Search

In de Nederlandse kustplaatsen neemt de druk op de beschikbare ruimte voor wonen, werken, recreatie en mobiliteit toe. Tegelijkertijd zorgen zeespiegelstijging en grotere en langere golven ervoor dat de kans op schade aan buitendijkse bebouwing en infrastructuur bij extreme stormomstandigheden toeneemt. In de Nota Ruimte is daarom expliciet aandacht besteed aan de kustplaatsen en aan bebouwing op de waterkeringen. In tegenstelling tot de bebouwing achter de waterkering, die via de Wet op de Waterkering (1996) wordt beschermd, geniet buitendijkse bebouwing, op of voor de waterkering, namelijk geen wettelijke bescherming. Het is aan de gezamenlijke overheden om duidelijkheid te bieden wie welke rol moet, wil en kan vervullen bij de beheersing van buitendijkse risico’s in de kustplaatsen. De nota Pieken in de Delta en de Nota Ruimte onderstrepen de noodzaak van beleid voor buitendijkse bebouwing. De Nota Ruimte geeft aan dat “ontwikkeling van economische en toeristische activiteiten is toegestaan zolang de veiligheid van het achterland niet nadelig wordt beïnvloed en het niet leidt tot kostenverhoging van toekomstige versterkingswerken. Bij eventuele buitendijkse ontwikkelingen kan de veiligheid tegen overstromingen meestal niet worden geborgd”. In dit document worden vier verschillende hoofdrichtingen voor risicobescherming geformuleerd: A: Communicatie Variant B: Consolidatie Variant C: Maatwerk Variant D: Binnendijks Variant A: COMMUNICATIEVARIANT De gezamenlijke overheden geven bij de keuze voor hoofdrichting A invulling aan risicobeheersing in buitendijks gebied door: • burgers en ondernemers buitendijks te informeren over hun risico’s; • een ‘pool’ van verzekeraars in te stellen die de verzekerbaarheid van objecten tegen een redelijke premie mogelijk maakt; • het bestaande beleid voor kustlijnhandhaving te continueren. B: CONSOLIDATIEVARIANT De gezamenlijke overheden geven bij de keuze voor hoofdrichting B invulling aan risicobeheersing in buitendijks gebied door

In de Nederlandse kustplaatsen neemt de druk op de beschikbare ruimte voor wonen, werken, recreatie en mobiliteit toe. Tegelijkertijd zorgen zeespiegelstijging en grotere en langere golven ervoor dat de kans op schade aan buitendijkse bebouwing en infrastructuur bij extreme stormomstandigheden toeneemt. In de Nota Ruimte is daarom expliciet aandacht besteed aan de kustplaatsen en aan bebouwing op de waterkeringen. In tegenstelling tot de bebouwing achter de waterkering, die via de Wet op de Waterkering (1996) wordt beschermd, geniet buitendijkse bebouwing, op of voor de waterkering, namelijk geen wettelijke bescherming. Het is aan de gezamenlijke overheden om duidelijkheid te bieden wie welke rol moet, wil en kan vervullen bij de beheersing van buitendijkse risico’s in de kustplaatsen. De nota Pieken in de Delta en de Nota Ruimte onderstrepen de noodzaak van beleid voor buitendijkse bebouwing. De Nota Ruimte geeft aan dat “ontwikkeling van economische en toeristische activiteiten is toegestaan zolang de veiligheid van het achterland niet nadelig wordt beïnvloed en het niet leidt tot kostenverhoging van toekomstige versterkingswerken. Bij eventuele buitendijkse ontwikkelingen kan de veiligheid tegen overstromingen meestal niet worden geborgd”. In dit document worden vier verschillende hoofdrichtingen voor risicobescherming geformuleerd: A: Communicatie Variant B: Consolidatie Variant C: Maatwerk Variant D: Binnendijks Variant A: COMMUNICATIEVARIANT De gezamenlijke overheden geven bij de keuze voor hoofdrichting A invulling aan risicobeheersing in buitendijks gebied door: • burgers en ondernemers buitendijks te informeren over hun risico’s; • een ‘pool’ van verzekeraars in te stellen die de verzekerbaarheid van objecten tegen een redelijke premie mogelijk maakt; • het bestaande beleid voor kustlijnhandhaving te continueren. B: CONSOLIDATIEVARIANT De gezamenlijke overheden geven bij de keuze voor hoofdrichting B invulling aan risicobeheersing in buitendijks gebied door

Van 6 t/m 13 november is een afvaardiging van de regionale kustdiensten van Rijkswaterstaat onder leiding van Hans Balfoort van het RIKZ naar de Verenigde Staten gereisd, in het kader van de Internationale Strategie van Rijkswaterstaat. Het doel van de reis was kennis halen op het gebied van kustbeheer en risicobeheersing uit een land met vergelijkbare situaties als in Nederland. In drie verschillende staten, Rhode Island, North Carolina en Florida is de Nederlandse situatie besproken en gesproken over de aanpak door in de bezochte staten. Hieruit zijn leerpunten en aanbevelingen voor zowel DG Rijkswaterstaat als DG Water opgesteld. Gesproken werd met deskundigen en vertegenwoordigers van universiteiten, vertegenwoordigers van bureaus die op staatsniveau “emergency management” organiseren, gemeentelijke vertegenwoordigers en met mensen van het US Army Corps of Engineers, de organisatie met technische kennis en verantwoordelijk voor uitvoering, van onder andere zandsuppleties. Onderwerpen waren kustontwikkeling, morfologie, ruimtelijke ordening en “hurricanes”. VERSCHILLEN MET NEDERLAND Op het gebied van kustbeheer is opvallend dat in de VS zand lokaal beperkt voorradig is en dat natuurwaarden (bijvoorbeeld koraal) onder water een grote rol spelen bij suppletieprojecten. Het risicobewustzijn van de Amerikanen wordt gevoed door de jaarlijks te betalen premies aan het overstromingsfonds en de borden langs de weg die evacuatieroutes aangeven. Om schade te beperken hanteren gemeenten bouwvoorschriften, zonder deze regels is deelname aan het overstromingsfonds overigens niet mogelijk. Een groot verschil met Europa, of Nederland op kleinere schaal, is de manier van beïnvloeding van lagere overheden. In de VS wordt inzet op het gebied van schadebeperking beloond met subsidies, in Europa worden overheden gestraft als niet aan de regels wordt voldaan. De studiereis heeft veel leerpunten, maar ook aanbevelingen opgeleverd. Een aantal belangrijke leerpunten zijn: • om een gedra

Document Basisinformatie behorend bij RIKZ/2005.021 Samenvatting: Ruimte in de kustzone is schaars. Vooral in de Nederlandse kustplaatsen is sprake van een toenemende druk op de beschikbare ruimte voor wonen, werken, recreatie en mobiliteit. Door klimaatverandering en zeespiegelstijging neemt tegelijkertijd de kans toe dat door een zware storm schade optreedt aan bebouwing en infrastructuur. Het risico, gedefinieerd als kans op schade vermenigvuldigd met de omvang daarvan, neemt dus toe. Zeewaartse delen van de kustplaatsen op of zeewaarts van de waterkering, het buitendijkse gebied, kennen geen wettelijk beschermingsniveau conform de Wet op de waterkering. De burger is in beginsel zelf verantwoordelijk voor zijn activiteiten in het buitendijkse gebied, maar lijkt zich veelal onbewust van de risico’s. Welke rol vervullen de verschillende overheden bij de beheersing van buitendijkse risico’s van schade door kustafslag en overstroming in kustplaatsen? Doel van het traject is om bestuurders van de betrokken overheden, verenigd in het Bestuurlijk Overleg Kust (BOK) in staat te stellen om bovenstaande vraag te beantwoorden en vervolgens vast te leggen in een bestuurlijk arrangement. Daarvoor dient er duidelijkheid te zijn over de volgende aspecten van de problematiek van risicobeheersing in de buitendijkse delen van kustplaatsen. • Verantwoordelijkheden en taken van de betrokken overheden • Stand van zaken omtrent de vaststelling van leggers, keurzones, restricties, vergunning-/ontheffingverlening en communicatie naar burgers • Bestaand (grond)gebruik en ruimtelijke plannen in buitendijks gebied • (Ruimtelijk) economische belangen Dit document brengt de bestaande situatie hieromtrent in beeld, gebaseerd op informatie die beschikbaar is gesteld door alle betrokken overheidsorganisaties. De bestaande verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bijbehorende instrumenten om buitendijkse risico’s te beheersen is beschreven aan de hand van de stappen in de veiligheidsketen.

In de Nederlandse kustplaatsen neemt de druk op de beschikbare ruimte voor wonen, werken, recreatie en mobiliteit toe. Tegelijkertijd zorgen zeespiegelstijging en grotere en langere golven ervoor dat de kans op schade aan buitendijkse bebouwing en infrastructuur bij extreme stormomstandigheden toeneemt. In de Nota Ruimte is daarom expliciet aandacht besteed aan de kustplaatsen en aan bebouwing op de waterkeringen. In tegenstelling tot de bebouwing achter de waterkering, die via de Wet op de Waterkering (1996) wordt beschermd, geniet buitendijkse bebouwing, op of voor de waterkering, namelijk geen wettelijke bescherming. Het is aan de gezamenlijke overheden om duidelijkheid te bieden wie welke rol moet, wil en kan vervullen bij de beheersing van buitendijkse risico’s in de kustplaatsen. De nota Pieken in de Delta en de Nota Ruimte onderstrepen de noodzaak van beleid voor buitendijkse bebouwing. De Nota Ruimte geeft aan dat “ontwikkeling van economische en toeristische activiteiten is toegestaan zolang de veiligheid van het achterland niet nadelig wordt beïnvloed en het niet leidt tot kostenverhoging van toekomstige versterkingswerken. Bij eventuele buitendijkse ontwikkelingen kan de veiligheid tegen overstromingen meestal niet worden geborgd”. In dit document worden vier verschillende hoofdrichtingen voor risicobescherming geformuleerd: A: Communicatie Variant B: Consolidatie Variant C: Maatwerk Variant D: Binnendijks Variant A: COMMUNICATIEVARIANT De gezamenlijke overheden geven bij de keuze voor hoofdrichting A invulling aan risicobeheersing in buitendijks gebied door: • burgers en ondernemers buitendijks te informeren over hun risico’s; • een ‘pool’ van verzekeraars in te stellen die de verzekerbaarheid van objecten tegen een redelijke premie mogelijk maakt; • het bestaande beleid voor kustlijnhandhaving te continueren. B: CONSOLIDATIEVARIANT De gezamenlijke overheden geven bij de keuze voor hoofdrichting B invulling aan risicobeheersing in buitendijks gebied door

Van 6 t/m 13 november is een afvaardiging van de regionale kustdiensten van Rijkswaterstaat onder leiding van Hans Balfoort van het RIKZ naar de Verenigde Staten gereisd, in het kader van de Internationale Strategie van Rijkswaterstaat. Het doel van de reis was kennis halen op het gebied van kustbeheer en risicobeheersing uit een land met vergelijkbare situaties als in Nederland. In drie verschillende staten, Rhode Island, North Carolina en Florida is de Nederlandse situatie besproken en gesproken over de aanpak door in de bezochte staten. Hieruit zijn leerpunten en aanbevelingen voor zowel DG Rijkswaterstaat als DG Water opgesteld. Gesproken werd met deskundigen en vertegenwoordigers van universiteiten, vertegenwoordigers van bureaus die op staatsniveau “emergency management” organiseren, gemeentelijke vertegenwoordigers en met mensen van het US Army Corps of Engineers, de organisatie met technische kennis en verantwoordelijk voor uitvoering, van onder andere zandsuppleties. Onderwerpen waren kustontwikkeling, morfologie, ruimtelijke ordening en “hurricanes”. VERSCHILLEN MET NEDERLAND Op het gebied van kustbeheer is opvallend dat in de VS zand lokaal beperkt voorradig is en dat natuurwaarden (bijvoorbeeld koraal) onder water een grote rol spelen bij suppletieprojecten. Het risicobewustzijn van de Amerikanen wordt gevoed door de jaarlijks te betalen premies aan het overstromingsfonds en de borden langs de weg die evacuatieroutes aangeven. Om schade te beperken hanteren gemeenten bouwvoorschriften, zonder deze regels is deelname aan het overstromingsfonds overigens niet mogelijk. Een groot verschil met Europa, of Nederland op kleinere schaal, is de manier van beïnvloeding van lagere overheden. In de VS wordt inzet op het gebied van schadebeperking beloond met subsidies, in Europa worden overheden gestraft als niet aan de regels wordt voldaan. De studiereis heeft veel leerpunten, maar ook aanbevelingen opgeleverd. Een aantal belangrijke leerpunten zijn: • om een gedra

Document Basisinformatie behorend bij RIKZ/2005.021 Samenvatting: Ruimte in de kustzone is schaars. Vooral in de Nederlandse kustplaatsen is sprake van een toenemende druk op de beschikbare ruimte voor wonen, werken, recreatie en mobiliteit. Door klimaatverandering en zeespiegelstijging neemt tegelijkertijd de kans toe dat door een zware storm schade optreedt aan bebouwing en infrastructuur. Het risico, gedefinieerd als kans op schade vermenigvuldigd met de omvang daarvan, neemt dus toe. Zeewaartse delen van de kustplaatsen op of zeewaarts van de waterkering, het buitendijkse gebied, kennen geen wettelijk beschermingsniveau conform de Wet op de waterkering. De burger is in beginsel zelf verantwoordelijk voor zijn activiteiten in het buitendijkse gebied, maar lijkt zich veelal onbewust van de risico’s. Welke rol vervullen de verschillende overheden bij de beheersing van buitendijkse risico’s van schade door kustafslag en overstroming in kustplaatsen? Doel van het traject is om bestuurders van de betrokken overheden, verenigd in het Bestuurlijk Overleg Kust (BOK) in staat te stellen om bovenstaande vraag te beantwoorden en vervolgens vast te leggen in een bestuurlijk arrangement. Daarvoor dient er duidelijkheid te zijn over de volgende aspecten van de problematiek van risicobeheersing in de buitendijkse delen van kustplaatsen. • Verantwoordelijkheden en taken van de betrokken overheden • Stand van zaken omtrent de vaststelling van leggers, keurzones, restricties, vergunning-/ontheffingverlening en communicatie naar burgers • Bestaand (grond)gebruik en ruimtelijke plannen in buitendijks gebied • (Ruimtelijk) economische belangen Dit document brengt de bestaande situatie hieromtrent in beeld, gebaseerd op informatie die beschikbaar is gesteld door alle betrokken overheidsorganisaties. De bestaande verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bijbehorende instrumenten om buitendijkse risico’s te beheersen is beschreven aan de hand van de stappen in de veiligheidsketen.

Voorliggend rapport is het resultaat van een studie naar de maatregelen die sinds de jaren zestig in de Verenigde Staten door de federale overheid zijn uitgevoerd ten behoeve van risicobeheersing in kustgebieden. Opdrachtgever voor de studie is het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, DG Water. Op het moment dat deze studie is uitgevoerd, november 2004, werkt DG Water gezamenlijk met andere overheden aan de voorbereiding van een discussie over risicobeheersing in kustgebieden in Nederland. Dit rapport levert input voor de discussie. DOEL EN DOELGROEP Doel van de studie was het zicht krijgen op risicobeheersing in kustgebieden in de VS, het daaruit halen van leerpunten voor de discussie over risicobeheersing in (buitendijks gebied van) kustplaatsen in Nederland en het analyseren van de bruikbaarheid daarvan voor vertaling naar de Nederlandse situatie. Doel van dit rapport is het zicht geven op maatregelen voor risicobeheersing, de ervaringen die daarmee zijn opgedaan in de VS en de mogelijke bruikbaarheid daarvan voor de Nederlandse situatie. De inhoud van dit rapport is primair bedoeld ter inspiratie voor medewerkers van nationale, regionale en lokale overheden die betrokken zijn bij de discussie over verantwoordelijkheden voor risicobeheersing in kustplaatsen. WERKWIJZE De inhoud van het rapport is met name ontleend aan gesprekken met medewerkers van diverse organisaties die zijn betrokken bij het opstellen en uitvoeren van het Amerikaanse beleid voor risicobeheersing in kustgebieden (zie bijlage 1, Reisverslag). In de gesprekken zijn de maatregelen besproken en de ervaringen die daarmee in de afgelopen decennia zijn opgedaan. Met name de opgedane ervaringen zijn interessant als voorbeeld voor de discussie in Nederland. De gesprekken zijn gevoerd in de periode van 26 oktober tot 26 november 2004 in Washington DC met medewerkers van federale overheden, adviseurs, belangenorganisaties en (onderzoeks) instituten. INHOUD VAN DIT RAPPORT In navolgende hoofdstukken is a

Voorliggend rapport is het resultaat van een studie naar de maatregelen die sinds de jaren zestig in de Verenigde Staten door de federale overheid zijn uitgevoerd ten behoeve van risicobeheersing in kustgebieden. Opdrachtgever voor de studie is het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, DG Water. Op het moment dat deze studie is uitgevoerd, november 2004, werkt DG Water gezamenlijk met andere overheden aan de voorbereiding van een discussie over risicobeheersing in kustgebieden in Nederland. Dit rapport levert input voor de discussie. DOEL EN DOELGROEP Doel van de studie was het zicht krijgen op risicobeheersing in kustgebieden in de VS, het daaruit halen van leerpunten voor de discussie over risicobeheersing in (buitendijks gebied van) kustplaatsen in Nederland en het analyseren van de bruikbaarheid daarvan voor vertaling naar de Nederlandse situatie. Doel van dit rapport is het zicht geven op maatregelen voor risicobeheersing, de ervaringen die daarmee zijn opgedaan in de VS en de mogelijke bruikbaarheid daarvan voor de Nederlandse situatie. De inhoud van dit rapport is primair bedoeld ter inspiratie voor medewerkers van nationale, regionale en lokale overheden die betrokken zijn bij de discussie over verantwoordelijkheden voor risicobeheersing in kustplaatsen. WERKWIJZE De inhoud van het rapport is met name ontleend aan gesprekken met medewerkers van diverse organisaties die zijn betrokken bij het opstellen en uitvoeren van het Amerikaanse beleid voor risicobeheersing in kustgebieden (zie bijlage 1, Reisverslag). In de gesprekken zijn de maatregelen besproken en de ervaringen die daarmee in de afgelopen decennia zijn opgedaan. Met name de opgedane ervaringen zijn interessant als voorbeeld voor de discussie in Nederland. De gesprekken zijn gevoerd in de periode van 26 oktober tot 26 november 2004 in Washington DC met medewerkers van federale overheden, adviseurs, belangenorganisaties en (onderzoeks) instituten. INHOUD VAN DIT RAPPORT In navolgende hoofdstukken is a