Araştırmamızın konusunu, 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında Konya il merkezinde inşa edilen konutlarda; geleneksel, gelişen ve değişen mimari öğeleri tespit etmek oluşturmaktadır. Bu amaçla evlerde gelişen ve değişen mimari elemanlar irdelenerek; nerede, nasıl, hangi unsurlar kullanılarak ortaya çıktıkları belirlenmiştir. Bu dönemde yaşanmaya başlanan kültürel, teknolojik, ekonomik ve siyasi faktörlerin ortaya çıkardığı gelişim ve değişim süreçleri; insanları, yaşam çevrelerini, konutları etkilemiştir. Ev sahiplerinin sosyo-kültürel ve ekonomik durumları da konutların şekillenmesinde etkili olmuştur. Geleneksel evlerde yeni ilaveler veya terk edilen mimari detaylar bulunmaktadır. Ayrıca yeni inşa edilen evlerde gelişim ve değişimin mimari uygulamaları görülmektedir. Bazı evlerde geleneksel yapı unsurları ağırlıklı kalmışken, başka örneklerde gelişim ve değişimin mimari elemanları ön plana çıkmıştır. İncelemeler arşiv, literatür ve arazi çalışmalarına dayanmaktadır. Haritalar, rölöveler, plan, kesit, görünüş, tablolar, şekiller ve fotoğraflar evlerin anlaşılmasında katkı sağlayan materyallerdir. Çalışmada elde edilen verileri üç başlıkta; geleneksel, gelişen ve değişen evler olarak sıralayabiliriz. Geleneksel evleri oluşturan ve incelenen örneklerde kullanılmaya devam eden mimari unsurlar: (Yığma kerpiç, bağdadi, kerpiç dolgulu hımış teknikleri; yüklük, gusülhane, çiçeklik, ağzıaçık, gömme dolapların yer alması; sedirli oturma düzeni; tek yönlü iki veya üç cepheli çıkmalar; merdiven üstü minderlik; sofaya açılan Bursa kemerleri; hayat kullanımı; döşeme ve tavanlarda ahşap kirişleme; tavanlarda düz veya çıtalı (pasalı) tavanlar) olarak izlenmektedir. Gelişimi gösteren mimari öğelerde: iç sofalı plan tipinin (Tip 3) yaygınlaşması, oda ve sofa boyutlarının büyümesi; planlamada yeni mekanların mutfak, hela, çeşme gibi konut içinde yer alması; kırma ve beşik çatı kullanımı ve buna uygun ahşap saçak ve metal yağmur olukları, şeklinde görülmektedir. Değişim, malzemede taş, tuğla, kiremit, ithal karo kullanımıyla ortaya çıkmaktadır. Ayrıca; planlamada merdiven evinin ilavesi, oda içi mobilyalı kullanım, bahçelerin kalkması, ev içinde mutfak, banyo, helaların sonradan ilavesi, cihannümalar, balkonlar, üç veya beş köşeli çıkmalar, sayılabilir. Süslemelerde ise değişim Barok, Neo-klasik, Ampir üsluplarda görülmektedir. Cephelerde; dalgalı saçak, plastr sütun, yatay kat ayrımları, düz ve şaşırtmalı köşe taşları, üçlü girişler, basık kemerli kilit taşları, iri akant yaprakları, üçgen alınlıklar, pencerelerde basık, yuvarlak, üç merkezli kemerler, kapı üstlerinde basık ve yuvarlak kemerler, balkonlarda Bursa kemerleri ve ahşap süslemeler, figürlü süsleme, demir parmaklıklarda "S" ve "C" kıvrımları, şeklinde tespit edilmiştir. Tarihi Konya kentinin 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başlarında geleneksel konutları ile gelişim ve değişim mimarisinin özelinde durularak, kentin cadde, sokak, mahalle düzenlemesi ve evlerin yapısal unsurları ortaya konulmaya çalışılmıştır., The subject of the research constitutes the identifying the traditional, developing and changing architectural elements in the late 19th and early 20th century houses built in the city center of Konya. With this purpose in mind, by examining developing and changing architectural elements in the houses, it was determined where, how, using what elements they were created. The processes of development and change posed by cultural, technological, economic and political factors occurring in this have affected period the people, their living environment and houses. Socio-cultural and economic situation of homeowners has also been influential in shaping the houses. There exist new additions or abandoned architectural details in traditional houses. Moreover, architectural applications of development and change can be seen in recently built houses. While some houses mainly have traditional building elements, others are seen with the architectural elements of development and change coming to the fore. Studies are based on archives, field studies and literature. Maps, survey, plans, sections, elevations, tables, figures and photographs are materials that contribute to the understanding of the houses. Data obtained in the study may be subcategorized as traditional, developing and changing houses. Architectural elements continuing to be used and constituting traditional houses are; (stacked adobe, baghdadi, adobe-filled halftimbered technique; closet, the fixed wardrobes (for bath), flowerpots, wide-open cupboards, daybed seating arrangement, one-way, two or three front overhangs, stairs top bench ; hall opening Bursa belts, court usage, wooden beams on the floors and ceilings, flat or slat (pasalı) ceiling. Architectural elements demonstrating developing houses are; the inner hall plan type (Type 3) becoming common, growth of the size of the room and the sofa; new spaces like kitchen, toilets and sink being within the house; the use of pitched and gable roof and accordingly wooden metal eaves and rain gutters. The change in houses is seen through stone materials, brick, and tile from the use of imported tiles. Also, among are the addition of staircases in planning, furnished room in use, the removal of the garden; kitchen, bathroom, and toilets added in the houses, cihannüma, balconies, three or five-pointed overhangs. The change in decorations on the other hand can be seen in Baroque, Neo-classical, and the Empire style. In fronts are wavy fringe; plaster columns; horizontal floor separations; straight and staggered cornerstones; triple entrance; low arch keystones; large acanthus leaves; triangular pediments; receding, round, three-centered arches in windows; receding and round arches over the doors. In the balconies are Bursa arches, wooden ornaments, figural decorations and the "S" and "C" curves can be identified in iron bars. In this study, the street, avenues and neighborhood layout of the historical city of Konya and structural elements of its houses have been tried to put forward with an emphasis on developing and changing architectural elements in the late 19th and early 20th century.