalne održivosti grada, na osnovu kojih se mogu izvesti normativni principi i operativne dimenzije ovog pojma., The paper analyses the concept of urban social sustainability in order to provide a systematization of the main ideas contained in various interpretations of the term. First, it deals with the problems and dilemmas in defining the term of urban social sustainability, showing complexity of the idea and disagreements about its interpretation. Then it discusses the relation between the main dimensions of sustainable development for the purpose of explaining the two complement approaches to urban social sustainability. One approach sees urban social sustainability as a mean of achieving environmental and economic sustainability, while the other approach analyses urban social sustainability as a value in itself. A significant part of the paper concerns the dominant concepts within the discourse of urban social sustainability. Normative principles and operational dimensions of the term may be derived on the basis of these concepts.

U radu se ispituje heuristička i metodološka vrednost koncepta socijalnog kapitala u istraživanju porodica u društvima koja prolaze kroz post-socijalističku transformaciju. Nakon diskusije o konceptualnim problemima vezanim za socijalni kapital i proučavanje savremenih porodica sumiraju se nalazi najnovijih istraživanja o porodicama u Srbiji koji se odnose na socijalni kapital. Dokazuje se da postoje dve strane socijalnog kapitala u društvima u post-socijalističkoj transformaciji kakvo je Srbija kao i da su posledice primarnog ("vezujućeg") socijalnog kapitala dvostruke i da sve to ima složene efekte na različite nivoe društva. U zaključnom delu se ukazuje na neka metodološka i pitanja socijalne politike koja su se otvorila u analizi., Based on several recent studies on families and households in Serbia, the paper examines the heuristic and methodological validity of the concept of social capital as applied in studying families in post-socialist transformation. After discussing conceptual issues and problems related to social capital and study of contemporary families, the findings from the studies related to social capital are summarized. It is argued that in a post socialist society in transformation, such as Serbia, there are two sides to social capital, that consequences of strong "bonding" social capital are twofold, and that this has complex effects on different societal levels. In the concluding part, some methodological and policy issues that emerged from the evidence are pointed out.

U prvom delu rada razmatraju se analitički koncepti istraživanja urbanog susedstva: koncept zajednice, socijalne kohezije i socijalnog kapitala, kao i povezanost fizičkog (prostornog) okvira i značenja koje susedstvu pripisuju akteri prostornih praksi. U drugom delu rada, izlažu se rezultati kvalitativnog istraživanja percepcije stručnjaka o postepenoj diferencijaciji značenja susedstva, kvaliteta prostora i razvijenosti socijalnog kapitala u odabranim susedstvima na Novom Beogradu. Istraživanje je zasnovano na polustrukturiranim intervjuima sa 40 stručnjaka (po 20 na dva rezidencijalna područja različitog kvaliteta). Istraživanje je potvrdilo pretpostavku da je ideja susedstva kao zajednice dominantna, ali i da je ideja susedstva kao robe u nastajanju na kvalitetnijem području, a ideja o susedstvu kao negativnom kontekstu, na području nižeg kvaliteta. U skladu s očekivanjem da stručnjaci razvijaju nove kriterijume vrednovanja određenih prostora (čega i koga ima, šta se događa), potvrđeno je da stručnjaci na tim lokacijama češće percipiraju nepoželjne "druge" i manjkavosti prostornih sadržaja i oblikovnih rešenja. Razvijenost reciprocitetne podrške sa susedima značajna je za osećaj pripadanja susedstvu kod svih ispitanika, dok se najveća razlika u percepciji susedstva uočava u domenu bezbednosti prevashodno usled razlika u socijalnom kontekstu susedstva (prisustvo narkomanije, kriminalaca i socijalna filtracija stanovnika na manje kvalitetnom području) ali i nekih karakteristika prostora (bolja opremljenost, osvetljenost i osiguranje objekata na kvalitetnijem području). Socijalni kapital kao potencijalni resurs povezivanja građanskih asocijacija sa institucijama bitnim za kvalitet života u susedstvu veoma je nizak na oba područja. Svi ispitanici pokazuju veću naklonost ka rešavanju problema plaćanjem usluga (čak i za druge susede) nego ka građanskom aktivizmu, što je strategija ograničenog dometa u socijalno heterogenim susedstvima., Firstly, the paper aims to present basic analytical concepts in researching social aspects of urban neighborhoods: community, social cohesion, social capital, as well as relationship between physical and social structures within the neighborhood. Secondly, the paper presents empirical research that explores if there is a process of differentiation in the perception of neighborhood among professionals living in the neighborhoods exposed to significant changes in social and urban structures. By employing a qualitative methodology, based on interviews with 40 professionals in two types of neighborhoods (one exposed to social filtration and the other to the process of gentrification), the study reveals that neighborhood as a community prevails in all localities, that the neighborhood as a commodity develops more distinctively in better quality neighborhoods while the perception of neighborhood as a negative context (social and physical) emerges in lower quality neighborhoods. The importance of network support and reciprocity appeared equally developed in both residential areas enhancing the sense of belonging to the neighborhood. The greatest difference was documented in respondents' safety perception primarily due to differences in neighborhoods' social context (crime, drug abuse and people from the margins in the lower quality area). Spatial characteristics influenced the perceived level of safety too (better equipment and security of buildings in the higher quality area). Social capital understood as potential resource that can be mobilized through intermediate institutions is generally low, without differences between the observed areas. It is visible in the tendency among all respondents to employ primarily the private sector in solving neighborhood problems instead of demanding institutional support, as well as in preferring the payment of services to participation in neighborhood activities.

U radu se ispituje heuristička i metodološka vrednost koncepta socijalnog kapitala u istraživanju porodica u društvima koja prolaze kroz post-socijalističku transformaciju. Nakon diskusije o konceptualnim problemima vezanim za socijalni kapital i proučavanje savremenih porodica sumiraju se nalazi najnovijih istraživanja o porodicama u Srbiji koji se odnose na socijalni kapital. Dokazuje se da postoje dve strane socijalnog kapitala u društvima u post-socijalističkoj transformaciji kakvo je Srbija kao i da su posledice primarnog ("vezujućeg") socijalnog kapitala dvostruke i da sve to ima složene efekte na različite nivoe društva. U zaključnom delu se ukazuje na neka metodološka i pitanja socijalne politike koja su se otvorila u analizi., Based on several recent studies on families and households in Serbia, the paper examines the heuristic and methodological validity of the concept of social capital as applied in studying families in post-socialist transformation. After discussing conceptual issues and problems related to social capital and study of contemporary families, the findings from the studies related to social capital are summarized. It is argued that in a post socialist society in transformation, such as Serbia, there are two sides to social capital, that consequences of strong "bonding" social capital are twofold, and that this has complex effects on different societal levels. In the concluding part, some methodological and policy issues that emerged from the evidence are pointed out.

U prvom delu rada razmatraju se analitički koncepti istraživanja urbanog susedstva: koncept zajednice, socijalne kohezije i socijalnog kapitala, kao i povezanost fizičkog (prostornog) okvira i značenja koje susedstvu pripisuju akteri prostornih praksi. U drugom delu rada, izlažu se rezultati kvalitativnog istraživanja percepcije stručnjaka o postepenoj diferencijaciji značenja susedstva, kvaliteta prostora i razvijenosti socijalnog kapitala u odabranim susedstvima na Novom Beogradu. Istraživanje je zasnovano na polustrukturiranim intervjuima sa 40 stručnjaka (po 20 na dva rezidencijalna područja različitog kvaliteta). Istraživanje je potvrdilo pretpostavku da je ideja susedstva kao zajednice dominantna, ali i da je ideja susedstva kao robe u nastajanju na kvalitetnijem području, a ideja o susedstvu kao negativnom kontekstu, na području nižeg kvaliteta. U skladu s očekivanjem da stručnjaci razvijaju nove kriterijume vrednovanja određenih prostora (čega i koga ima, šta se događa), potvrđeno je da stručnjaci na tim lokacijama češće percipiraju nepoželjne "druge" i manjkavosti prostornih sadržaja i oblikovnih rešenja. Razvijenost reciprocitetne podrške sa susedima značajna je za osećaj pripadanja susedstvu kod svih ispitanika, dok se najveća razlika u percepciji susedstva uočava u domenu bezbednosti prevashodno usled razlika u socijalnom kontekstu susedstva (prisustvo narkomanije, kriminalaca i socijalna filtracija stanovnika na manje kvalitetnom području) ali i nekih karakteristika prostora (bolja opremljenost, osvetljenost i osiguranje objekata na kvalitetnijem području). Socijalni kapital kao potencijalni resurs povezivanja građanskih asocijacija sa institucijama bitnim za kvalitet života u susedstvu veoma je nizak na oba područja. Svi ispitanici pokazuju veću naklonost ka rešavanju problema plaćanjem usluga (čak i za druge susede) nego ka građanskom aktivizmu, što je strategija ograničenog dometa u socijalno heterogenim susedstvima., Firstly, the paper aims to present basic analytical concepts in researching social aspects of urban neighborhoods: community, social cohesion, social capital, as well as relationship between physical and social structures within the neighborhood. Secondly, the paper presents empirical research that explores if there is a process of differentiation in the perception of neighborhood among professionals living in the neighborhoods exposed to significant changes in social and urban structures. By employing a qualitative methodology, based on interviews with 40 professionals in two types of neighborhoods (one exposed to social filtration and the other to the process of gentrification), the study reveals that neighborhood as a community prevails in all localities, that the neighborhood as a commodity develops more distinctively in better quality neighborhoods while the perception of neighborhood as a negative context (social and physical) emerges in lower quality neighborhoods. The importance of network support and reciprocity appeared equally developed in both residential areas enhancing the sense of belonging to the neighborhood. The greatest difference was documented in respondents' safety perception primarily due to differences in neighborhoods' social context (crime, drug abuse and people from the margins in the lower quality area). Spatial characteristics influenced the perceived level of safety too (better equipment and security of buildings in the higher quality area). Social capital understood as potential resource that can be mobilized through intermediate institutions is generally low, without differences between the observed areas. It is visible in the tendency among all respondents to employ primarily the private sector in solving neighborhood problems instead of demanding institutional support, as well as in preferring the payment of services to participation in neighborhood activities.

Namera je ovog rada da preispita neka teorijska i metodološka pitanja relevantnosti koncepta socijalnog kapitala za decu, kao i njegove praktične implikacije. Analiza se zasniva na podacima iz ankete manjeg obima i osam grupnih intervjua sa decom starom 13-14 godina u tri beogradska naselja. Koristeći operacionalizaciju koju je razvila V. Morrow (2003), autorka ispituje validnost, u slučaju dece kao subjekata, komponenti socijalnog kapitala kao što su: društvene mreže, osećaj pripadanja i lokalni identitet zajednica i građanski angažman. Nalazi pokazuju da svaka od ovih komponenti ima svoje osobenosti kada su u pitanju deca, što treba imati na umu kada se socijalni kapital koristi kao teorijski koncept i metodološko oruđe. U zaključku autorka otvara pitanje da li bi, uzimajući u obzir društvena ograničenja kojima su izloženi, bilo bolje razmišljati o razmatranim komponentama socijalnog kapitala kao o "društvenim resursima" pre nego kao o "kapitalima" kada su u pitanju deca kao društvena grupa. Ovaj argument ima i specifične praktične implikacije., The paper aims at questioning some theoretical and methodological issues of relevance of social capital concept for children and its policy implications. The evidence for the analysis comes from the small-scale survey and eight focus group interviews with 13 - 14 year old schoolchildren in three Belgrade urban settings. By using the operationalisation developed by V. Morrow (2003), the author explores the validity in the case of children of social networks, sense of belonging and local identity community, and civic engagement as features and components of social capital. The evidence shows that each of these features has its particularity when children and young people are concerned, which has to be kept in mind when using social capital as theoretical concept and methodological tool. The validity of the concept of social capital in its broader terms for children is questioned in the paper. Considering different kinds of social constraints, one could ask whether it would be more helpful to think about the defined components as "social resources" than as "capital" when we consider children as a social group. This argument has also specific policy implications.

Namera je ovog rada da preispita neka teorijska i metodološka pitanja relevantnosti koncepta socijalnog kapitala za decu, kao i njegove praktične implikacije. Analiza se zasniva na podacima iz ankete manjeg obima i osam grupnih intervjua sa decom starom 13-14 godina u tri beogradska naselja. Koristeći operacionalizaciju koju je razvila V. Morrow (2003), autorka ispituje validnost, u slučaju dece kao subjekata, komponenti socijalnog kapitala kao što su: društvene mreže, osećaj pripadanja i lokalni identitet zajednica i građanski angažman. Nalazi pokazuju da svaka od ovih komponenti ima svoje osobenosti kada su u pitanju deca, što treba imati na umu kada se socijalni kapital koristi kao teorijski koncept i metodološko oruđe. U zaključku autorka otvara pitanje da li bi, uzimajući u obzir društvena ograničenja kojima su izloženi, bilo bolje razmišljati o razmatranim komponentama socijalnog kapitala kao o "društvenim resursima" pre nego kao o "kapitalima" kada su u pitanju deca kao društvena grupa. Ovaj argument ima i specifične praktične implikacije., The paper aims at questioning some theoretical and methodological issues of relevance of social capital concept for children and its policy implications. The evidence for the analysis comes from the small-scale survey and eight focus group interviews with 13 - 14 year old schoolchildren in three Belgrade urban settings. By using the operationalisation developed by V. Morrow (2003), the author explores the validity in the case of children of social networks, sense of belonging and local identity community, and civic engagement as features and components of social capital. The evidence shows that each of these features has its particularity when children and young people are concerned, which has to be kept in mind when using social capital as theoretical concept and methodological tool. The validity of the concept of social capital in its broader terms for children is questioned in the paper. Considering different kinds of social constraints, one could ask whether it would be more helpful to think about the defined components as "social resources" than as "capital" when we consider children as a social group. This argument has also specific policy implications.