Search

Kentlerin şekillenmesinde etkili olan doğal veriler aynı zamanda kentin günlüğünde de önemli yer tutmaktadır. Bu bağlamda; içinden su geçen kentlerde, kentin ayrı bölgelerini birleştiren geçiş mekânları ön planda yer almaktadır. Hareket, mekân ve kullanım kavramları ekseninde geçiş mekânlarının değerlendirilmesi ile kent günlüğünde yeri ortaya çıkmaktadır. Çalışma kapsamında; Çanakkale kent merkezinde bulunan ve kenti ikiye bölen Sarıçay’ın üzerinde konumlanmış olan köprüler materyali oluşturmaktadır. Yaya ve taşıt trafiğinin birlikte kurgulandığı ya da sadece yaya kullanımına açık geçiş mekânları hareket, mekân ve kullanım odaklı formülasyonu ile incelenmiştir. İncelemeye ilişkin bulgular sonucunda geçiş mekânlarının formülasyon kapsamında erişilebilirlik, yürünebilirlik ve ulaşılabilirlik kavramları ile doğrudan bağlantılı olduğu ve kent günlüğünde dış mekân yaşantısını kolaylaştırdığı; kentin kimliğine katkı sunmadığı sonucuna varılmıştır., Natural data, which are effective in shaping cities, also have an important place in the city's diary. In this context, in cities with water flowing through, the transition spaces connecting the separate parts of the city are in the foreground. With the evaluation of the transition spaces in the axis of movement, space and usage concepts, its place in the city diary emerges. Within the context of work, the bridges located over Sarıçay, which is located in the city center of Çanakkale and divides the city into two, constitute the material. Transition spaces, where pedestrian and vehicle traffic are designed together or only open to pedestrian use, have been examined with their formulation focused on movement, space and use. As a result of the findings related to the examination, it has been concluded that transition spaces are directly related to the concepts of accessibility, walkability and reachability within the scope of the formulation and facilitate outdoor life in the city diary and do not contribute to the identity of the city.

Perpira, Batman Çayı kıyılarını geçmek için muhtemelen Geç Roma/Erken Bizans döneminde inşa edilmiş tescilli bir antik köprüdür. Günümüze köprünün sadece temel ve ayaklardan oluşan kalıntıları erişmiştir. Tarihsel kayıtlardan hareketle, köprünün keşfinden bu yana herhangi bir restorasyon veya koruma faaliyetine dahil edilmediği düşünülmektedir. Bu yönüyle, yapının günümüze erişen kısımları, özellikle kesme taş bloklar, özgün olup, inşa edildiği dönemin yapım teknikleri ve malzeme seçimi hakkında değerli bilgiler içermektedir. Alanda yürütülen saha çalışmaları esnasında, köprünün topuk (mansap) ve selyaran (memba) kesimlerinde kullanılan taşların farklı karakterlerde olabileceği tespit edilmiştir. Bu özgün uygulamayı incelemek için köprü ayaklarının topuk ve selyaran bölümlerinden örnekler alınmıştır. Köprü ayağından toplanan bu numuneler, petrografik, jeokimyasal ve mühendislik özelliklerini değerlendirmek amacıyla deneysel çalışmalarda kullanılmıştır. Makro ölçekte, örneklerin petrofiziksel açıdan benzer olduğu gözlenmekle beraber detay analizlerde numunelerin fizikomekanik, petrografik ve mineralojik özellikler açısından belirgin farklılıklar içerdiği tespit edilmiştir. Laboratuvar sonuçları, topuk bölümünde kullanılan taşın dolomit olduğunu, 25.21 MPa mukavemete ve yüzde 25.38 oranında gözenekliliğe sahip olduğunu; buna karşın selyaran bölümünde kullanılan taşın kireçtaşı olduğunu 59.93 MPa mukavemete ve yüzde 5.80 oranında gözenekliliğe sahip olduğunu göstermiştir. Deney sonuçlarına göre Romalıların bu yapıyı son derece yetkin mühendislik bilgisi ve kaynak malzeme optimizasyonunu dikkate alarak inşa ettiklerini göstermektedir. Çalışma kapsamında elde edilen bulgular ayrıca, kalıntı/harabe şeklinde dahi olsa tek bir yapı parçasının bile antik dönem malzeme uygulamalarını anlamak için nasıl değerli veriler taşıyabileceğini göstermiştir., Perpira is a registered ancient bridge, probably constructed during the Late Roman/Early Byzantine, to span the banks of the Batman Stream. The foundations and the piers are the surviving remains of this bridge. Considering the current state, it is known that the bridge has not been repaired since it was discovered. Therefore, the remaining parts of the structure, especially the cut stone blocks, are original and contain precious information about the construction techniques and material selection of the period in which it was constructed. During the site investigations, it has been found that the stones used in the downstream and upstream sections may be different. In order to examine this unique application, samples were collected from the piers' downstream and upstream sections. The samples were then used to evaluate their petrographic, geochemical and engineering properties. At the macro scale, the questioned samples' petrophysical characteristics seem similar. However, the variances in their physicomechanical, petrographic, and mineralogical features indicate that they have distinctly different characteristics. The laboratory results demonstrate that the stone used in the upstream section is dolomite and has a strength of 25.21 MPa and a porosity of 25.38 percent, while the one used in the upstream section has a strength of 59.93 MPa and a porosity of 5.80 percent. According to the experiment results, it can be stated that Romans constructed this structure using highly competent engineering knowledge and material optimization. The findings also highlight how even a single piece of artefacts may provide new insights for understanding ancient material application practices.

Sırâta sözlüklerde yol, doğru yol, cehennemin üzerinde kurulmuş dar ve geçilmesi zor köprü anlamları verilmiştir. Sırât Kur’an-ı Kerim’de 45 yerde geçmektedir. Ayrıca pek çok hadiste sırâtın vasıflarından bahsedilmiştir. Sırât Kur’an-ı Kerim’de Allâh’a giden yol, doğru yol, hidayet yolu anlamlarında geçmektedir. Hadislerde ise doğru yol, hidayet yolu anlamlarından başka, cehennemin üzerinde kurulmuş dar ve geçilmesi zor köprü olduğu belirtilmiştir. Klasik Türk edebiyatında sırât çeşitli yönleriyle yer almıştır. Bunlar genel olarak ayetler, hadisler ve sosyal konular olarak gruplandırılabilir. Edebî eserlerde sırât sahih hadislerde anlatılan özellikleriyle yer aldığı gibi, sahih olduğu şüpheli ve sahih olmayan hadislerde anlatılan yönleriyle de yer almıştır. Dilimizde de bir iş yapılırken çekilen sıkıntıları anlatmak için “sırât köprüsünden geçmek” deyimi kullanılmıştır. Bu çalışmada sırâtın, eski Türk edebiyatında yer alış biçimleri araştırılmıştır.

Bu çalışmada, tek açıklıklı köprülerin hareketli asılı kütle etkisindeki dinamik davranışı incelenmiştir. Ele alınan probleme ait hareket denklemi değişken katsayılı kısmi türevli diferansiyel denklem şeklinde elde edilmiş ve Newmark yöntemi ile sayısal olarak çözülmüştür. Dinamik analizlerde hız parametresi, kütle oranı, frekans oranı ve köprünün sönüm oranının köprünün ve taşıtın dinamik davranışı üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Analizlerden elde edilen sonuçlar şekiller ve tablolar halinde sunulmuştur. Sonuçlar, dikkate alınan parametrelerin köprünün dinamik davranışı üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. In this study, dynamic behavior of single span bridges under moving sprung massis investigated. The equation of motion of the problem under consideration is obtained as a partial differential equation with variable coefficients and solved numerically by Newmark method. In dynamic analyzes, the effects of the speed parameter, mass ratio, frequency ratio and damping ratio of the bridge on the dynamic behavior of the bridge and the vehicle areinvestigated. The results obtained from the analysis are presented in figures and tables. The results have shown that the parameters taken into account have a significant influence on the dynamic behavior of the bridge.

Köprü yapılarının sağlık durumlarının ve yapıların yaşam döngüsü bağlamında durumun değerlendirilmesi mü-hendisler için hayati öneme sahiptir. Kuşkusuz, yıkılmış köprülerdeki yapısal kusurların önceden tespit edilmesi, özel-likle yapı elamanlarındaki çatlaklar, donatıların açığa çıkması ve korozyonun tespiti, mühendislerin gerekli önlemleri alması ve yapının daha uzun süre kullanılabilirliğini sağlamaktadır. GPR uygulamalarının doğru kullanıldığı takdirde, bu gibi kusurların tespitinde etkili olduğu kanıtlanmıştır. GPR yöntemi başka yapılar içerisinde de kullanılmaktadır. GPR verileri işlendikten sonra iki boyutlu görüntüler ayrı ayrı incelenerek ve görüntülere ait radargramlar üzerinde yansımış/saçılmış elektromanyetik (EM) dalga alanları da irdelenmiştir. Sonuç olarak, işlenmiş veriler üzerindeki köprüye ait yansımış/saçılmış dalga alanı konumları, yapısal elamanların konumlarını ve derinliklerini tanımlamakta-dır. Elde edilen GPR hiperbollerin tepe genişliği yapısal elamanları belirlemektedir. Bu çalışma, Nisan 2012'de bir nehir üzerindeki köprüde meydana gelen kısmi çöküşü incelemektedir. Bu çöküşün yeterli bir yapısal sağlık izleme programı ile önlenebileceği tespit edilmiştir. İncelenen köprünün kısmi yıkılmasını doğrudan etkileyen faktörler ara-sında yapısal elamanların demir korozyonu, temellerin aşınması ve zayıflamış bir köprü döşemesi bulunmaktadır. Bu çalışmada uygulanan yöntem, korozyondan etkilenen köprülerin GPR uygulaması ile ilgili yapı mühendislerinin ve / veya sorumluların karar vermelerini geliştirmek için kullanılabilir., Condition assessment of bridge structures within the context of health monitoring of structures, as well as the life cycle of structures, is of vital significance for engineers. Undoubtedly, the detection of bridge structural defects in the collapsed bridge in particular internal structural elements such as bridge deck delamination, the formation of cracks and corrosion of rebar will enable engineers to take necessary action, and prolong the serviceability of the structure. Applications of GPR have proved to be effective in detecting such imperfections if utilised correctly. GPR is also used in other structures. Since the GPR data was obtained in the form of two dimensional images after pro-cessing, the sections were examined in two dimensions and the reflected/scattered electromagnetic (EM) wave fields on the radargrams of the three dimensional images were examined. According to the results, the reflected/scattered wave field locations of the bridge on the processed data define the locations and depths of the structural elements. The apex width of the resulting GPR hyperbolas determines the structural elements. This paper reviews the collapse in April 2012 of a case study bridge over a creek, examining the possibility that this collapse could have been anticipated, and therefore, prevented with an adequate structural health monitoring programme. This paper also presents the results of the application of GPR. Factors which have been identified as having directly contributed to the failure of the case study bridge include the corrosion of rebar, scour of the foundations and a weakened bridge deck. The methodology implemented in this paper can be used to enhance the decision making of structural engineers and/or asset managers relating to the Ground Penetrating Radar application of corrosion affected bridges.

Ağızda bulunan bakterilerin ürettiği asitler dişlerin mineral dokusunu bozarak diş çürüklerine neden olmaktadır. Zamanla kişilerin ağzında bakteriler birikir ve bu bakteriler gıdalarla birleşir. Ağız bakımına yeterli özen gösterilmediğinde diş minesi zarar görür ve diş çürümeleri gerçekleşir. Yakın bir döneme kadar kökü iltihaplanmış hasta dişler, diğer bölgelere zarar vermemesi amacıyla çekilmekteydi. Fakat gelişen görüntüleme teknikleri sayesinde diş çekimi yapılmadan uygulanan tedavilerin sayısı ve başarı oranı hızla artmıştır. Diş çürükleri insanların hayatlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalışmada röntgen görüntüleri üzerinde diş çürüklerinin hızlı bir şekilde tespit edilerek hastaların diş kayıplarının minimuma indirilmesi amaçlanmaktadır. Diş görüntüleri ile derin öğrenme modelleri kullanılarak uygulanan tedavi yöntemleri dolgu, kanal, köprü sınıflarına ayrılmıştır. Ayrıca diş görüntülerine ön işlem olarak luv-v kanalı ve adaptif histogram eşitleme işlemi uygulanarak derin öğrenme modellerinin performanslarının artırılması amaçlanmıştır. 553 tane diş röntgeninden oluşan veri seti üzerinde yapılan segmentasyon işlemlerinin ardından, derin öğrenme modellerinden Faster R-CNN ve Yolov5 modelleri ile deneysel çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Yapılan deneysel çalışmalar sonucunda; Faster R-CNN %86.7 doğruluk değerine ulaşılırken, Yolov5 modelinde ise %92.7 oranında doğruluk oranına ulaşılmıştır. Görüntü işleme ve Yolov5 hibrit modelinin uygulanması sonucunda elde edilen karar destek sistemi diş kliniklerinde kullanılabilecektir., The acids produced by the bacteria in the mouth cause dental caries by disrupting the mineral tissue of the teeth. Over time, bacteria accumulate in the mouth of people and these bacteria combine with food. When adequate care is not given to oral care, tooth enamel is damaged and tooth decay occurs. Until recently, infected teeth were extracted in order not to damage other areas. However, thanks to developing imaging techniques, the number and success rate of treatments applied without tooth extraction has increased rapidly. Tooth decay affects people's lives negatively. In this study, it is aimed to quickly detect dental caries on x-ray images and to minimize the tooth loss of the patients. Treatment methods applied using dental images and deep learning models are divided into filling, canal and bridge classes. In addition, it is aimed to increase the performance of deep learning models by applying the Luv-v channel and adaptive histogram equalization process as a preprocessing to tooth images. After segmentation processes on the data set consisting of 553 dental x-rays, experimental studies were carried out with Faster R-CNN and Yolov5 models, which are deep learning models. As a result of the experimental studies; while Faster R-CNN reached %86.7 accuracy, Yolov5 model achieved %92.7 accuracy. The decision support system obtained as a result of image processing and application of the Yolov5 hybrid model can be used in dental clinics.

Diyarbakır Çınar ilçesi köprüleri ile ilgili bir sunum.

Doktora Tezi, Bu çalışmada, Kütahya’da bulunan Türk dönemine ait su yapıları Sanat tarihi disipliniyle ele alınmıştır. Bu sebeple, Anadolu Selçuklu döneminden başlayıp, XX. yüzyılın ortalarına kadar yapılmış olan çamaşırhane, çeşme, hamam, köprü, kuyu, sakahane ve şadırvan yapıları incelenip değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Yapılar bölümlere ait ana ve alt başlıklar altında incelenmiştir. Araştırmanın temel bölümleri aşağıdakilerden oluşmaktadır. Giriş bölümünde konunun tanımı, önemi, kapsamı açıklanmış ve konuyla ilgili kaynaklara yer verilmiştir. Ayrıca bölgenin tarihi, coğrafyası ve su yolları da bu bölümde ele alınmıştır. I. bölümde, Türklerden önce ve Türk döneminde su yapılarının gelişimi üzerinde durulmuştur. II. bölüm çalışmanın özünü oluşturan katalog bölümüdür. Bu bölümde yapı grupları kronolojik olarak ele alınmış ve ayrıntılı mimari tanımlamaları yapılmıştır. III. bölümde aslı değiştirilmiş, tamamen yenilenmiş ve günümüzde mevcut olmayan yapılar hakkında bilgiler verilerek, fotoğraf veya resimlerle desteklenmiştir. IV. bölüm değerlendirme bölümüdür. Yapılar tipoloji, malzeme, yapı elemanları, süsleme ve kitabe başlıkları altında ayrı ayrı değerlendirerek, Anadolu su mimarisi içerisindeki yerleri belirlenmiştir. V. bölüm sonuç olarak düzenlenmiştir. Bu bölümde Kütahya’daki su yapılarının devşirme malzeme yoğunluğuyla, kendine has özellikler gösteren ve mimari olarak sade kurgulu, daha çok ihtiyaca cevap vermek amacıyla fonksiyonlarının ön planda olduğu ortaya çıkmıştır., In this study, the water structures belonging to the Turkish period in Kutahya are dealt with through the discipline of Art History. Therefore, laundry rooms, fountains, Turkish baths, bridges, wells, sakahanes and shadirvan structures that were built starting from the Anatolian Seljuk period until the middle of XXth century have been examined and evaluated. The structures were examined under the main and sub headings of the sections. The major sections of the research consist of the following: In the Introduction, the definition, importance and scope of the subject are explained and the resources regarding the subject are presented. Also, the history, geography and waterways of the region are discussed in this section. In the first section, the development of water structures before the Turks and during the Turkish period has been emphasized. The second section is the catalogue section that forms the core of the study. In this section, the building groups were tackled chronologically and detailed architectural definitions were assembled. In the third section, the information about the buildings whose original states were changed, which were completely renovated and do not exist today is presented and has been supported with photographs or pictures. The forth section is the evaluation section. The structures were evaluated separately under the titles of typology, material, construction elements, ornaments and inscriptions, and their place in Anatolian water architecture was determined. The fifth section has been prepared as a conclusion. In this section, it has been revealed that the water structures in Kutahya showed their own unique features with the density of their spolia and architecturally had simple configuration, and that in order to meet more needs, its functions were at the forefront.

Arapgir, coğrafi özellikleri ve konumundan ötürü farklı kültürlere ev sahipliği yapmıştır. Roma ve ardılı Bizans yönetimi altında, İran ile olan çatışmalarda sınır olma özelliğinden dolayı askeri yapısı da görülmüştür. Arapgir’de Türk idaresinin getirdiği güven ortamıyla gelişerek sancak idari birimine ulaşmıştır. Tarihî yol, üretim, el sanatları, manusa dokuma sanayisi ve yetişmiş insan gücü ile kendinden söz ettirmiştir. Arapgir’in tarihî eserleri içerisinde yer alan kemerli taş köprülerin bir kısmı çalışma konumuz olmuştur. Arapgir sınırlarında yer alan otuz civarındaki kemerli köprülerin, bir kısmı ayaktaysa da diğerleri kalıntı veya isim olarak kalmıştır. Bazı köprülerin yan veya üzerlerine yapılan tadilatlarla kullanımına da gidilmiştir. Yıkılan köprülerin temeline veya yanına ahşap kullanılarak geçişi devam ettirilmiştir. Özgün mimari yapıları ile ayakta kalan köprüler incelenmiştir. Arapgir’ deki kemerli köprüler çoğunluk tek gözlü inşa edilmiştir. İnşasında mahalle geçişleri, dinî mekânlara, çarşıya ulaşım, tarihî yol güzergâhı dikkate alındığı gözlemlenmiştir. Roma eseri olan Taşköprü’nün askerî amaçlı inşası söz konusudur. Meydan, Kozluk ve Tarhanik köprüleri de ticari yol eksenlidir. Köprülerde herhangi süsleme tekniği görülmemiştir. Kemerli köprülerin üzerinde değişiklik yapılarak trafiğe açılması tarihî dokuya zarar vermektedir. Bu mirasın korunması ve geçmişi hatırlatması bakımından gereken önemin verilmesi gerekmektedir. Arapgir has been home to different cultures due to its geographical characteristics and location.Under Roman and its successor Byzantine rule, its military structure was also seen due to its ability to be a border in the conflicts with Iran. It has developed with the trust environment brought by the Turkish administration in Arapgir and has reached the starboard administrative unit. It has made a name for itself with its historical way, production, handicrafts, weaving industry and trained manpower. Some of the arched stone bridges in arapgir's historical monuments have been our subject of study. Some of the arched bridges of around thirty on the borders of Arapgir remained standing, but others remained relics or names. Some bridges have also been used with modifications on their sides or on them. The passage of the destroyed bridges was continued by using wood on the foundation or side. The bridges that have survived with their original architectural structures have been examined. The majority of the arched bridges in Arapgir are built with one eye. It has been observed that neighborhood crossings, access to religious places, bazaars, historical road route were taken into consideration in its construction. Taşköprü, which is a Roman work, was built for military purposes. The Meydan, Kozluk and Tarhanik bridges are also commercial road-oriented. No decoration technique was observed on the bridges. Opening the arched bridges to traffic by making changes on them damages the historical texture.This heritage needs to be preserved and given the necessary importance in terms of reminding the past.

Anadolu Üniversitesi ve Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi tarafından ortak yürütülen program. Ülkemiz ve dünya üzerinde yaşanan afetler incelendiğinde ilk sırada deprem ikinci sırada ise taşkınlar gelmektedir. Taşkınların günümüzde artarak insanların hayatlarını tehlikeye atmalarına neden olan sebepler ise; iklim değişiklikleri, plansız kentleşme, dere yataklarıyla oynanması veya akarsuyun üstünün kapatılması vb. olarak sıralanabilir. Taşkın esnasında en çok zarar görebilecek yapıların başında ise, akarsu üzerine insanların geçişlerinin sağlanması amacıyla yapılmış olan ulaşım köprüleri gelmektedir. Bölgenin havza ve iklim özelliklerine göre iyi tasarlanmamış, ayak açıklığı az olan bir köprü taşkın esnasında malzeme biriktirmekte, gelen suyun önüne set olmaktadır. Bunun sonucu olarak da gelen büyük şiddetteki hidrolik su kuvvetine karşı koyamayarak zarar görmekte veya yıkılmaktadır. Bu ise bölgede yaşanan taşkının yıkıcı etkisini daha da artırmakta ve insanların can ve mal güvenliklerini tehlikeye atmaktadır. Bu nedenle, köprülerin taşkın esnasında yaşanacak olumsuzlukları en az hasarla atlatması büyük önem taşımaktadır. Akarsu köprülerinin alt yapı elemanları aktif akarsu akım alanı içerisinde olması nedeniyle diğer su yapılarına oranla daha fazla olumsuz dış etkenlere maruz kalmaktadır. Bu sebeple mevcut akarsu köprülerinin durumu düzenli olarak takip edilmeli ve yaşanabilecek bir afet anında hidrolik ve statik açıdan bir olumsuzluk yaşanmaması için önlemler alınması gerekmektedir. Bu çalışmada Porsuk çayı üzerinde bulunan Fidanlık köprüsünün HEC-RAS paket programı ile taşkın risk analizleri yapılarak, mevcut köprünün taşkın anındaki güvenilirliği araştırılmış ve köprü güvenilirliği ile ilgili çözüm önerileri sunulmuştur. Yapılan analiz sonucunda akarsu Fidanlık köprüsünün Q50 ve Q100 yıllık taşkın debilerini güvenle karşılayabildiği bilgisayar ortamında Arc-GIS ve HEC-GeoRAS ile arazi topoğrafyası, akarsu debi özellikleri ve köprü geometrisine uygun olarak belirlenerek HEC-RAS programı yardımıyla görülerek test edilmiştir. Böylece mevcut akarsu köprüleri ve yeni yapılacak köprülerin güvenlik analizlerinin önceden HEC-RAS programı ile yapılarak köprü güvenliği için alınacak önlemler önceden görülerek belirlenebilecektir. Böylelikle hem akarsu köprü güvenlikleri sağlanacak hem de önceden yapılacak köprü analizleri ile insanların can ve mal güvenlikleri sağlanabilecektir. When the disasters occurred in our country and the world are examined, earthquakes in the first place and floods come in second place. The reasons causing floods to increase the risk of people's lives by increasing today; climate changes, unplanned urbanization, playing with stream beds or covering the river, etc. can be listed as. The most important structures that can be damaged during flooding are the transportation bridges built for the passage of people on the river. A bridge that is not well designed according to the basin and climate characteristics of the region and has a low foot opening accumulates material during flooding and sets the way to the incoming water. Consequently, it is damaged or destroyed by failing to resist the large hydraulic water force coming in. This further exalates the devastating impact of flooding in the region and endangers the safety of people's lives and property. For this reason, it is very important that the bridges overcome the negativities during the flood with the least damage. Since the infrastructure elements of the river bridges are within the active river flow area, they are exposed to more negative external factors compared to other water structures. For this reason, the condition of the current river bridges should be monitored regularly and precautions should be taken to avoid hydraulic and static problems in case of a disaster. In this study, with the HEC-RAS package program of the Nursery bridge on Porsuk stream, flood risk analyzes were performed, and the reliability of the existing bridge at the moment of flooding was investigated and solution suggestions related to bridge reliability were presented. As a result of the analysis, Arc-GIS and HECGeoRAS were determined in accordance with the terrain topography, river flow characteristics and bridge geometry in the computer environment, where the river nursery bridge can safely meet the Q50 and Q100 annual flood flows, and it was tested in accordance with the HEC-RAS program. Thus, the security analysis of existing river bridges and new bridges will be made in advance with the HEC-RAS program and precautions to be taken for bridge security can be determined by foreseeing. Thus, river bridge security will be provided, and life and property security of people can be provided with bridge analyzes to be carried out beforehand.

Maddi kültür ürünleri ana kategorisinin mimari eserler grubunda, daha alt bir dal olarak da su yapıları kapsamında olan tarihî kâgir köprülerin Büyük Menderes, Küçük Menderes ve Gediz Havzaları'nda keşfedilip incelenen örneklerini konu alan bu çalışma, ayrıca köprü yazınındaki tipoloji ve terminoloji sorunsalına da; köprülerin tarihî karayolu ulaşımı konusuyla doğrudan ilişkisi nedeniyle tarihi güzergâhlar hususuna da eğilmiştir. Çalışmada incelediğimiz 106 köprü, Köprü Sayısı ve Kombinasyonuna Göre [Tekil Köprü, Birleşik (Kesik) Köprü]; Kemer Açıklığı Düzenine Göre [Tek Gözlü; Çok Gözlü (Ana Gözlü, Sıra Gözlü)]; Tabliye Eğimine Göre [Düz; İki Yöne Eğimli (Dik Eğimli, Hafif Eğimli, Kambur/Parabolik Eğri Şeklinde); Bir Yöne Eğimli; Orta Bölüm Düz - İki Yanı Eğimli]; Plan Şemasına Göre [Doğrusal planlı); Eğmeçli veya Zikzak Planlı] olmak üzere dört ana özellik açısından belirlenen 10 tip ve onların da 5 alt tipi içinde değerlendirilmiştir. Tip ve özelliklerin oranları, birbirleriyle kombinasyonları, havza ve yüzyıllara dağılımları analiz edilerek grafiklerle, tablolarla gösterilmiştir. İncelemeler neticesinde bilinmeyen bazı köprüler ortaya çıkarılmış, varlığı bilinen bazı köprülerin bilinmeyen yönlerine dikkat çekilmiş, mimari özellikler birçok açıdan değerlendirilmiş, köprülerin Batı Anadolu ticaret güzergâhları içinde bilinmeyen bazı yollara delalet ettiği saptanmış; buna istinaden köprülerin konumlarını ve güzergâhları gösteren bir harita hazırlanmıştır. Köprülerin söz konusu bölgede Türk Dönemi ticari-kültürel-askeri hareketliliğinin yanı sıra mimarlık faaliyetlerinin ve uygarlık gelişiminin yaygınlığına ve hızına da dikkat çekmektedir., This study, which deals with the examples of historical masonry bridges discovered and examined in the Büyük Menderes, Küçük Menderes and Gediz basins, which are within the scope of water structures as a lower branch in the architectural works group under the main category of tangible cultural products, also treates the problematique of typology and terminology in the bridge literature, and the historical routes. 106 bridges we examined in the study, have been evaluated in 10 types and 5 subtypes which determined in terms of four main characteristics as following: According to the Number and Combination of Bridges [Single Bridge, Combined Bridge]; According to the Arch-Span Order [Single Span; Multi-Span (Main Span, Rowed Spans)]; According to the Deck Slope [Flat; Two Directional Slopes (Steep Sloped, Low Sloped, Parabolic Curve Shaped); Inclined to One Direction; Middle Section Straight – Two Ends Slopes]; According to the Plan Scheme (Linear Plan; Incurved or Zigzag Plan]. The ratios of the types and features, their combinations with each other, their distribution to the basins and centuries are analyzed and shown in graphs and tables. As a result of the examinations, some unknown bridges have been unearthed, the unknown aspects of some known bridges have been pointed out, architectural features have been evaluated in many ways, and the bridges have been identified to indicate some unknown roads within the Western Anatolian trade routes; based on this, a map showing the locations and routes of the bridges was prepared. It draws attention to the prevalence and speed of architectural activities and civilization development as well as the commercial-cultural-military mobility of the Turkish Period in the region in question.

DOI: 10.15317/Scitech.2018.142 Url: http://sujest.selcuk.edu.tr/sumbtd/article/view/558, Kırılganlık analizi köprülerin deprem performanslarının belirlenmesinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Aktif deprem kuşağında yer alan ülkemizde demiryolu köprülerinin deprem performanslarının belirlenmesi olası deprem senaryoları için maddi ve can kayıplarının önlenmesi için büyük önem taşımaktadır. Ülkemizdeki demiryolu köprülerinin 19 uncu yüzyılın sonları ile 20 inci yüzyılın başlarında inşa edildiği görülmektedir. Devlet Demiryolları envanterinde bulunan köprüler; çelik, yığma ve betonarme köprülerden oluşmakla birlikte bunların önemli bir kısmı tarihi köprü niteliğindedir. Demiryolu köprülerinin uzun kullanım ömrünün olması ve köprülerin imal edildiği zamanın teknolojisi ile günümüz teknolojisi arasındaki gelişmeler göz önüne alındığı takdirde köprülerin deprem performanslarının belirlenmesi için ayrıntılı çalışmaların yapılması gerekliliği açıkça görülmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de ki demiryolu hatlarında sıklıkla kullanılan basit mesnetli tek açıklıklı bir çelik demiryolu köprüsü ele alınmıştır. Köprünün doğrusal olmayan analizlerinin yapılabilmesi için A, B ve C zemin sınıflarında 30 farklı gerçek deprem kaydı seçilmiş ve bu deprem kayıtları en büyük yer ivmesi 0.1g ile 1.0g arasın da 10 sarsıntı şiddeti değerine oranlanmış ve 300 zaman tanım alanına doğrusal olmayan analiz gerçekleştirilmiştir. Köprünün matematiksel modeli yaygın olarak kullanılan bir sonlu elemanlar programı yardımı ile imalat paftalarına uygun şekilde oluşturulmuştur. Kırılganlık eğrileri elde edilirken maksimum olasılık yaklaşımından faydalanılmış ve her bir köprü elemanı için dört farklı hasar sınıfına ait kırılganlık eğrileri elde edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda köprü mesnetlerinin köprünün en zayıf elemanları olduğu tespit edilmiştir. Köprü mesnetlerinde %50 olasılıkla hafif hasara neden olan sarsıntı şiddeti parametresi 0.086g olarak belirlenmiştir. Köprü üst yapı elemanları incelendiği takdirde ise %50 olasılıkla hasar oluşmasına neden olan sarsıntı şiddeti parametresi 0.32 g olarak belirlenmiştir. Üst yapı elemanlarında plastik davranış başladıktan sonra yüklerin tekrar dağılımı mümkün olmamaktadır. Bu nedenle üst yapı gevrek davranış göstermekte ve hafif hasara ulaşıldıktan hemen sonra orta, ileri ve göçme durumu hasarları gözlemlenmektedir. Köprünün kullanım sınır durumları incelendiği takdirde ise kullanım hız limitlerinin artması ile köprü hasar olasılıklarının arttığı gözlemlenmiştir. Yapılan analizler dikkate alınarak demiryolu hat güvenliğinin arttırılması için deprem riski yüksek olan bölgelerde köprü kullanım hız limitlerinin sınırlandırılması gerektiği belirlenmiştir., Fragility analysis is widely used in determining the earthquake performance of bridges. Determination of earthquake performances of railway bridges in Turkey which is located in the active earthquake zone is of great importance for preventing earthquake loss and material loss for possible earthquake scenarios. When the railway bridges in our country are examined it is seen that they are generally constructed in the late 19th century and early 20th century. Turkish Railway administration’s bridge inventory contains steel, masonry and reinforced concrete bridges, some of which are historical bridges. It is clear that detailed studies should be carried out to evaluate the seismic performance of bridges considering their long period service life and changes of technology and construction methodologies between their construction days and nowadays. In this study, a single-span steel railway bridge with simple support, which is frequently used in railway lines in Turkey is investigated. In order to make nonlinear analysis of the bridge, 30 different real earthquake records are selected in A, B and C ground classes. These earthquake records are scaled to 10 different shaking intensity values between 0.1 g and 1.0 g, and 300 nonlinear time-history analyzes are performed. The mathematical model of the bridge is constructed in accordance with the shop drawing with the help of commonly used finite element software. When the fragility curves are obtained, the maximum probability approach is used and the fragility curves of four different classes of damage are obtained for each bridge element. The results obtained are elaborated in detail. As a result of the analyzes, it is determined that the bridge supports are the weakest elements of the bridge. Intensity measure which causes 50% probability slight damage on bridge supports is 0.086g. The intensity measure, which causes 50% probability of damages for bridge superstructures, is 0.32 g. Redistribution of loads is not possible after plastic behavior is start in superstructure, for this reason the superstructure shows brittle behavior and moderate, extensive and complete damage are observed immediately after slight damage is reached. Considering the serviceability limit state, the analysis shows that increase in the use speed, increase the probability of failure. For the high risk seismic region use speed of Railway Bridge need to be restrained.

Çelebi Sultan Mehmed’in yedi kızından biri olan Selçuk Hatun, uzun bir ömür yaşamış, hayrat ve hasenat sahibi bir kadındır. Ağabeyi II. Murad, yeğeni Fatih ve torun-yeğeni II. Bayezid dönemlerinde temlik edilen köy, mezra, çitlik ve araziler ile Bursa’daki ev, dükkân, bağ ve bahçelerinin tamamını kurduğu vakıflara bağışlamıştır. XV. yüzyılda vakıf kuran birden fazla Selçuk Hatun adında kadın bulunduğu için, bunların bir kısmının vakıfları genellikle birbirinden ayırt edilememiştir. Selçuk Hatun hakkında bazı münferit çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, kurmuş olduğu vakıf eserlerinin bazıları Selçuk binti Mürsel veya Selçuk binti Bâyezid’in eserleri ile karıştırılmıştır. Bu maksatla Selçuk Hatun’un bütün vakıf eserleri ayrı ayrı incelenerek, tahrir defterlerindeki kayıtlar da dikkate alınarak vakfiyesindeki meşrutu doğrultusunda değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın kaynakları, ağırlıklı olarak dönemin arşiv malzemesidir. Ayrıca tetkik eserlerden de faydalanılmıştır. Araştırmanın amacı, Selçuk Hatun’un bütün vakıf eserlerini bir bütün halinde ele almaktır. Bir hanedan mensubu kadın vâkıfenin Osmanlı vakıf tarihindeki yeri ve önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmada; Batman ili, Gültepe Mahallesinde yapılan köprünün bulunduğu zeminin düşey yöndeki değişiminin ve mühendislik özelliklerinin tespitine yönelik jeolojik ve jeoteknik araştırmalar yapılmıştır. Bu amaçla, inceleme alanındaki zeminin litolojik ve jeolojik durumlarıyla, mühendislik parametrelerinin tespit edilmesi amacıyla dört adet temel sondaj kuyusu açılarak, alınan Standart Penetrasyon Test (SPT) örselenmemiş numune (UD) üzerinde laboratuvar deneyleri kapsamında Elek Analizleri, Üç eksenli basınç deneyleri yapılarak birimlerin fiziksel ve mekanik parametreleri belirlenmiş sonuçları değerlendirilmiştir. İnceleme alanında muhtemel olabilecek jeolojik problemlerden sıvılaşma ve oturma PLAXIS bilgisayar yazılımı kullanılarak analiz edilip sonuçlar tartışılmıştır. Batman ili merkez yerleşim alanında (İnceleme alanı çevresinde) jeolojik olarak kil, konglomera, kum ve çakıl içeren alüvyonlar bulunmaktadır. İnceleme alanı olan Gültepe Mahallesi zemininde de siltli kil ve siltli kum tabakalar mevcuttur ve alanda açılan sondaj kuyularında yeraltı suyuna rastlanması, 5. ve 10. metre arasında kum ağırlıklı gevşek birim olması ve bu birimin yeraltı suyunu etkileyerek sıvılaşma riskini tetikleme olasılığı düşünüldüğünden jeofizik ölçümler ile Dobry ve diğ.(1981) yaklaşımı kullanılarak sıvılaşma analizi yapılmıştır. Yapılan sıvılaşma analizi hesabında güvenlik katsayısı (Fa) 0,95765764 bulunarak, güvenlik katsayısının 1'den küçük olmasından dolayı sıvılaşma riski var olduğu belirlenmiş olup, PLAXIS bilgisayar yazılımı ile de desteklenmiştir. Bu çalışmada, inceleme alanındaki köprü ayaklarının tabanında meydana gelebilecek oturmalar ve gerilmeler PLAXIS bilgisayar yazılımı kullanılarak analiz edilmiş ve oluşturulan modeller, diğer elde edilen veriler ile korele edilerek karşılaştırılmıştır. İnceleme alanında, Bowles (1988)'e göre yapılan konsolidasyon oturma hesabında, 2,00 metrede ΔH=11,93-12,32 cm oturma, 4.50 metrede ΔH = 7,09-8,55 cm oturma belirlenmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında, PLAXIS bilgisayar yazılımı kullanılarak konsolidasyon oturma analizi yapılmıştır. Elde edilen modeller sonucunda oturma değeri 1,70 cm belirlenmiş ve Bowles (1988)' e göre yapılan konsolidasyon oturma analizi sonuçları ile korele edilerek değerlendirilmiştir. İnceleme alanındaki jeolojik problemlerin belirlenmesi ve muhtemel olma ihtimaline yönelik zemin iyileştirme yöntemlerinden biri olan Fore Kazık tekniği uygulanmış ve tartışılmıştır., In this study, geological and geotechnical investigations were conducted regarding the vertical change and engineering aspects of the surface where the bridge in Batman province, Gültepe Quarter. In this regard, physical and mechanical parameters of the units were detected and the results were evaluated by conducting Sieve Analysis, Triaxial Compression tests within the laboratory experiments on undisturbed specimen (UD) of Standard Penetration Test (SPT) taken by drilling four basic wells in order to detect the lithological and geological conditions, and engineering parameters of the surface in the area of investigation. The potential geological problems such as liquefaction and settlement which may occur in the area of investigation were analyzed with PLAXIS computer software and the results were discussed. There are alluviums geologically containing clay, conglomerate, sand and gravel in the central settlement area of Batman province (around the investigation area). There are also silty clay and silty sand layers on the ground of Gültepe neighborhood, the investigation area and a liquefaction analysis were conducted with geologic measurements and by employing the approach of Dobry et al. (1981) since groundwater was discovered in the drilled wells, it is a loose unit mostly with 5-10 meters of sand and it is considered that this unit may trigger the risk of liquefaction by affecting the groundwater. In the liquefaction analysis conducted, safety factor (Fa) was found as 0,95765764, it was identified that there is a risk of liquefaction due to safety factor being lower than 1, and the analysis was also supported with PLAXIS computer software. In this study, the settlement and stress which may occur in the base of piers of bridge in the investigation area were analyzed by using PLAXIS computer software and the models created were compared by correlating with the other acquired data. In the area of investigation, ΔH=11,93-12,32 cm settlement in 2,00 meters and ΔH = 7,09-8,55 cm settlement in 4.50 meters were identified in the consolidation settlement calculation conducted according to Bowles (1988). In the second phase of the study, consolidation settlement analysis was performed by using PLAXIS computer analysis. As a result of the acquired models, 1,70 cm of settlement was identified and the models were evaluated by correlating with the results of consolidation settlement analysis performed according to Bowles (1988). In order to determine the geological problems in the investigation area and in case of its probability, Bored Pile technique, which is one of the soil improvement measures, has been applied and discussed.

Amaç: Bu çalışmanın amacı, sella köprüsünün sınıflamasını yapmak, yaş, cinsiyet ve Angle okluzyon sınıflaması ile ilişkisini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Ortodontik tedavi planlanan 100 hastanın lateral sefalometrik radyografları ve ortodontik ısırma modelleri kullanılmıştır. Sella Tursika köprüsünü belirlemek amacıyla interklinoidal mesafe ve sella’nın en geniş anteroposterior çapı ölçülmüştür. Bulgular: Tip 3 İnterklinoid ligament (ICL) kalsifikasyonu görülme sıklığının yaş ile arttığı tespit edilmiştir. Erkek bireylerde Tip 1 ICL kalsifikasyonu (% 56,5) fazla görülürken, kadın bireylerde Tip 2 kalsifikasyon (% 59,3) fazla görülmüştür. Angle sınıf 1 malokluzyonda ICL kalsifikasyonu Tip 3 % 20, sınıf 2 malokluzyonda % 12, sınıf 3 malokluzyonda ise % 6,7 oranında bulunmuştur. Sonuç: ICL kalsifikasyonu ile yaş arasında anlamlı doğrusal ilişki vardır. ICL kalsifikasyonun cinsler arasında farklılık gösterdiği görülmüştür. Angle malokluzyon sınıflaması ile sella köprüsü arasındaki ilişkinin malokluzyon sınıflarına göre vaka sayısı dağılımının aynı olduğu çalışmalarla değerlendirilmesi planlanmaktadır., Background: The purpose of this study is to determine bridging of the sella turcica in patients different ages, genders and malocclusions Methods: This study was performed on cephalography and orthodontic diagnostic casts of 100 orthodontic patients. To quantify the severity of bridging, interclinoidal distance and the greatest anteroposterior diameter of sella was measured. Results: There were significant difference in sella turcica bridging between age and gender groups. The prevalence values of type 1 Interclinoid ligament (ICL) calcification observed in males 56.5 %, in females 59.3 %. Angle malocclusion class 1 patients presented 20 per cent (ICL) calcification, class 2 patients presented 12 per cent, class 3 patients presented 6.7 per cent. Conclusion: We found a significant association between ICL calcification and age. The occurence of ICL calcification was positively associated with gender. The small number of class 3 patients in our sample disallowed reaching statistical significance. it was better to use equal sample of malocclusion classification

Danışman: PROF. DR. MUSTAFA KARAŞAHİN Yer Bilgisi: İstanbul Gelişim Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı / İnşaat Mühendisliği Bilim Dalı Konu: İnşaat Mühendisliği = Civil Engineering, Bursa'da yapımı düşünülen karayolları köprüsünün yapılacağı sahanın istenilen servis yüklerini taşıyamayacağı ve yapılan yaklaşım dolgularından dolayı oturma ve taşıma gücü problemlerinin ortaya çıkacağı öngörülmüştür. Köprü ile yaklaşım dolgularında herhangi bir iyileştirme yapılmadan ve iyileştirme yapıldıktan sonraki durumları değerlendirilmiş ve yapılan zemin iyileştirmeleri sonucunda zeminde meydana gelen taşıma kapasitesi ve mukavemet artışı amaçlanmıştır. Buna göre, jet grout, taş kolon ve geopier kolon ile zeminde iyileştirme yöntemleri kullanılarak ve farklı çaplara sahip deneme kolonları yapılarak sonuçlar elde edilmiştir. Yaklaşım dolgusunda meydana gelen stabilite kayıpları ise geogridler kullanılarak sınırlanmıştır. Yapılan çözüm sonucunda meydana gelen problemin, zemin iyileştirme yöntemleri kullanılarak oluşan oturma değerlerinin kabul edilebilir seviyelere düştüğü görülmüştür. Elde edilen oturma değerlerinin yanı sıra en ekonomik yöntem maliyet analizleri yapılarak belirlenmiştir. Bu çözümler PLAXIS programı ve sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak hesaplamalar yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalar sonucunda zeminde ve dolguda stabilite sorunları aşılmış, taşıma kapasitesi artmış ve zeminin mukavemet özellikleri iyileştirilmiştir. Yapılacak köprünün dolgu yüzeyinde meydana gelebilecek çatlaklar sınırlanacaktır. İmalat sırasında ihtiyaç duyulan granüler malzeme veya dolgu ihtiyacında azalma olacaktır. Ülkemizde uygulama pratiği ve kolaylığı sayesinde ve elde edilen hesaplar sonucunda jet grout yöntemi ile zeminin iyileştirilmesi ve geogrid ile dolgunun güçlendirilmesi daha ekonomik ve pratik sonuçlar oluşturacaktır., It is foreseen that the area where the construction of the highways bridge which is planned to be constructed in Bursa cannot carry the desired service loads and problems of seating and bearing power will arise due to the approach fillings and bridge and approach fills without any improvement and improvement after the situation has been evaluated and as a result of soil improvements to the bearing capacity and strength to the end of the increase was aimed. According to this, results were obtained by using jet grout, stone column and geopier column on the ground by using improvement methods and experiments with different diameters. Stability losses in the approach fill are limited by geogrids. It is seen that the problem of the result of the solution has decreased to acceptable levels by using the soil improvement methods. In addition to the living values, the most economical method was determined by cost analysis. These solutions were calculated using the PLAXIS program and the finite element method. As a result of these studies, the stability problems on the soil and the fill were exceeded, the bearing capacity was increased and the strength properties of the soil were improved. The cracks on the filling surface of the opened bridge will be limited. There will be a reduction in the need for granular material or filler during manufacturing. Thanks to the practicality and ease of application in our country, the improvement of the soil with jet grout method and the strengthening of geogrid with the result of the calculations will be more economical and practical results.

Çalışmamız sırasında Kınık'taki Türk Dönemi Mimari Eserler adı altında, Kınık ilçesi ve köylerinde 9 cami, 2 han, 3 hamam, 2 su kemeri, 7 çeşme, 3 köprü olmak üzere toplam 26 eser yerinde incelenmiş ve hakkında araştırma yapılmıştır. Ayrıca günümüzde ayakta olmayan 1 cami, 1 han ve 1 çeşme arşiv kayıtlarından tespit edilmiştir. Tez çalışmamızda veriler, söz konusu örneklerin türleri ve mimari özellikleri dikkate alınarak katalog düzeninde kaydedilmiştir. Araştırmamızda, yapıların tarihi, mimari, plan, malzeme ve süsleme özellikleri üzerinde durularak ele alınmaya çalışılmıştır. Eserlerin tamamı Osmanlı döneminde, XVII. yüzyıl ile XX. yüzyılın ilk çeyreği arasında inşa edilmişlerdir. Örneklerin hepsinde kurgu, malzeme, teknik, mimari elamanlar ve süslemeler, yapıldıkları dönemin genel özelliklerini bölgeye özgü biçimde yansıtırlar. Birçok yönden diğer taşra bölgelerdeki Türk mimarisi ile benzerlik gösterirler. Camiler, ilk inşa edildikleri planları ile ayakta kalmış fakat bazı örneklerde son cemaat yeri, minare, mihrap, minber gibi bazı kısımlarda değişiklikler olmuştur. Araştırmamızda bu değişiklikler tespit edilerek tartışılmıştır., During our study 9 mosques, 1 caravansarais, 3 bathhouses, 2 aquaducts, 7 fountains, 3 bridges, in total 25 monuments were examined onsite in Kınık and its villageswith in the context of “Architectural Monements of Turkish Era in Kınık” and researches were made about them. Besides that it was found in the archives that there had been 1 mosque, 1 liitle town caravansarai and 1 fountain which do not exist today. The data of our thesis study are recorded in the catalıgue form by taking into account the sorts and architectural characteristics of the sample monuments. In our researh history, architecture, plan, materials and decorative characteristics of the constructions are handled scrutinized. All the monuments were constructed between the XVII. century and the first quarter of XX. century with in the Ottoman period.IIn all the sample monuments; set up, materials, technique, architectural elements and decorations reflect indigenously to the region the general characteristics of the period in which they were constructed. They show similarity from many ways to Turkish Architecture in other provincial regions. The mosques keep their structures in theirinitial contructions plans but some modifications such as portico, minaret, mihrab (chancel), minbar (pulpit) etc. were made in some of them. Those modifications found in our research are discussed.