Search

The oldest historical sources available in the history of Turkish music date back to the ninth century. Safiyüddin Urmevi, one of the most important scientists this century and the founder of the systemist school started a new era when he introduced the systematic approach towards the theory of Turkish music that appeared in the tenth century. Edvars – written pieces investigating the rules of Turkish music- were consulted as the primary sources for the transfer of music culture from this time until the twentieth century, at the beginning of which the first samples of Turkish music have been recorded. The recordings facilitated transferring the performances of the masters to the new generations. We can analyze the performances of the masters using the frequency analysis techniques and understand their preferences of various pitches which is important to establish a unifying theory for Turkish music as the search for such a theory still continues. The results of the analysis of the recordings of the master artists will be the basis of a system where the theory and the practice are consistent with each other. The Arel / Ezgi / Uzdilek (AEU) tuning system, which was developed under the leadership of Hüseyin Saadettin Arel, one of the twentieth-century theorists, is still widely used. Hicaz, nikriz, hüzzam çenies and many makams such as hicaz, nikriz, hüzzam, karcığar, suzinak, saba in AEU theory, are described as structures using augmented second intervals. Although all these structures are described using the 12 comma augmented second interval values, they have different pitch usage characteristics during the performance. This issue, together with other issues, brings along criticisms that the AUE system is insufficient to describe the relevant cesnies and makams and that it is insufficient in terms of the musical notations. This study applies frequency analysis techniques to the published recording samples of the performer Kani Karaca and examines his preferences of pitches on the augmented second intervals. Each performance is analyzed separately for each makam sample according to the ahenks they are performed and the results are compared to each other. The impact of the changes in the tuning order on the performance is investigated. For each makam, all samples belonging to that makam are analyzed and the results are aggregated. The values of the augmented second pitches used in nikriz and hicaz makams are compared to those in hüzzam, karcığar, and suzinak makams. The variable structure of the pitches used in the fourth-order of hüzzam and saba makams is examined and compared with those used in the other makams. Hicaz and saba çenies used in the saba makam, are examined in terms of pitch usage characteristics and are compared with the values obtained from the other makams. By determining whether the interval values that are not used in the AEU system are used in performance, we demonstrate how well the theory captures the practice and contributes to establishing a unifying theory of Turkish music and a domain database for computational musicology.

Hawi al-Funun wa-Salwat al-Mahzun was written by Ibn al-Tahhan who was one of the palace musicians in Egypt (Fatimids period) between X-XI centuries. According to the available sources, it is the only known musical work that has survived since the Fatimids period. This work, written by a professional musician, consists of two main articles dealing with the scientific and practical aspects of the music art and has an encyclopedic feature with a hundred and two subject titles. One of the most important features that distinguishes Hawi al-Funun wa-Salwat al-Mahzun among early music sources is that the work sheds light on the music of the Fatimids period, as well as the seven hundred musicians who lived between the Jahiliyya period and the Fatimids period. This study, firstly, gives information about Ibn al-Tahhan and his famous study Hawi al-Funun wa-Salwat al-Mahzun, and secondly, as mentioned by Ibn al-Tahhan, gives information about the famous musicians who lived between the period of jahiliyyah and the Fatimids period.

The theory, which is known as Turkish music theory today, is actually a product of a process that initiated with the aim of providing a scientific, modern and civilized theory to Eastern / Ottoman music. There is a short and widely accepted narrative developed by Öztuna in relation to the fact that this theory was produced by the collaboration of three Mevlevi sheikhs and three followers. In this article, the interventions made by Rauf Yekta, Suphi Ezgi and Sadeddin Arel in order to modernize the field of theory in Ottoman music are handled based on historical documents, witnesses and memories. The aim of the research is to provide a detailed chronology of the events related to the development of the three theories; to identify those who play a role directly or indirectly in the construction of these theories and to evaluate all findings within the prosopographic framework. In chronology, special attention was paid to revealing the unknown, neglected, little or incorrectly known details of the process. In the light of the data, those who participated in the modernization of the theory are discussed around the names of Rauf Yekta and Sadeddin Arel. Accordingly, the names around Rauf Yekta include Mevlevi sheikhs Ataullah and Celaleddin, mathematician Salih Zeki Bey, and indirectly Mikhail Mishaqa. Suphi Ezgi and Salih Murad Uzdilek, who were among the names gathered around Arel, directly involved in the studies, while Yılmaz Öztuna indirectly took part in the historiographic dimension of the process. Meanwhile, it was revealed that Mevlevi Sheikh Hüseyin Fahreddin was included in the studies due to a mistake made by Öztuna. As a result, the prosopographic dimension of the study revealed that modernizers had intricate relationships with a wide range of social, political and intellectual circles, such as the press, foreign embassy officers, foreign schools, sufi orders, bureaucrats, political parties, missionaries, literary milieus and freemasons. Those who want to modernize the theory had tried to legitimize their interventions on the idea of science and progress; and they also saw Westernism and Comtean positivism as a remedy for total salvation. Although all the basic researches on the tone system and theoretical content were conducted by Rauf Yekta, after his death, this content was converted by Arel in accordance with Western harmonic tonality, and in this final form, it became known as Turkish music theory., Günümüzde Türk müziği teorisi olarak tanınan teori, aslında, Şark/Osmanlı müziğine ilmî, asrî ve medenî bir teori kazandırmak maksadıyla başlatılan bir sürecin ürünüdür. Bu teorinin, üç mevlevi şeyhi ile üç müntesibin ortak çalışmalarıyla üretildiğiyle ilgili olarak Öztuna tarafından geliştirilmiş ve yaygın şekilde kabul gören kısa bir anlatı vardır. Bu makalede, Osmanlı müziğinde, teori alanını modernleştirmek için Rauf Yekta, Suphi Ezgi ve Sadeddin Arel tarafından yapılan müdahaleler, tarihsel belge, tanıklık ve anılara dayalı olarak ele alınmaktadır. Araştırmanın amacı geliştirilen teorilerle ilgili olayların ayrıntılı bir kronolojisini oluşturmak; bu teorilerin inşasında doğrudan veya dolaylı şekilde rol alanları belirlemek ve tüm bulguları prosopografik çerçevede değerlendirilmektir. Kronolojide, sürecin bilinmeyen, ihmal edilmiş olan, az veya yanlış bilinen ayrıntılarına odaklanılmıştır. Veriler ışığında, teorinin modernleştirilmesi çalışmalarına katılanlar, Rauf Yekta ve Sadeddin Arel isimleri etrafında ele alınmıştır. Buna göre Rauf Yekta’nın etrafındaki isimler Mevlevi şeyhleri Ataullah ve Celaleddin, matematikçi Salih Zeki Bey ve dolaylı olarak Mikail Mishaqa’dır. Arel’in etrafında toplanan isimlerden Suphi Ezgi ve Salih Murad Uzdilek çalışmalara doğrudan katılırken, Yılmaz Öztuna da, sürecin tarihyazım boyutunda dolaylı olarak yer almıştır. Bu arada Mevlevi Şeyhi Hüseyin Fahreddin’in ise Öztuna’nın yaptığı bir hatadan dolayı çalışmalara dahil edildiği ortaya çıkmıştır. Araştırmanın prosopografik boyutu, modernleştiricilerin, basın, yabancı elçilikler, yabancı okullar, sufi tarikatlar, bürokratlar, siyasi partiler, misyonerler, edebiyatçılar ve masonlar gibi çok çeşitli sosyal, siyasal ve entelektüel çevrelerle girift ilişkiler içinde olduklarını göstermiştir. Teoriyi modernleştirmek isteyenler, yaptıkları müdahaleleri bilim ve ilerleme fikri üzerinden meşrulaştırmaya çabalamışlar; Garpçılık ve Comte pozitivizmini ise bir topyekün kurtuluş çaresi olarak görmüşlerdir. Ses sistemi ve teorik içerikle ilgili temel araştırmaların tümü, Rauf Yekta tarafından yapılmış olmasına rağmen, ölümünden sonra bu içerik, Arel tarafından, Batı armonik tonalitesine uygun olarak dönüştürülmüş ve bu son haliyle de, Türk müziği teorisi olarak bilinir olmuştur.

İslam dünyasında yoğun savaşlar, taht kavgaları ve siyasi istikrarsızlıkların söz konusu olduğu XI.-XIII. yüzyılları arası, musiki tarihi ve nazariyesi bakımından karanlık dönem olarak tavsif edilmektedir. Isfahan'ın önemli ilim adamı vesanatkarlarından İbn Zeyle (ö. 1048) zikri geçen dönemde yaşamış birisidir. İbn Sina'nın (ö. 1037) gözde öğrencilerinden olup el-Kafi fi'l musika genel olarak bakıldığında içerik sıralamsı da dahil olmak üzere pek çok edvar kaynaklarıyla paralellik arz etmektedir. Buna göre müziğin tarifi, sesin oluşumu ve sebepleri, uyumlu uyumsuz nağmeler, aralıklar, aralık çeşitleri, cins, cins çeşitleri, cem intikal (seyir), ika ika çeşitleri, lahinler, müzik aletleri gibi konuları sırayla ele almıştır. Bu eserinde Kindi, Farabi ve İbn Sina2nın musikiye dair görüşlerini eleştirel bir tarzda ele almış ve gördüğü hataları ayrıntılı bir şekilde tshih etme gayretinde olmuştur. Aralık ve perdelerin isimlendirilmesi hususunda ebced harfleri yerine sayıları kullanması ve özellikle ika hususunda takip ettiği yöntem yenilik olarak kabul edilebilir ve bu yönüyle kendisinden önceki müelliflerin eserlerinden farklılık arz etmektedir. Bu çalışmada İbn Zeyle'nin kısaca hayatı ve eserlerine yer verilecektir. ardından bildirinin ana konusu olan sesin oluşumu ve duyulması, sesin tizliği ve pestliği, nağme, aralık, aralık çeşitleri, cins, cins çeşitleri, cem ve cem çeşitlerine dair konular ele alınacaktır. 11th to13th centuries in which there happened intense wars, rights for the throne and political instabilities, are considered as a dark age for the music theory and music history. However, recent studies show the opposite. Ibn Zayla, who is one of the important philosophers and artists in Isfahan, lived in this period. He is one the favourite students of Ibn Sina and wrote his work Al-Kâfîi al-musika. In this respect, he contributed to the understanding of 11th century music theory. Al-Kâfîi al-musika is generally similar to adwars (music theory books) in many ways including content ordering. It deals with topics such as definition of music, creation of sound and its reasons, consonant and inconsonant tunes, interval and its types, genre and its types, scale, transition, rhythm and its types, music, and music instruments in order. In his work, he handled in detail the opinions of Kindi, Farabi, and Ibn Sina on music with a critical approach and he attempted to correct the mistakes that he realized. Using numbers instead of abcad letters (alphabetic letters) in naming intervals and pitches and his method about rhythm might be considered as a novelty and he differed from his predecessors’ works in this relation. In this study Ibn Zayla’s life and works will be mentioned briefly. Afterwards, the main subject of this study, i.e. the topics of creation and hearing of sound, sharpness and deepness of sound, tune, interval and its types, genre and its types, scale and its types will be explained.

Bu araştırma, Eğitim Fakülteleri Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dallarında okutulan Müziksel İşitme Okuma ve Yazma Dersinde eğitimcilerin ölçme değerlendirme uygulamalarında kullandıkları yöntemlerin benzer ve farklı yönlerini tespit etmek, konu ile ilgili önerilerde bulunmak amacı ile yapılmıştır. Araştırma kapsamında Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programlarında var olan MİOY dersi içeriği incelenip kaynaklar tarandıktan sonra geliştirilen yönerge, eğitim fakültelerinde görev yapan tüm Müziksel İşitme Okuma ve Yazma dersi eğitimcilerine gönderilmiştir. Yapılan çalışmaya on dokuz üniversiteden yirmi sekiz eğitimci gönüllü olarak katılmıştır. Tarama modelinin esas alındığı betimsel olan bu çalışmada anket yolu ile elde edilmiş olan veriler, alanında uzman istatistikçi ile çalışılarak sayısal verilere dönüştürülmüştür. Elde edilen bulgular yorumlandıktan sonra uzman görüşü de alınarak önerilere yer verilmiştir. Veriler ışığında müziksel işitme, okuma ve yazma derslerinde, eğitimcilerin farklı uygulamalar gerçekleştirdiği ve uygulamaların belli standartlar içerisinde olmadığı görülmektedir. Yapılan araştırmada ortaya çıkan bu probleme ilişkin çözüm önerileri sunulmaya çalışılmıştır. This research was carried out with the aim of determining the similar and different aspects of the methods used by the educators in the measurement and evaluation practices of the Musical Hearing Reading and Writing class which was taught in the Department of Music Education in Faculty of Fine Arts Education. Within the scope of the research, the content of MİOY course in Teacher Training Undergraduate Programs of Education Faculty was examined and resources were scanned and the directive was sent to all Musical Hearing Reading and Writing lessons trained in education faculties. Twenty-eight educators from nineteen universities participated as volunteers in the work done. In this descriptive study, which is based on the survey model, the data obtained by qualitative research techniques were transformed into numerical data by working with a specialized statistician in the field. After the findings were interpreted, the essential suggestions were done by the light of expert opinions. Within the scope of data, it is seen that through the courses of musical hearing, reading and writing, the trainers perform different pratices and these pratices are not depending on certain standards. In this research, it is aimed to propose a solution for this problem.

Mehmet Öncel (IHU Author) Müzik teorisine dair yazılmış edvar ve risâleler müzikolojik çalışmalara önemli kaynaklık teşkil etmektedir. Bu çalışma müzikolojik ilmi kaidelere göre ele alınarak incelemeye tabi tutulmuştur. Cemâlüddîn Hasan İbn Ahmed tarafından kaleme alınan bu risâle, tespit edilebildiği kadarıyla çalışılmamıştır. Makalede giriş, yöntem ve metodoloji belirlenmesinin ardından eserin iç ve dış tanıtımı, müellifin hayatı, eserin yazıldığı dönem, risalenin kaynakları, mûsikî felsefesi, mûsikî nazariyesine dair bilgiler sistematik şekilde sunulmuştur. XV. yüzyıl kaynakları ile benzerlik ve farklılıkları hususunda tablolardan istifade edilmiştir. Daha sonra mûsikînin kökeni, önemi ve tesirine dair konular ele alındıktan sonra sonuç ve risalenin Türkçe çevirisi ile makale sonlandırılmıştır. Makalede izah edildiği gibi XIV. yüzyılın ikinci yarısından sonra ele alındığı tahmin edilen bu eser, kendi döneminin mûsikî düşüncesine katkı sağlayan mûsikî tarihi kaynaklarından birisidir. Edvars and risalahs about the music theory are significant sources of musicology studies. The principles of musicological science were applied in this article. This risale by Cemalüddin Hasan İbn Ahmed has not been studied as far as is known. After the introduction and identifying the methodology, internal and external presentation of the work, the life of the author, the period of the work, sources of the risalah, the philosophy of music, the information about the theory of music are presented in a systemic way. The charts were used for the subject of similarities and differences with the 15th-century sources. Afterward, the topics related to the origin, importance, and effect of music were treated and the article was ended with the conclusion part and the Turkish translation of risalah. As explained in the article, this work which was estimated to be written in the second half of the 14th century is one of the sources of music history that contributed to the musical thought of its own era.

Müzik teorisine dair yazılmış edvar ve risâleler müzikolojik çalışmalara önemli kaynaklık teşkil etmektedir. Bu çalışma müzikolojik ilmi kaidelere göre ele alınarak incelemeye tabi tutulmuştur. Cemâlüddîn Hasan İbn Ahmed tarafından kaleme alınan bu risâle, tespit edilebildiği kadarıyla çalışılmamıştır. Makalede giriş, yöntem ve metodoloji belirlenmesinin ardından eserin iç ve dış tanıtımı, müellifin hayatı, eserin yazıldığı dönem, risalenin kaynakları, mûsikî felsefesi, mûsikî nazariyesine dair bilgiler sistematik şekilde sunulmuştur. XV. yüzyıl kaynakları ile benzerlik ve farklılıkları hususunda tablolardan istifade edilmiştir. Daha sonra mûsikînin kökeni, önemi ve tesirine dair konular ele alındıktan sonra sonuç ve risalenin Türkçe çevirisi ile makale sonlandırılmıştır. Makalede izah edildiği gibi XIV. yüzyılın ikinci yarısından sonra ele alındığı tahmin edilen bu eser, kendi döneminin mûsikî düşüncesine katkı sağlayan mûsikî tarihi kaynaklarından birisidir. Edvars and risalahs about the music theory are significant sources of musicology studies. The principles of musicological science were applied in this article. This risale by Cemalüddin Hasan İbn Ahmed has not been studied as far as is known. After the introduction and identifying the methodology, internal and external presentation of the work, the life of the author, the period of the work, sources of the risalah, the philosophy of music, the information about the theory of music are presented in a systemic way. The charts were used for the subject of similarities and differences with the 15th-century sources. Afterward, the topics related to the origin, importance, and effect of music were treated and the article was ended with the conclusion part and the Turkish translation of risalah. As explained in the article, this work which was estimated to be written in the second half of the 14th century is one of the sources of music history that contributed to the musical thought of its own era.

Türk Musikisi, tarih boyunca büyük coğrafyalara yayılmış, derin ve köklü geçmişe sahip, zengin ve ihtişamlı bir musikidir. Bu büyük mirasa alâkadar olan herkesin, musikimizi öğrenerek sahip çıkması gerekir. Bu çalışma, musikimizin nazari kısmının görme engellilerin kullandığı Braille yazı formatında, onların istifadelerine sunulmak amacıyla hazırlanmıştır.Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Braille yazı ve nota sisteminin tarihçesi ile Louis Braille'nin hayatı ele alınarak Braille alfabesindeki harfler, semboller ve müzik işaretleri şablonlar halinde verilmiştir. İkinci bölümde, Türk Musikisi'nde makam ve makamı oluşturan unsurlara (dizi, seyir ve onların alt başlıklarındaki kavramlara) değinilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise, Arel - Ezgi - Uzdilek sistemindeki basit makamlar incelenmiş ve birer örnek eser verilmiştir. Türk Musikisi'ni öğrenmek isteyen görme engellilerin, ellerinde konuyla ilgili kaynak oluşmasını sağlamak amacıyla da hazırlanan bu çalışmanın üçüncü bölümünde, incelenen makamlar ile örnek eserler, Braille yazı formatına çevrilmiştir.Anahtar Kelimeler: Braille, Görme Engelli, Türk Musikisi, Arel - Ezgi -Uzdilek, Basit Makamlar. Turkish Music is a rich and magnificent music which has a deeply rooted history spreading over great geography throughout history. Everyone who is concerned with this great heritage must protect it by learning our music. This study was designed to present the theoretical part of our music to the use of visually impaired in the Braille text format.The study consists of three parts. In the first part, the history of the Braille script and note system and life of Louis Braille are examined and the letters, symbols and musical signs in the Braille alphabet are given in templates. In the second part, the elements forming the maqam and components of maqam (the series, the course and the concepts within their sub-titles) in Turkish Music are mentioned. In the third part of the study, the simple maqams in the Arel - Ezgi - Uzdilek system were examined and one sample work is introduced for each.In the third part of this study, which was also prepared to ensure that the visually impaired who want to learn Turkish music have resources of the subject in their hands, the examined maqams and sample works have been translated into Braille writing format.Key Words: Braille, Visually Impaired, Turkish Music, Arel - Ezgi - Uzdilek, Simple Maqams. 98

`XX. Yüzyıl Türk Müziği İrticalî İcralarında Perde ve Seyir Karakteri Anlayışı` isimli tezimizde; bu yüzyıldaki icracıların serbest ritimli ezgilerde kullandıkları perde baskıları ve makam algılarını ortaya koyarak, aynı yüzyılda ortaya konan ve halen aktif olarak eğitimi verilen Arel-Ezgi-Uzdilek ses sistemi ile karşılaştırmalı olarak incenlemeye çalışılmıştır. İcra edilen Türk Müziği ile nazariyat olarak ortaya koyulan Türk Müziği'nin birbirlerinden farklı olduğu konusunda birçok çalışma yapılmış olmasına karşın serbest ritimli eserlerin perde ve makam anlayışı yönünden incelenmediğini görmekteyiz. Bu sebeple çalışmamızda XX. yüzyıl ses sistemi olan Arel-Ezgi-Uzdilek ses sistemi ile icraların farklılık ve benzerliklerini ortaya koyabilmek adına ekol olarak kabul edilen XX. yüzyıl icracılarının serbest ritimli ezgileri referans alınarak analiz edilmeye çalışılmıştır.Bu bölümdeki analizler temel olarak serbest sözlü ve çalgısal kayıtlardan elde edilen verilerin sayma, sıralama, ortalama alma ve yüzde alma gibi istatistiksel metotlarla incelemeye dayalıdır. Müzikteki sesleri sayısal olarak ifade edebilmek mümkün olduğundan müzikal analizde istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Analiz programı olarak Java tabanında Bilge Miraç ATICI tarafından geliştirilmiş MakamBox yazılımı kullanılmış olup veriler Microsoft Excel programı ile işlenmiştir. Analiz sonrasında elde edilen verilerle de elimizdeki tüm verileri karşılaştırma yolu ile inceleyerek sonuç elde edilmeye çalışılmıştır.Tez çalışmamızda nazariyatta olmayıp icrada kullanılan 2, 3 komalık bemol ve diyezlerin var olduğu tespit edilmiştir. Seyir karakteri açısından Arel'in vermiş olduğu bilgilerden farklı uygulamalarında varlığı ortaya koyulmuştur. İcra-nazariyat uyuşmazlığı problemini ortaya koymak adına yapmış olduğumuz çalışmamız perde ve makam anlayışının ne şekilde algılanarak kullanıldığını göstermesi açısından önem arz etmektedir.Çalışmamız sonunda mevcut Türk Müziği ses sisteminde var olmayan çeşitli perde baskıları ile farklı makam seyir uygulamaları tespit ederek; eski ve mevcut icraların daha iyi ifade edilebilmesi, müzikolojik olarak daha iyi analiz edilebilmesi, usta-çırak ilişkisinin daha nice seneler sonrasına sağlıklı şekilde nazari olarak aktarılabilmesi için Türk Müziği ses sistemi nazariyatının güncellenerek yeniden ortaya koyulmasına ihtiyaç duyulduğu sonucu çıkarılmıştır. In our thesis titled `Fret and Cruise Character Concept used in Improvisation Works in the scope of 20th Century Turkish Music`; it was tried to make comparative examination with Arel-Ezgi-Uzdilek sound system theory that was put forward in the same century and of which education is stil given actively, revealing the Fret presses and maquam perception that the performers of this century used in their free rhythm melodies. Although many studies have been made on the difference between the Turkish Music performed and the Turkish Music set as the theory, we can see that the works with free rhythms have not been examined in terms of fret and maqam concept. For this reason, in order to be able to reveal the differences and similarities of the 20th century sound system namely, Arel-Ezgi-Uzdilek sound system, free rhythmic melodies of 20th century performers who are accepted as ecole are taken as reference and tried to be analyzed. The analyzes in this section are mainly based on the examination of statistical methods such as counting, sorting, averaging and percentage taking of data to be obtained from free verbal and instrumental records. Because it is possible to express the voices in music numerically, statistical methods have been used in musical analysis. As the analysis program, MakamBox software developed in Java by Bilge Miraç ATICI base was used and the data was processed with Microsoft Excel program. All the data obtained after the analysis were analyzed by comparison and all the data were tried to be obtained.In our thesis study, it has been determined that there are 2, 3 comma flats and shadows that are not used in the course of the study but used at once. From the point of view of the character of the cruise, Arel's existence is revealed in different applications than the information given. It is important for us to show how we perceive and use the understanding of the curtain and authority we have worked on in order to reveal the problem of executive-theoretical dispute.At the end of our work, by detecting various fret presses and different maqam navigational applications which are not available in the existing Turkish music sound system; in order to be able to express old and existing performance beter, to be able to analyze musicologically beter, to transfer the master-apprentice relation theoretically after many years, the conclusion that the theory of the Turkish music sound system needs to be updated and re-emerged. 246

Bu çalışma, saz mûsikîsinin önemli virtuozu Tanbûrî Cemil Bey'in taksîmlerindeki makam anlayışı ile günümüz Türk Mûsikîsi eğitiminde yaygın olarak kullanılan Arel nazariyatı arasındaki benzerlikler ve farklılıkları ortaya koymak amacı ile yapılmıştır. Bu amaçla arşiv taraması yapılarak Tanbûrî Cemil Bey'in taksîm icralarına ulaşılmıştır. Ulaşılan taksîm icraları arasından perdeli sazlar olan lavta, tanbûr ve yaylı tanbûr ile icra ettiği, donanımında Segâh, Eviç ve Hicaz aralığı bulunan Bayatîarabân, Bestenigâr, Eviç, Gerdaniye, Hicaz, Hüseynî, Müstear, Nevâ, Rast, Segâh, Uşşak ve Yegâh makamlarında toplam 17 taksîmi ele alınmış ve çalışma, bu çalgı ve makamlarla sınırlandırılmıştır. Tanbûrî Cemil Bey'in bu taksîmleri önce notaya alınmış ardından da dizi, seyir özelliği, kullanılan çeşniler, perde kullanımı ve ses aralığı açısından incelenmiştir. Perde kullanımlarının tesbitinde Segâh, Eviç ve donanımlardaki Hicaz aralıklarını oluşturan perdelerin, inici ve çıkıcı ezgilerde ayrı ayrı frekans hesaplamaları yapılarak bu frekans değerleri sent değerine çevrilmiştir. Hüseyin Sadettin Arel'in 1968 yılında yayınlanan Türk Musikîsi Nazariyatı Dersleri adlı kitabında 12 makama ait açıklamalar göz önünde bulundurularak Tanbûrî Cemil Bey icrası ile dizi, seyir özelliği, kullanılan çeşniler, perde kullanımları ve ses aralığı açısından karşılaştırmaları yapılmıştır. Tanbûrî Cemil Bey'in icrası ile Arel nazariyatı dizi, ses aralığı ve seyir özelliği açısından karşılaştırıldığında incelenen 12 makamın hiç birinin bu unsurlar bakımından tamamen benzerlik göstermediği görülmüştür. Perde kullanımı ve çeşni açısından ise yakın sonuçlara ulaşılmıştır. Sonuç bölümünde 12 makama ait karşılaştırmalar doğrultusunda benzerlik ve farklılıklara yer verilmiştir. Bu çalışmada Tanbûrî Cemil Bey'in ve Türk Mûsikîsinin diğer saz virtuozlarının taksim icralarının farklı nazariyat anlayışlarına göre incelenmesi ve yeni yetişen sâzendelerin eğitimlerinde bu icraların kullanılması önerilmiştir. Ekler bölümünde taksimlere ait ses kayıtlarına yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler : Taksîm, Türk mûsikîsi, Cemil Bey, Sadettin Arel, nazariyat This study was conducted to determine the similarities and differences between the mode concept in improvisations of Tanbûri Cemil Bey, an important virtuoso in instrumental music and the Arel theories which are widely used in the teaching of Turkish Music at the present time. For this reason, improvisation performances were collected through archieve research. Among the collected improvisation performances of Tanbûri Cemil Bey, only a total of seventeen of them were studied and the study was limited to them only. These were in the modes of Bayatiaraban, Bestenigar, Eviç, Gerdaniye, Hicaz, Hüseyni, Müstear, Neva, Rast, Segah, Uşşak and Yegah armured with Segah, Eviç, and Hicaz intervals and performed with the use of lute, tanboor and stringed tanboor which are fretted instruments. These improvisations of Tanbûri Cemil Bey were first written in notes and then were studied in terms of gam, progress, potpourries, the use of fret, and pitch range. In determining the use of fret, frequency values of the frets of Segah, Eviç and the frets that form the Hicaz intervals in their armures, were determined seperately in rising and falling melodies and these frequency values were expressed in cent values. In the book called `Lessons in Turkish Music Theories` published by Hüseyin Sadettin Arel in 1968, the explanations about twelve modes were considered and comparisons to the performance of Tanbûri Cemil Bey were made with regard to gam, progress, and potpouries, the use of fret, and pitch range. When comparisons in terms of gam, pitch range and progress were made between the performance of Tanbûri Cemil Bey and the Arel Theory, none of the these twelve modes were not similar completely in terms of these components. However, close results were obtained in terms of the use of fret and potpourries. In the conclusion part, similariteis and differences were given in accordance with the comparisons of these twelve modes. This study suggests that improvisation performances of Tanburi Cemil Bey and other virtuosos in Turkish instrumental music should be studied in terms of different theories and these performances be used while training new instrument players.Key Words : Improvisation, Turkish Music, Cemil Bey, Sadettin Arel, Theory 188

Bu çalışma, Eğitim Fakültesi Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı öğrencilerinin müzik form bilgi düzeylerini belirlemek amacı ile yapılmıştır.Amaç, öğrencilerin form bilgisindeki yeterliliklerini saptamaktır. Öğrencilerin, form bilgilerini nitelikli bir icra düzeyine ulaşabilmek için kullanmaları beklenmektedir. Bir etüt veya eser çalışması sırasında icra edilen yapıların formu hakkında düzeyli bilgi sahibi olunduğunda daha etkili performans elde edileceği varsayımından hareket edilmiştir. Öğrencilerin teknik olarak çalgıya hâkimiyeti kadar, eseri doğru icra etmesinde form bilgisi de önem taşımaktadır. Form bilgisi düzeyi etkili bir icra için belirleyici olmakla birlikte, teorik olarak yapılacak her türlü analiz, çalgıda yorum ve ifade gücünün icrayı olumlu yönde etkileyeceğinden üzerinde durulması son derece önemlidir. Araştırmada, problemin çözümüne yönelik kaynak tarama ve betimsel tarama yöntemiyle uzman görüşleri alınarak, araştırmanın evrenini oluşturan üniversitelerde müzik bölümü öğrencilerine `Bilgi Testi` ve `Tutum Ölçeği` uygulanmıştır. Elde edilen bulgular öğrencilerin form bilgi düzeylerinin yeterli seviyede olmadığı ve analiz sırasında zorlandıklarını göstermektedir. Öğrencilerin yeterli düzeyde form bilgisi olmadığından dolayı, bireysel çalgı derslerindeki müzikal prosedürlerin değerlendirilebilmesi için detaylı form bilgisinin öğretilmesi son derece önemlidir.Anahtar Kelimeler: Müzik, Müzik Teorisi, Müzik Formu Bilgisi, Form Analizi, Çalgı İcrası This study is carried to find out the level of music form knowledge of students in Music Teaching at the Faculty of Education.It aims to define the students form knowledge. The impact of from knowledge of music students on performing a music piece. It is presumed that while exercising or working on a musical work, a higher level of efficiency will be achieved if the musical form of the work is studied beforehand. Form knowledge carries as much importance as the technical ability of the student in a performance. Form knowledge is desicive on an efficient performance; moreover any kind of theoric analysis is really important as it will have positive effects on how powerful the interpretation and expression of the instrument would be.In this paper literature review, descriptive research methods are used to learn expert reviews and attitude scale questioning and knowledge test are given to students of music teaching at universities who is the subject of the research. The results from the research shows that students form knowledge is not sufficient enough and they had difficulties during the analysis. Since the students don't have enough form knowledge on the works that they perform, it's really important to give detailed form structure teaching in order to assess musical prosedures of the studies and works in individual instrument lessonsKeywords: Music, Music Theory, Knowledge of Musical Form, Form Analysis, Instrument Performance 177

Gerçekleştirilen araştırmanın amacı, ?Türk Müziğinde Temel Nazarî Bilgiler? konulu etkileşimli öğretim yazılımının geliştirilerek alan uzmanları ve öğrencilerin görüşüne sunulmasıdır. Bu genel amaç doğrultusunda, hedefler ve içerik belirlenerek öğretim yazılımı tasarlanmış; alt amaçlara uygun olarak hazırlanan 5?li Likert tipi değerlendirme ölçeği, araştırmanın çalışma grubunu oluşturan, seçkisiz örneklem yoluyla seçilen Güzel Sanatlar Liseleri 9. sınıflarından 40 öğrenci, 40 müzik alanı uzmanıile 40 grafik tasarım alanı uzmanına, öğretim yazılımı kullanımlarına sunularak uygulanmıştır. Ölçeğin kapsam geçerliliğini sağlamak için uzman grubun denetiminden yararlanılmıştır. Güvenirlik analizinde, iç tutarlılık Cronbach Alpha katsayısı ? = 0,970 olarak bulunmuştur. Verilerin aritmetik ortalamaları ve standart sapma değerleri hesaplanarak tablolaştırılmıştır, elde edilen bulgulara göre yorumlar yapılmıştır. Edinilen bulgular sonucunda; Öğretim yazılımı içeriğinin hedefler doğrultusunda, bütünlük sağlayacak nitelikte, programlı öğretimin dereceli ilerleme ve küçük adımlar ilkelerine uygun olarak geliştirilmesiyle yazılımın etkinlik ve verimliliğinin artırıldığı; giriş bölümü etkinliklerinde çeşitli görsel ve işitsel öğelerden yararlanılarak dikkat çekiciliğin ve güdülemenin sağlanması sâyesinde Türk müziği nazariyatı öğrenmeye teşvîk edici bir yapı oluşturulduğu saptanmıştır. İçerik aktarımının bilgilerle sistematik bir biçimde ilişkilendirilen renk düzenlemelerinden yararlanılarak görsel açıdan ve çeşitli etkileşimli öğeler yoluyla işitsel yönden desteklendiği; böylece akılda kalıcılığın güçlendirildiği ve yazılıma daha ilgi çekici ve işlevsel bir yapı kazandırıldığı anlaşılmıştır. Arayüz öğelerinin işlevsel açıdan yeterli oldukları, biçimsel açıdan ve renk bakımından bütünlük sağladığı; tipografik öğelerin font, punto ve renk seçimlerinin uygun olduğu ve okunabilirliğin sağlandığı belirlenmiştir. Etkileşimli öğretim yazılımının değerlendirme bölümünde, etkileşimli yapının olanaklarından yararlanılarak geliştirilen farklı soru tipleri ile ölçmede çeşitliliğin sağlandığı; değerlendirme sürecinin daha ilgi çekici bir hâle getirildiği; programlıöğretimin başarı ve anında düzeltme ilkelerine uygunluğun değerlendirme sürecine önemli katkılar sağladığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Grafik tasarım, etkileşimli öğretim yazılımı, arayüz tasarımı, programlı öğretim, Türk müziği Nazariyat The objective of this research is to develop an interactive educational software for basic knowledge of Turkish Music theory and to present this to the evaluation of music and graphic design specialists and students. In accordance with main purpose, targets and content were prepared and the design of the educational software was carried out. Then, five-point Lykert type scale for educational software was developed according to the subobjectives. Scale, was applied to the 40 students of Fine Arts High School, 40 music specialists and 40 graphic design specialists at random. To ensure content validity of the scale, it was prepared with the consultation of the expert group. In reliability analysis Cronbach's Alpha internal consistency reliability was calculated as ? = 0,970. The arithmetic mean and standard deviation of data was put into a table and interpretation were made in the light of the findings.As a result of evaluations it was determined that; Developing of content was in accordance with targets, so as to ensure the integrity, in conformity with gradually increasing and small steps principles of programmed instruction and so this increased efficiency and effectiveness of educational software; at the introduction activities, supporting the content with variable audio-visual elements ensured attractiveness and motivation, so created an incentive structure to learn Turkish Music theory. Content presention was supported visually by color arrangements associated with the knowledge in a systematic way and auditorily by help of interactive elements, so retention was strengthened and more interesting and functional structure was configured. Interface design elements of interactive educational software are sufficient functionally; ensures the integrity formally and in terms of colour; have a dynamic structure that reflects content; choice of font, text size and colour of typographic elements is correct and text legibility is provided. At the evaluation section of educational software, it was achieved diversity of measuring and presentation of evaluation process in more interesting format owing to different question types which were developed by using facilities of interactivity; also compliance with success and immediate feedback principles of programmed instruction makes important contributions to the evaluation process. Key Words: Graphic design, interactive educational software, interface design, programmed instruction, Turkish Music theor 139

In this study, the scales of Turkish Classical Music was analised in terms of mellodic pattern and it was compared according to the quantitative data. In this inquiry, scale and mellodic pattern features in music formation were pointed and in order to make a musical analysis, mellodic pattern features are transformated into quantitative data. The study is limited by sol stabilized maqam /mode. The study is a qualitative search. In this inquiry, relational scanning model based on determining relation by correlation was used. In order to get quantitative data, oral works of art in song and folk song forms from the repertoire of TRT TSM were used. Relation between the data gained from song and folk song forms was searched statistically according to the significance level. As a result of the search, according to musical analysis; it is determined that the quantitative datas gained from GTSM scales shows parallelism with qualitative datas. It is attained that this method of analysis is tend to make musical denomination., Bu çalışmada; Türk sanat müziği dizileri seyir bakımından incelenmiş ve nicel veriler doğrultusunda karşılaştırılmıştır. Araştırmada, makam oluşumunda dizi ve seyir özellikleri esas alınmış ve makamsal analiz yapmak için seyir özellikleri nicel veriler haline dönüştürülmüştür. Araştırma, sol kararlı makamlar ile sınırlandırılmıştır. Çalışma nitel bir araştırmadır. Araştırmada, korelasyon yoluyla ilişki saptamaya dayalı ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Nicel verileri elde etmek amacıyla, TRT TSM repertuarı şarkı ve türkü formundaki sözlü eserler kullanılmıştır. Şarkı ve türkü formundan elde edilen veriler arasında istatistiksel olarak anlamlılık düzeyine göre ilişki aranmıştır. Araştırma sonucunda, makamsal analize göre; GTSM dizilerinden elde edilen nicel verilerin nitel verilerle paralellik gösterdiği tespit edilmiştir. Bu analiz yönteminin, makamsal adlandırma yapmaya yönelik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Bu araştırmada mesleki müzik eğitimi veren kurumlar kapsamında eğitim fakülteleri müzik öğretmenliği programında verilmekte olan T.S.M. dersi öğretim elemanları ile Türk müziği konservatuvarları bünyesinde yürütülmekte olan “T.M.S ve T” adlı dersin öğretim elemanlarının Türk Müziği usûlleri öğretimine ilişkin görüşleri değerlendirilmiştir. Araştırmanın evreni yükseköğretim kurumuna bağlı 23 Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı ile 8 Türk Müziği Devlet Konservatuarı olup, örneklemi ise evren içerisinden araştırmanın amacı doğrultusunda seçilmiş yükseköğretim kurumuna bağlı 15 Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı bünyesinde “T.S.M.” adlı dersi yürüten 15 öğretim elemanı ile 7 Türk Müziği Devlet Konservatuvarı bünyesinde “T.M.S ve T” adlı dersi yürüten 15 öğretim elemanıdır. Veri toplama yöntemi olarak anket tekniği uygulanmış ve betimsel istatistiklere başvurulmuştur. Anket uygulaması sonucu elde edilen veriler SPSS 13.0 sürümlü istatistik programı ile değerlendirilmiş, ortaya çıkan bulgular yorumlanmıştır. Bulgulardan 99 sonuç elde edilmiş ve 13 öneri getirilmiştir. Sonuç ve önerilerden birer örnek verildiğinde: “Müzik eğitimi alanı öğretim elemanlarının %46,7’si müzik bilginleri ile meşk etmiş, %46,7’si müzik bilginleri ile meşk etmemiştir” sonucuna bağlı olarak, müzik eğitimi alanı öğretim elemanlarının usûl kuramı, kavramları ve uygulamadaki yeri ve öneminin anlaşılabilmesi, gelenek ile bağının kurulabilmesi, kültürel aktarımının gerçekleştirilebilmesi için akademik çalışmaların yanı sıra alanında usta müzik bilgin, hanende ve sazendeler ile meşk etmeleri önerilir. The aim of this study is to uncover the views and evaluations of the instructors and lecturers teaching Turkish Classical Music (TSM) at the Faculties of Education and the instructors and lecturers teaching the Art and History of Turkish Music (TMS&T) course at Turkish Music State Conservatories about the ways of teaching Turkish Music Usuls (rhythmic modes). The target institutions in the study were the 23 Departments of Music Education at the Faculties of Education and the 8 Turkish Music State Conservatories in Turkey. In line with the aim of the study only instructors and lecturers who teach TSM and TMS&T courses in these institutions were asked to participate. As a result, 15 instructors and lecturers who teach the TSM course in 15 Departments of Music at the Faculties of Education and 15 instructors and lecturers who teach the TMS&T course at 7 Turkish Music State Conservatories formed the informant group for the study. The data in the study were collected using questionnaires including likert scale and open ended items. The Statistical Package for Social Sciences 13.0 (SPSS) was used for the analysis of the collected material. In accordance with the objectives of the study, descriptive statistics, reliability coefficients, Mann Whitney U and t-tests were calculated and interpreted. The study revealed 99 findings in total and from these 13 propositions were drawn. The results of the study revealed important facts about the views of the instructors and lecturers related to the appropriate ways of teaching and the level of significance of the courses related to Turkish classical music taught at the Faculties of Education and the Turkish Music State Conservatories. These results allowed the researcher to draw important conclusions and to put forward a number of proposals that he believes will contribute to the more successful teaching of these courses. Just to give a single example: One of the findings of the study showed that “46,7% of the instructors and lecturers teaching courses related to Turkish classical music had practiced/performed with expert music scholars and practitioners, as opposed to 47,6% that had not” and the views of these two groups of lecturers differed significantly from each other. Therefore, it is proposed that in order to, first, understand the role and the importance of classical music education, the mode theory and the concepts within this theory better; and, second, to be able to establish the link with the traditions and to accomplish the cultural transfer, instructors and lecturers in mode theory should not limit themselves only to doing academic research but they should also practice with proficient/expert music scholars, practitioners and performers.

TÜRKÇE ABSTRACT (En fazla 250 sözcük) (TUBÎTAK/TURDOK'un Abstrakt Hazırlama Kılavuzuna Bakınız) Mecmûa-i Sâz ü Söz' de notaları verilen 43 eserin incelenmesi sonu cunda, 17. yüzyıldaki Rast makamının işlenişi ile günümüzdeki Rast makamının işlenişi ve AREL nazariyatı hakkında çok bariz farkların olmadığı anlaşılmıştır. Ancak, Ali Ufkî Beyin yaşamış olduğu yüzyılda, ezgi lerin oldukça yalın oldukları ve günümüz anlayışından oldukça uzak olduğu görülmektedir. Eser incelemelerimizde de açıkça görüleceği gibi, bugün AREL nazariyatında ifade edilen Rast makamı dizisi ile benzerlik gösterse de, pek çok eserde Gerdaniye perdesinin güçlendirilmesi adeta bir gelenek olmuş izlenimi edinilmiştir. Çünkü, her eserin başında Rast makamının gerekleri yerine getirildikten sonra, hemen Gerdaniye perdesine atlanılmakta ve bu perde güçlendirildikten sonra, yine Râst'lı olarak karar verilmektedir. Böyle karar verilerek bitirilen eserler, kulakta Mahur makamı hissi bırakmaktadır. Ancak, bu eserlerin tümü, Ali Ufkî Beyin yazmasında, `Rast Faslı` başlığı altında verilmiştir. Eserlerin pek azında, Muhayyer, Uşşak ve Gerdaniye, Pençgâh, Basit Suzinak makamlarına geçki görülmektedir. Ayrıca, bugün AREL nazariy atında açıkça anlatılmayan ancak, günümüz eserlerinde rastladığımız, Rast perdesinin pest tarafmda yapılan seyir, pek az rastlanılmıştır. Ancak, karar verilirken genellikle yedenü (Irak perdesi kullanılarak) karar verildiği görülmüştür. Ancak, yine aynı yüzyılda yaşamış olan Hafız Post (16207-1694?) ve Itri (16387-1712) gibi çok renkli eserler vermiş bestecilerin ezgi anlayışlarını bu eserlerde bulmak oldukça güçtür. Bu durum ise, Ali Ufkî Beyin, eserleri notaya ahrken hata yapmış olabileceğini akla getiriyor. Belki, bu notalamayı eserleri hatırlamak amacı ile yazmış da olabilir. Çünkü ezgilerin oldukça yalın oluşu bunu destekliyor. Bu verilerden, geçmişten günümüze kadar yazılmış olan pek çok nazariyat kitabında ifade edilen Rast makamına ilişkin tanımların, aşağı yukarı birbirinin aynı olduğu gerçeğini ortaya çıkarıyoruz. Yani, AREL, nazariyatım yazarken Ali Ufkî Beyin bu yazmasını görmese bile, Rast makamı hakkında vermiş olduğu tanım yerine oturuyor. Zaten, Yegâh perde sine kadar olan genişleme, Rast makamında Rast perdesinin ne kadar önem li olduğunu vurgulamak için, doğal olarak yapılan bir hareket olarak değer lendirilmelidir. Bu durum AREL nazariyatında ifade edilmemiş olmasına rağmen, herhangi bir şekilde düzenlenmiş bir bestede, Yegâh perdesine düşülmeden yapılan eserlerin de Rast özelliğini taşıdığı görülüyor. Ancak, Rast perdesinin daha net bir ifade ile belirtilmesi için bu hareket daha zengin bir görünüm katmakta ve Rast perdesindeki tam kararı pekiştirmektedir. Bunun yanısıra Segah perdesinde yapılan Segah' h asma karar olarak ifade edilen bir harekete ise hiç rastlanılmamıştır. Sadece bir yerde Segah makamı na bir geçki görülmüştür. Bütün bunların yanmda, bugüne değin yazılmış nazariyat kitaplarının büyük çoğunluğu tarafından ana makam olarak kabul edilen Rast makamının AREL tarafından kabul edilmemesi anlaşılamamaktadır. Bu açmazın dışında, AREL nazariyatında ifade edilen Rast makamı tanımının, Ali Ufkî Beyin eserleriyle örtüştüğü söylenebilir. İNGİLİZCE ABSTRACT (En &zia 2so sözcük) Consequently of 43 compositions which were given in Mecmua-i Saz ü Söz we examined, there aren't too many prominent differences between in the 17. century Rast Makam theroy and in our this time Rast Makam theory. In addition, Arel theory almost isn't different from these two time. On the other hand, We can obviously that the centurey in Ali Ufki lived melody which in Rast Makam is too much different from in this time. Today, the scale of Rast makam that is expressed in Arel theory has a similarity. In spite of this, in many compositions the fret of Gerdaniye was used and this caused we have a traditional opinion. Because, the begining of every composition opinions of Rast makam are carried out. After taht, the fret of Gerdaniye is used and finish with Rast Such as compositions give us Mahum makam sensation. But, all of these compositions are given Rast faslı in ali Ufki. In a few compositions, Rast makam modulation to Muhayyer, Uşşak, Gerdaniye, Pençgah, Basit Suzinak. Furthermore, şeyin which doesn't expressed so much in Arel theory and we see compositions of this time isn't saw too much. Only in general, while compositions is finished, the fret of Irak is used. Hafız Post and Itri who lived in the same century gave us many beat- iful compositions. This ocation explain us while Ali Ufki written his composi tions he made mistakes. Perhaps, he wrote like this just because he wanted to remind as melody is simple this supports the mind. In the past time and this time the defination of Rast makam which were expressed in many theroy books almost is the same. Altough Arel didn't see forkm of writting of Ali Ufki while he wrote his theory, the knowledge about Rast makam is nearly truth. The extensiveness in the fret of Yegah shows the fret of Rast is very important in Rast makam. Though this situation wasn't expressed in Arel theory any one composition has the characteristic altough the fret of Yegah isn't used so much. Other side, as the fret of Rast can be expressed very clearly between Yegah and Rast fret Moreover, It hasn't been seen that expression which Segah asma karar. Only, There is a modula tion to Segah makam. Furthermore, Although Rast makam is accepted ana makam in many theory books, Arel doesn't accept this situation. 230