Search

Bu çalışma, 2000-2018 yılları arasında Kuzey Afrika bölgesi ekonomilerinde doğrudan yabancı yatırım girişlerine etki eden faktörler incelemektedir. Çalışmada tesadüfi etkili panel modeli kullanılmıştır. Kullanılan değişkenler literatüre uygun olarak seçilmiştir. Literatürdeki birçok değişken ele alınmasına rağmen anlamlı olan sadece birkaç değişken ortaya çıkmıştır. Bu değişkenler üzerinde çalışmanın ilk aşamasında hangi modelin uygun olabileceği belirlenmiştir. Model belirlendikten sonra modele özel olarak yapılan testler ile modelin istatistiksel olarak daha sağlam sonuçlar elde etmesi sağlanmıştır. Tesadüfi etkili panel modeli sonucuna göre kişi başına gayri safi yurtiçi hâsıla, nüfus yoğunluğu, doğal kaynaklar ve siyasi istikrar ve terörizm/şiddet yokluğundaki artışların doğrudan yabancı yatırımları pozitif yönde etkilediği belirlenirken, karbon emisyonundaki düşüşlerin doğrudan yabancı yatırımları pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir. Modelden nüfus yoğunluğu çıkarıldığında modeldeki sabit teriminde anlamlı olduğu gözükmektedir.Doğrudan yabancı yatırımlara etki eden en önemli faktörün İklim Anlaşması çerçevesinde karbon salınımı oluşturmaktadır. Bunun sebebi yatırımcıların bu anlaşmanın gereğine uygun olarak davranarak olası risklerden kaçınmak istemelerinden kaynaklanmaktadır. Bu ülkelerinde siyasi istikrarın oluşmaması yatırımları azaltıcı yönde etki etmesine rağmen doğal kaynaklara yatırımların bu değişkenden daha önemli olduğu dikkat çeken bir unsurdur. Fakat olası riskler söz konusu olduğu için siyasi istikrar ve terörizm yokluğu da önemli olarak gözükmektedir. Bunların dışında GSYH büyüme oranı ve nüfus yoğunluğu ise en az etkiye sahip değişkenler arasındadır.Modelde konum teorisinin politik araçlarının kullanılması bu ülkeler için önemlidir. Zengin doğal kaynaklara sahip bu ülkelerinin bu alanlarda uzmanlaşması, kişi başı daha yüksek GSYH elde etmek için önem arz etmektedir. Fakat davranışsal teorinin önemli bir unsuru olan kültürel ve politik unsurlara da yer verilmesi gereklidir. This study examines the factors affecting foreign direct investment inflows in the economies of the North African region between 2000-2018.Random effect panel model was used in the study. The variables used were chosen in accordance with the literature. Although many variables in the literature have been addressed, only a few significant variables have emerged. At the first stage of the study on these variables, it was determined which model would be suitable. After the model was determined, it was ensured that the model obtained statistically more robust results with the tests performed specifically for the model.According to the results of the random-effect panel model, it was determined that increases in gross domestic product per capita, population density, natural resources and political stability, and the absence of terrorism/violence affected foreign direct investments positively, while decreases in CO2 emissions positively affected foreign direct investments. When the population density is removed from the model, it seems to be significant in the constant term in the model.The most important factor affecting foreign direct investments is CO2 emissions within the framework of the Climate Agreement. The reason for this is that investors want to avoid possible risks by acting in accordance with the requirements of this agreement. Although the lack of political stability in these countries has a decreasing effect on investments, it is a striking factor that investments in natural resources are more important than this variable. However, since there are possible risks, political stability and the absence of terrorism seem to be important. Apart from these, GDP growth rate and population density are among the variables with the least impact.It is important for these countries to use the political tools of location theory in the model. The specialization of these countries, which have rich natural resources, in these areas is important in order to achieve higher GDP per capita. However, it is necessary to include cultural and political elements, which are an important element of behavioral theory.

Many research has been published on the documents called Old Uyghur Civil Documents. Wilhelm Radloff was the first scholar to edit these documents and it has been 125 years since his first book called Uigurische Sprachdenkmäler: Materialen. Therefore it has been necessary to prepare the bibliography of these studies. This bibliography is chronological and includes books, journal articles, conference presentations, chapters in edited volumes, etc. The bibliography also focuses on the naming and classification of Old Uyghur Socio-Economic Documents.

In Dädä Qorqut narratives, the name Uruz is mentioned in five narratives: Salur Qazanuŋ Evi Yaġmalanduġı Boy, Bay Bürä Bäg Oġlı Bamsı Bäyräk Boyı, Qazan Bäg Oġlı Uruz Bägüŋ Tutsaq Olduġı Boy, Bägil Oġlı Ämrän Boyu ve Salur Qazan Tutsaq Olup Oġlı Uruz Çıqarduġı Boy. In two of these narratives (Qazan Bäg Oġlı Uruz Bägüŋ Tutsaq Olduġı and Salur Qazan Tutsaq Olup Oġlı Uruz Çıqarduġı), Uruz appears like spotlight character. While Uruz is mostly seen as simple Uruz in two manuscripts, it sometimes appears with various descriptions. Although there have been several proposals on the etymology of the name Uruz in the Dädä Qorqut narratives, it cannot be said that a definitive solution has been found for it yet. After listing the former proposals put forward about the name Uruz in the article, a new suggestion will be presented on the origin of the name., Dede Qorqut anlatmalarında Uruz adı beş anlatmada geçmektedir: Salur Qazanuŋ Évi Yaġmalanduġı Boy, Bay Bürę Beg Oġlı Bamsı Beyrek Boyı, Qazan Beg Oġlı Uruz Begüŋ Tutsaq Olduġı Boy, Begil Oġlı Emren Boyu ve Salur Qazan Tutsaq Olup Oġlı Uruz Çıqarduġı Boy. Bunlardan Qazan Beg Oġlı Uruz Begüŋ Tutsaq Olduġı boy ile Salur Qazan Tutsaq Olup Oġlı Uruz Çıqarduġı başlıklı boylarda Uruz isimli kahraman anlatmanın şahıs kadrosunda ön plana çıkan bir şahsiyettir. Anlatmalarda Uruz, eserin iki yazmasında çoğunlukla sade Uruz şeklinde görülürken, bazen çeşitli nitelemelerle birlikte de karşımıza çıkmaktadır. Dede Qorqut anlatmalarındaki Uruz şahıs adının kaynağı ve kökeni konusunda şimdiye değin birkaç görüş ortaya konsa da henüz kesin olarak bir çözümün bulunduğundan bahsedilemez. Makalede Uruz adı hakkında şimdiye kadar ileri sürülen görüşler listelendikten sonra, adın kökeni konusunda yeni bir öneri sunulacaktır.

Tuñuquq yazıtları, edebî ve tarihî bakımdan paha biçilmez bir hazinedir. Yazıtlar, 1897’de Y. N. Klements tarafından keşfedilmiştir. Keşiften iki yıl sonra yazıtın ilk ilmî neşrini Radloff(1899) gerçekleştirmiştir. Yazıtlar, bu neşirden sonra pek çok araştırmacı tarafından yeniden okunup yorumlanmıştır. Tuñuquq yazıtlarının on üçüncü satırı anlamı ve okunuşu bakımından sorunludur. Cümle hakkında şimdiye kadar çeşitli yorumlar yapılmasına rağmen, henüz kesin bir çözüm bulunmuş değildir. Makalede cümle için yeni bir okuma ve anlamlandırma önerilecektir.

The new readings and interpretations about the Old Turkic Inscriptions are very valuable in terms of Old Turkic. The Tuñuquq inscriptions are an invaluable treasure in literary and historical terms. The inscriptions were discovered in 1897 by Y. N. Klements. Two years after their discovery, Radloff published the first scholarly edition of the Tuñuquq inscriptions (1899). They were read again and interpreted by many philologists after the first edition. In the Tuñuquq inscriptions, the enclitic Ok occurred in form {-k} and kök in four places (Lines 11, 16, 21, 30). After evaluating the previous interpretations about these four places in the article, a new interpretation will be put forward. As a result, it will be questioned whether the enclitic Ok has such a form like kök or {-k}.

Eski Türk yazıtları hakkındaki yeni okuma ve anlamlandırma çalışmaları, Eski Türkçe açısından oldukça değerlidir. Tuñuquq yazıtları, edebî ve tarihî bakımdan paha biçilmez bir hazinedir. Yazıtlar, 1897’de Y. N. Klements tarafından keşfedilmiştir. Keşiften 2 yıl sonra yazıtların ilk ilmî neşrini Radloff (1899) gerçekleştirmiştir. Yazıtlar, bu neşirden sonra pek çok araştırmacı tarafından yeniden okunup yorumlanmıştır. Tuñuquq yazıtlarının sekizinci satırındaki cümle anlamı bakımından sorunludur. Sorunlu cümlenin nedeni Kağanlık yazıtlarında ilk kez tanıklanan bir Runik işaretin bulunmasıdır. Bu işaret hakkındaki çeşitli önerilere bağlı olarak cümlenin anlamlandırması da farklı olarak yorumlanmıştır. Cümlenin anlaşılmasındaki bir diğer engel de şeklinde yazılan kelimedir. Makalede 8. satırda cümledeki sorunlu işaret ve cümle için yeni bir öneri teklif edilecektir.

Eski Türk yazıtları hakkındaki yeni okuma ve anlamlandırma çalışmaları, Eski Türkçe açısından oldukça değerlidir. Yazıtlardaki cümlelerin anlamlandırılması ve okunması konusunda hâlâ sorunlar bulunmaktadır. Yeni yapılacak araştırmalarda, yazıtlara yaklaşımın artık daha ayrıntılı olması beklenmektedir. Ongi yazıtının batı yüzünün 3. satırındaki YwLwqrmzn, YwLRrmzn veya YwLIRrmzn ibaresi şimdiye kadar farklı olarak yorumlanmış ve cümleye değişik anlamlar verilmiştir. Makalede, ibare ve cümle hakkındaki daha önceki teklifler analiz edilmiş ve cümlenin anlamı yeniden değerlendirilmiştir. Bununla beraber, makalede yul- fiili ve türemeleri üzerinde de etimolojik olarak açıklamalar yapılmıştır., The new readings and interpretations about the Old Turkic Inscriptions are very valuable in terms of Old Turkic. There are still problems with translations and readings the inscriptions. The approach to the inscriptions needs to be more detailed no longer. Detailed explanations should be made on each word for correct understanding of the sentences in the inscriptions. The phrases YwLwqrmzn, YwLRrmzn or YwLIRrmzn are interpreted differently so far and different meanings have been given to it on the 3th line of the western side in the Ongi Inscription. The article analyses previous interpretations of the sentence and evaluates in detail it. The article also gives etymological explanations on the verb yul- and its derivations.

Kitapta kaydedilen 1001 bilmecenin 961’i Muhammed Kayum Azizi’nin 1973 ve 1988 yılları arasında Afganistan’ın kuzeyindeki 235 Özbek’ten topladığı şahsî derlemelere dayanmaktadır. Kalan 40 adet bilmece ise Afganistan’da yayımlanan yazılı materyalden elde edilmiştir. Dolayısıyla eserdeki bilmecelerin büyük bir kısmının sözlü gelenekten derlenen malzeme olduğu söylenebilir.Elimizdeki çalışma, Afganistan’daki Özbeklerin ağzından derlenen ve sözlü gelenekte yaşayan bilmecelerin metinleştirilmiş biçimidir. Afganistan’daki Özbek Türklerinden biri olan Muhammed Kayum Azizi’nin 1973-1988 yılları arasındaki şahsî derlemelerine dayanan metinler, Timur Kocaoğlu’nun filolojik katkılarıyla Türkologların istifadesine sunulmuştur. Eserdeki bilmeceler sadece filolojik açıdan değil, folklorik açıdan da paha biçilmez bir kıymete sahiptir.

MORIYASU, T. Corpus of the Old Uighur Letters from the Eastern Silk Road, Berliner Turfantexte XLVI, Brepols Publishers, Turnhout (Belgium) 2019., Berliner Turfantexte serisinin 46. cildi olan eser,sivil Uygurca parçalar arasında önemli bir yer tutan Eski Uygurca mektupların neşri üzerinedir. Kitapta neşredilen belgeler aslında yazarın daha önce Japonca ve İngilizce olarak yayımladığı makalelerine dayanmaktadır. Yazar, elimizdeki kitabında belgelerin tasnifini yeniden yapıp belgelerin okunuşlarını revize etmiş ve belgelerin paleografiközelliklerini incelemesine dâhil etmiştir. Yazar, Uygurca mektupların coğrafyasını “Eastern Silk Road” [Doğu İpek Yolu] olarak tespit etmektedir. Bu terimle modern dönem öncesi merkezî doğu Avrasya kast edilmektedir.

Dede Korkut Kitabı’nda ozanın veya anlatıcının anlatmaları manzum olarak söylediği kısımlara soylama denilmektedir. Eserin neredeyse yarısı soylamalardan meydana gelmektedir. Dede Korkut Kitabı’ndaki okunuşu sorunlu kısımların büyük bir kısmı soylamalarda yer alır. Bu nedenle soylamaların dikkatlice incelenmesi gerekmektedir. Dresden yazmasındaki 11. hikaye olan Salur Kazan’ın Oğlu Uruz’u Tutsaklıtan Çıkardığı anlatmada bir soylama mevcuttur (Dresden 140b/1-7). Bu soylama Dresden yazması dışında iki yerde daha görülüyor. Soylamanın eşmetinlerinin mukayesesi soylamanın daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Makalede, soylamanın eşmetinlerdeki mısraları karşılaştırmalı olarak incelenecek ve filolojik bakımdan analiz edilecektir., In the Book of Dädä Qorqut, the parts that the ozan or narrator narrates are called soylama. Almost half of all the text consists of soylamas (i.e. poems). Most of the problematic parts in the text are in the soylamas. Therefore, they need to be carefully examined. In the narration titled How Salur Qazan was Taken Prisoner and How His Son Uruz Freed Him (the 11th narration) there is a soylama. The soylama has also two variants. Comparison of the three texts will provide a better understanding of soylama. In the article, every verses of soylama will be examined comparatively and analyzed in philological terms.

Transliteration (< trans + litera) isthe spelling of words from one script with characters from the another.Transcription (< trans + script) is the representation of the sound of wordsin a language using any set of symbols you may care to invent or borrow for thepurpose. The article deals with the characters of transliteration and transcriptionfor editing of Old Uygur texts in Turkey., Transliteration (< trans + litera) is the spelling of words from one script with characters from the another. Transcription (< trans + script) is the representation of the sound of words in a language using any set of symbols you may care to invent or borrow for the purpose. The article deals with the characters of transliteration and transcription for editing of Old Uygur texts in Turkey.

Kutadgu Bilig’in neşredilmesinin üzerinden 70 yıl geçmiştir. Bu zaman zarfında, eserin neşrindeki ve dizinindeki kelimeler hakkında birçok yeni okuma ve anlamlandırma teklifleri sunulmuştur. Arat, Kutadgu Bilig’in metnini en doğru şekilde anlamaya çalışıp Türkiye Türkçesine aktarmaya çalışmıştır. Ancak böyle uzun bir metinde anlamlandırmaların her zaman başarılı olduğu söylenemez. Kutadgu Bilig’teki igdiş ve igdişçi anlam bakımından sorunludur. Makalede, neşirdeki bu iki kelime üzerinde durulacaktır.

Etimoloji filolojinin temel çalışma alanlarından biridir. Eski Türkçekelimelerin kökenini araştırmak, Türk dilinin diğer dönemlerindeki kelimelerinkökenini araştırmaktan çok daha zordur. Eski Türkçedeki kelimelerin hepsiTürkçe kökenli değildir. Bilhassa Eski Uygurca döneminde Türkçeye yabancıdillerden kelimelerin geçtiği görülmektedir. Eski Uygurcada farklı dillerleolan münasebet alıntı kelimelerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. EskiUygurcadaki alıntıların bir kısmı da Çinceden ödünçlemedir. Bazı Çincealıntıların imlası düzenli değildir. Böyle bir durum alıntının kökeninin belirlenmesinizorlaştırmaktadır. Kökeni hakkında belirsizlik bulunan kelimelerden biri de TWWveya TWYW~TWVW imlâsına sahip kelimedir. Kelimenin kökeni için birkaç ihtimal düşünülmüştür,ancak bu konuda nihaî bir neticeye ulaşılmamıştır. Makalede kelimenin EskiUygurca metinlerdeki tanıkları listelenecek ve kelimenin kökeni hakkındakigörüşler değerlendirilecektir., Etymology is one of the main fields of philology. It is much more difficultto find the origin of Old Turkic words than to find the origin of words inother periods of Turkish language. All the words in Old Turkic are not Turkishorigin. It is found that in Old Uygur period, Turkish is communicating withdifferent languages. The relationship with different languages ​​led to the loanwordsin Old Uygur. Some loanwords are from Chinese. The loanwords do not have regularortography. Such a situation makes it difficult to determine Chinesse loan. Oneof the words with uncertainty about its origin is the TWW or TWYW~TWVW. Anumber of possibilities have been considered for the origin of the word, but nofinal result has been reached. In the article, evidences of the word in the OldUygur texts will be listed and proposals about the origin of the word will beevaluated.

До сих пор предложение bišükiŋä t(ä)gi qıdm(a)z (ä)rm(i)š интерпретируется по-разному, и этому предложению были приданы разные значения. Причина этого заключается в том, что bIsẅkIŋA и QIDmz читаются по-разному. Три репродукции, которые предоставляют копию надписей, связаны с буквами в словах. Нет разницы между буквами в чтении слов на репродукциях. Чтобы правильно понять предложение, необходимо детально оценить контекст. Предложение принадлежит Бильге Кагану. Он подчеркнул важность Отукена (Ötükän). Он поделился своими наблюдениями со своими людьми о соседних китайцах. Проблемное предложение среди его наблюдений. В данной статье перечислены предыдущие чтения и интерпретации предложения в хронологическом порядке. После того, как предложения по чтению и интерпретации были проанализированы, чтение и значение проблемных слов были детально оценены., The sentence bišükiŋä t(ä)gi qıdm(a)z (ä)rm(i)š is interpreted differently so far and different meanings have been given to the sentence. The reason of this is that bIsẅkIŋA and QIDmz are read differently. The three reproductions, which provide a copy of the inscriptions, have allied with the letters in the words. There is no difference between the letters in the reading of words on the reproductions. In order to understand correctly the sentence, it is necessary to assess the context in detail. The sentence belongs to Bilgä Qaγan. He highlighted the importance of Ötükän. He shared observations with his people about neighbouring Chinese people. The problematic sentence is among his observations. In the article, previous readings and interpretations of the sentence are listed chronogically. After the reading and interpretation proposals were analyzed, the reading and meaning of the problematic words were evaluated in detail., Күлтегін және Білге Қаған ескерткіштеріндегі bişükiŋe t(e)gi kıdm(a)z (e)rm(i)ş сөйлемі бүгінгі күнге дейін әр түрлі түсіндірілген және сөйлемге түрлі мағыналар берілген. Сөйлемнің түрлі түсіндірілуінің себебі bIsẅkIŋA және QIDmz ретінде жазылған сөздердің әртүрлі оқылуы. Жазулардың көшірмесін ұсынатын үш жұмыс екі сөздің белгілеріне сәйкес келеді. Сондықтан сөздердің оқылуында әріптердің ешқандай айырмашылығы жоқ. Ескерткіштегі сөйлемді дұрыс түсіну үшін контексті толықтай бағалау қажет. Сөйлем Білге Қағанның ауызынан шыққан екен. Білге Қаған билігі кезеңіндегі оқиғаларды сұрыптаудан кейін Ötüken аймағының маңыздылығын сипаттап, Қытай халқы туралы жорамалдар жасалған. Проблемалық сөйлем де оның жорамалдарының бірі. Мақалада сөздердің алдыңғы оқуы және интерпретациялардың тізімі келтірілген. Оқу және түсіндіру ұсыныстарын талдағаннан кейін проблемалық сөздердің оқылуы мен оның мәні қайта бағаланады., Köl Tigin ve Bilge Kagan yazıtlarındaki bişükiŋe t(e)gi kıdm(a)z (e)rm(i)ş cümlesi şimdiye kadar farklı olarak yorumlanmış ve cümleye değişik anlamlar verilmiştir. Cümlenin farklı olarak yorumlanmasının nedeni bIsẅkIŋA ve QIDmz şeklinde yazılan sözlerin farklı okunup anlamlandırılmasıdır. Yazıtların kopyasını sunan üç çalışma iki kelimedeki işaretlerde ittifak etmiştir. Dolayısıyla kelimelerin okunmasında harflerin farklılığı sözkonusu değildir. Yazıttaki cümlenin doğru anlaşılması için bağlamın ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gereklidir. Cümle, Bilge Kagan’ın ağzından çıkmıştır. Bilge Kagan, iktidarı dönemindeki icraatları sıraladıktan sonra Ötüken bölgesinin önemine değinip komşusu Çin halkı hakkında tespitlerde bulunmuştur. Problemli cümle de onun tespitleri arasında yer almaktadır. Makalede, kelimelerin daha önceki okuma ve anlamlandırma teklifleri listelenmiştir. Okuma ve anlamlandırma teklifleri analiz edildikten sonra, problemli kelimelerin okunuşu ve anlamı yeniden değerlendirilmiştir.

AYDIN, E. Türk Runik Bibliyografyası, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2017.

CLARK, L. (Ed.). Uygur Manichaean Texts, Volume III: Ecclesiastical Texts, Texts, Translations, Commentary, Brepols Publishers, Turnhout (Belgium), 2017.

KINCSES-NAGY, É. Mongolic Copies in Chaghatay, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, 2018.

In Old Turkic, there are both ät- and öt-, which means ‘to sing, to make sounds (for animals)’. These aremore prevalent in that period, but the use of ät- has diminished over time and has left its place to the öt-. The historical phonetics does notprovide us any conclusive evidence whether there is a sound shifting at thebeginning of the word like /ä-/ > /ö-/. For this reason, it is necessary toevaluate the two verbs separately. The existence of two verbs as a difference todayin Turkic languages support our hypothesis., In Old Turkic, there are both ät- and öt-, which means ‘to sing, to make sounds (for animals)’. These are more prevalent in that period, but the use of ät- has diminished over time and has left its place to the öt-. The historical phonetics does not provide us any conclusive evidence whether there is a sound shifting at the beginning of the word like /ä-/ > /ö-/. For this reason, it is necessary to evaluate the two verbs separately. The existence of two verbs as a difference today in Turkic languages support our hypothesis.

Memristors, which are nonlinear circuit elements, have a big potential to design analog circuits that can not be made using linear time-invariant circuit elements. In literature, some analog circuit applications such as memristor based filter and amplifier circuits have already been examined. Opamp based amplifiers has either negative or positive gains. Memristor-based inverting and non-inverting amplifiers have also been inspected in literature. In this study, for the first time in literature, it is shown how to make a new memristor-based amplifier which can give not only positive but also negative gains., Memristörler doğrusal devre elemanları kullanılarak yapılamayacak bazıanalog uygulamalar için büyük bir potansiyel vaat eden non-lineer devreelemanlarıdır. Literatürde şu anda memristör tabanlı filtreler ve yükselteçlergibi analog uygulama çalışmaları mevcuttur. Opamplar yükselteç olarak en yaygınkullanılan tümleşik devre elemanlarıdır. Opamp tabanlı yükselteçlerden pozitifkazanca sahip olanlar evirmeyen ve bunlardan negatif kazanca sahip olanlareviren yükselteçler olarak isimlendirilmektedirler. Eviren ve evirmeyenmemristor tabanlı yükselteçler üzerine de literatürde bazı çalışmalaryapılmıştır. Bu çalışmada, literatürde bir ilk olarak, hem negatif hem de pozitifkazanç verebilen, opamplı ve memristor tabanlı bir devre incelenmiştir.

Y. KASAI; S. RASCHMANN; H. WAHLQUIST, P. ZIEME (Eds.). The Old Uyghur Āgama Fragments Preserved in the Sven Hedin Collection, Stockholm, Brepols, Turnhout (Belgium), 2017.

Klaus RÖHRBORN. Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial der vorislamischen türkischen Texte aus Zentralasien, Neubearbeitung, II. Nomina, Pronomina, Partikeln, Band 2: aš-äžük, Franz Steiner Verlag, Stuttgart, 2017.

Eski Türk yazıtları hakkındakiçalışmalar hızla devam etmektedir. Yeni yapılacak araştırmalarda, yazıtlarayaklaşımın artık daha ayrıntılı olması beklenmektedir. Yazıtların TürkiyeTürkçesine aktarımı konusunda hâlâ sorunlar bulunmaktadır. Cümlelerin doğruanlaşılması için her kelime üzerinde ayrıntılı çalışmalar yapılmalıdır. Budüşünceden hareketle, şimdiye değin Türkçe olarak yayımlanan neşirlerinde ança’nın anlamlandırılışı üzerindedurmaya karar verilmiştir. Bugüne kadar Türkiye’deki neşirlerde ança’nın ‘öyle’ anlamı dışındaki başkaanlamı kaydedilmemiştir. Uygurcadaki kullanımı da dikkate alarak, ança’nın yazıtlarda üç farklı işlev veanlamda olduğu tahmin edilmektedir: 1. Cümlede ança yüklemin önünde ‘şöyle, böyle’ anlamıyla zarf olarakkullanılmıştır. 2. Cümlede ‘çok, fazla, pek çok, çokça, fazlaca, güçlüce’anlamlarıyla zarf olarak kullanılmıştır. 3. Cümlede ‘çok, fazla, pek çok’anlamıyla sıfat olarak kullanılmıştır. Üç büyük yazıtta ança’nın Türkiye Türkçesine aktarımı hakkında farklı bir yaklaşım ortayakonmaya çalışılmıştır. Eski Türk yazıtlarının Türkçe neşirlerinde ança’nın ‘şöyle, böyle’ anlamı yanında‘çok, fazla, pek çok, onca, çokça, fazlaca, güçlüce, sağlamca’ gibianlamlarının da olduğunun hesaba katılması gerekmektedir.

Günümüzde yapılan çalışmalar horlamanın günlük yaşantımızı olumsuz yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Bununla beraber horlama sebebiyle doktora başvuran birey sayısının giderek artması bizi bu çalışmayı gerçekleştirmeye yönlendirmiştir. Horlama uykuda görülen bir solunum bozukluğudur ve hem horlayan kişiyi hem de aynı ortamda bulunan kişileri rahatsız etmektedir. Horlamanın birçok sebebi olmakla beraber bu sebeplere bağlı farklı tedavi yöntemleri mevcuttur.Gerçekleştirdiğimiz çalışma bir cerrahi müdahale yöntemi değildir. Çalışmamızın amacı yatış bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıkan horlamaya çözüm bulmaktır. Kişi uyku esnasında horlamaya başladığında başucunda veya aynı ortamda duran cep telefonu veya bilgisayar mikrofonu tarafından horlama sesi algılanır. Horlama algılandığında, bu durum bluetooth ile gerçekleştirdiğimiz cihaza gönderilir. Cihaz içerisinde bulunan hava pompası ve valfler yardımıyla yastık içerisinde bulunan hava miktarı değiştirilerek başın pozisyonu değiştirilir. Bu şekilde kişinin horlaması kesilmiş olur. Çünkü horlama sırt üstü yatış durumunda daha fazla ortaya çıkmaktadır.Çalışma ekibi olarak yaptığımız denemelerde uyku kalitesinde fark edilir bir artış olduğu gözlemlenmiştir

Serkan ŞEN.Körüm Bitig: Eski Uygurca Fal Kitabı, Kesit Yayınları, İstanbul, 2017., Serkan ŞEN. Körüm Bitig: Eski Uygurca Fal Kitabı, Kesit Yayınları, İstanbul, 2017.

Juten ODA. A Study of the Buddhist Sūtra called Säkiz Yükmäk Yaruq or Säkiz Törlügin Yarumïš Yaltrïmïš in Old Turkic, Berliner Turfantexte XXXIII, Brepols Publishers, Turnhout (Belgium), 2015.

In Old Uighur, how should be transcribedrounded vowels of the first syllables with helping writing systems of Uighurs?Turk Runic, Sogdian, Manichaean, Arabic alphabets can’t solve any solution forthis problem. The only writing system that will help us in this problem is theBrāhmī writing system of Indian origin. In this paper, I would like to focus onthis problem and offer a solution suggestion., In Old Uighur, how should be transcribed rounded vowels of the first syllables with helping writing systems of Uighurs? Turk Runic, Sogdian, Manichaean, Arabic alphabets can’t solve any solution for this problem. The only writing system that will help us in this problem is the Brāhmī writing system of Indian origin. In this paper, I would like to focus on this problem and offer a solution suggestion.

Errorsand deficiencies are seen in the etymological dictionaries of the Turkishpublished until today. These are mentioned in various works. An independentanalysis on Old Turkic dictionaries in the light of the knowledge andprinciples of modern etymology has not been done unfortunately. Sir GerardCLAUSON’s dictionary titled “An Etymological Dictionary of Pre-ThirteenthCentury Turkish” (1972) is a remarkable work. CLAUSON offers us a ‘probableetymology’. In the article, the 128 entries of ‘probable etymology’ proposed byhim has been identified.

Eski Türkçenin bütün dönemlerinde ve birçok metninde görülen ‘şimdi’ anlamındaki amtı, Kutadgu Bilig neşrinde ince sıradan emdi şeklinde okunmuştur. Kutadgu Bilig dizinine göre, KB neşrinde emdi toplam 304 kez geçmektedir. Kutadgu Bilig’in Arap harfli Kahire ve Fergana yazmalarında kelimenin imlâsı AMDY (elif+mim+dal+ye) şeklindedir. Kelimenin Kutadgu Bilig ve Dīvānu Lugāti’t-Türk neşrindeki okunuşu tekrar değerlendirilmelidir.

Thescholarly edition of Qutadγu Bilig was edited by Räšit Rahmäti ARAT in 1947.This edition is based on three manuscripts of Qutadγu Bilig. ARAT successfullyprepared this edition after a long endeavour. When we look at the general viewof the text, it is not much of an example that one reading is the same in threemanuscripts. It has been a great misfortune for us that ARAT’s explanationsabout this edition cannot reach to us. It should be appreciated that eachproblematic reading is explained in this edition. CLAUSON, ARAT and otherphilologists think that the verb ïl- ‘to descend’ turn to il- in Qutadγu Bilig,but It is clearly shown in Dīvān Luγāt at-Turk that the verb is with /ï/.

Türkçede, yeni kelimelerin ortaya çıkış yollarından biride sözlükbirimleşmedir (lexicalization).Sözlükbirimleşmede ‘yeni sözlükbirimeuyarlama’ ve ‘dilbilgisi üretimkurallarının dışına çıkma’ süreci sözkonusudur. Sözlükbirimleşmeninneticesinde meydana gelen yeni kelime, yapım ekleriyle meydana getirilenkelimelerden farklılık gösterir, zira sözlükbirimleşme sürecinde ortaya çıkanek artık donmuş ve kalıplaşmış bir ektir. Ek kalıplaşması olayı (frozen) kelime yapımından ziyadekelimenin kökeninin açıklanması noktasında önemlidir. Kalıplaşma türetimdenfarklıdır. Kalılaşmış ek, herhangi bir canlı türetme eki özelliği taşımaz.Burada özel bir kaynaşma söz konusudur. Yapakelimesi, Versuch eines etymologischenWörterbuchs der Türksprachen’de, DrevnetyurkskiySlovar’da, An Etymological Dictionaryof Pre-Thirteenth Century’te ve OldTurkic Word Formation’da bulunmaz. Kelimenin anlamı hakkındaki doğru ilktespit Insadi-Sūtra neşrinde yapılmıştır.Ancak kelimenin yapısı ve kökeni konusunda bir açıklama yapılmamıştır. EskiTürkçe ‘(her şeyi) kaplamak, kapsamak, birleştirmek’ anlamındaki yap- fiilinden ünlü zarffiil eki -A’nınsözlükbirimleşmesiyle yapa ortayaçıkmış olmalıdır. Eski Türkçenin hazırlanacak sözlüklerine yapa’nın eklenmesi gerekmektedir. Böylelikle Eski Türkçede yeni birkelime de keşfedilmiş olacaktır.

IX. ile XVII. yüzyıllar arasından kalma, Uygurca yazmaların büyük bir kısmı Uygur ve Mani harflidir, ancak metinlerin büyük bir kısmı Budist Uygur edebî çevresine aittir. Bilimsel Uygurcametin neşretme çalışmaları, XX. yüzyılın başında başlamıştır. Willy BANG ve öğrencileri Annamarie von GABAIN ile Reşit Rahmeti ARAT (Gabdurreşit Rahmeti) 1930’lu yıllardan itibaren Türkische Turfan-Texte (TT) serisini başlatmıştır. II. Dünya savaşı nedeniyle kesintiye uğrayan bu neşir serisi savaş sonunda Berlin Turfan-Texte (BTT) başlığı altında tekrar başlamıştır. Bu iki serideki metin neşirlerinde uygulanan yöntemler oldukça başarılı olmuştur. Bir jātaka olan “Edgü Ögli Tigin Anyıg Ögli Tigin” başlıklı Uygurca metin üzerine günümüze değin birkaç neşir gerçekleştirilmiştir. En son olarak Türkçede bu yazma üzerine yapılan neşirde, pek çok sorun bulunmaktadır. Makalede bu sorunlar incelenecektir

1 Prof. Dr. Ayşegül SERTKAYA’nın daha geniş öz geçmişi ve eserlerinin tam listesi için tanıtımını yaptığımız eserin 45-51. sayfalarına bakılabilir. Ferîdüddin ATTÂR, eserleri ve Teẕkīretü’l-Evliyā adlı eseri hakkında daha geniş bilgi için bk. ŞAHİNOĞLU, M. N. (1991). ATTÂR, Ferîdüddin Maddesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 4, Âşık Ömer–Bâlâ Külliyesi. Ankara: 95b–98b ve ÖNGÖREN, R. (2012). Tezkîretü’l-Evlîyâ Maddesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 41: Tevekkül–Tüsteri. Ankara: 74c–75c

Hakan AYDEMİR. Die alttürkische Xuanzang– Biographie IX. Nach der Handschrift von Paris, Peking und St. Petersburg sowie nach dem Transkript von Annemarie v. Gabain ediert, übersetzt und kommentiert. Band I–II. Xuanzangs Leben und Werk: Band 34. Veröffentlichungen der Societas Uralo–Altaica: Teil 10. Herausgegeben von Cornelius HASSELBLATT und Klaus RÖHRBORN. Harrassowitz Verlag. Wiesbaden 2013. S. VII+494. 98,00 €. [ISBN: 978–3–447–06808–6], 1 Nâşir, bu bulgulara daha önce bir makalesinde değinmişti: “Neue Erkentnisse über die chinesische Vorlage der alttürkischen Xuanzang–Biographie”, Journal of Oriental and African Studies, Vol. 19, 2010, s. 38–39 [33–43]

A Turkic Medical Treatise from Islamic Central Asia: A Critical Edition of a Seventeenth–Century Chagatay Work by Subḥān Qulï Khan. Edited, Translated and Annotated by László KÁROLY. Brill’s Inner Asian Library. Volume 32. Editors: Michael DROMPP; Devin DEWEESE; Mark C. ELLIOTT. ISBN: 9789004282568. Leiden. 2015, Bu çalışma, László KÁROLY’nin Szeged’te Mária IVANICS’in danışmanlığında 2000 yılında başlayıp 2002 yılında tamamlanan, Sayyid Subhān Qulï Muḥammad Bahādur kán orvosi traktátuma [Seyid Subhân Kulı Muhammed Bahâdur Han’ın Tıp Hakkındaki Çalışması] adlı yüksek lisans tezine dayanmaktadır. Yazar, tezi için konu ararken Macar Bilimler Akademisi, Şark Yazmaları Koleksiyonu Ármin VÁMBÉRY bölümünde muhafaza edilen tıpla ilgili bir Çağatayca yazma keşfetmiş ve bu yazmayı tez olarak hazırlamıştı. Doktorasını tamamladıktan sonra, yüksek lisans tezini yayına hazırlarken Özbekistan’a yaptığı bir seyahatte, yazar Ebu Reyhan El Birunî Şarkşinaslık Enstitüsünde (Taşkent) bu yazmanın diğer nüshalarını da keşfetmiştir. Böylece tanıtımını yapacağımız eser ortaya çıkmıştır.Eserin ‘Giriş’ kısmı dokuz ayrı bölümden meydana gelmektedir.İlk bölüm, (s. 1–5) Türklerdeki tıp geleneği hakkındaki genel bilgilerin yer aldığı bir kısımla başlamaktadır. Yazar, Türklerdeki tıp geleneğini, coğrafî, kronolojik, İslâm öncesi ve sonrası gibi ölçütlere dayanarak üç ana başlıkta tasnif etmektedir: 1. İç Asya’daki göçebe topluluklar arasındaki tıp bilgisi. Yazar, bu gelenekle ilgili yazılı birincil kaynaklara sahip olunmadığını belirtmektedir.2. Hint ve Çin geleneğiyle ilişkili Doğu Türkistan bölgesi tıp bilgisi. Eski Uygur toplumundan bu gelenek hakkında oldukça değerli bilgiler elimize ulaşmıştır.3. İslâm dünyasındaki Kâdim Yunan–İslâmî tıp bilgisi. Bu gelenek de kendi içerisinde dört ana gruba ayrılmaktadır: a. Anadolu tıp bilgisi (Osmanlı)

Altun Yaruq Sudur was translated from Chinese to Uighur by Šiŋko Šeli Tutuŋ. There are two versions of Altun Yaruq: St. Petersburg manuscript and Berlin fragments. Altun Yaruq, especially its almost complete and most trustworthy text – St. Petersburg manuscript, contributes much to understanding of Turkish Buddhism and should be also valued as invaluable treasure of Turkish. In St. Petersburg version Chapter XXVII of Altun Yaruq are transliterated into Turkish, explained and analysed, Altun Yaruk Sudur, Beş Balıklı Şiŋko Şeli Tutuŋ tarafından Çinceden Uygurcaya tercüme edilmiştir. Türk Budizmini anlama noktasında bize büyük katkı sağlayan Altun Yaruk, ihtiva ettiği Türkçe dil malzemesiyle de paha biçilmez bir hazine niteliğindedir. Uygurca tercümenin iki versiyonu vardır: St. Petersburg yazması ve Berlin versiyonu. St. Petersburg nüshası Altun Yaruk’un mevcut en sağlam ve tam yazması olarak kabul edilmektedir. Makalede, Altun Yaruk’un St. Petersburg nüshasındaki XXVII. bölümünün yazıçevrimi yapılmış ve Uygurca orijinal metin Türkçeye aktarıldıktan sonra neşir açıklamalarla birlikte incelenmiştir

XX. yüzyılın başında Alman bilim adamları, Turfan bölgesine (Doğu Türkistan) yaptıkları 4 keşif gezisinin neticesinde (T I, II, III, IV), muhtelif dil ve yazı sistemine ait orijinal yazmayı Almanya’ya getirmiştir.

Xuanzang [玄奘] (öl. 664), Uygurcadaki adıyla Küen-tso, VII. yüzyılda, Tang Hanedanı döneminde Gansu’dan (Çin) yola çıkıp Doğu Türkistan üzerinden Hindistan’a yaptığı seyahat neticesinde elde ettiği 1300 ciltlik Budizme ait 70 eseri Sanskritçeden Çinceye tercüme eden Budist seyyâh ve tercümandır.

Altun Yaruk Sudur, Beş Balıklı Şiŋko Şeli Tutuŋ tarafından Çinceden Uygurcaya çevrilmiştir. Uygurca çevirinin iki versiyonu vardır: St. Petersburg yazması ve Berlin versiyonu. St. Petersburg nüshası Altun Yaruk’un mevcut en sağlam ve tam yazması olarak kabul edilir. Makalede, Altun Yaruk’un XXX. bölümünün yazıçevrimi yapılıp Türkçeye çevrildikten sonra metin açıklamalarla incelenmiştir

Türk dilinin eklemeli diller grubunda yer aldığı kabul edilir. Türkçede, eklerin teşekkülünde, başlangıçta bir kelime olan ve sonra ek halini alan veya iki ekin birleşmesi ile yeni eklerin meydana geldiği pek çok örnek mevcuttur. –gInçA da birden fazla ekin birleşimi ile meydana gelmiş eklerden biridir. Makalemizde, ekin kökeni konusunda daha önce ileri sürülen fikirler tartışılacak ve ekin kökeni hakkındaki düşüncelerimizi açıklayacağız

ÖNDER ve İshak Bekri GOCA olmuştur. Bunun dışında Osman Fikri SERTKAYA ve Mehmet ÖLMEZ tarafından da Abhidharma literatürüne temas edilmiştir. Çalışmalar için tanıtmanın sonundaki kaynakçaya bakılabilir