Search

The Influence of the German Language on Czech and Upper Sorbian Phraseology: Czech-Upper Sorbian Parallels The article is an attempt to assess the influence of the German language on Czech and Upper Sorbian phraseology. Research on this topic is motivated by the fact of the very long contact of Czech and the constant contact of Upper Sorbian with German, as well as Upper Sorbian-Czech contacts. The study analyses idioms of German origin in contemporary Upper Sorbian and Czech languages – primarily calques, but also semi-calques and idioms containing a German component. A separate place is devoted to the so-called winged words of German origin belonging to the phraseological resources of these two languages. The collected material shows that all the mentioned types of idioms significantly enrich these resources. Wpływ języka niemieckiego na czeską i górnołużycką frazeologię: czesko-górnołużyckie paralele Artykuł jest próbą oceny wpływu języka niemieckiego na czeską i górnołużycką frazeologię. Do podjęcia tego tematu skłania bardzo długi kontakt czeszczyzny i stały kontakt górnołużycczyzny z językiem niemieckim, a także kontakty górnołużycko-czeskie. Przedmiotem analizy są frazeologizmy pochodzenia niemieckiego we współczesnych językach górnołużyckim i czeskim – przede wszystkim kalki, ale także półkalki i frazeologizmy zawierające komponent niemiecki. Osobne miejsce poświęca się tzw. skrzydlatym słowom pochodzenia niemieckiego należącym do zasobów frazeologicznych tych dwóch języków. Zgromadzony materiał pokazuje, że wszystkie wymienione typy frazeologizmów istotnie te zasoby wzbogacają.

Research on Czech Phraseology and Paroemiology Review: Liudmyla Danylenko, Chesʹka frazeolohiia i paremiolohiia: Bibliohrafiia dzherel XIX – 20-kh rokiv XXI st. / Česká frazeologie a paremiologie: Bibliografie pramenů 19. – 20. let 21. století. Vydavnychyĭ dim Dmytra Buraho, Kyїv 2021, 191 pp. This article is a review of a bibliographic reference book on Czech phraseology and paroemiology compiled by Professor of Kyiv University Liudmyla Danylenko. The rich material included in the volume is organised into five main sections: I. Monographs. Thematic collections; II. Dictionaries; III. Articles; IV. Linguodidactic potential of Czech phraseology and paroemiology; V. Reviews. The book also includes an index, which helps the reader to navigate this rich material effectively. The review offers general information about each section. Badania nad czeską frazeologią i paremiologią Recenzja: Людмила Даниленко, Чеська фразеологiя i паремiологя. Бiблiографiя джерел XIX – 20-х рокiв XXI ст. / Česká frazeologie a paremiologie: Bibliografie pramenů 19. – 20. let 21. století. Видавничий дiм Дмитра Бураго, Київ 2021, 191 ss. Artykuł jest recenzją kompendium bibliograficznego dotyczącego czeskiej frazeologii i paremiologii opracowanego przez profesor Uniwersytetu Kijowskiego Ludmiłę Danylenko. Bogaty materiał zawarty w tomie został ujęty w pięciu częściach: I. Monografie. Publikacje tematyczne; II. Słowniki; III. Artykuły; IV. Potencjał lingwodydaktyczny czeskiej frazeologii i paremiologii; V. Recenzje. Książka zawiera również indeks, który pomaga czytelnikowi w sprawnym poruszaniu się po obszernym materiale. Recenzja przedstawia ogólne informacje o poszczególnych częściach omawianego kompendium.

This is the corrected version of the retracted article under the same title, which was published with the following DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2787 Phraseology of the Polish Dialect of the Inhabitants of Vershina Village in Siberia at the Beginning of the Twenty-First Century The first Polish voluntary settlers appeared in the area of present-day Vershina village at the beginning of the twentieth century. Despite functioning in isola­tion from their linguistic homeland, the inhabitants of Vershina still use their dialectal Polish, which displays a combination of various features of the Lesser Polish dialectal area. The speech of the inhabitants of Vershina also displays the increasingly stronger influence of the Russian language. Despite the relatively rich literature on the language of Poles in Vershina, its phraseology has not as yet been described. This article is an attempt to partially fill this gap by showing the state of this phraseology in the first decades of the twenty-first century. The study presents Polish phraseologisms preserved in the speech of the Poles in Vershina as well as the units which are a consequence of the influence of the Russian language on their dialectal Polish in the field of phraseology. To jest poprawiona wersja wycofanego artykułu o tym samym tytule, który był opublikowany pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2787 Frazeologia polskiej gwary mieszkańców wsi Wierszyna na Syberii na początku XXI wieku Pierwsi polscy dobrowolni osadnicy pojawili się na obszarze dzisiejszej Wierszyny na początku XX wieku. Mimo funkcjonowania w oderwaniu od ojczyzny językowej, mieszkańcy Wierszyny do dziś posługują się polską gwarą, stanowiącą połączenie cech różnych gwar dialektu małopolskiego. W mowie wierszynian widoczny jest także coraz silniejszy wpływ języka rosyjskiego. Mimo stosunkowo bogatej literatury na temat języka Polaków w Wierszynie, frazeologia do tej pory nie doczekała się opisu. Niniejszy artykuł stanowi próbę częściowego uzupełnienia tej luki poprzez ukazanie stanu zarejestrowanego w pierwszych dekadach XXI wieku. W artykule zostały zaprezentowane zachowane w mowie wierszynian frazeologizmy znane w polszczyźnie oraz te jednostki, które stanowią konsekwencję wpływu języka rosyjskiego na polską gwarę w zakresie frazeologii.

This is a retracted article, whose corrected version, bearing the same title, is avalaible under the DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.3030 . At the request of the author, the incorrect wording of the note on the financial support of the work was corrected. Phraseology of the Polish Dialect of the Inhabitants of Vershina Village in Siberia at the Beginning of the Twenty-First Century The first Polish voluntary settlers appeared in the area of present-day Vershina village at the beginning of the twentieth century. Despite functioning in isola­tion from their linguistic homeland, the inhabitants of Vershina still use their dialectal Polish, which displays a combination of various features of the Lesser Polish dialectal area. The speech of the inhabitants of Vershina also displays the increasingly stronger influence of the Russian language. Despite the relatively rich literature on the language of Poles in Vershina, its phraseology has not as yet been described. This article is an attempt to partially fill this gap by showing the state of this phraseology in the first decades of the twenty-first century. The study presents Polish phraseologisms preserved in the speech of the Poles in Vershina as well as the units which are a consequence of the influence of the Russian language on their dialectal Polish in the field of phraseology. To jest wycofany artykuł, którego poprawiona wersja o tym samym tytule jest dostępna pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.3030 . Korekty artykułu dokonano na prośbę autorki i dotyczyła błędnego zapisu formuły o finansowaniu artykułu. Frazeologia polskiej gwary mieszkańców wsi Wierszyna na Syberii na początku XXI wieku Pierwsi polscy dobrowolni osadnicy pojawili się na obszarze dzisiejszej Wierszyny na początku XX wieku. Mimo funkcjonowania w oderwaniu od ojczyzny językowej, mieszkańcy Wierszyny do dziś posługują się polską gwarą, stanowiącą połączenie cech różnych gwar dialektu małopolskiego. W mowie wierszynian widoczny jest także coraz silniejszy wpływ języka rosyjskiego. Mimo stosunkowo bogatej literatury na temat języka Polaków w Wierszynie, frazeologia do tej pory nie doczekała się opisu. Niniejszy artykuł stanowi próbę częściowego uzupełnienia tej luki poprzez ukazanie stanu zarejestrowanego w pierwszych dekadach XXI wieku. W artykule zostały zaprezentowane zachowane w mowie wierszynian frazeologizmy znane w polszczyźnie oraz te jednostki, które stanowią konsekwencję wpływu języka rosyjskiego na polską gwarę w zakresie frazeologii.

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The Psychophysiological Pattern of the Emotion of Scorn: Actualisation of Invariant Features in Ukrainian Phraseology This article analyses the specifics of the physiological and expressive-behavioural complex of the emotion of scorn in Ukrainian phraseology in the light of psychology of emotions, emotionology, linguoculturology, evaluative semantics and axiophraseological pragmatics. The study considers the emotion of scorn in its psychological diversity as exemplified in phraseological units expressing scorn in Ukrainian. The methods applied to analyse a phraseological unit include component analysis, contextual and interpretive analysis, and parametric analysis of semantic structure with a focus on the evaluative and emotive components. Psychofizjologiczny wzorzec uczucia pogardy. Aktualizacja cech inwariantnych we frazeologii ukraińskiej Niniejszy artykuł analizuje specyfikę fizjologicznego i ekspresyjno‑behawioralnego kompleksu uczucia pogardy we frazeologii ukraińskiej w świetle psychologii emocji, emocjonologii, lingwokulturologii, semantyki wartościującej i pragmatyki aksjofrazeologicznej. Przedmiotem badań jest uczucie pogardy w jej psychologicznej różnorodności na przykładzie jednostek frazeologicznych wyrażających pogardę w języku ukraińskim. Zastosowane metody analizy jednostki frazeologicznej obejmują analizę komponentów, analizę kontekstualną i interpretacyjną oraz analizę parametryczną struktury semantycznej ze szczególnym uwzględnieniem komponentów ewaluacyjnych i emotywnych.

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Review: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 pp. The article is a review of a novel lexicographic work, whose authors collate most frequent phraseologisms of the Polish and Ukrainian languages, based on the material of the spoken language of the young generation of both languages’ native speakers as well as on texts of electronic communication and popular culture. Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss. Artykuł stanowi recenzję nowatorskiej pracy leksykograficznej, której autorzy zestawiają ze sobą najczęściej występujące związki frazeologiczne języków polskiego i ukraińskiego, za materiał przyjmując język mówiony młodego pokolenia rodzimych użytkowników obu języków oraz teksty komunikacji elektronicznej i kultury popularnej.

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Folk perceptions of disease through the prism of Ukrainian and Polish phraseology The article analyzes the phraseological units of the Ukrainian and Polish languages motivated by folk perceptions of the etiology of diseases; describes ethnocultural features of the formation of the analyzed units; and reveals that in Ukrainian and Polish phraseology the idea of personification and demonic origin of diseases is highlighted by coding in the phraseological units: 1) the outward appearance of mythical creatures similar to the appearance of an afflicted person; 2) specific actions of the personified disease that lead to the deterioration of health or even death; 3) folk ways of treating illness and so on. Ludowe wyobrażenia o chorobach przez pryzmat frazeologii języka ukraińskiego i polskiego W artykule przeanalizowano jednostki frazeologiczne języka ukraińskiego i polskiego motywowane ludowymi wyobrażeniami o etiologii chorób; opisano etnokulturową specyfikę tworzenia badanych jednostek; oraz ustalono, że we frazeologii języka ukraińskiego i polskiego wyobrażenia o personifikacjach i demonicznym pochodzeniu chorób odzwierciedlone są za sprawą kodowania w jednostkach frazeologicznych: 1) osobliwości wyglądu zewnętrznego istoty mitycznej podobnego do wyglądu zewnętrznego chorego człowieka; 2) konkretnych działań uosobionej choroby, które prowadzą do pogorszenia samopoczucia albo śmierci; 3)ludowych sposobów leczenia choroby itd.

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The phrase zbić z pantałyku ‘to perplex, shatter somebody’s confidence’ The article concerns the East-­Slavic linguistic influence on Polish in the second half of the nineteenh century as exemplified by the meaning of the phrase zbić z pantałyku. Today’s meaning of the phrase is associated with another phraseologism zbić z tropu ‘to throw [lit. knock] off trace,’ which originates from the hunting jargon. *Pantałyk as a separate word is not (and never has been) used in general Polish, and the comprehensibility of the whole phrase is the result of the sum of its components. East Slavic counterparts of the phrase are attested from the mid­nineteenth century. In the Polish of the period, zbić z pantałyku had a colloquial status, and its usefulness in the sphere of everyday communication was a manifestation of economy of imaginary rather than conceptual means of expression. Especially in the conditions of widespread bilingualism, the new phrase could easily be recognized against the background of contemporary usage of near­synonymous colloquial phrases derived from the verb zbić ‘to beat’ but also ‘to knock off.’ The greater frequency of zbić z pantałyku in the Polish of south­eastern borderlands resulted from a combination of factors, mainly the blurred boundaries between literary and dialectal (folk) phraseology. Fraz. zbić z pantałyku ‘stropić kogo, pozbawić pewności siebie’ Artykuł dotyczy wpływów ruskojęzycznych w polszczyźnie drugiej połowy XIX wieku. Dziś znaczenie frazeologizmu zbić z pantałyku to odpowiednik wybić z szyku, zbić z tropu, ‘zmieszać, stropić’, realnie ‘pomieszać krok’, ‘stracić ślad (na polowaniu)’. *Pantałyk jako wyraz samodzielny nie jest (i nigdy nie był) używany w polszczyźnie ogólnej, natomiast znaczenie całego frazeologizmu wynika z sumy jego składników. Odpowiedniki wschodniosłowiańskie poświadczone są od połowy XIX stulecia. W ówczesnej polszczyźnie zbić z pantałyku miało status potoczny, którego użyteczność w sferze komunikacji codziennej to przejaw ekonomiczności środków obrazowych zamiast pojęciowych. Nowy frazeologizm mógł być łatwo rozpoznawany w warunkach bilingwizmu językowego na tle ówczesnych środków z tradycją użycia w sferze potocznej. O szczególnej częstotliwości użycia zbić z pantałyku w polszczyźnie kresów południowo­wschodnich zdecydował splot czynników, głównie zaś „rozmyte” granice między frazeologią literacką a gwarową (ludową).

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Slavic Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)