Search

Siyaset, iktidarı elde etmeye talip tarafların birbirleriyle rekabetidir. Söz konusu rekabetin gerçekleştiği temel mecra olan seçimler, demokrasinin en önemli öğelerinden birini oluşturmaktadır. Seçmenlerin tercihleri ise, ülkeyi idare edecek kadroları belirleyen en mühim konuların başında gelmektedir. Seçmenlerin tercihlerinde rol oynayan birçok faktörden bahsetmek mümkündür. Bu faktörlerin başında lider unsuru gelmektedir. Lider, hemen her toplumda var olan ve farklı özelliklere sahip yönlendirici kişileri ifade eder. Liderlik, toplumsal hayatın bilinen ilk dönemlerinden itibaren var olan bir olgudur. Liderlik olgusunun siyasetteki yansıması olan siyasi liderin özellikleri, bütün toplumlarda seçmenlerin tercihlerine etki etmektedir. Bu bakımdan, bir toplumun kaderini belirleyen kararların alınmasında başat unsurlardan biri olan lider faktörü, toplumsal grupların hayatında önemli role sahip konuların başında gelmektedir. Özellikle kurumsallaşmasını tamamlayamamış devlet yapılarına sahip ve geleneksel değerlerin egemen olduğu toplumlarda liderler, toplumsal hayatın şekillenmesinde daha belirleyici bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.Bu araştırma üç ana bölümden meydana gelmektedir. İlk bölümde, araştırmanın yöntemi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, siyasete ilişkin temel kavramlar ile beraber liderlik ve siyasi liderliğe ilişkin teorik bilgiler yer almaktadır. Son bölümde ise, saha araştırmasıyla elde edilen verilerin analiz edilmesi ve yorumlanması bulunmaktadır. Araştırmanın hipotezi, Türkiye'de seçmen tercih ve davranışlarında liderin özellikleri ve rolünün belirleyici unsurlardan biri olduğudur. Bu araştırmanın yürütülmesinde sosyal bilimlerin yorumlayıcı yaklaşımından yararlanılmıştır. Bu çalışmada veri toplama tekniği olarak yarı yapılandırılmış anket ile derinlemesine mülakat tekniği kullanılmıştır. Araştırmada Trabzon ilinde yaşayan 461 kişiye anket uygulanmış ve 34 kişiyle de mülakat gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler neticesinde, araştırmanın hipotezi doğrulanmış ve lider özelliklerinin seçmenlerin tercih ve davranışlarında belirleyici bir role sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca, bir liderin demokratik ve karizmatik özelliklere sahip olması, seçmenlerin arzu ettiği hususların başında geldiği tespit edilmiştir. Politics is the competition of parties who aspire to gain power. Elections, which are the main channels in which this competition takes place, constitute one of the most important elements of democracy. Voters' choices are among the most important issues that determine the cadres that will manage the country. It is possible to mention many factors that play a role in voters' preferences. Leading factor comes first among these factors.The leader refers to the guiding people that exist in almost every society and have different characteristics. Leadership is a phenomenon that has existed since the first known periods of social life. The characteristics of the political leader, which is the reflection of the leadership phenomenon in politics, affect the preferences of the voters in all societies. In this regard, the leading factor, which is one of the primary factors in making decisions that determine the fate of a society, is one of the issues that have an important role in the life of social groups. Especially in societies that have state structures that have not completed their institutionalization and where traditional values are dominant, leaders emerge as a more determining factor in shaping social life.This research consists of three main sections. In the first part, the method of the research is emphasized. In the second part, there are basic concepts related to politics, as well as theoretical information about leadership and political leadership. In the last part, the analysis and interpretation of the data obtained through field research is available. The hypothesis of the study is that in Turkey voter preferences and the characteristics of leader behavior and the role of one of the determining factors. In conducting this research, the interpretive approach of social sciences was used. In this study, semi-structured questionnaire and in-depth interview technique were used as data collection technique. In the research, a survey was applied to 461 people living in Trabzon and 34 people were interviewed. As a result of the analyzes, the hypothesis of the research has been confirmed and it has been observed that the leading features have a determining role in the preferences and behaviors of the voters. In addition, it has been determined that a leader has democratic and charismatic features and is one of the primary issues that voters desire. 165

1461 yılında, Fatih Sultan Mehmet tarafından fethinin ardından hızlı bir şekilde imar faaliyetlerine girişilen Trabzon kent merkezinde, pek çok yapı ile beraber önemli sayıda hamam da inşa edilmiştir. Trabzon İl Merkezindeki hamamlara ilişkin arşiv kayıtlarında ve yayınlarda yirmi tarihi hamam yapısından söz edilir. Bunlardan bazıları, fetih öncesine ait olmakla birlikte şehrin Türkleşmesinin ardından onarılarak kullanılmaya devam edilen İçkale Saray Hamamı, Çifte Hamam ve daha çok Hacı Kasım Hamamı olarak tanınan Fatih Hamamı ile günümüze ulaşmayan Kule Hamamı olarak bilinen yapılardır. Fetihten sonraki dönemde şehirde 12 hamamın inşa edildiği bilinmektedir. Bunlardan günümüze ulaşanlar; İmaret, Tophane, İskender Paşa, Sekiz Direkli, Alaca, Hacı Arif, Meydan ve Askeriye Hamamlarıdır. Tekfur Sarayı (İçkale Saray hamamı olabilir), Tekfur Çayırı, Kahyaoğlu, Çukur, Çömlekçi, Kral Kızı ve Gâvur hamamları günümüze ulaşmamıştır. Bu çalışmamızda; Trabzon İl Merkezindeki hamamlardan bugün mevcut olanlar ve olmayanlar olmak üzere; arşiv kayıtlarında adı geçen tüm hamamlar, tarihsel süreç içerisinde derlenerek, yok olmaya yüz tutmuş hamam kültürüne bir nebze de olsa dikkat çekerek, mimarlık ve sanat tarihi yanı sıra, kent kültürü ve sosyal tarih açısından değerlendirilmeye çalışılmıştır. In 1461, following the conquest by Sultan Mehmet The Conqueror, a significant number of baths were built in the city center of Trabzon, along with many other buildings. Twenty historical Turkish bath structures are mentioned in archival records and publications related to the baths in Trabzon city center. Some of these, although belonging to the pre-conquest of the city continued to be used after the Turkification of the Palace bath, double Bath and more known as Haci November Bath Fatih Bath and Tower Bath, which do not reach the present structures known as. It is known that 12 baths were built in the city in the period after the conquest. Those who have reached the present day are Imaret, Tophane, Iskender Pasha, eight-masted, Alaca, Hacı Arif, Meydan and the military baths. Tekfur Palace (can be the Palace bath of Ichkale), Tekfur Meadow, Kahyaoğlu, Çukur, Çökur, Çökçi, King's daughter and Gavur baths have not reached the present day. In this study, those present today and those who are not from the baths in the city center of Trabzon; all the baths mentioned in the archival records were compiled in the historical process and tried to be evaluated in terms of urban culture and social history as well as architecture and art history by drawing some attention to the bath culture that had been destroyed. 214

Trabzon, tarihin her döneminde, ticaret yolları üzerinde olması ve Karadeniz'i Anadolu'ya bağlayan bir kapı vazifesi görmesi sebebiyle önemli bir liman kentidir. Bu tez çalışmasının amacı, Trabzon'un tarihi, coğrafi ve bu bağlamda kültürel özelliklerinin tespit edilip; mevcut kültür varlığının Türk kültürü içerisindeki önemini belirlemek; ayrıca kentin geleceğine yön verecek faaliyetlere fikren kaynaklık etmektir.Çalışmanın birinci bölümünde insan, kültür ve coğrafya ilişkisi üzerinde durulmuştur. Öncelikle kültür ve maddi kültür kavramlarının araştırmacılar tarafından nasıl tanımlandıkları hakkında bilgi verilmiştir. Akabinde insanın doğaya bilinçli müdahalesi neticesinde ortaya çıkan kültür ve coğrafyanın, kültür üzerindeki belirleyici etkisi değerlendirilmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde araştırma sahasının tarihi, coğrafi ve sosyo-ekonomik özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Bir imparatorluk kenti olan Trabzon'un tarihi hakkında bilgi verildikten sonra kentin fiziki ve beşerî coğrafi özellikleri belirtilmiştir. Kentin önemli geçim kaynakları olan tarım, hayvancılık, ticaret ve turizm hakkında geçmişten günümüze bir perspektif çizilmeye çalışılmıştır. Sosyal yaşam başlığı altında aynı şekilde geçmişten günümüze kent merkezli gündelik hayatı nelerin oluşturduğu hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde bölgenin geleneksel halk bilgisi ürünleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu kadrolar başta halk hukuku olmak üzere inanışlar, geçiş törenleri (doğum-evlenme-ölüm), kutlama törenleri, oyun ve oyuncaklar, geleneksel takvim ve meteoroloji bilgisi, halk hekimliği ve veterinerliğinden oluşmaktadır. Bu başlıklar altında Trabzon bölgesindeki durumun analizi yapılırken Anadolu ve Türk dünyası ekseninde örneklerle mukayese yoluna gidilerek benzerlik ve farklılıklar ortaya konmaya çalışılmıştır.Çalışmanın dördüncü ve son bölümünde Trabzon bölgesinin maddi kültür kadroları incelenmiştir. Giyim kuşam, el sanatları, geleneksel mimari, mutfak kültürü ve basit yapılarına rağmen gündelik hayatın idamesinde son derece etkili halk teknolojisi ürünleri, maddi kültür kadrolarını oluşturmaktadır. Bu başlıklar altında kültürel değişimin en canlı örnekleri olan somut nesneler üzerinden tespitler yapılmıştır. Geçmişte hayatın idamesinde son derece efektif rol oynayan bu ürünlerin pek çoğunun artık birer turizm nesnesi olması, çalışmanın sonuç bölümünün hareket noktalarından bir tanesini oluşturmaktadır.Anahtar Kelimeler: Trabzon, Doğu Karadeniz, Kültür, Maddi Kültür, Etnografya Since antiquity Trabzon has always served as an important port city because of its strategic location on the crossroads of trade routes that connect the Black Sea and its vicinity to the Anatolian heartlands. Focusing on the historical, geographic and cultural characteristics of Trabzon, this thesis intended to situate this important coastal town in the broader Turkish culture by defining the significance of its cultural presence and heritage. The secondary aim of this thesis was to serve as an academic reference for the works that will shape the future of the city.The first chapter of the thesis deals with the interactions between the human, culture and geography. In this respect, the concepts of `culture` and `material culture` were defined in reference to various researchers in the field. Following the definitions, an evaluation concerning culture created by the conscious intervention of the mankind to the nature, and the determining effect of geography on culture was made.The second chapter begins with introduction of the historical, geographic and socio-economic characteristics of Trabzon. Owing to its imperial heritage, the city's human geography has evolved with no dramatic transformations in its physical geography until modern times. The main economic activities of the town revolved around agriculture, livestock, trade and tourism, on which this study intended to give a historical perspective. In this section, the information on `social life` mainly consisted of the elements of daily lives of the city dwellers.The third chapter provided information on the traditional products of folk knowledge. These elements of folklore consisted of the social norms, the beliefs, the rites of passage (birth-marriage-death), the festivities and celebrations, the traditional toys and games, the folk medicine and animal healing, and the traditional calendars and weather knowledge. Under these headings, these elements of the Trabzon region were analyzed by comparing and contrasting them with the cultural elements of the Anatolia and the Turkic world. The final chapter of the thesis examined the elements of material culture in the Trabzon region. The clothing, handcrafts, traditional architecture, culinary culture, and the simple but efficient hand tools were the units of analysis. These material objects constituted the most vivid examples of cultural change. Most of these products, which played important role in the daily lives of people, however, have become souvenirs decorating the touristic shops, a fact which constituted one of the focal points of the conclusion of the thesis.Keywords: Trabzon, Eastern Black Sea, Culture, Material Culture, Ethnography 514

Yerel yönetim reformu içerisinde ön plana yerleşen ve 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı Yasa ile birlikte yerel yönetimlerin yapısında büyük değişiklikler yapılmıştır. Büyükşehir belediye sınırları il mülki sınırlarına kadar genişletilmiş, bu sınırlar içerisinde kalan belde ve köylerin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleye dönüştürülmüştür. İl özel idareleri kaldırılmış ve Yatırım İzleme Komisyon Başkanlıkları kurulmuştur. 16 olan büyükşehir belediye sayısına 14 büyükşehir belediyesi daha eklenerek toplam 30 büyükşehir belediyesi olmuş ve böylelikle ülke nüfusunun neredeyse %78'i belediye sınırları içerisinde yaşamaya başlamıştır. Bu doğrultuda 2012 yılında çıkarılan bu Yasa, 30 Mart 2014 seçimleri ile beş yıllık bir geçiş dönemini içerecek şekilde uygulamaya koyulmuştur. Yapılan değişikliklerle birlikte, Yasa'nın gerekçesinde yoğun bir şekilde yer alan etkinlik, verimlilik ve katılım konularıyla ilgili birçok tartışma da gündeme gelmiştir.Büyükşehir belediyelerinde yaşayan vatandaşlar, yerel yönetimlere ilişkin yapılan bu düzenlemeler sonrasında birçok farklı uygulamayla karşı karşıya kalmakta ve literatürde yeni tanışılan büyükşehir belediye uygulamaları ile bu uygulamalara karşı vatandaşların duyduğu memnuniyet düzeyini ele alan çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda araştırmanın amacını, bu düzenlemeyle Trabzon genelinde tüzel kişiliği kaldırılan beldelerde yaşayan mahalle sakinlerinin beş yılık bu geçiş sürecinde yaşadıkları tecrübeler bazında hizmetlerin etkinlik düzeyi, verimliliği, halka yakınlığı yani erişilebilirliği, kararlara katılım düzeyi gibi hususlar yönünden yeni yapıya yönelik algı ve tutumlarını araştırmak ve değerlendirmek oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı çerçevesinde evrenini, Trabzon'da tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüştürülen 57 belde belediyesinde yaşayan vatandaşlar oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yönteminden yararlanılmış, veriler yüz yüze anket tekniği ile elde edilmiş, verilerin analizi için geçerli olan toplam 2642 anket SPSS ve AMOS programları kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmada analiz edilen 6360 sayılı Büyükşehir Belediye düzenlemesine ilişkin vatandaş algılarının, genel olarak olumsuz yönde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Etkinlik, Katılım, 6360 Sayılı Yasa, Vatandaş Algısı, Trabzon With the Law numbered 6360 enacted in 2012, which has been at the forefront of local government reform, major changes have been made in the structure of local governments. The boundaries of the metropolitan municipalities were extended to the provincial administrative boundaries and the legal entities of the towns and villages within these boundaries were abolished and converted into neighborhoods. Provincial private administrations were abolished and Investment Monitoring Commission Presidencies were established. 14 metropolitan municipalities were added to the total number of 16 metropolitan municipalities, which resulted in a total of 30 metropolitan municipalities. Thus, almost 78% of the country's population started to live within the municipality boundaries. In this respect; this law, which was enacted in 2012, was put into practice with the March 30, 2014 elections and a five-year transition period. Along with the amendments, there has been a lot of debate on the issues of efficiency, productivity and participation, which are intensified in the justification of the law.Citizens living in metropolitan municipalities have been faced with many different applications after these regulations on local governments and there has been a need for studies on the metropolitan municipality applications that are recently introduced in the literature and the level of satisfaction of citizens against these applications. In this respect, the aim of the research is to investigate and evaluate the perceptions and attitudes towards the new structure in terms of the efficiency level, productivity, accessibility and level of participation of the services on the basis of the experiences of the residents of the neighborhoods living in the towns whose legal personality was abolished with this arrangement in this five-year transition period. Within the scope of the aim of the research, the universe consists of citizens living in 57 town municipalities which were converted into neighborhoods by removing legal entity in Trabzon. In the study, quantitative research method was used, data were obtained by face to face questionnaire technique and a total of 2642 questionnaires valid for the analysis of the data were evaluated using SPSS and AMOS programs. In this study, it is concluded that the perceptions of citizens are generally negative regarding the Metropolitan Municipality regulation numbered 6360.Keywords: Efficiency, Participation, Law numbered 6360, Citizen Perception, Trabzon 204

Yüksek Lisans Tezi, Tarihin eski dönemlerinden itibaren önemli bir şehir kimliği taşıyan Trabzon, ayrıca liman kenti özelliği olması açısından önemlidir. 1461 yılında Osmanlı Devleti tarafından fethedilen şehir farklı bir kültürel kimliğe bürünmüştür. Fetihten sonra şehirde her alanda kültürel değişim ve gelişmeler olurken özellikle mimari alandaki gelişmeler dikkat çekicidir. Bu mimari yapıların içerindeki su yapıları da önemli bir yere sahiptir. Bu yapılar içerisinde hamamlar, çeşmeler, köprüler, su kemerleri şehrin tarihi ve kentsel dokusunun gelişimi hakkında bilgiler sunmaktadır. Bu tez çalışmasında Trabzon il merkezinde bulunan su yapıları incelenmiştir. Çalışma kapsamında günümüze kadar ulaşmış 10 hamam 21 çeşme 3 köprü 3 su kemeri örneği ayrıntılı şekilde anlatılmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte günümüze ulaşamamış 3 hamam ve 17 çeşme de kataloğa dâhil edilmiştir. Çalışmamız dâhilindeki yapılar farklı dönemlerde inşa edilmiş olsa da bunların çoğunluğu Osmanlı dönemine ait olup, yine bir kısmı da bu dönemde onarılarak kullanılmıştır. Bu yapıların katalog bölümünde yeri, tarihi, yaptıranı, kitabesi, ayrıntılı tanımı ve günümüzdeki durumu tanımlanmıştır. Detaylı şekilde tanımlamaları yapılan yapılar, belli bir düzen çerçevesinde değerlendirmeleri yapılmış, Anadolu ve İstanbul'daki benzer örneklerle desteklenmiştir. Son olarak sonuç bölümünde konu tümüyle ele alınarak senteze ulaşılmıştır., Trabzon, which has conveyed significant city identity since its historical old period, besides it is important from the point of as a port city. The city was conquered by the Ottoman Empire in 1461 years, it has played a role of different cultural identity. After the conquest, there are cultural shifts and developments in all spheres of the city, particularly, the developments in the architectural field is attention grabbing. Water structures inside of these architectural structures played a significant role. Inside of these civil structures, there are Turkish Baths, Water Fountains, Bridges, Aqueducts which presents information about development of this city's historical and urban fabric. In this dissertation study, the water structures has been investigated in the city center of Trabzon. It has been explicated with exemplifications that reached over until today with 10 Turkish Baths, 21 Water Fountains, 3 Bridges and 3 Aqueducts. In addition to this, 3 Turkish Baths and 17 Water Fountains has been incorporated into catalogue that hasn't reached over until today. According to our research, although the buildings were built in a different periods, most of these appertains to Ottoman Empire, nonetheless some of them were repaired and has been used in this period. In the catalog chapter of this structures, present day circumstance has been defined where the place, history, causer, epigraph and elaborated description. The structures, which has been described elaborative, and it were carried out the evaluation within the noticeable orderliness and it is supported by similar exemplifications from Anatolia and İstanbul. As a result, in the conclusion section, the topic has been wholly summarized and the syntheses was reached over.

TÜRKASLAN, İbrahim. Trabzon Church of St. Eugenius, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019. The architectural problems on the monument, dedicated to the patron saint of the city of Trebizond, St. Eugenios, constitute the starting point of the thesis. Although it is known that many scholars have dealt with the monument which is used as a mosque today, a detailed study about it does not exist. In this context, the architectural drawings and a detailed description of the current condition of the monument are made. It is aimed to observe the architectural alterations the church had gone through, and at the end the architectural phases of the church are tried to be specified. In the light of literary research and the architectural data, restitution plans on the phases of the monument are drawn. With the aid of the documentation and interpretation of the current condition of the Church of St. Eugenios, some suggestions could be made on the architectural problems of the monument. Among the many reparations the church had undergone, the principal one seems to belong to the period of Basil II at the beginning of the 11th century, when the emperor sponsored the addition of some architectural elements. It was our primary purpose that this dissertation shed light to the questions upon the monument. Keywords Eugenius, Church, Byzantium, Trebizond, Saint, Architecture, Mosque, Restitution İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ETİK BEYAN TEŞEKKÜR ÖZET ABSTRACT İÇİNDEKİLER KISALTMALAR DİZİNİ ŞEKİLLER DİZİNİ ÖNSÖZ GİRİŞ 1. BÖLÜM : TARİH. 1.1. TRABZON TARİHİ 1.2. AZİZ EUGENİUS YAŞAMI VE KÜLTÜNÜN TARİHİ 1.3. AZİZ EUGENİUS MANASTIRI TARİHİ 2. BÖLÜM : AZİZ EUGENİUS VE KİLİSE İLE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR 2.1. YAZITLAR 2.2. DÖNEM KAYNAKLARI 2.3. SEYYAHLAR VE ÇALIŞMALAR 2.4. KİLİSENİN PLAN TANITIMI 2.5. KİLİSENİN İÇ TANITIMI 2.6. CEPHE TANITIMLARI 2.6.1. Doğu Cephe 2.6.2. Güney Cephe… 2.6.3. Batı Cephe 2.6.4. Kuzey Cephe 2.6.5. Revak… 2.7. ÖRTÜ SİSTEMİ, KASNAK VE KUBBE 2.8. MALZEME VE TEKNİK 2.8.1. Malzeme Teknik Değerlendirmesi 2.9. RESİM VE SÜSLEME 3. BÖLÜM: KİLİSENİN YAPI EVRELERİ VE RESTİTÜSYON ÖNERİLERİ 3.1. KİLİSENİN ERKEN DÖNEMLERİNE AİT MİMARİ İZLER 3.2. KİLİSENİN CEPHELERİNDEKİ ERKEN DÖNEMLERİNE AİT MİMARİ İZLER. 3.2.1. Doğu cephe 3.2.2. Güney Cephe 3.2.3. Batı Cephe . 3.2.4. Kuzey Cephe . 3.2.5. Örtü Sistemi 3.3. MİMARİ PLASTİK KATALOĞU . 3.3.1. Mimari Plastik Değerlendirme 4. BÖLÜM: DEĞERLENDİRME SONUÇ SONNOTLAR. KAYNAKÇA ÇİZİMLER. ŞEKİLLER EKLER EK 1. Orijinallik Raporu EK 2. Etik Kurul/Komisyon İzni ya da Muafiyet Formu TÜRKASLAN, İbrahim. Trabzon Aziz Eugenius Kilisesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019. Trabzon kentinin patron azizi olan Aziz Eugenios’a adanan yapının mimari sorunları tezimizin temelini oluşturmaktadır. Günümüzde cami olarak işlevini devam ettirmekte olan yapı üzerine birçok araştırmacının çalışma yaptıkları bilense de ayrıntılı bir çalışma yapılmadığı bilinmektedir. Çalışmamız kapsamında çizimleri yapılmış, ayrıntılı tasviri ve yapının son durumu belgelenerek yapı ayrıntılı olarak çalışılmıştır. Kilisede görülen mimari değişimler belirtilmiş ve bu veriler incelenerek yapının geçirmiş olduğu evreler çıkartılmaya çalışılmıştır. Literatür araştırması ve mimari veriler ışığında yapının önceki evrelerini gösterir restitüsyon çizimleri yapılmıştır. Eugenius Kilisesi’nin bugünkü fiziksel durumunun belgelenmesi ve incelenmesi ile önemli veriler sağlanarak yapının sorunları hakkında öneriler sunulmuştur. Birçok onarım gören yapı asıl değişimini 11. Yüzyılın başında II. Basileos’un yapıda eklettiği mimari ögelerle görmüştür. Sanat tarihi disiplini çerçevesinde ele aldığımız bu çalışma yapı hakkında birçok soruna ışık tutması tek amacımız olmuştur.

ÇalıĢmamızda, 1975–1988 yılları arasında ASALA terör örgütünün Türk diplomat suikastleribaĢta olmak üzere havaalanları ve büyükelçilik saldırılarının Trabzon kamuoyunda meydanagetirdiği etkiler incelenmiĢtir. Bu çalıĢmayı yaparken Türkiye'nin hem dıĢ hem de iç politikadayaĢadığı sorun ve istikrarsızlarınTrabzon halkı üzerinde bıraktığı etkiler neticesinde ASALA terror örgütüne verilen tepkileriincelemeye çalıĢtık. ASALA'nın bir Ermeni terör örgütü olması sebebiyle Ermeni soykırımiddialarının ortaya atıldığı dönem baz alınarak Türk – Ermeni iliĢkilerine değinilmiĢtir.ASALA'nın Trabzon kamuoyunda meydana getirdiği etkiler incelenirken döneme ait yerelgazetelerden yararlanılmıĢtır. Son olarak Trabzonlu ya da ASALA'nın saldırılarını gerçekleĢtirdiğiyıllarda Trabzon'da ikamet eden çeĢitli meslek gruplarına sahip 20 kiĢi ile röportaj yapılmıĢtır. BukiĢileri seçerken, 1975-1988 yılları arasında bir meslek sahibi ve farklı siyasi görüĢlerde olmalarınaözen gösterilmiĢtir. Özellikle köĢe yazıları ve röportajlardan çıkarılan sonuç Trabzon halkınınASALA saldırılarına karĢı oldukça öfkeli olmalarıdır. Ancak 1970'li ve 1980'li yıllardaTürkiye'nin iç politikasındaki istikrarsızlıklar dikkate alındığında Trabzon halkının öfkesinidıĢarıya yansıtamadığı görülmüĢtür.Anahtar Kelimeler: ASALA, Terör, Ermeni, Trabzon, Ermeni Terörü, Osmanlı In this work, ASALA Terrorist Organization's mainly Turkish diplomat assassinations andairports and embassy attacks' effects on Trabzon public opinion were examined. While doing thisstudy, we tried to examine the reaction on ASALA Terrorist Organization in consideration ofproblems and unstability in Turkey's both external and domestic policy's effects on people ofTrabzon. Since ASALA was an Armenian terrorist organization, based on the period in which theArmenian genocide allegations were raised, Turkish - Armenian relations are mentioned.While analyzing the effects of ASALA on Trabzon public, local newspapers belonging to theperiod were used. Finally, 20 people with various occupational groups from Trabzon or in the yearswhen ASALA carried outits attacks lived in Trabzon,were interviewed.When choosing thesepeople, we cared them to have a profession and different political views. The result obtainedfromespecially the columns and interviews is the people of Trabzon are very angry against theASALA attacks. However, in the 1980s and 1970s, considering the instability in Turkey's domesticpolicy it was seen that the people of Trabzon could not reflect their anger.Keywords: ASALA, Terrorism, Armenian, Trabzon, Armenian Terror, Ottoman, 155

Trabzon Vilayeti'nin Orta ve Doğu Karadeniz sahil yerleşkelerini içine alanidari taksimatı nedeniyle tarihi süreç boyunca uluslararası ticarette söz sahibi birkonuma sahip olduğu belirtilebilir. Bu konumu sayesine Mezapotamya'nın ikiönemli ticari üssü olan Bağdat ve Diyarbakır'ın yanı-sıra Kayseri-Şam-Halepbölgelerine de ulaşan Tebriz hattının ticari değer taşıyan ürünlerinin Karadeniz'ecivar ülkelere transferinde vazgeçilmez bir çıkış limanı olarak kabul görmüştür.Bölgenin bu önemi, stratejik niteliği ve komşu devletlerin kaliteli ürünleri dolayısıylakaçakçıların ilgi odağı haline gelmiştir. Osmanlı klasik döneminde Karadeniz'in biriç deniz halinde bulunması kaçakçılık faaliyetlerini kısıtlamıştır. XIX. yüzyıldaKaradeniz'in bu hüviyetinin değişmesi, uluslararası ticarete açılması ve ticarimetalardaki yasaklamaların artması sonrasında kaçakçılık faaliyetlerinde bir artışmeydana gelerek kaçakçıların yöntem ve teknikleri değişme ve gelişme göstermiştir.Çalışma alanımız olan 1885-1908 tarihleri, Osmanlı Dağılma dönemine etki eden vedağılmayı hızlandıran pek çok amile konu olmuştur. Bu amiller arasında cereyaneden ekonomik yaptırım, toplumsal çözülme ve siyasal çekişmelerde var olankaçakçılık olgusunun bu amillerden farklı olarak bir amil teşkil olabileceği sorunsalıTrabzon Vilayeti'nde kapsamında ifade edilmeye çalışılmıştır. Trabzon province consists of central and eastern black sea coasts. Theprovince of Trabzon has influenced international trade due to its geographicallocation throughout history. The two major commercial bases of mezapotamia,Baghdad and Diyarbakir, as well as the Kayseri-Damascus-Aleppo regions, reachingthe Black Sea to the countries of the Black Sea region of the value of the productscarrying a commercial value is recognized as an indispensable exit port. Thisimportance of the region, the priority and quality products of neighboring states havebecome the focus of smugglers. The presence of the Black Sea as an inland sea in theottoman classical period restricted the activities of smuggling. In the 19th century,there was an increase in smuggling activities after the black sea changed its position,opened up to international trade and banned commercial goods. As a result of thesechanges, the methods and techniques of smugglers have changed and improved. Ourfield of study, dated 1885-1908, contains many reasons influencing the ottomandisintegration period and accelerating disintegration. Among these reasons,economic sanctions, social dissolution and political conflicts may be a reason forsmuggling. This problem is tried to be expressed in the province of Trabzon. 154

Mal veya hizmeti satın alma aşamasındaki birey veya kurumların karar ve satın alma süreci, tüketicilerin satın alma davranışlarını oluşturur. Tüketicilerin davranışları nüfus, sosyal, ekonomik, psikolojik ve kültürel faktörlerden etkilendiği gibi, aynı zamanda ürün, fiyat, dağıtım ve tutundurma kararlarından da etkilenmektedir. Bu faktörlerin tümünün birleşimi tüketici davranışının çerçevesini belirlemektedir. İşletmelerin tüketicilerin satın alma davranışlarını etkileyebilmesi ve yoğun rekabet ortamı ile başa çıkabilmesi için tüketicinin kültürel, sosyal, psikolojik ve kişisel durumlarını göz önünde bulundurması gerekmektedir. Bu durumun sürekliliğini sağlayabilmek ve tüketicinin satın alma davranışında bulunmasını, kendi müşterisi olmasını sağlayabilmek için tüketicinin satın alma davranışlarını da iyi tanıması gerekmektedir. Bu doğrultuda ülkemize tatil amacıyla ziyarete gelen ortadoğu turistlerinin satın alma davranışları incelenmektedir. Türkiye'ye gelen ortadoğu turistlerinin ülkeye bıraktıkları döviz oldukça yüksektir. Hemen hemen her sektörde satın alma eyleminde bulunan ortadoğu turistlerinin genel özelliklerine bakıldığında nelerden hoşlanıp hoşlanamayacakları incelenebilmektedir. Ortadoğu turistlerinin her geçen yıl sürekli artan bir şekilde ülkemizi tatil için tercih etmeleri bu alanda çalışma yapılmasını gerektirmektedir. Bu çalışmanın amacı, Ortadoğu turistlerinin Doğu Karadeniz'de satın alma davranışlarını islami bağlılık, memnuniyet düzeyleri, helal ürün, hizmetler ve etnik pazarlama kavramlarıyla birlikte incelemektir. Ayrıca bu çalışmanın bir diğer amacı da ortadoğu turistlerin satın alma davranışında bulunurken Trabzon'da hangi mal ve hizmetleri eksik bulduklarını araştırmaktır. Trabzon ilinde tatile gelen ortadoğu turistlerinin satın alma davranışlarını belirlemeye yönelik anket yapılmıştır. Araştırmada kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bir istatistik programı kullanılarak, faktör analizi yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise ortadoğu turistlerinin satın alma davranışlarında bulunurken helal ürün ve hizmetler, memnuniyetdüzeyleri, fiyat ve kalite, islamibağlılıkları, etnik pazarlama ve Türkiye hayranlıklarıyla arasındaki ilişki ortaya konmuştur. Ortadoğu turistlerinin son yıllarda Türkiye'yi tatil için tercih etmeleri ve ülkemizde satın alma eylemlerinde bulunmalarından dolayı literatüre ve işletmecilere katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Consumers purchasing behaviors are generated of the progress of purchasing and deciding of individual and organizations that are at the progress of purchasing service or product. Consumers' behaviors are affected by population, sociodemographic, psychological and cultural factors as well as they are affected by product, price, distribution and promotion decisions. The combine of all those factors are shapes the borders of consumer behavior. Companies have to take into account of consumers cultural, social, psychological and personal situations for overcome with rough competition and affecting consumer's behaviors. For ensuring permanence of the situation and convincing the consumer to have consuming behaviorand keeping the consumer as company asset must be had deeper insight on consumer purchasing behavior. For this purpose, purchasing behavior of tourists who came our country for vacation from middle-east countries was investigated. Tourists who come from middle-east countries leave huge amount foreign currency in Turkey. If general features of middle-eastern tourists who are almost having purchasing at all sectors are investigated, they can be examined in terms of what likes and do not. Year after year, rising amount of middle-eastern tourist who chooses our country for vacation makes it necessary to do research on this issue. Thepurpose of thisstudy, investigatingmiddle-easterntouristspurchasingbehavior at easternblacksearegiontogetherwithIslamicadherence, satisfactiongrade, halal product sandservice sandethnic marketing concepts. Further, otherpurpose of thisstudy is investigating while middle-eastern tourist smaking purchasing behavior at Trabzon which productand services are found missing by middle-easterntourist. A survey conducted forex ploring purchasing behavior of tourists who cameto Trabzon city from middle - eastcountries. İn the study simple random sampling method was used. Factoranalysiswasperformedusingby a statistical program. At the result section, while the middle-eastern tourist having purchasing behavior, the relationship among halal product and service, satisfaction grade, Turkey admiration, price and quality, Islamic adherence, ethnic marketing was exhibited. Because of middle-eastern tourists choosing Turkey for vacation and at recent years and having purchasing act in our country, this study is thought to will make contribution both in academically literature and business environments. 77

İslâm-Osmanlı hukuk çalışmaları bakımından şer'iyye sicilleri son derece önem arz etmektedir. Bu siciller sayesinde İslâm hukuku ve örfî hukukun nasıl uygulandığı, sicillerin ait olduğu tarih ve coğrafyada hukuk hayatının nasıl olduğu tespit edilebilmektedir. Biz bu çalışma ile 1959/145 numaralı Trabzon şer'iyye sicilinin aile hukukuna dâir kayıtlarını İslâm-Osmanlı aile hukuku çerçevesinde tasnifleyip bir tahlile tabi tuttuk. Çalışma kapsamında öncelikle sicil Osmanlı Türkçesinden latin harflerine aktarılmıştır. Daha sonra sadece aile hukukuna dâir olan kayıtlar; evlenme, evliliğin sona ermesi ve çocuklara dâir olmak üzere üç ana başlık içerisinde temel İslâm hukuku kitapları, Türk Hukuk Tarihi eserleri ve fetvâ mecmuaları ışığında yorumlanmıştır. Ottoman Sharia Court Registers have utmost importance with regard to Islamic-Ottoman law studies. Thanks to these court registers, it can be determined how Islamic law and the law imposed by the Sultan are applied as well as how legal life in the history and region is where the court records belong to. With this study, we have classified and analyzed the records concerning family law in Trabzon Sharia Court Register No. 1959/145 within the framework of Islamic-Ottoman family law. In the scope of the study, firstly the court register was transferred from Ottoman Turkish to Latin letters. Afterward, only the records relating to family law have been interpreted under three main headings: the marriage, the breakdown of marriage and children, in the light of the fundamental Islamic law books, works of the History of Turkish Law and fatwa collections. 300

Trabzon Vilayeti, Osmanlı Devleti'nin önemli vilayetleri arasında yer almıştır. Doğal limanları, zengin yeraltı ve yer üstü kaynakları ile önemli bir konumda bulunmaktadır. Ayrıca, İran transit ticareti güzergâhında yer alması uluslararası bağlamda önemini daha da arttırmıştır. Karadeniz'in uluslararası ticarete açılması ve ecnebi vapur kumpanyalarının Trabzon Vilayeti limanlarına düzenli seferler yapmaya başlamasıyla birlikte vilayetteki hareketlilik artmıştır. Ticaret amacıyla vilayete gelen ecnebilerin sayısındaki yükseliş Trabzon'da yabancı ülkelerin siyasi temsilciliklerinin açılmasıyla daha da pekişmiştir. XIX. yüzyılın ikinci yarısının başlarında gerçekleşen Kırım Savaşı (1853-1856) esnasında ve sonrasında Trabzon Vilayeti'ndeki hareketlilik daha da artmıştır. Bu tarihten sonra Trabzon Vilayeti limanlarına sefer yapan vapur kumpanyalarının sayısında da düzenli bir artış yaşandığı gözlemlenmektedir. Avrupa'dan gelen ticari emtianın Trabzon Vilayeti limanlarına gelerek buradan karayolu vasıtasıyla İran'a nakliyesi bölgenin gelişmesine ve değişmesine yol açmıştır. Ayrıca Avrupa'nın ihtiyaç duyduğu hammadde kaynaklarının Trabzon Vilayeti'nden ve daha iç kısımlarda kalan yerleşim bölgelerinden karşılanması ecnebi şirketlerinin vilayet dâhilinde faaliyette bulunmalarına imkân sağlamıştır. Trabzon Vilayeti'nde artan ticari hareketlilik, bir takım gereksinimleri de beraberinde getirmiştir. İran ile yapılan ticarette mevcut karayollarının iyileştirilmesi ve yeni yolların yapılması kaçınılmaz olmuştur. Ayrıca, doğal limanların haricinde yeni limanların inşa edilmesi, Trabzon Vilayeti limanlarına gelen buharlıların daha rahat bir şekilde kıyıya yaklaşmalarına olanak sağlaması açısından elzem görülmüştür. Bu nedenle, Trabzon Vilayeti'nde gerçekleştirilmesi planlanan pek çok projede Avrupa'nın teknik bilgisinden Trabzon Vilayeti'ne gelen ecnebi mühendisler ve teknik elemanlar vasıtasıyla yararlanılmıştır. Trabzon Vilayeti'nde ayrıca, misyonerlik, eğitim, sağlık, taşımacılık gibi pek çok alanda, farklı meslek gruplarına mensup yabancı ülke vatandaşları varlık göstermiştir. Trabzon Vilayeti'nde Ecnebiler (1853-1908) adlı çalışmamızda, Trabzon Vilayeti'ne gelen ecnebilerin kimler oldukları, vilayette bulunma nedenleri ve bölgedeki faaliyetleri ele alınmıştır. Trebizond Province was one of the most important provinces of the Ottoman Empire. It has an important location with its natural harbors, rich underground and ground sources. Moreover, the fact that it was located on Persian transit trade route raised its importance much more. The mobility in the province increased with the opening of Black Sea to the international trade and regular expeditions of the foreigner steamer companies to the Trebizond Province. The increase in the number of foreigners who came to the province in the aim of trade became strong with the opening of political agents of foreign countries in Trebizond. The mobility in the Trebizond Province increased much more during the Crimean War (1853-1856), which took place in the beginning of the second half of 19th century, and postwar period. It was observed that the number of steamer companies which cruised to Trebizond harbor increased regulary from the that date. The commercial goods coming from Europe came to the Trebizond ports and transported to Persia via the highway, which led to development and change of the region. In addition, the fact that the Europe needed the raw materials sources took place in Trebizond Province and inlands gave chance foreigner companies to carry out trade activities in the province. The trade mobility incresing in the province brought with a number of necessities. Improving the existing highways and making new ones was inevitable because of the trade with Persia. Moreover, the construction of new ports except the natural harbors was essential in terms of enabling the steamers coming to the ports of Trebizond Province to approach the shore more comfortably. For this reason, in many projects planned to be carried out in Trebizond Province, the technical knowledge of Europe was utilized by the engineers and technical staff who came to Trebizond Province. In the province of Trebizond, foreign citizens of different occupational groups were found in many areas such as missionary, education, health and transportation.This study, `Foreigners in Trabzon Province (1853-1908)`, discusses who foreigners coming to the province are, their reasons for being in the province and their activities in the region. 358

Bu çalışmada, 1856-1866 Numaralı Trabzon Şerʻiyye Sicillerinden faydalanılarak, 1688-1703 yıllarını kapsayan 16 yıllık bir süreç içerisinde Trabzon şehrinde boşanma bahsi değerlendirilmektedir. Bu çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde konu ile alâkalı ayrıntılı bir literatür çalışması yer almaktadır. İkinci bölümde öncelikle `İslâm ve Osmanlı Hukukunda Evlilik` bahsi kısaca ele alınmıştır. Daha sonra `İslâm ve Osmanlı Hukukunda Boşanma` hususu anlatılmıştır. Boşanma başlığı altında İslâm ve Osmanlı Hukuku'nda Boşanma İle İlgili Kaynaklar, Boşanma Usulleri, Boşanmaya Dair Diğer Usuller ve Boşanmanın Sonuçları yer almaktadır. Üçüncü bölümde XVII. yüzyılın son çeyreğinde Trabzon'da nikâh akitleri siciller üzerinden değerlendirilmiştir. Bölümün alt başlıklarında Nikâh Akitlerindeki Medenî Durumlarına Göre Trabzon Kadınları ve Evlilikte Kadının Güvencesi: Mehir adlı kısımlar yer almaktadır. Dördüncü ve son bölümde Trabzon'daki boşanma hadiseleri, türlerine göre tasnif edilip değerlendirilmiştir. Bu bölümde boşanma Talâk, Muhâlaʻa, Kazaî Boşanma veya Tefrik olarak alt başlıklara ayrılmıştır. Bölümün son kısmında eşleri tarafından terk edilen kadınların anlatıldığı, `Kocaları Tarafından Terk Edilen Kadınlar` adlı bir kısım da yer almaktadır.Anahtar Kelimeler: Boşanma, Osmanlı, Trabzon, 17. Yüzyıl. This thesis deals with subject of divorce according to the Trabzon Kadi Court Records numbered 1856 to 1866 between the years 1688-1703.This study consists of four chapters. The first chapter has a detailed literature about the subject. In the second chapter, first we examined the place of marriage in Islam and Ottoman Law and then the subject of divorce in Islam and Ottoman Law was also examined. Here the kinds of divorce were examined. Under the heading of `Divorce`, The Sources for Divorce in Islamic and Ottoman Law, Types of Divorce, Other Methods for Divorce and Its Results. The third chapter evaluates the marriage agreements in the last quarter of the 17th century in Trabzon in connection with Trabzon Kadi Court Records. Under the heading there are topics like Women in Trabzon During The Marriage Agreements, Dowry; The Insurance of Women in Marriage. The fourth and the last chapter investigate the kind of divorce cares in Trabzon in groups. In this chapter divorce were grouped under sub headings like, talak, muhalaa, kazai boşanma or tefrik. In the last part of the chapter there is a section called `The Lonely and Abandoned Women of The Ottomans`. Keywords: Divorce, Ottoman, Trabzon, 17th Century. 177

İnsan var olduğu sürece ihtiyaçları da buna paralel olarak hep var olmuş, bitmemiş ve giderekartmıştır. Bu ihtiyaçları karşılama hususunda insan kimi zaman kendi kendine yeter iken kimizaman ise bir başkasına ihtiyaç duymuştur. Bu doğrultuda vekâlet uygulaması hemen her toplumdakendine yer bulmuştur. Medeni bir tabiat üzerine yaratılmış olan insan kendini toplumdansoyutlayıp hayatını devam ettiremez. Mutlaka sosyal hayatın içinde yer almak zorundadır. Tezinana kaynağını oluşturan şer'iyye sicilleri insanların sosyal hayatı hususunda oldukça zengin bilgileriçermektedir. Vekâlet uygulamasından oldukça yaygın bir şekilde faydalanıldığı yine sicillerdekikayıtlardan anlaşılmaktadır. Bu tezde Trabzon Şer'iyye Sicillerinden faydalanılarak XVII. yüzyılınson çeyreğinde Trabzon'da vekâlet çalışılmıştır. Bu tez de 1850/1851 numaralı Trabzon Şer'iyyesicilleri ana kaynak olarak kullanılmıştır. Bu siciller Hicri 1088-1091 ve Miladi 1677-1681 yıllarıarasındaki kayıtları içermektedir. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde tarihi süreçtevekillik üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde 17. Yüzyılın son çeyreğinde Trabzon'da vekâletinnasıl olduğu üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise vekâletle ilgili farklı başlıklar altında kayıtlartasnif edilerek belirtilen yıllar içinde vekillerin ve vekil tayin eden kişilerin sosyal hayattakikonumlarının ne olduğu konusuna açıklık getirilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Vekillik, Vekâlet, Trabzon, Şer'iyye Sicilleri. Human being is a social creature and needs an environment. The requirements for human being always existed. In order to meet the requirements human being sometimes needs other people. Human being cannot survive in the world without the support of other creatures mainly humanity. For that reason, human must take place in social life. The application of proxy in societies therefore always found a place.The main source of our thesis is Ottoman Kadi Court Records. Court Records consists of cases about almost every aspects of life which otherwise cannot be traced in other Ottoman archival documents. The records show that the power of attorney was frequently used by Ottoman citizens in the courts. In this thesis we searched the application of attorney in Trabzon for the last quarter of the 17th century. The thesis consists of three chapters The first chapter deals with the attorney in historical process. The second chapter investigates the power of attorney in Trabzon for the last quarter of the 17th century. The last chapter searches the representatives under different headings and attempts to determine the social status of them. Keywords: Proxy, Trabzon, Sharia registers. 104

Karakteristik bir şehrimiz olan Trabzon ile özdeşleşen bölge halkının hayatının her evresine nüfuz ederek bir sembol haline gelen, sadece bir balık türü olmaktan çıkan hamsinin denizden çıkıp mutfağa girip Karadeniz'in diğer özgün zenginlikleriyle harmanlanıp soframıza gelene kadar ki geçen sürecin gastronomik bir bakış açısıyla somutlaştırması hedeflenmektedir. Karadeniz' in bir felsefesi olan hamsi edebiyattan sanata, spordan mutfağa hayatın her alanında tüm cömertliğiyle yöre halkına zenginlikleri sunar. Bu zenginlikler her yörede farklı farklı elde ediliş biçimleri, pişirme yöntemleri, saklama koşulları, sunum teknikleriyle, kullanılan ekipmanlarıyla karşımıza çıkar. Bölgenin hırçın, cana yakın, kıvrak insanlarıyla bağdaşan hamsi kültürü özenle incelenmesi gereken bir konudur. Uzun ve canlı bir yaşam süren Trabzon insanının mutfağına ve iş hayatlarına girdiğimizde hamsinin doldurulmaz bir yeri olduğunu, görmekteyiz. Yaşanılan coğrafyanın ortak tarih anlayışı yemek kültümüzü çeşitlendirmede en önemli etmenlerdir. Coğrafi şartların dezavantajını da yaşayan ve bu durumu şikayet etmeden kabullenen Trabzon halkı hamsiye dört elle bağlanıp imkansızlıklardan zenginlikler çıkartmayı başarmıştır. Bu çalışmada yöre halkıyla bütünleşen hamsinin Karadeniz gastronomi kültüründe etkinliğini vurgulanmaktadır. Bununla birlikte literatür taraması yöntemi ile çeşitli yazılı ve görsel kaynakların taranmasıyla, birebir hamsi geleneğinin süregeldiği Trabzon'da yöre halkıyla yapılan görüşmelerde ana yemek olarak ''Hamsi buğulaması'', ''Moraliya'', ''Hamsi tava'', ''Hamsili pilav'', ''Hamsi kuşu'', meze olarak ''Hamsi pilaki'' ve bunların yanında ''Hamsikoli'', ''Hamsi çığırtısı'', ''Hamsi ekşilisi'', ''Hamsi çorbası'' ve ''Hamsi salamura'' gibi belli başlı lezzetlerin geniş yer kapladığı bulgularımız arasında yerini almaktadır. It is aimed that anchovy, which has become a symbol by permitting all phases of the life of the people of the region, which is identified with Trabzon, will emerge from the sea and come into the kitchen and combine the Black Sea with other unique riches until we get to our table and the process will be embodied in a gastronomic perspective. Anchovy, a philosophy of the Black Sea, offers a wealth of literature, art, sports and cuisine to the local people with all its generosity in all areas of life. These riches are presented in different ways in each region, cooking methods, storage conditions, presentation techniques and equipment that being used. The anchovy culture of the region, which is close to the soul, is compatible with the people of the region, is an issue to be examined carefully. When we enter the kitchen and business life of Trabzon people who live a long and lively life, we see that anchovy has an irreplaceable place. The common understanding of history of the geography is one of the most important factors in diversifying our food culture. The people of Trabzon, who experienced the disadvantages of geographical conditions and who were accepted without complaining, managed to go into the anchovy wholeheartedly and draw wealth from the impossibilities. In this study, the effectiveness of the anchovy integrating with the local population is emphasized in the Black Sea gastronomy culture. In addition to these, with the method from literature review with research various visual and written sources, the tradition of anchovy occurred in Trabzon, one-to-one discussions with the local people as a main course `Hamsi buğulaması, ''Moraliya`, `Hamsi tava`, `Hamsili pilav`, `Hamsi kuşu`, as an appetizer `Hamsi pilaki`, `Hamsi Çıtlaması` besides all these `Hamsikoli`, ''Hamsi çığırtısı'', ''Hamsi ekşilisi'', ''Hamsi çorbası'', ''Hamsi salamura'' that occupies a wide space, such as certain flavors among our findings. 84

Osmanlı şehirlerinde kadılar tarafından tutulan ve mahkeme kayıtlarını ihtiva eden defterlere Kadı Sicilleri denir. Bu siciller, Osmanlı toplumunun ekonomik, askeri ve kültürel yapısının araştırılmasında birinci dereceden öneme sahip belgelerdir. Sahip oldukları zengin muhteva dolayısıyla şehir tarihi hakkında yapılan birçok çalışmanın ana kaynağını oluşturmaktadırlar.Kadı Sicilleri'nin ana kaynak olarak kullanıldığı bu çalışmada 1600-1620 yılları arasında Trabzon'da yaşanan asayiş olayları değerlendirilmiştir. Gerek toplum içerisinde münferit olarak gerekse de grup halinde yaşanan olaylar değerlendirilmek suretiyle, bir Osmanlı şehri olan Trabzon örneği üzerinden Osmanlı toplumunun içerisinde bulunduğu durum gösterilmeye çalışılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İslam ceza hukuku incelenmiştir. Bu bölümde İslam hukukunda suç ve cezanın mahiyeti hakkında bilgi verilerek had, kısas ve tazir cezası gerektiren suçlar incelenmiştir. İkinci bölümde Osmanlı hukukunun şer'i ve örfi yönü, Şer'iyye mahkemeleri ve bu mahkemelerde davaların nasıl görüldüğüne dair bilgiler verilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise kuruluşundan 17. yüzyılın ilk yarısına kadar Trabzon'un siyasi tarihi hakkında bilgi verildikten sonra, toplum içerisinde gerek münferit gerekse de grup halinde görünen ve şehirdeki asayiş ve güvenliği etkileyen olaylar incelenmiştir In Ottoman cities the notebooks which were written by kadis and which have contents of the court records are called as Kadi Registers. These registers are best records in the research for economic and military and cultural structure of Ottoman society. They form the main sources of many studies about the city history due to their rich contents.This study in which the Kadi Registers are used as the main source, examined the public order events in Trabzon between the years 1600-1620. It is tried to be revealed the difficult situation of the Ottoman society through Trabzon as a sample city of Ottoman by evaluating events that appeared both invidually and as group within the society. The study consists of three chapter. In the first chapter İslamic Criminal Law was analyzed. In this part, it was given information about the quality of crime and punishment and crimes that reguires had and kısas and tazir were examined. In the second chapter, it was given information about the şer'i and orfi chracter of Ottoman Law, Şer'iyye Courts and in these courts how cases were decided. In the third and last chapter, after giving information about the political history of Trabzon from its foundation until the first half of 17th century, the events that appear both invidually and as a group within the society and which affected city's safety and security were examined. 126

Bu çalışmada, 1858 Numaralı Trabzon Şer῾iyye Sicili'nin transkripsiyon ve değerlendirilmesiyapılarak genelde Osmanlı Tarihi ve özelde Trabzon Tarihi çalışmalarına katkı sağlamakamaçlanmıştır. Çalışmanın ana konusunu meydana getiren sicil defteri H. 1102-1104/ M. 1691-1693 yılları arasındaki kayıtlardan oluşmaktadır. Bu kayıtlar sosyal, ekonomik, kültürel, iktisadi vehukuki açılardan bilgiler vermektedir.`1858 Numaralı Trabzon Şer῾iyye Sicili'nin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi (H. 1102-1104/ M. 1691-1693)` adlı bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin amacı veyöntemi kısaca belirtilmiştir. Daha sonra Trabzon Tarihi ve defterin kayıt altına alındığı yıllardakiOsmanlı Tarihi hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Trabzon Şer῾iyye Sicili kullanılarakyapılan çalışmaların detaylı bir listesi bulunmaktadır. Bu kısımda Trabzon kadı sicillerikullanılarak yazılan kitap, makale ve doktora tezlerinin isimleri ile yüksek lisans tez çalışmalarıbelirtilmiştir. İkinci bölüm ise üç ana başlıktan oluşmaktadır. Öncelikle sicilin genel özelliklerihakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra defter içerisinde bulunan kayıtlar konularına göre tasnifedilmiş ve tek tek değerlendirilmiştir. Son olarak defter içerisindeki idari taksimat, mesleklerinanalizi, kayıtlarda geçen önemli kişilerin isimleri ve şehirde bulunan önemli yapılar tek tekbelirtilmiştir. Çalışmanın ekler kısmında ise 1858 numaralı Trabzon Şer῾iyye Sicili'nintranskripsiyon edilmiş kısmı bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Şer῾iyye Sicili, Trabzon, Kadı In this study, it is aimed to contribute to the studies of Ottoman History in general andTrabzon History in particular by transcription and evaluation of the Shari'a Registry of TrabzonNumbered 1858. The main subject of the study consists of the records between H. 1102-1104/ M.1691-1693. These records provide imformation on social, economic, cultural, economic and legalaspects.This study, titled as `Transcription and Evaluation of Shari'a Registry of Trabzon Numbered1858 (H. 1102-1104/M. 1691-1693)` consists of two parts. The aim and method of the thesis arebriefly mentioned in the introduction. Later, a brief information is presented on Trabzon and theOttoman History in the years when the registry book was recorded. In the first part, a detailed listof the studies which also used Shari'a Registry of Trabzon is given. In this section, the names ofthe books, articles and doctoral and master's thesis studies that are written by using Trabzon Kadiregisters are stated. The second section consists of three main topics. Firstly, the generalcharacteristics of the registry are given. Then the records in the registry book are classifiedaccording to their subjects and evaluated particularly. Finally, the administrative partition in theregistry book, the analysis of occupations, the names of the important persons in the records, andthe important structures in the cities are indicated specifically. In the annexes of the study, atranscribed text of the Shari'a Registry of Trabzon Numbered 1858 is presented.Keywords: Shari'a Registry, Trabzon, Kadi 291

Bu çalışmada, insanlar arasında ortaya çıkan anlaşmazlıkları sona erdiren sulhun Trabzon şehrindeki toplum ilişkileri ile hukuk sistemine yansıyan uygulanış biçimi ele alınmaktadır. Konu ile ilgili olarak 1857, 1858, 1859, 1860, 1861, 1862 numaralı Trabzon şer'iyye sicillerinden faydalanılmıştır. Çalışma alanı XVII. Yüzyılın son çeyreğini kapsamaktadır. On yıllık süreci kapsayan bu dönem Hicri 1101-1108 miladi 1689-1698 yılları arasındaki kayıtları ihtiva etmektedir. Bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sulh akdinin İslam ve Osmanlı hukuk sistematiği içerisindeki yeri üzerinde durulmuştur. Bu kısımda ilk olarak sulhun kaynaklardaki önemi ayetler, hadisler, fetvalar ve kanunnâmeler doğrultusunda açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu bölümde sulh akdi kendisine has özellikleri bakımından ele alınmıştır. İkinci bölümde Trabzon örneği üzerinden sulhle alakalı kayıtlar çeşitli hukuk başlıklar altında incelenmiştir. Çeşitli konularda tasnif edilen sulh akidleri gerektiğinde grafik ve tablolarla desteklenerek kapsamlı bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Üçüncü bölümde ise XVII. Yüzyılın son çeyreğinde Trabzon mahkeme kayıtlarında sulh akidlerinin genel bir analizi yapılmıştır. Bu bölümde muslihûn (arabuluculuk) müessesesi, bedel-i sulhun çeşitleri, niteliği açısından sulh akidleri incelenmiştir. Yine bu kısımda Trabzon'da sulh akidlerinin yaşandığı kaza, nahiye, mahalle ve köyler tasnif edilmiştir. Ayrıca sulh akdinin dini gruplar üzerindeki etkisi ile tarafların unvanları, cinsiyetleri ve akrabalık bağları ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sulh, Muslihûn, Bedel-i Sulh, XVII. Yüzyıl, Trabzon, Şer'iyye Sicilleri This thesis deals with the disputes which ended with reconciliation cases in the city of Trabzon between the years H. 1101-1108 AD 1689-1698. Our main source for the study is the Trabzon Kadi Court Records numbered 1857, 1858, 1859, 1860, 1861 and 1862. The thesis consists of three chapters. The first deals with the place of peace agreements (Sulh) in Islam and Ottoman Law. Here, first we gave important Quranic verses, Prophets words, fatwas and kanunnames and examined the importance of them in the mentioned sources. In addition to that peace agreements are studied with their peculiarities. In the second chapter, entries about peace agreements were investigated under different headings. These entries, when it is necessary, are supported with tables and graphics. In the third chapter, we have analyzed the peace agreements happened in Trabzon Kadi Court in the last quarter of the 17th century. In this section the office of reconsiliation, the kinds of peace agreement payments and the kinds of peace agreements were mentioned. In addition, the peace agreements which happened in districts, villages, quarters, of Trabzon were mentioned. In this section we also evaluated the effects of peace agreements on different religious groups and the social status of people who were the subjects of peace agreements.Keywords: Peace, Reconciliation, Sulh Payment, XVII. th Century, Trabzon, Court Records 200

Bu çalışmada, Trabzon'daki konaklama işletmelerinde çalışanların otel özelliklerine göre deneyimsel pazarlama algısı incelenmiştir. İlk olarak konuyla ilgili Türkçe ve İngilizce literatür taranarak, tezin teorik kısmı yazılmıştır. Tezin araştırma kısmına yönelik olarak; anket formunun oluşturulması için daha önceki araştırmalardan esinlenilmiştir. Nihai anket formu hedef kitleye uygulanmıştır. Hedef kitle olarak Trabzon ilinde yer alan otel işletmelerinde çalışanlar seçilmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS 20.0 istatistiksel paket programıyla t-testi, ANOVA testi, Cronbach's Alpha ve tukey testleri uygulanarak elde edilmiştir. Eğlence ve kaçış deneyim boyutlarının otel yıldız sayılarına göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Otel türlerine göre sadece kaçış boyutunda anlamlı farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Otel müşteri profiline göre estetik boyutunda anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Otel kapasitelerine göre eğitim, estetik, kaçış boyutlarında anlamlı farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Duyusal, duygusal ve düşünsel deneyim türlerinin otel yıldız sayılarına göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Otel faaliyet süresi/sahiplik durumu ile ilişkisel tür arasında anlamlı farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Deneyim sağlayıcılarla otel yıldız sayıları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. In this research, experimental marketing perception of hotel employees in Trabzon according to hotel properties is determined. Initially theoretical part of the thesis is written by scanning Turkish literature as well as the relevant English. For the research part of the thesis; survey form is inspired by previous researches. The final survey was applied to target audience. Hotel employees in Trabzon are selected as the target audience. The results were evaluated and demonstrated by using the SPSS 20.0 Program, Explanatory Factor Analysis, t-test, Anova test, Cronbach's Alpha test and Tukey test. It is determined that entertainment and escape experience dimensions differ significantly according to the star numbers of hotels. According to the types of hotels, only a significant difference in escape experience dimension is appeared. According to the customer profile of the hotels, it is determined that there is a significant difference in esthetic experience dimension. According to the capacity of the hotels, there are significant differences in education, esthetics and escape experience dimensions. Sensorial, emotional and intellectual experience types are found to be significantly different according to hotel star numbers. A significant difference is found between the duration/ownership status of the hotels and the relational experience type. A significant difference is found between experience providers and hotel star numbers. 122

Bu çalışmada, tarih bilimi açısından önemli bir kaynak türü olan bir şer'iyye siciliningünümüz Türkçesine aktarımı yapılarak değerlendirilmeye çalışıldı. Çalışmanın ana konusunuoluşturan 1916 numaralı Trabzon Şer'iyye Sicili H. 1160-1161/ M. 1747-1748 yılları arasınıkapsamaktadır. Sicilin transkripsiyonu esnasında tüm kelimelerin doğru bir şekilde okunması vekaydedilmesi hususunda özen gösterilmiştir. Defter, dönemin Trabzon tarihi hakkında sosyokültürel, iktisadi, hukuki gibi alanlarda bilgiler içermektedir.`1916 Numaralı Trabzon Şer'iyye Sicili'nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (H. 1160-1161/M. 1747-1748)` adlı çalışma genel itibariyle iki bölümden oluşmaktadır. Tezin girişbölümünde Trabzon Tarihi ve Sicilin tarihlendiği yıllardaki Osmanlı Tarihi hakkında kısaca bilgiverilmiştir. Birinci bölümde Trabzon Şer'iyye sicillerini kullanarak çalışma yapan araştırmacılar veyaptıkları çalışmalar, Trabzon Şer'iyye sicillerinin konu olduğu yüksek lisans ve doktoraçalışmaları belirtilmiştir. İkinci bölümde ise 1916 numaralı Trabzon Şer'iyye sicilinin genelözellikleri, şer'iyye sicilindeki belgelerin konuları ile bu konuların değerlendirilmesi veTrabzon'un idari taksimatı, sicil defterinde adı geçen Trabzon'un yapıları, dönemin meslekleri vememurlukları hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın son bölümü olan ekler bölümünde ise 1916numaralı Trabzon Şer'iyye Sicili'nin transkribe edilmiş metni bulunmaktadır. Bu çalışma ile özeldeTrabzon, genelde Osmanlı Devleti'nin sosyal, ekonomik, hukuki, askeri, idari tarih alanlarındayapılacak olan çalışmalara ve çalışma yapacak olan araştırmacılara katkı sağlanması amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: XIII. Yüzyıl, Şer'iyye Sicili, Trabzon In this study, it is tried to evaluate an information of the Shari'a Registry, which is animportant resource type in terms of history discipline, by translating the documents to modernTurkish. The main subject of the study which consists of the Shari'a Registry of TrabzonNumbered 1916 belongs to the date of H. 1160-1161 / M. 1747-1748. During the transcription ofthe documents, particular attention has been taken to ensure that all words are read and recordedcorrectly.The study titled as `Transcription and Evaluation of the Shari'a Registry of TrabzonNumbered 1916 (H. 1160-1161 / M. 1747-1748)` consists of two parts. In the introduction of thethesis, a brief information is given about Trabzon and Ottoman History in the years which therecord is dated. The first section of the study presents previous studies and researchers who alsoused the Shari'a Registry of Trabzon Numbered 1916, and indicates postgraduate thesis on thesubject for master and doctorate's degree. In the second section, information is given on the maincharacteristics of the Shari'a Registry of Trabzon, the subject of the documents of the Shari'aRegistry and evaluation of these subjects, administrative partition of Trabzon, the buildingstructures which are mentioned in the registry book, and officials and occupations employed in theperiod. The transcribed text of the Shari'a Registry of Trabzon Numbered 1916 is presented in theannexes which is the last section of the study. The study aims to contribute to the studies that willbe made on the social, economical, legal, military and administrative history of Trabzon inparticular, and of the Ottoman State in general.Key Words: 13th Century, Shari'a Record, Trabzon 320

Soğuk savaş sonrası olumlu yönde tüm dünyayı etkisi altına alan gelişime ve değişime tanıklık ettiğimiz günümüzde, devletler de diğer devletlerle olan ilişkilerinde sert gücü bir kenara bırakıp yumuşak gücü ve yumuşak güç faaliyetlerini kullanarak karşı tarafı etkileme ve ikna etme yolunu seçmişlerdir. Diplomasi, kullanılan dil, verilen mesaj ve hedef kitleler, devletler arası aktörün değişmesiyle yeniden şekil almıştır. Devletten halka ya da halktan halka uygulanan `karşılıklı` bu yeni siyasal iletişim düzeni, kamu diplomasisinin temelini oluşturmuştur. Günümüzde rekabetin ürünü ve hizmeti yarıştıran markaların yanı sıra kentler de artık kendilerini dünyaya tanıtmaya ve cazibe merkezi haline gelmeyi arzu eder hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak köklü bir tarihe, doğal ve yapay güzelliklere sahip olan kentler; kamu diplomasisini kullanarak kentine turist çekmeyi, yatırım almayı ve kent ekonomisine katkı sağlamayı amaçlamıştır. Bu çalışmada; kamu diplomasisi, kamu diplomasisi faaliyet alanları, diğer disiplinlerle olan ilişkisi marka ve marka kent kavramları, Türkiye'den ve dünyadan marka kent örnekleriyle literatür araştırmaları yapılarak marka kent olma yolunda olan Trabzon kentinde bulunan kamu kurumlarının, kamu diplomasisi açısından marka kent algısının dünyadaki uygulamaları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.Anahtar kelimler; diplomasi, kamu diplomasisi, marka, marka kent, Trabzon. After the cold war, today we witness to all changes and developments in a positive way, governments are also leave hard power in the relationship with other governments and by using soft power and its activities, they choose the way to persuade and influence other side. Diplomacy, language use,the message given and target groups are taken to reshape international actor. This new 'mutual'diplomatic communication system that is applied from government to people or from people to people constitute the basis of public diplomacy. Today,in addition to the rivalry of brands and products, the cities have desire to introduce themselves and be the centre of attraction. As a consequence, cities which have deep-rooted history,natural and artificial beauty have aimed to attract touristsand thus invest and contribute to the city economy.In this study; public diplomacy, areas of public diplomacy activities, and the relationship with other disciplines, and the concept of brand city, with the model of Trabzon city from Turkey have been investigated throughout the literatüre. For this aim the works of the public enterprises in Trabzon Vilayet on brand city have been studied in a comparative perspective to with regards to public diplomacy, the applications of brand city perception in the world. Key Words; Diplomacy, Public Diplomacy, Brand, Brand City, Trabzon 176

Trabzon'un fethinin ardından kısa sürede nüfus çoğunluğunu sağlayan Türkler, yörenin Gayrimüslim halkını millet sistemi çerçevesinde yapılandırıp kültürel varlıklarını sürdürmelerine izin vermiştir. Trabzon'da yaşayan Rum ve Ermeniler milliyetçilik akımının etkisiyle XIX. yüzyıldan itibaren ayrılıkçı faaliyetlere başlamış ve bu faaliyetler Birinci Dünya Savaşı sırasında da şiddetlenerek devam etmiştir. Savaş sürecinde ülkenin iç güvenliğini sağlamak isteyen Osmanlı Devleti, 1915 yılında çıkardığı Sevk ve İskân Kanunu çerçevesinde yöredeki Ermeni ve Rumları geçici olarak yurt içerisindeki başka şehirlere yerleştirmiştir. Kalan nüfus ise Müslüman Trabzon halkı arasında erimiş ve zamanla dini ve kültürel anlamda topluluklar homojen hale gelmiştir. Bu çalışmanın amacı XX. yüzyılın ilk çeyreğinde Trabzon'da yaşayan Gayrimüslim nüfusun şehrin ekonomik, kültürel ve idari yapısına etkilerini saptamaktır. Şehirde Sevk ve İskân Kanunu'nun uygulanmasının hemen ardından Ruslar Trabzon'u işgal etmiş ve bu işgal iki yıla yakın sürmüştür. Rus işgalinin zamanlaması ve süresi Gayrimüslim nüfusun şehirden göçünün etkilerini net şekilde gözlemlememizi engellemektedir. İşgal sürecinde Trabzon'u terk eden Müslüman kesim şehrin kurtuluşu ardından geri gelmiş, 1924 yılında ise mübadele ile kalan Rumlar da yurdu terk etmiştir. Sevk ve iskân uygulaması öncesi Trabzon'da yaşayan Gayrimüslimlerin önemli iş sahaları olarak ticaret, kuyumculuk, kunduracılık, şarap üretimi, kayık ve gemi inşası gibi zanaatlar ile tiyatro, sinema, fotoğrafçılık gibi sanat alanları olduğu tespit edilmiş ve Gayrimüslimlerin şehirden ayrılışları ardından bu alanlarda durgunluk ve gerileme süreci yaşandığı sonucuna varılmıştır. After the conquest of Trabzon the Turks who comprised the majority of the population allowed non-Muslim community of the territory to maintain their cultural existence by structiring within the framework of nation regislation. The Greeks and Armenians lived in Trabzon started to seperatist movements since XIX. century due to the ideology of nationalism and these movementscontunied during the First World War. During the war the Ottoman Empire which wanted to ensure the internal security of the country placed temporarily neighbouring the Greeks and Armenians in other territories of homeland with the scope of Relocation and Resettlement Law being introduced in 1915. The remaining population integrated into Muslims Trabzon community and in terms of religion and culture the communities became homegeneous in the course of time. The aim of this study is to determine the effects of non-muslim population living in Trabzon in first quarter of XX. century to economical, cultural and administrative structure of the city. Right after the imptementation of the Relocation and Resettlement Law, the Russians occupied Trabzon and the occupation took around biennial two years.The timing and duration of the Russian occupation hinder us to observe transparently the effects of migration from city of non-muslims. The Muslims who abandoned Trabzon during occupation period, returned after the salvation of city, as fort hat 1924 the Greeks that stayed thanks to barter abandoned from hometown. Before the implementation of the Relocation and Resettlement Law, important trade circles of non-muslims lived in Trabzon were determined as both crafts such as trade, jewellery, shoemaking, wine production, boot-ship construction, ship building and brances of art such as theatre, cinema, photography and it is concluded that after the seperation from the city of non-muslims slowed down and regression occured in these fields. 198

TEZ12249 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 350-354) var. XVI, 369 s. :_res. (bzs. rnk.), tablo ;_29 cm. Yerel bir dergi olarak Trabzon’da yayın hayatına başlayan yıllar içinde edebiyat çevresinde yerini genişletip sağlamlaştıran ve ulusal bir dergi özelliği kazanan Kıyı dergisinin Türk edebiyatı içindeki yeri ve Halkevlerinin mirası olan yerel dergiciliğin Kıyı dergisi vasıtası ile önemi ve genel özellikleri bu çalışmada ortaya konulmuştur. Kıyı dergisinin kronolojik dizini çıkarılarak edebi türlerin sayısal analizi ve içeriği değerlendirilip derginin varlığını sürdürmesinde etkin olan kişiler tanıtılmış ve Kıyı dergisinin edebiyatımıza katkıları belirlenmiştir. Bu tez çalışması beş bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde yer alan Giriş’in ardından; ikinci bölümde Kıyı dergisinin monografik incelemesi; üçüncü bölümde, Kıyı dergisinin içerik değerlendirmesi yapılmış, dördüncü bölümde Kıyı dergisinin kronolojik dizini verilmiştir. Çalışmanın son kısmı sonuç bölümüne ayrılmıştır. Birinci bölümde, çalışmanın amacı, önemi, kapsamı ve yöntemi belirtilmiş, çalışmayla ilgili açıklamalar yapılmış, Türk edebiyatında dergi alanı ile ilgili kaynaklar taranmış, yerel dergicilik ve bu dergiler üzerine yapılan çalışmalar tanıtılarak Kıyı dergisinin bu ortam içindeki önemine değinilmiştir. İkinci bölümde, Kıyı dergisinin yayın serüveni, mizanpaj özellikleri ve yazar kadrosu hakkında bilgi verilmiştir. Kıyı dergisi ile ilgili yapılan değerlendirmelere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, Kıyı dergisinde yayımlanmış yazılar, türlerine göre ayrılmıştır. Her tür için hangi dönemde kaç eser verildiği, bu türde en çok eser veren sanatçılar ve değinilen başlıca konular üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde, Kıyı dergisinin 1 Ekim 1961 tarihinde başlayan ilk döneminden itibaren ilk dört dönemini kapsayan kronolojik dizini verilmiştir.Çalışmanın beşinci ve son bölümü olan Sonuç bölümünde elde edilen bilgiler doğrultusunda Kıyı dergisinin Türk edebiyatındaki yeri değerlendirilmiştir. This study demonstrates the place of Kıyı, which started as a local periodical in Trabzon, growing and expanding over the years and becoming a national periodical, in Turkish literature, and the importance and through Kıyı, general characteristics of local magazines, which are the legacy of the Halkevleri organization. A chronological index of Kıyı was prepared and through this the numerical analysis and contents of literary genres were assessed; people with influence in keeping the magazine going were presented and the contributions of Kıyı to our literature were determined. This thesis study consists of five sections. After the initial introduction section, a monography examination of the Kıyı magazine was done in the second section. Third section examines the contents of the magazine, while section four gives a chronological index of the Kıyı magazine. The final section is the conclusion of the study. The first section covers the purpose, importance, scope and method of the study, gives the explanations related to the study, goes over the sources regarding magazines in Turkish literature, presents local magazines and studies regarding these and points out the importance of Kıyı in this context. Second section provides information about the publication history, layout characteristics and the writing team of the Kıyı magazine. It also includes reviews of the Kıyı magazine. The third section groups the writings in the Kıyı magazine according to genre. The main areas covered are the number of writings over time for each genre, the authors with the most writings for each genre and the major subjects. Section four includes the chronological index of Kıyı magazine over its four periods starting from the first period’s beginning at October 1st, 1961. The fifth and final section, conclusion, discusses the place of Kıyı in the context of Turkish literature based on the information gathered.

Aile işletmeleri başarılı bir şekilde kurulduktan sonra, çoğu kurucu- girişimcinin girişimci kişiliğini kaybettiği görülür. Bu sebeple bir sonraki nesil de işletmeyi yerleşik geleneklere ve temel değerlere uygun olarak yönetir. Kurulu ve olgun işletmeler için iç girişimcilik kavramı yenilenme, esneklik ve değişime ayak uydurmalarını sağlayıp daha fazla büyümelerine olanak verecek bir yol olarak görülür. Bu sebeple iç girişimcilik kavramı, aile işletmelerinin çevrelerindeki fırsatları değerlendirip piyasadaki varlıklarını devam ettirebilmeleri açısından büyük bir önem taşımaktadır. Bu çalışma kapsamında Trabzon'da faaliyet gösteren aile işletmelerinin kültür tipleri ve iç girişimcilik düzeyleri belirlenip, işletmelerin kültür tipleri ile iç girişimcilik düzeyleri arasında bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Bu çalışma, çalışmanın amacına uygun olarak nicel araştırma yöntemi ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Elde edilen verilerin incelenmesi için korelasyon ve regresyon analizlerinden faydalanılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, zıt eğilimler içerisinde olan kültür tipleri iç girişimcilik eğilimi göstermiştir. Diğer bir ifade ile araştırma örnekleminde yer alan aile işletmeleri, kültür tipleri farklılık göstermesine rağmen iç girişimcilik eğilimi içerisinde çıkmışlardır. After having established their family businesses successfully, most of the founder entrepreneurs, generally appear to fail to maintain their entrepreneurial identity (business acumen, personality, and traits). They seem to falter, wane and lose it eventually. For this reason, the next generations too subsequently manage the business in conformity with the established and inherited organizational traditions, customs and basic values. For well- established and mature enterprises, intrapreneurship concept is regarded as a way of providing renewal and innovation, flexibility, and adaptation to changes (in the broader and fast changing consumer world, preferences and fashion), and thus enabling further growth, development and expansion. For this reason, intrapreneurship concept carries a great deal of importance and weight in terms of helping family businesses to seize on the opportunities available in the surrounding business and commercial environment, in terms of enabling them to continue to maintain their presence/ existence in the market place.Within the scope of this study, the cultural types and intrapreneurial levels of family enterprises operating in Trabzon urban area have been identified, and investigations have been carried out to ascertain if there is a close relationship between the two aspects of the firms (between their cultural types and intrapreneurial levels of the enterprises). This study, has been conducted by the use of 'quantitative' method of investigation, in pursuant of its purposes, and relevant to its broader aims. As a means of data collection (gathering) direct survey of a representative large group of identified firms has been conducted to determine their internal structures and characteristics. For the examination of the data/information obtained, extensive use of 'correlation and regression analysis' has been made. According to the findings and conclusions of this study, a positive relation has been identified to exist between organizational culture and intrapreneurial aptitude (tendency, leaning, disposition, propensity); and some of business cultural types have demonstrated intrapreneurial tendencies at certain levels. In other words, variety of family businesses situated within our research domain, despite showing marked diversity and differences (dissimilarities) in their organizational cultural types, demonstrated a fair degree of intrapreneurial aptitude and inclination, (leanings). 121

XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti, siyasi, iktisadi ve sosyal sorunlarla karşılaşmış ve bunların sonucunda birtakım değişimler yaşamıştır. Uzun savaş dönemleri ve merkezi otoritenin zayıflaması, XVII. yüzyılda Anadolu'nun birçok yerinde asayiş problemlerine neden olmuştur. Bu tez çalışması üç ana bölümden oluşturulmuştur. Birinci bölümde Osmanlı hukuku ele alınmış ve özellikle ceza hukuku üzerinde durulmuştur. Tezin ikinci bölümünde XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin genel durumundan ve sorunlarından bahsedilmiştir. Bu bölümde Osmanlı Devleti'nin genel sorunlarından başka, 1692-1700 yılları arasında Trabzon'da meydana gelen asayiş sorunları ele alınmıştır. Trabzon'daki asayiş sorunlarına yaklaşımı olarak değerlendirilen, asayiş sorunları ile ilgili (eşkıyalık faaliyetlerinde bulunan, kanunsuz vergi talep eden yöneticiler ve merkeze yapılan şikâyetler neticesinde merkezden gelen cevaplar gibi) hükümler, incelenen dönem içerisinde ele alınmıştır. Ayrıca merkezden gönderilen asayiş sorunlarıyla ilgili hükümlerin muhtevaları üzerinden genel değerlendirmeler yapılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise çalışmanın ana kaynağı olan şer'iyye sicillerinden hareketle mahkeme kayıtlarına yansıyan, cinayet, darp/yaralama, hırsızlık ve tecavüz-zina gibi kişiler arasında yaşanan anlaşmazlıklar ve suçlar ile yerel yöneticiler ile reaya arasında yaşanan sorunlarla ilgili kayıtlar incelenmiştir. Böylece asayiş problemleri dâhilinde daha çok değerlendirilen eşkıyalık faaliyetlerinin yanında toplumda asayişsizliğe sebep olan tüm suçlarla ilgili kayıtlar tez içerisinde yerini almıştır. Asayiş sorunlarını içeren mahkeme kayıtlarından yararlanarak hangi suçların daha çok işlendiği değerlendirilmiştir. 1692-1700 yıllarında Trabzon'da yaşanan asayiş sorunları tespit edilmiş ve elde edilen sayısal verilerle bu sorunların şer'iyye sicillerindeki sayısı, yıllara göre dağılımı ve mahalle, kaza ve nahiyelerdeki yoğunluğu tablo ve grafiklerle belirtilmiştir. In the 17th century, the Ottoman Empire faced political, financial and social problems and after went through some changes. Long war periods and weakening of central authority caused security problems in many parts of Anatolia in the 17th century. The present thesis study is comprised of three chapters. In the first chapter, Ottoman law handled and especially criminal law is emphasized. In the second chapter of the thesis, is adverted general problems and situation of the Ottoman Empire in the 17th century. In this chapter, In addition to the general problems of the Ottoman Empire in the 17th century, the security problems that occurred in Trabzon between 1692-1700 years are handled. records related to security problems (like local managers who were involved in banditry, those who asked for illegal taxes and the replies from the centre as a result of the complaints sent to the centre), which are regarded as the approach of the state to the security problems, are handled within the examined period. In addition, general evaluations are made from the contents of decrees related to the security problems sent from the centre. In the third and final chapter, Using court records, the main source of the study, records of interpersonal disagreement and problems and crimes like murder, assault/wounding, theft and rape/adultery as well as problems between the local managers and the people are investigated. Thus, in addition to the banditry activities that are evaluated more often within security problems, records of all crimes that cause security problems in society exist in the study. By making use of court records including security problems, the study evaluates which crimes were committed more frequently in courts. The security problems that occurred in Trabzon between the years of 1692 and 1700 are identified and, by using the numerical data obtained, the number of such problems in court records, the distribution of those problems in years and their density in the parish, districts and townships are indicated with tables and graphs. 145

Muhasebecilik mesleği, gerek ekonomik gerekse etik yaklaşım açısından oldukçaönemli bir yere sahiptir. Her meslekte olduğu gibi değer yargılarında çelişkiye düşme,kurallara uymama ve kararlarda anlaşamama gibi mesleki problemler görülmektedir. Busürecin doğru ve etkin işlemesi ancak etik ilke ve kurallar bütününü benimseyerekaşılabilmektedir. Diğer taraftan globalleşen dünyada rekabet eden bazı muhasebe meslekmensupları meslekte istenmeyen davranışlara yönelerek haksız rekabeti ortayaçıkarmaktadır.Tez çalışması konu itibariyle; muhasebecilik mesleğinin içeriği, mesleki etik algısıve haksız rekabet davranışını içermekte olup, ilgili mevzuatlarda haksız rekabete dairçalışmaları kapsamaktadır. Bu çalışma ile SMMM muhasebe meslek mensuplarınınmesleki etik algısının haksız rekabet davranışına olan etkisi ortaya konması amaçlanmıştır.Çalışmada mesleki etik algısı ve haksız rekabet davranışı konusuna yönelik Trabzon ilindebağımlı ve bağımsız faaliyet gösteren muhasebe meslek mensuplarına anket çalışmasıuygulanmıştır. Aralık 2018- Ocak 2019 tarihleri arasında 150 SMMM meslekmensuplarına yüz yüze anket yöntemi uygulanmıştır. Sonuçlar SPSS 23 Paket Programıkullanılarak analiz edilmiştir. Ankete verilen cevaplar doğrultusunda, mesleki etik algısınınhaksız rekabet duyarlılığı üzerinde pozitif yönlü etkisi olduğu ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Haksız Rekabet, Mesleki Etik Algısı, Muhasebe The accountancy profession has an undeniable importance for the country'seconomic development. Financial transactions are not only economic in nature, but alsorepresent a process that concerns stakeholders, society and the state. In the process ofaccounting, the interests of both stakeholders and the society should be taken into accountin the handling of financial events. The correct functioning of this process can be achievedby the compliance of the practices with accounting with the generally accepted rules andprinciples. In addition, the accountancy profession has a universal and critical position.The length of the working hours and the weight of the workload can affect the formation ofa number of undesirable situations in the profession and unfair competition arises.The thesis study includes the content of the accountancy profession, the currentcompetition in the profession and the unfair competition and the sections related to unfaircompetition relevant legislations and the previous studies. The aim of this study is topresent the current competition and unfair competition in the accounting profession withthe reasons and dimensions. The study took into account the nature of the files subject tounfair competition in the accountancy profession and applied surveys to apply to theprofessionals working in the province of Trabzon. The results were analyzed using SPSSPackage Program. In the light of the answers given to the questionnaire, it was concludedthat unfair competition exists partially; For example, there have been cases such asdemanding wages under the minimum wage tariff, renting a professional license andmaking a number of promises to get a job.Keywords: Unfair Competition, Perception of Professional Ethics, Accounting 82

Yerel basın ülkemizde; kamuoyunda, gazetecilik mesleğinin icra edildiği çevrelerde, siyasi ortamlarda ve kimi zaman da basına ilişkin akademik platformlarda, `Anadolu Basını`, `Mahalli Basın` ya da `Taşra Basını` olarak nitelendirilmektedir. Unutulmamalıdır ki Anadolu Basını, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda emek harcamış, ciddi mücadele içinde bulunmuş, büyük katkılar sağlamıştır. Trabzon yerel basını ve özellikle Halk gazetesi Cumhuriyet'in ilanından sonra toplumun her alanında yeniden inşası noktasında hatırı sayılır bir yerdedir.Halk gazetesi içinde, bölgedeki siyasi, adli, kültürel, edebi, ekonomik, sanatsal, milli birçok konuyu barındırmıştır. Halk gazetesinde Trabzon halkı kendi sorunlarını, gelişmelerini, sesini, yüzünü görmektedir. Temennilerini ve hedeflerini Halk gazetesi vasıtasıyla hem yerel halka hem de yetkili makamlara ulaştırmaktadır. Dönemin sosyal ve kültürel yaşamını adeta ayna gibi yansıtan Halk gazetesi, Trabzon'unun 1933-1963 yıllarının çalışıldığı eserimizin ana kaynağını oluşturmaktadır. Local press is given various names such as `Anatolian Press`, Regional Press` or `Provincial Press` in public, as well as in journalistic, political and related academic circles of our country. It should be noted that Anatolian Press have labored over the foundation of Turkish Republic, struggle for it and made a significant contribution for this purpose. Local Press of Trabzon, especially Halk Gazetesi (People's Journal) have had distinguished role in reconstructing the society in all respects after the proclamation of the republic. Halk Gazetesi has covered political, cultural, literary, economical, artistic and national issues related to region. The people of Trabzon run across their own issues, developments, voice and face in the journal. They convey their wishes and objectives to local community as well as to authorities by means of the journal. Reflecting the social and cultural life of the period like a mirror, Halk Gazetesi is the main source of our study where we describe the years between 1933 and 1963 in Trabzon. 101

Coğrafî keşiflerin dünyaya kazandırdığı unsurlardan bazıları da patates, tütün, mısır gibi yeni tarım ürünleridir. Bu ürünler başta Avrupa coğrafyası olmak üzere yayıldıkları yerlerde sosyal, ekonomik yaşamı derinden etkilemiştir. XVI. Yüzyılda Osmanlı Devleti'ne girdiği anlaşılan Amerikan kaynaklı bitkilerden biri de mısırdır. Gerek Anadolu'ya geliş güzergâhı, gerekse ilk kez hangi tarihte ekiminin başladığı konularında muhtelif görüşler olmasının yanı sıra, darı ile aynı familyaya ait olduğu için mısırın bir Amerikan bitkisi olmayıp, Osmanlı sınırları içerisinde keşiflerden daha önce de yetiştirildiği iddiaları tartışma konusu olmaktadır. Osmanlı Devleti'nde kalmik, kalambek, kokoroz ve lazut gibi isimlendirmeleri bulunan mısırın, ancak XVIII. yüzyılda ekimi yaygınlaşarak ticarî bir meta haline geldiği anlaşılmaktadır. XIX. yüzyıla gelindiğinde iklimi buğday gibi tahıllar yetiştirmeye elverişli olmayan Trabzon Vilayeti'nin başlıca mahsulü haline gelmiştir. Ancak mısır tarımı başlarda bu bölgede ticari bir boyutta olmayıp, halkın kendi iaşesini temin etmeye yönelik seviyede kaldığı görülmektedir. Arazisinin uyumlu olması nedeniyle başta Çarşamba Kazası olmak üzere, Canik Sancağı'nda bol miktarda yetiştirilen mısır, bölgenin ihracatında yer tutmaya başlamıştır. Ayrıca savaş döneminde, ordu iaşesinin temininde önemli bir yere sahip olmuştur. Bu tezde, Karadeniz Bölgesi'nin önemli bir ürünü haline gelen, kültüründe ve folklorunda önemli bir yer tutan mısırın, ekiminin yaygınlaşması, ziraatı, ticareti, halkın iaşesindeki yeri, doğal felaketler, savaş ve kıtlık yıllarında bölge için oynadığı role değinilecektir. The introduction of geographical discoveries before the unique ones are new agricultural products such as potatoes, tobacco and corn. In these products they spread to the European geography, has affected the social, economic life deeply. XVI. One of the American corn plants thought to have entered the Ottoman Empire in the 16th century is corn. If we need to discuss various issues regarding both the developing of Anatolia and the date of cultivation for the first time, the next line was to discover an Ottoman plant belonging to the same family as millet. The corn of the Ottoman Empire, which has names such as kalmic, kalambek, kokoroz and lazut, can only be found in the XVIII. Century, cultivation became a commercial commodity. XIX. century, the climate is not suitable for growing cereals such as wheat has become the crop of the province of Trabzon. However, maize farming initially aims to guarantee the people's own food in the menu on a commercial scale at this price. Having a Çarşamba Kaza's where the land should be compatible, corn grown in abundance in Canik Sanjak started to take place in port exports. Moreover, the wartime period had an important place in the provision of army subsistence. In this thesis, the widespread cultivation of corn, which is an important product of the Black Sea Region, which has an important place in its culture and folklore, can play the role of the members of the region during the years of natural disasters, war and famine. 133

Günümüzde vergilendirme işlemlerinde beklenen başarıya ulaşmak için mükelleflerle birliktehareket edilmesi ve mükelleflerin vergiye uyum düzeylerinin yükseltilmesi gerekliliğinin farkınavaran idareler, vergilendirmeye ilişkin işlemlerde mükelleflerin beklentilerine de dikkat ederekmükellef odaklı yaklaşıma geçmişlerdir. Mükellef haklarının ön plana çıkarılmasıyla;vergilendirmeye ilişkin işlemlere mükellef gözünden bakabilmek ve mükelleflerin idareye güveninisağlamak amaçlanmıştır. Ancak hedeflenen amaca ulaşmak için idarelerin tek başına çabası yeterliolmamaktadır. Asıl önemli olanın kendi hakları konusunda mükelleflerin bilinç düzeyleridir. Budoğrultuda, tez çalışmamızda mükelleflerin haklarını ne derece bildiğini ölçmek amaçlanmaktadır.Bu amaçla mükellef hakkı ile ilgili kavramlar açıklanıp sınıfsal ayrımı yapıldıktan sonra VergiUsul Kanunu'ndan kaynaklanan mükellef haklarının mükellefler tarafından ne derece bilindiğiniölçmek için Trabzon Merkez İlçe'ye kayıtlı 253 mükellefe anket uygulaması yapılmıştır. Ayrıcamükellef hakları konusunda muhasebecilerin yeri ve önemine değinilmiştir.Çalışmamızda, mükelleflerin Vergi Usul Kanunundan kaynaklanan hakları konusunda bilinçdüzeylerinin belli bir seviyede olduğu, ancak istenilen düzeyde olmadığı tespit edilmiştir. Buyüzden mükelleflerin hakları konusundaki bilinç düzeylerinin artırılması için çalışmalar yapılmalıve Vergi Usul Kanununda dağınık bir şekilde bulunan mükellef hakları ayrı bir başlık altındadüzenlenmelidir. Çünkü küreselleşen dünyada mükellef hakları, vergi idarelerinin etkinliğiniarttırmak için önemli bir mevzuudur. Kamu finansman gelirleri içinde önemli bir yer tutan vergigelirlerinin yüksek olması, mükelleflerin vergi bilinçleriyle, dolayısıyla hakları ile doğruorantılıdır. Vergi bilincine sahip ve haklarını bilen mükellefler yükümlülüklerini zamanında yerinegetirerek vergi gelirlerini olumlu yönde etkilerken, bu bilinçte olmayan ve haklarını bilmeyenmükellefler ise vergi kaçakçılığına veya vergi ziya-ına sebep olarak vergi gelirlerini olumsuz yöndeetkilemektedir.Anahtar Kelimeler: Mükellef, Mükellef Hakları, Vergi Bilinci, Mükellef Haklarının Farkındalığı Nowadays, the administrations, which realize the necessity of acting together with taxpayersto achieve the expected success in the taxation process and increasing the level of tax complianceof taxpayers, have begun to the taxpayer oriented approach by paying attention to the expectationsof the taxpayers in taxation transactions. With the promulgation of taxpayer rights; it is aimed to beable to look at the taxation transactions through the eyes of the taxpayer and to provide the trust ofthe taxpayers to the administration. However, in order to reach the targeted aim, the effort of theadministration alone is not enough. The level of consciousness of the taxpayers about their rightsis more important than the effort of the administration. In this direction, it is aimed to measure theextent to which taxpayers know their rights. For this purpose, after explaining the concepts relatedto the taxpayers' rights and class separation, the surveys were applied to 253 taxpayers registered inTrabzon Central District to determine the extent to which taxpayers' rights arising from the TaxProcedures Law are known by taxpayers. Also, the place and importance of accountants abouttaxpayers' rights have been mentioned.In our study, it was determined that the level of awareness of the taxpayers regarding therights arising from the Tax Procedure Law was at a certain level, but not at the desired level.Therefore, efforts should be made to increase the level of awareness of taxpayers rights andtaxpayers rights which are scattered in the Tax Procedure Law should be regulated under a separateheading. Because taxpayers' rights are an important issue to increase the effectiveness of taxadministrations in the globalized world. The high tax revenues that have a significant share inpublic revenues are directly proportional to the tax consciousness of taxpayers and hence theirrights. Taxpayers who have tax awareness and who know their rights make a positive contributionto tax revenues by paying their taxes on time, while taxpayers who do not have tax awareness andwho do not know their rights have a negative effect on tax revenues by causing tax evasion or taxloss.Keywords: Taxpayer, Taxpayers' Rights, Tax Consciousness, Awareness of Taxpayer Rights 116

XII. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren Bizans İmparatorluğu'na karşı Anadolu'da önemli bir ilerleme sağlayan Türkler aynı zamanda Doğu Karadeniz Bölgesine de fetihlerde bulunmuştur. Bizans İmparatorluğu tarafından tayin edilen güçlü taşra aristokratlarının idaresindeki bu bölge Türklerin akınlarına karşı ciddi bir şekilde savunulmuştur. Ancak 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra Bizans İmparatorluğu'nun kuzeydoğusundaki toprakları ile bağlantısı kesilmiş ve Bizans buradaki kontrolünü kaybetmiştir. Türklerin Anadolu içlerine kadar yayılmasıyla birlikte Bizans İmparatorluğu kendisine uzak ve sınırı olmayan bazı bölgelerde Dukalık oluşturmuştur. Bu dukalıkların yönetimine de o bölgenin güçlü taşra aristokratlarını getirmiştir. Bu durumun en güzel örneklerinden bir tanesi Gabras ailesidir. Gabras ailesi daha önceden de merkezi Trabzon olan eski Khaldia themasının yöneticiliğini yapmıştı. Bu defa Trabzon Dukalığı'nın başına getirilen Gabras ailesi burada Bizans'ın siyasi karmaşasından yararlanarak yarı-bağımsız bir yönetim uygulamıştır. Başlangıçta Bizans'a karşı asi ve isyankâr olan Gabras ailesi zamanla gücünü yitirmiş ve Bizans İmparatorluğu'nun himayesine girmiştir. Gabras ailesi ayrıca Türkler, özellikle de Danişmendliler ile Bizans'a karşı ittifak yapmıştır. Gabraslar hem askeri hem de devlet idaresindeki yetenekleri bakımından Selçukluların da dikkatini çekmiş, hatta bazı Gabras ailesi üyeleri Selçuklu hizmetinde bulunmuştur. Starting from the first quarter of the XII century onwards, Turks made significant progress in Anatolia against the Byzantine Empire and also conquered the Eastern Black Sea region. This region, governed by the strong provincial aristocrats appointed by the Byzantine Empire, was seriously advocated against the invasions of the Turks. However, after the Battle of Manzikert in 1071, the Byzantine Empire was disconnected from its territory in the northeast and the Byzantine Empire lost control there.With the spread of the Turks to Anatolia, the Byzantine Empire formed a Duchy in some regions with and without borders. The administration of the Duchates also brought the strong provincial aristocrats of that region. One of the best examples of this situation is the Gabras Family. The Gabras Family had previously been the head of the ancient Theme of Chaldia, the center of Trabzon. This time, the Gabras family, who became the head of the Duke of Trabzon, applied a semi-independent management by taking advantage of the Byzantine political complexity. The Gabras family, which was rebellious and insubordinate against Byzantium at the beginning, lost its power and became under the patronage of the Byzantine Empire. The Gabras family also made an alliance with the Turks, especially the Danishmends, against Byzantium. The Gabras have attracted the attention of the Seljuks both in military and state administration, and some members of the Gabras family were found in the service of Seljuk. 69

Bu çalışmanın amacı Katılım Bankası müşterileri olan küçük esnafların ve Katılım Bankası müşterisi olmayan küçük esnafların Katılım Bankası algılarını ölçmeye yöneliktir. Veriler anketler aracılığı ile toplanmıştır. Anketler Trabzon ve Erzurum illerinde 2018 yılı Nisan –Temmuz aylarını kapsayacak şekilde dört ay içerisinde yapılmıştır. Verileri işlemek amacıyla Tanımlayıcı İstatistlikler, Mann Whitney U Testi ve Kruskall Wall H testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda gerek Katılım Bankası müşterisi olan esnaflar gerekse Katılım Bankası müşterisi olmayan küçük esnaflar Katılım Bankalarının faizsiz bankacılık faaliyetlerini gerçekleştirdiklerine yönelik şüpheleri olduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca Katılım bankalarına yatırılan mevduatın 100.000 TL'lik kısmının TMSF garantisi kapsamına alınması ve Kamuya ait Katılım bankalarının açılmasının her iki katılımcı grup tarafından olumlu karşılanmış ve Katılım Bankalarına olan güvenin artmasını sağlamıştır. Ayrıca Katılım bankaları ile çalışan ve çalışmayan esnaf gruplarının Katılım Bankalarının yeteri kadar tanıtımının yapılmadığı konusunda hem fikir oldukları gözlenmiştir. Katılım bankası müşterisi olan ve olmayan esnafların tüm sorulara vermiş oldukları cevaplar açısından demografik değişkenler bakımından farklılıklar olduğu bu çalışma aracılığıyla elde edilen bir diğer sonuçtur. The purpose of this study is to measure the perceptions of the small shopkeepers for Participation Bank, who are customers of the Participation Bank and small shopkeepers who are not customers of the Participation Bank. Data were collected through questionnaires. The surveys were carried out in Trabzon and Erzurum in the four months involving April-July of 2018. Descriptive statistics Mann Whitney U Test and Kruskall Wall H test were used to process the data. Both small shopkeepers who are Participation Bank customers and who are not customers of Participation Bank stated that they have doubts if Participation Banks are performing interest-free banking activities. In addition, to be guaranteed the 100.000 TL deposit of the deposits deposited in the Participation Banks by the TMSF and and the being opened of Participation Banks by the state were welcomed by both participants and provided increase confidence in Participation Banks. In addition, it was observed that the groups of tradesmen working with and not working with Participation banks have agreed that Participation Banks are not sufficiently introduced. Another result of this study is that there are differences in terms of demographic variables in terms of answers given to all questions by tradesmen and participants. 146

Çepniler, Oğuzların yirmi dört boyundan biridir. Araştırma sahası içinde (Beşikdüzü, Şalpazarı, Eynesil, Görele) bugün var olan Çepnilerde Eski Türk inanışlarının izlerinin neler olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylece Anadolu'ya gelen Türklerin başka bir dinin tesiri altına girmiş olmalarına rağmen Eski Türk inanış ve uygulamalarını devam ettirdiklerini göstermek amaçlanmıştır. Bunu yaparken yörede mülakat ve doğal gözlem yöntemi uygulanarak pek çok derleme faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Toplanan halk inançları içerisinde, geçmişle bağlantısı kurulan inanışlar ayrı olarak ele alınmıştır. Çepnilerin Anadolu'ya gelmelerine ve başka bir dinin tesiri altına girmelerine rağmen Eski Türk inanış ve uygulamalarının izlerini taşıyan pek çok inanca ve ritüele sahip oldukları görülmüştür. Bunların bir kısmı İslamiyet'in etkisiyle değişerek dönüşmüş, bir kısmı ise asli fonksiyonunu sürdürmüştür.Yörede Tek Tanrı inancının yanında yardımcı ve koruyu iyelere, kara iyelere, yer-sub, ev- ocak iyelerine inanılmaktadır. Ata-arvak ruhlarının yaşayan kişiler üzerindeki tasarruflarının devam ettiği düşünülmektedir. Ayrıca bölgede kemençeli âşıkların varlığı ve bunların sosyal hayatta aktif olarak kullanılması mevcuttur. Doğumdan ölüme kadar geçen süreçte, düğünlerden cenazelere, baharın gelişiyle mart ve kalandar bozması uygulamalarından, Hıdırellez ve mayıs yedisine kadar pek çok törende yardımcı ve koruyucu iyelerin yanında kara iyelere de cansız kurban örneği olan saçılar yapılmaktadır. Mayıs yedisinin, Orta Asya'da aynı zaman diliminde ve bugünkü şekliyle kutlandığı tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: mayıs yedisi, mart bozması, yardımcı ve koruyucu iyeler, ata-arvak ruhları. Chepnies is one of twenty-four Oguz tribes. In this work it is tried to determine what the traces of ancient Turkic beliefs are among Chepnies that presently live in the research field (Beşikdüzü, Şalpazarı, Eynesil, Görele). It has been aimed to show that the Turks coming to Anatolia though entered under the influence of another religion, have continued the former Turkic beliefs and practices. Many compilation activities were carried out by applying in the region the methods of interviewing and natural observation. Among the folk beliefs those that have been associated with the past were considered separately. It has been observed that Chepnies have many beliefs and rituals that carry traces of ancient Turkic beliefs and practices even though they entered under the influence of another religion when they had come to Anatolia. Some of these beliefs and rituals changed and transformed under the influence of Islam, while some others maintained their original functioning.In the region alongside the Monotheistic belief the assisting and guardian spirits, black spirits, spirits of land, water, house and family are still believed. It is thought that protecting-ancestor spirits have still influence over the living people. Furthermore there are still minstrels with kemancha living and playing an active role in the social life of the region. In the course from birth to death, from weddings to funerals, from practices of 'kalandar' (a month between January 14 and February 13) and 'Mart Bozması' (March Breaking) to ceremonies in the seventh of May and 'Hıdırellez', many possessions are offered to assisting and protecting spirits and dark spirits as samples of non-living sacrifices. It is confirmed that the Seventh of May is being celebrated in the region in the same time period and in the same pattern as in the Central Asia.Key Words: the Seventh of May, March Breaking, assisting and guardian spirits, protecting-ancestor spirits. 101

Sultan I. Selim'in 1505-1506'da vefat eden annesi adına 1515'te tesis ettiği Gülbahar Hatun Vakfı, Trabzon Eyaleti'ne sağladığı iktisadi, içtimai, dini, ilmi, beledi ve ticari katkılar açısından oldukça önemlidir. Toplam dört bölümden oluşan çalışmamızda, bir hanım sultan vakfının yaklaşık 300 yıllık dönemi bütün yönleriyle ele alınmaya çalışılmıştır.Birinci bölümde Trabzon'un fetih sonrasındaki idari yapısı anlatıldıktan sonra Gülbahar Hatun hakkında bilgiler sunularak vakfın kurucusu olan Yavuz Sultan Selim'in şehzadeliği ve hükümdarlığı genel hatlarıyla anlatılmaya çalışılmış ve vakfa ait yapılar incelenmiştir. İkinci bölümde vakfın işleyişi anlatılırken tarihi süreç içerisinde Osmanlı'da vakıfların denetimi ve yönetimine atıfta bulunulmuştur. Edinilen bilgilerden yol çıkarak Gülbahar Hatun Vakfı'nın başlangıçta Şeyhülislam Nezareti'ne bağlı olduğu anlaşılmıştır. 1586'da Evkaf-ı Haremeyn Nezareti kurulunca buraya bağlanmış ve tamamı Dârüssaâde Ağalarından oluşan Haremeyn-i Şerifeyn Nazırları tarafından denetlenmeye başlamıştır. Bu durum 1826'da Evkaf-ı Hümayun Nezareti kurulana kadar bu şekilde devam edecektir. Genel işleyiş hakkında verilen bilgilerin ardından başta denetimi elinde bulunduran nazırlar ve yönetimden sorumlu mütevelliler olmak üzere vakıf bünyesinde görev yapan kişiler tablolar halinde sunulmuştur. Üçüncü bölümde vakfın ekonomik yapısı gelirler ve giderler olarak iki ana kısımda incelenerek ve gelir-gider dengesi ortaya çıkartılmıştır. Dördüncü bölümde ise vakıf kurumlarında meydana gelen bazı problemler hakkında fikir sahibi olmak adına yapılan bilgilendirmenin ardından Gülbahar Hatun Vakfı'nın yönetiminde karşılaşılan problemler ayrı başlıklar altında ele alınmıştır. Ele alınan müstakil bölümler haricinde günümüzde mevcut olmayan vakfiyede yer alması muhtemel şartların ve vakfın coğrafi dağılımının tespiti ele alınan genel konulardandır. The Waqf of Gülbahar Hatun, established in 1515 by Sultan I. Selim in the name of his deceased mother in 1505-1506, is very important in terms of economic, social, religious, scientific, municipal and commercial contributions provided with the province of Trabzon. In our four-part work, the period of approximately 300 years of a lady sultan waqf has been handled in all its aspects.In the first part, after describing the administrative structure of Trabzon after the conquest some information about Gülbahar Hatun has been presented and the sultanate of Yavuz Sultan Selim, the founder of the foundation, was tried to be explained with general lines and the structures belonging to the waqf were examined. In the second part, while the waqf function is described in the historical process in the Ottoman Empire, reference to the supervision and management of waqfs was made. From the information gained, it was understood that Gülbahar Hatun's Waqf was originally affiliated to the Şeyhülislam ministry. In 1586, the Evkaf-ı Haremeyn ministry was connected here and started to be controlled by the ministers of Harameyn-i Sharifeyn, all of which consist of Dârüssaâde Ağa's. This situation will continue in this way until the establishment of the Evkaf-i Hümayun ministry in 1826. Following the information given about the general operation, especially the minister responsible for the audit and the trustees responsible for the management of the people who work at waqf are presented in tables. In the third chapter, the economic structure of the waqf was examined in two main sections as incomes and expenses, and income-expense balance was revealed. In the fourth section, the problems encountered in the management of Gülbahar Hatun's Waqf were discussed under separate titles, following a superficial explanation made in order to have an idea about some problems that occurred in waqf institutions.Except for the individual sections that are discussed, the general conclusions are the probable conditions to take place in the waqf not existing today and the determination of the geographical distribution of the waqf. 227

Toplumsallaşma süreci olarak kabul edilen gençlik dönemi, daha çok kentsel mekânda görünür olan toplumsal bir olgudur. Kent, gençlik araştırmaları içerisinde önemli bir araştırma nesnesi olarak belirmektedir. Günümüzde Türkiye'de gençlik alanında yapılan araştırmaların sayısı önemli ölçüde artmış olmasına rağmen, gençliğin metropol dışı mekânla olan ilişkisine değinen çok az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma literatürdeki söz konusu boşluğu doldurmayı hedeflemektedir. Çalışma, özelde gençlerin Trabzon kenti deneyimine odaklanmakta; kendisini Trabzonlu hisseden ve uzun yıllar Trabzon'da yaşayan gençlerin toplumsallaşma mekânının onlara nasıl bir gençlik deneyimi sunduğu ve benlik inşalarını nasıl şekillendirdiği ile mekânın gençler tarafından aidiyet unsuru olarak nasıl inşa edildiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır.Anket, derinlemesine mülakat (yarı yapılandırılmış) ve doküman inceleme gibi çok farklı bilimsel araştırma tekniklerinden faydalanılan bu çalışmada, birbirini destekleyen bulgular elde edilmiştir. Anket çalışması 15-24 yaş arasındaki 395, yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakatlar ise 15-28 yaş arasındaki 38 gençle gerçekleştirilmiştir. Cevaplanan anket formları SPSS programına girilmiş ve analiz kısmında tanımlayıcı istatistiklerden faydalanılmıştır. Derinlemesine mülakatlardan elde edilen veriler betimsel ve sistematik analiz tekniği ile yorumlanmıştır. Son olarak, gençler tarafından sosyal medya kanalları aracılığıyla paylaşılan video, fotoğraf ve yorumlar da dokümanlaştırılarak analize dâhil edilmiştir.Çalışmanın sonucunda, Trabzon'u deneyimleyen gençlerin, farklı yaşam tarzlarına, zevklere, cinsiyete, toplumsal ve ekonomik statülere ve kültürlere sahip olmalarından ötürü, gençliği `öteki gençlik` ile birlikte farklı şekillerde tanımladıkları ve deneyimledikleri görülmektedir. Gençlerin etrafında güvenli duvarlar ören ve bir aidiyet mekânına dönüşen Trabzon, aynı zamanda gençlerin özgürlüğünü kısıtlayıcı bir toplumsallık inşa etmektedir. Bununla birlikte, milliyetçi, muhafazakâr ve geleneksel özellikler sergileyen Trabzon, gençlerin kimliklerini daha çok bu unsurlar üzerinden kurmalarına ve farklılıklara karşı sınırlı hoşgörü göstermelerine neden olmaktadır. Kentin coğrafi ve kültürel özellikleri ile birlikte bu çocukluk mekânında biriktirilen anılar, yakın ilişkiler, alışkanlıklar, mekâna ilişkin üretilen mitsel anlatılar, gençleri kamusal alana hazırlayan mahalle ve Trabzonspor'un kente olan aidiyeti pekiştirdiği görülmektedir. Youth, accepted as a socialization process, is a social phenomenon that is more visible in urban space. The city appears as an important research object within youth studies. However, there are a few studies focussing on the relationship between youth and place/lived space, in despite of significantly increased number of research in the field of youth in Turkey. This study aims to fill this gap in the literature. This study focuses specifically on the experience of young people in the city of Trabzon; the purpose is to analyze how a socialization space provides to ` Trabzonlu` young people a youth experience, shapes their self-construction and also how the place is constructed as an element of belonging by young people.In this study, it was utilized a variety of scientific research techniques such as questionnaires, in-depth interviews (semi-structured) and document review and obtained the findings supporting each others. The survey was conducted with 395 participants aged 15-24 years and in-depth interviews with 38 young people aged 15-28 years. Answered questionnaires were entered into the SPSS program and descriptive statistics were used for data analysis. The data obtained from in-depth interviews were interpreted with descriptive and systematic analysis technique. Finally, videos, photos and comments shared by young people through social media channels have also been documented and included in the analysis.As a result of the study, young people living in Trabzon have divergently described and experienced the youth with `the other youth` because of their different lifestyles, taste, sex, social and economic status and culture. Trabzon, which has built secure walls around young people and become a place of belonging, has built also a sociality that restricts the freedom of young people. In addition to this, because of the nationalist, conservative and traditional characteristics of the city, Trabzon, young people establish their identities more often through these elements and show limited tolerance to the groups of difference. It is seen that geographical, cultural characteristics of the city, memories accumulated in this childhood place, close relationships, habits, the reproduced mythical narratives about place/lived space, the neighborhood that prepares young people for the public sphere and Trabzonspor also strengthened the city belonging. 290

`Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti Bağlamında Kadının Yoksulluğu: Trabzon İli Örneği` isimli bu çalışma, yoksulluk içinde olup temel ihtiyaçlarını karşılayamayan ve yaşamlarını en düşük seviyede dahi sürdürmekte güçlük çeken kadın ve ailelere yönelik yapılmıştır. Çalışmada bu kadın ve ailelerin çocuklarının, aile yanında bakımına imkan sağlanması amacıyla kaynakların yeterliliği ölçüsünde yapılan ekonomik destek hizmeti ile ailelere yapılacak psiko-sosyal destek hizmeti bağlamında kadının yoksulluğunu inceleyerek, bahsi geçen hizmetin olumlu yanlarının yanısıra yarattığı olumsuz yanlarının da neler olabileceğinin araştırılması amaçlanmıştır.İlgili çalışmanın uygulama aşamasında, Trabzon İlinde ikamet eden ve Trabzon Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bağlı Ortahisar Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğünden, Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) hizmeti alan 100 (yüz) kadın müracaatçıya anket uygulanmış olup elde edilen veriler SPSS paket programına girilerek yorumlama, karşılaştırma ve değerlendirme yapılmıştır. Elde edilen veriler ışığında, Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetinin fayda sahipleri üzerindeki olumlu ve olumsuz yönleri sosyolojik bir perspektifte analiz edilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Yoksulluk, Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti, Kadının Yoksulluğu This work, entitled `Poverty of Women in the Context of Social and Economic Support Services: Trabzon Province example,` was directed towards women and families who are in poverty and unable to meet their basic needs and who have difficulties in maintaining their lives even at the lowest level. It is aimed to investigate the poverty of women in the context of psychological and social support services to be provided to their families and to find out what the positive aspects of the service can be, as well as the negative aspects of the service that these women and their children can provide.A questionnaire was applied to 100 (one hundred) female applicants living in Trabzon Province and receiving social and economic support (SED) service from Ortahisar Social Service Center Directorate of Trabzon Family and Social Policy Directorate Provincial Directorate. The obtained data were entered into SPSS package program and interpreted , comparison and evaluation. In the light of the obtained data, the positive and negative aspects of the Social and Economic Support Service on beneficiaries have been tried to be analyzed in a sociological perspective.Keywords: Poverty, Social and Economic Support Services, Women's Poverty 137

Kadına yönelik şiddet yaygın bir toplumsal sorundur. Ancak bu sorun çok geç ele alınıp incelenmiştir. Batı toplumlarında 1970'li yılların başında araştırmaların konusu haline gelen kadına yönelik şiddet Türkiye' de ise 1980'li yılların sonunda akademik araştırmaların ve hukukun konusu haline gelmeye başlamıştır. Yine Türkiye'de ancak 1970'li yılların başında araştırmaların konusu haline gelen kadına yönelik şiddet Türkiye' de ise 1980'li yılların sonunda akademik araştırmaların ve hukukun konusu haline gelmeye başlamıştır. Yine Türkiye'de ancak 1990'lı yıllardan itibaren sorunun anlaşılması ve çözümüne yönelik kurumsallaşmalar başlamıştır.Kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri ve Kadın Konukevleri önemli rol üstlenmiş olup, kadının yönlendirilmesi; sosyal, psikolojik, ekonomik açıdan güçlendirilmesi, hukuki destek verilmesi ve hayatlarını yeniden kurmalarına yardımcı olmaya çalışan kurumlar olmaktır. Bu araştırmada da Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin ve Kadın Konukevlerinin şiddeti önlemedeki rolü tespit edilmeye çalışılmıştır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı 1 Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi ve 1 Kadın Konuk evinde anketler uygulanmış ve toplamda 60 tane kadın ile görüşülmüştür. Araştırma; anket uygulamasında mülakat tekniğinin olanaklarından da yararlanarak kadınlarla bire bir görüşme tapılmıştır. Veriler SPSS 24. paket programına girilerek yorumlama, karşılaştırma ve değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kadına yönelik şiddet, Kadın Konukevleri, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi. Violence against women is a widespread social problem. However, this problem has been considered too late. violence against women, which has become a subject of research in the early 1970s in Western societies in Turkey and has also started to become the subject of academic research at the end of the 1980 law. However, violence against women in Turkey, but which has become the subject of research in the early 1970s, Turkey was given the start and become the subject of academic research at the end of the 1980 law. Again, however, Turkey has begun studies in institutionalized for understanding the problems and solutions since the 1990s.Violence Prevention and Monitoring Centers and Women's Guest Houses have played an important role in combating violence against women. social, psychological, economical strengthening, providing legal support and helping to rebuild their lives.In this research, it was tried to determine the role of Violence Prevention and Monitoring Centers and Women Guest Houses in preventing violence. A total of 60 women were interviewed at the 1 Violence Prevention and Monitoring Center and 1 Woman Guest House under the Ministry of Family and Social Policies.Research; interviews were witnessed by women, taking advantage of the opportunities of the interview technique. The data were entered into the SPSS package program and interpreted, compared and evaluated.Keywords: Violence against women, Women's Guest House, Violence Prevention and Monitoring Center. 185

Bu çalışmada Trabzon Eyâleti'ne ait H.1244-1247 / M.1828-1831 tarihli ve 1960/146 No'lu Trabzon Şer῾ȋyye Sicili'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmada evvela Kadılık müessesesi, Şer'îyye Mahkemeleri ve sicilleri hakkında bilgi verilmiş, daha sonra da bu sicil defteri içindeki sicil belgeleri özetlenip, konularına göre bunların tasnifi ve genel değerlendirilmesi yapılmıştır. Son olarak da Transkripsiyon metnine yer verilmiştir.Üzerinde inceleme yaptığımız 1960/146 Numaralı Trabzon Şer῾ȋyye Sicili, Osmanlı Devleti'nin bir taşra idâre bölgesi olan Trabzon'un 19. yüzyılın ikinci çeyreğindeki adli, idarȋ, siyâsȋ, askerȋ, sosyal ve iktisâdȋ durumunun tesbiti açısından önemli bir kaynaktır. Bu sicil defterindeki idarȋ, askerȋ, iktisadȋ, sosyal, adlȋ konuları içeren belgeler sayesinde, bölgede cereyan eden siyasȋ olaylar, bölgedeki kaza, nahiye, köy, mahalle isimleri, yaşayan halkın gündelik hayatı, devlet görevlileri ve nikâh akidleri, kölelerin durumları, adlȋ vak῾âlar, tereke kayıtları, yiyecek, giyecek fiyatları, zirâȋ ürünlerin ihracının yasaklanması, devletin altın ve parada sabit fiyat uygulamaları, dış ülke tüccarlarının aldıkları ticârȋ imtiyazlar ve bunları temsil eden konsolosların durumları, çeşitli devlet vergilerinin toplanması, devlet me'mûrlarından görevini kötüye kullanan veya görevini ihmal edenlerin durumları ve halkla ilişkileri, camii, mescit ve menzilhânelerin durumları ve işleyişleri, Katolik Ermeni ve Ortodoks Rum din adamlarının sorunları, Asakîr-i Mansûre-i Muhammediye ordusunun masraflarının karşılanması, bölgede savaşan askerlerin kullandıkları silâh ve cephânelerin sayısal dökümü, savaş masraflarının karşılanması için toplanacak vergiler gibi konularda tespitler yapılmaya çalışılmıştır.Sicil defterinin hazırlandığı dönem, Sultan II. Mahmud'un saltanat dönemindeki,1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı ve Edirne Antlaşması'na rastlamaktadır. Bunun yanında bu dönemde Cezayir'in 1830'da Fransızlar tarafından işgali ve 1831'de Mısır Vâlisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın İsyanı başlamıştır. In our work, the transcription and evaluation of the Trabzon Shar'iyyah Record, belonging to the Trabzon State, dated H.1244-1247 / M.1828-1831 and numbered 1960/146 were made. At the beginning of the study, some information was given about the institution of Kadi, the Shar'iyyah Courts and their registers, then the registry documents in this registry were summarized and classified and generalized according to the topics. The text of the transcription was also included.The Trabzon Shar'iyyah Record numbered 1960/146 that we examined is an important source for the determination of Trabzon's provincial administrative district of the Ottoman State in the second quarter of the 19th century in terms of judicial, administrative, political, military, social and economic status. By means of the documents containing the administrative, military, economic, social juducial, political events taking place in the region some determinations were made such as district accidents, towns, villages, neighborhood names, the daily lives of the people live there, the state officials, the marriage contracts, the situation of the slaves, judicial cases, tereke records, food and clothes prices. prohibition of export of agricultural products, the state's gold and fixed price practices on the money, the commercial concessions received by foreign merchants and the status of consuls representing them, the collection of various state taxes, the cases of those who abuse their duty or who neglect their duty from civil servants, the conditions and operations of the mosques, the masjids and menzilhs, the problems of Catholic Armenian and Orthodox Greek clergy, Payments of the expenses of the Asakîr-i Mansûr-i Muhammadiye army, the numerical breakdown of arms and ammunition used by soldiers fighting in the region, taxes to be collected to cover war costs.During the reign of Sultan Mahmud in 1828-1829 the Ottoman-Russian War and the Edirne Treaty were encountered. During this period, the occupation of Algeria by the French in 1830 and the anniversary of the Egyptian Mehmet Ali Pasha in 1831, Rebellion begins. 541

Günümüz koşullarında rekabet gittikçe artmakta ve işletmelerin performans değerlendirmeleri büyük önem kazanmaya devam etmektedir. İşletmelerin varlığını sürdürebilmeleri için doğru kararlar vermeleri gereklidir. Çоk kritеrli kаrаr vеrmе уöntеmlеri bu amaç doğrultusunda geliştirilmiştir. Bir belirsizlik durumunda karar vericilerin daha doğru, güvenilir ve hızlı karar vermelerini çok kriterli karar verme yöntemleri sağlamaktadır.Bu çаlışmаdа, Trabzon'da faaliyet gösteren turizm şirketlerinin hizmet kalitesinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda AHP ve TOPSIS tekniklerinden faydalanılmıştır. Bu iki yöntem Excell ve SuperDecisions programları kullanılarak çözülmüştür. Ana ve alt kriterlerin önem derecelerinin belirlenmesi amacıyla AHP yöntemi, turizm şirketlerinin performans skorlarına göre sıralanması amacıyla ise TOPSIS yöntemi kullanılmıştır. In today's competitive environment, the measurement and evaluation of business performances is of great importance. Nowadays, in order for a business to survive, right decisions must be made. Multi-criteria decision making methods were developed to serve this purpose. They enable decision-makers to make accurate, reliable, and fast decisions in the uncertain environment.In this study, AHP and TOPSIS techniques were used to evaluate the service quality of tourism companies in Trabzon. These two methods have been solved using Excel and SuperDecisions programs. The AHP method was used for determining the degree of importance of main criteria and sub-criteria, while the TOPSIS method was used to rank tourism companies. 90

Günümüzde, ürün kalitesi güçlü bir rekabet avantajı sağlamaktadır. Bu kapsamda, üreticilerin yüksek kaliteli ürünleri elde etmesi ve imalat planlarını ve stratejilerini bu amaç ile örtüşecek şekilde uygulamaları gerekmektedir. Mobilya sektörüne verilen önem hızla artmakta ve bununla birlikte mobilya mağazalarının sunduğu mobilya kalitesinin yükselmesi de buna paralel olarak artış göstermektedir. Bu nedenle, mobilya kalitesinin bileşenlerinin niteliğinin arttırılması çalışmaları gerçekleştirilmeli ve en nihayetinde daha kaliteli mobilya üretimi hedeflenmelidir. Üreticiler, müşterilerin kalite algılarını ve beklentilerini çok iyi anlayarak beklentileri karşılayabilecek ve böylelikle sunulan mobilyanın kalitesini artırılabileceklerdir.Bu çalışmada Trabzon ilinde faaliyet gösteren mobilya mağazaların mobilya kalitesinin ölçülmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultuda öncelikle mobilya kalitesi boyutlarının ağırlıkları oluşan uzman grubuna uygulanan anketler sonucunda Analitik Hiyerarşi Süreci yöntemi ile ortaya konulmuştur. Daha sonra ise, Trabzon ilinde faaliyet gösteren mobilya mağazalarında bulunan tüketicilere anketler uygulanmış olup, bu anketlerden toplanan veriler bir diğer çok kriterli karar verme tekniği olan TOPSIS yönteminde kullanılmıştır. Son olarak, Trabzon ilinde bulunan mobilya mağazalarının kalite düzeyi TOPSIS yöntemi aracılığıyla sıralanarak değerlendirilmiştir. The quality of the product, which provides a strong competitive advantage, is no longer considered as a backplane. Whenever a company makes a decision to produce high quality products in place of lower quality ones, a robust manufacturing plan and strategy has be put forward. In parallel to the increase in the attention over the furniture sector nowadays, furniture quality provided by furniture stores is becoming increasingly important. Hence, efforts should be made to increase the quality of the components of the furniture quality, and the result should be aimed at creating better quality furniture production. Within the framework of these works, it is necessary to understand customer expectations and quality perceptions very well. In this way expectations can be met and the quality of the offered furniture can be increased.In this study, it is aimed to measure furniture quality of furniture stores operating in Trabzon Province. In this direction, firstly the expert group consisting of the weight of the furniture quality dimensions was determined by the Analytical Hierarchy Process method as a result of the applied questionnaires. Later on, the degree of importance obtained was evaluated by the TOPSIS method, which is a multi-criteria decision-making technique to evaluate the ultimate furniture quality of the stores, as a result of the questionnaires, which were applied to the consumers found in furniture stores operating in the Trabzon Province. The stores were ordered according to the results of the evaluations. 92

Bu tez çalışmasının amacı 1931 Numaralı Trabzon Şer'iyye Sicili'nin özet transkripsiyon ve analizi ile yapılacak olan Osmanlı ve Trabzon konulu araştırmalara katkı sağlamaktır. Osmanlı Devletini araştırmada birinci dereceden kaynaklar olması kayda alındıkları dönem hakkında genelde Osmanlı, özelde ise Trabzon hakkında güvenilir ve somut bilgiler sunmaları şeriyye sicillerini araştırmacılar için vazgeçilmez kılmaktadır. Bu yönüyle bu çalışma dönemin tarihi panoromasını çıkarmada mevcut çalışmalara çok büyük katkılar sağlayacaktır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sicilde adı geçen yerlerin dökümü, önemli şahıslar ve görevleri kayıt numaraları ile belirtilmiştir. Konular türlerine göre başlıklar altında toplanarak istatistikleri çıkarılmış, içeriklerine dair kısa tahliller yapılarak önemli görülen kısımlar belirtilmiştir. İkinci bölümde ise sicilde yer alan kayıtlar konularına göre tasnif edilerek tablolar eşliğinde yorumlanmıştır. Çalışmanın sonunda sicilin özet transkripsiyonu varak ve kayıt numarası belirtilerek konu başlıkları ile verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Şer'iyye Sicili, Kadı, Trabzon The aim of this dissertation is to make consecutive transcription and analyse of Trabzon Court Record No 1931. The additional aim is to contribute future works on Trabzon and the Ottomans. Courts Records are essential sources for researchers because they bear first hand safe information about Ottomans and Trabzon. Court Records also bear basic data about the era they have written. In this aspect, this work will contribute to existing studies to unearth the era's historical developments. The work, consists of two chapters. The first chapter focus on the explanation and analyse of places, persons and court officers explained in the studied Court Record. The subjects have been divided into sub-divisions and statistical data and analyse are collected by this method. In the second chapter, the subjects of the Court Record have been classified in accordance with their fields and they have been commented. Consecutive transcription, file number and headings of the Record were also added to the conclusion chapter. Keywords: Court Records, Kadi, Trabzon. 382

Bu araştırmada, Trabzon ve Rize illerine gelen yerli ve yabancı turistlerin memnuniyet düzeyleri ortaya konularak bu destinasyonlardaki turizm paydaşlarının önlemler almaları konusunda fikir edinmeleri amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, Temmuz-Ekim 2017 tarihleri arasında Trabzon ve Rize illerine gelen yerli ve yabancı olmak üzere 1281 turist oluşturmuştur. Veri toplama yöntemi olarak anket kullanılan bu araştırmada, kullanılan anket iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, katılımcıların demografik ve tanıtıcı bilgileri ile tatillerine ilişkin sorulardan oluşan toplam 10 soru bulunmaktadır. Anketin ikinci bölümünde ise Duman ve Öztürk'ün 2005 yılında geçerlilik ve güvenirlik çalışmasını yaptığı destinasyon hizmet kalitesi ölçeği ile katılımcıların memnuniyet durumları değerlendirilmiştir. Araştırmanın bulgularına bakıldığında, katılımcıların %60,3'ünün erkek, %39,7'sinin kadın olduğu, katılımcıların tatile ilişkin özelliklerine bakıldığında ise %51,7'sinin yurt içinden (662 kişi), % 48,3'ünün (619 kişi) yurt dışından katıldığı, yurt dışından katılan turistlerin %27,5'inin Suudi Arabistan'dan, %15,8'nin İran'dan, %9,2'sinin Birleşik Arap Emirlikleri'nden, %8,6'sının Almanya'dan, %8,6'sının Azerbaycan'dan, %7,6'sının Türkmenistan'dan, %4,7'sinin Kuveyt'ten, %4,2'sinin Katar'dan, %4'ünün Bahreyn'den, %3,1'inin Umman'dan, %2,7'sinin Yemen'den, %2,6'sının Gürcistan'dan ve %1,5'inin Irak'tan katıldığı belirlenmiştir. Yerli ve yabancı turistlerin memnuniyet ortalamaları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiş (p= 0,000), yerli turistlerin memnuniyet ortalaması 3,28±0,56 yabancı turistlerin memnuniyet ortalamaları ise 3,66±0,61 olarak saptanmıştır.Sonuç olarak yerli ve yabancı turistler arasında önemli bir memnuniyet farkı gözlendiği ve yerli turistlerin memnuniyet düzeylerinin daha düşük olduğu, yerli ve yabancı turistlerin memnuniyet düzeylerinin konaklama yeri ve yiyecek-içecek hizmetleri, fiyat algısı, misafirperverlik, temizlik ve aktivite, ulaşım faktörlerinden önemli düzeyde etkilendiği tespit edilmiştir. In this study, Satisfaction levels of domestic and foreign tourists visiting to Trabzon and Rize provinces were revealed and Tourism stakeholders in these destinations we reaimed to get an idea about taking measures. The work's population is composed of domestic and foreign tourists coming to Trabzon and Rize provinces between July-October 2017. The study was conducted with a total of 1281 people.The questionnaire used in this study, which is the descriptive type using questionnaire as data collection method, consists of two parts. In the first part, there area a total of 10 questions about the participants' demographic information and vacation profiles. In the second part of the questionnaire, the satisfaction level of participants' accommodation, food and beverage services, transportation, general hygiene and cleanliness, Hospitality, activities, services and prices were assessed by Destination Service Quality which Duman and Öztürk conducted validity and reliability Studies in 2005. According to the findings of the study, 60,3% of the participants were Male, 39,7% were female, When we look at the characteristics of the participants Regarding the tastes, it is seen that 51,7% are from within the country (662 persons), from abroad, 27,5% of tourists from abroad (619 people) are from Saudi Arabia, 15,8% from Iran, 9,2% from United Arab Emirates, 8,6% from Germany, 8,6% from Azerbaijan, 7,6% from Turkmenistan, 4,7% from Kuwait, 4,2% from Qatar, 4% from Bahrain, 3,1% from Oman, 2,7% from Yemen, 2,6% from Georgia and 1,5% from Iraq. A statistically significant difference was observed between domestic and foreign tourists' satisfaction averages (p = 0,000). The average satisfaction rate of domestic tourists was 3,28 ± 0,56 and the average satisfaction level of foreign tourists was 3,66 ± 0,61.As a result, it is observed that there is a significant satisfaction difference between domestic and foreign tourists and that the level of satisfaction of the domestic tourists is lower and that the level of satisfaction of domestic and foreign tourists is affected by the accommodation and catering services such as price sense, Hospitality, transportation factors. 156

Ekonominin başarısında, ekonomik büyümeyi beraberinde getiren, istihdam yaratan ve yoksulluğu azaltan KOBİ'ler önemli bir yere sahiptir. Çünkü KOBİ'ler ekonominin en önemli yapı taşlarıdır. KOBİ'lerin amaçlarına ulaşabilmesi için finansal ürün ve hizmetleri doğru bir şekilde kullanma, bütçeleme, borçlanma, birikim ve yatırıma dönük kararlar alma gibi faaliyetlerini başarılı bir şekilde gerçekleştirebilmesi açısından finansal okuryazarlık düzeyi önemlidir. KOBİ'lerin başarısızlığında rol oynayan en önemli etkenler; iş ile ilgili yeterli finansal bilgiye sahip olmama, aşırı borç ve zayıf sermaye yönetimidir. KOBİ'lerin bu etkenlerden korunması, amaçladığı performansı gerçekleştirmesi ve başarılı bir şekilde sürekliliğini sağlayabilmesi için işletmenin yönetiminde finansal okuryazar sahip ve/veya yöneticilerin yer alması gerekmektedir.Sunulan tez çalışmasında, konaklama hizmeti veren turizm KOBİ sahiplerinin ve/veya yöneticilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Trabzon ilinde faaliyet gösteren ve konaklama hizmeti veren KOBİ sahip/sahipleri ve/veya yöneticilerinin finansal okuryazarlık konusunda bilgi, tutum ve davranışları tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra finansal plan, bütçeleme, işletme planı, finansal işlemler, defter tutma davranışları ve finansal okuryazarlık eğitimi hakkındaki görüşleri belirlenmiştir. Anket yoluyla elde edilen veriler SPSS 23.0 paket program ile analiz edilmiş, araştırmada yüzde frekans dağılımları ve Ki-kare analizleri kullanılmıştır. Yapılan araştırma sonucuna göre, Trabzon ilinde faaliyet gösteren turizm sektörü KOBİ sahip/sahipleri ve yöneticilerinin finansal okuryazarlık düzeyinde önemli bir eksiklik olduğu ve bunu önemsemedikleri görülmüştür. Bununla birlikte; KOBİ'lerde kayda değer çoğunluğun satış, harcama, kasa, borçlu ve alacaklı defterlerini her zaman tuttukları fakat KOBİ'lerin çoğunluğunun yıllık mali hedeflerini gerçekleştiremedikleri saptanmıştır. SMEs, small and medium-sized enterprises which bring about economic growth, increased employment rate while reducing poverty, is crucial for economic success of a nation. Indeed, SMEs are the building blocks of the economy. Financial literacy is of utmost importance if it is for the SMEs to achieve their purposes, having successfully performed operations such as efficiently using financial products and services, and taking the right decisions about budgeting, loan contracting, savings and investment. Among the major reasons behind the failure of an SME are the lack of financial know-how, overindebtedness, and insufficient capital. In order for the SMEs to be protected against such factors and to achieve the projected performance level while ensuring sustainability, they would need financially literate managers and/or owners.The aimed of this dissertation study is to explore the financial literacy level of managers and/or owners of SMEs operating in tourism/hospitality sector. In this context, managers and/or owners of SMEs based in Trabzon and operating in the hospitality sector were probed for their knowledge about and attitudes towards financial literacy. Furthermore, their behaviors concerning financial planning, budgeting, business planning, financial transactions, and ledger keeping and their opinions about financial literacy training were observed. Data obtained using a questionnaire was analyzed using SPSS Statistics 23.0 software suite and percentage frequency distribution and Chi-square analyses were used. According to the results obtained, it was found that the managers and/or owners of SMEs based in Trabzon and operating in the hospitality sector performed very poorly in terms of financial literacy and that they did not place importance on this concept. Moreover, it was found that most of these SMEs kept a records of sales, expenditure, billing, debt and credit accounts at all times, however, majority of the SMEs failed to meet their annual financial targets. 162

Turizm dünyasında, Arap ülkeleri önemli bir paya sahiptir. Türkiye hem coğrafi konumu hem de kültürel yakınlığından dolayı Arap turistleri çekmede üstünlük sağlamaktadır. Bunun yanı sıra Türkiye'nin son yıllarda izlediği dış politikası ve Türk dizilerinin Arapçaya çevrilmesi sonucu Arap ülkelerinden Türkiye'ye gelen turist sayısında artış meydana gelmiştir. Arap turistler alışveriş, kültür turları için çoğunlukla İstanbul, Konya ve Bursa gibi büyük şehirleri tercih etmenin yanında doğal güzelliği ve serin havasından dolayı Karadeniz Bölgesini tercih etmektedir. Trabzon'da Doğu Karadeniz Bölgesinde turistlerin yoğun ilgisiyle karşılaştığı bir şehir konumundadır. Trabzon'daki Sümela Manastırı ve Uzungöl turistlerin en çok tercih ettiği yerler olmuştur. Trabzon' a gelen Arap turistlerin çoğunu Suudi Arabistanlılar oluşturur iken Katar, Bahreyn ve Kuveyt gibi birçok ülkeden de turist gelmektedir. Gelen turistlerin gelir seviyesi çok yüksek olmamakla beraber, kaldıkları gün sayısına göre harcama yaptıkları oran değişmektedir. Ayrıca Trabzon'da Arap turistlere yapılan konut satış sözleşme sayısı her yıl artmaktadır. Fakat istatistiklere bakıldığında gelen turist sayısının bekleneni karşılamadığı görülmektedir. Trabzon'un ekonomik kalkınması ve istihdamı için Arap turistler önemli bir paya sahip olmasına rağmen, literatürde başka bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Yapılan bu çalışma ile Trabzon'a gelen Arap turistlerin demografik özellikleri ile seyahatleri sonucunda aldıkları hizmetin memnuniyeti arasındaki farklar incelenmiştir. Oluşan farklar sonucunda turistlerin memnuniyetini arttırmak için Trabzon'daki işletmelere yönelik önerilerde bulunulmuştur. Bu amaçla Trabzon'a gelen Arap turistten 320 kişiye anket uygulanmıştır. Anket sonucu oluşan veriler IBM SPSS 20.0 istatistiksel programı ile analiz edilmiştir. In the world of tourism, Arab nations have an important share. Turkey is a provide an advantage in attracting Arab tourists, both geographical location and cultural proximity. In addition, as a result of the foreign policy pursued by Turkey in recent years and the translation of Turkish sequences into Arabic, there has been an increase in the number of tourists coming from Arab countries to Turkey. In addition to shopping, cultural tours, the Arab tourist prefer large cities such as Istanbul, Konya and Bursa also prefers the Black Sea region because of its natural beauty and cool atmosphere.Trabzon is an attraction centre for Arab tourists in Eastern Blacksea Region. Arab tourists prefers mostly Sümela Manastery and Uzungöl. Many tourists come Trabzon from Saudi Arabia on the other hand some tourist from Kuwait, Bahrain, Qatar. Tourists' income levels aren't high, their payments rate changes according to staying days. Also every year the number of house sales contracts increase in Trabzon. But looking at the statistics, it seems that the number of tourists does not meet expectations. For Trabzon's economic development and employment Arab tourists have an important share, but have been found in the literature no other studies. In this study, the differences between the demographic characteristics of Arab tourists and the satisfaction of the service were received as a result of their travels were examined. For increasing tourists satisfaction, companies in Trabzon have been given advices with this study. For that purpose, a survey was carried out 320 persons of Arab tourists who came to Trabzon. Survey results were analyzed using the IBM SPSS 20.0 statistical program. 250

Birinci Dünya Savaşı Kafkas Cephesi'nde Osmanlı ordusu ile Ruslar arasında ağır çarpışmalar yaşanmıştı. Rus ordularının Lazistan Cephesi'ne doğru başladığı işgaller sonucunda Trabzon'un yüksek kesimlerinde muharebeler meydana gelmişti. Bu tezimizde yaşanan muharebelerdeki Türk şehitlerin mezarları ve Türk askerleri adına yaptırılmış olan şehitlikleri araştıracağız. Ayrıca Trabzon yaylalarındaki savaşların nasıl meydana geldiğini, hangi hatlar üzerinde çarpışmaların yoğunlaştığını ve bu çarpışmalarda vatan toprağını savunurken şehit düşen Türk askerlerinin mezarlarının tespiti amaçlanmıştır.Tez süresince daha çok alan araştırması yapılmış olup Trabzon yaylalarındaki meçhul şehit mezarları ve şehitlikler yakından incelenmiştir. Arşiv kaynakları ve ana kaynaklar ile birlikte kıyaslama yapılarak teze aktarılmıştır. Birinci Dünya Savaşı sonucunda Osmanlı Devleti'nin Doğu Karadeniz topraklarında özellikle Trabzon'da, Rus işgali sırasında yaşanan çarpışmalarda Türk askerleri adına yapılan şehitliklerin tespiti sağlanmıştır. Heavy clashes occurred between the Ottoman and the Russian Armies in the Caucasus Front of the First World War. Battles erupted in the high areas of Trabzon after the Russian troops launched their invasions towards the Lazistan Front. In this thesis, the graves and memorials of martyrs who sacrificed their lives were investigated. In addition, it was aimed to find out how the battles in the highlands of Trabzon occurred, on which lines the conflicts intensified and the location of cemeteries of soldiers who sacrificed their lives while defending their homeland. Through this thesis, mainly field research was carried out, and the graves of unknown soldiers and martyrs' memorials in the highlands of Trabzon were closely examined. Archival resources and main sources were also made use of for this thesis. Martyrs memorials constructed for the martyrs who sacrificed their lives in the Eastern Black Sea especially in Trabzon during the Russian invasion of World War I were identified in this thesis. 137

Türkiye'nin 1980 yılına kadar uygulamış olduğu ekonomi politikasına bağlı olarak çok fazla gelişemeyen dış ticareti 1980 yılından itibaren ihracata bağlı dışa yönelik sanayileşme politikasıyla birlikte gerek ekonominin ve gerekse dış ticaretin gelişiminde önemli adımlar atılarak büyütülmüştür. İhracatı ve üretimi artırmak için yapılan sanayileşme politikasındaki değişimlerle birlikte Türkiye ekonomisinde başlayan büyüme Trabzon'un ekonomisi üzerinde de etkili olarak dış ticaretini artırmıştır.Bu araştırma Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan Trabzon ilinin sosyo-ekonomik yapısının belirlenmesi ile il ekonomisi ve dış ticaretin Türkiye ekonomisinin gelişmesindeki ve dış ticaretine olan katkılarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın içeriğinde Türkiye ekonomisi ile Trabzon ilinin sosyo-ekonomik yapısı, dış ticareti ve elde edilen verilere bağlı olarak il ekonomisinin, Türkiye ekonomisi ile dış ticaretine olan katkıları incelenmiştir. Araştırma literatür taraması yapılarak ikinci verilerden faydalanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, Türkiye ekonomisinde 1980 yılından sonra yaşanan ekonomik gelişmeler Trabzon ilinin ekonomik gelişimi üzerinde etkili olarak yıllar kapsamında ilin dış ticaretini artırmıştır. İlin ekonomik yapısı içerisinde belirleyici olan sektör, hizmetler sektörü olurken 2004 yılından itibaren Trabzon' sanayi sektörü, tarım sektöründen daha belirleyici olarak gerçekleşmiştir. İlin dış ticaretinde ise ihracat ithalattan çok daha fazla gerçekleşmiştir. İhracatın ithalattan yüksek olmasını etkiyen en önemli faktör iklim ve yer şekilleri özelliklerine bağlı olarak tarım sektörü içerisinde yer alan çay ve fındık üretiminin kalite ve miktarı ile sanayi sektöründeki gelişimin devam etmesidir. Foreign trade of Turkey which has not developed due to the economic policies until 1980, has been boosted by taking significant steps in the development of economy and foreign trade as well as industrialization policy depending on exports since 1980.The growth in economy with industrialization policies has influenced Trabzon's economy and increased foreign trade.This study was carried out in order to determine the socio-economic structure of Trabzon which is located in Eastern Black Sea region, and also to analyze the contributions of foreign trade to the country's economy and foreign trade.The structure of Turkey's foreign trade and economy, and socio-economic structure and foreign trade of Trabzon were analyzed depending on the data within the scope of this study. The contributions of Trabzon's economy to Turkey were also examined. The research was carried out by making use of the second data by searching the literature.This study reveals that depending on Theeconomicdevelopments in Turkeyafter 1980 influenced Trabzon and haveincreasedtheforeigntrade of theprovince. Within the scope of economic structure of Trabzon, the determinant sector is service industry. However, since 2001 industry has been determinant sector compared to agriculture sector. In terms of foreign trade of the province, export is higher compared to export. The most important factor effecting the higher export is climate and geographical formations which provides the continuation of tea and nut production amount and quality. 185

Kentsel mekân, içerisinde birçok faktörü barındırmaktadır. Suç kavramı bu faktörlerden birisidir. Kentsel mekân içerisinde meydana gelen suç olgusu, kenti kent yapan iç dinamiklerin de etkisiyle kendi içinde yeniden türeyerek devam etmektedir. Kentlerin sahip olduğu fazla nüfus, insanların birbirine yabancılaşması, kent kurallarının hâkim olduğu ekonomik sistem, değişen aile yapıları dolaylı da olsa kentsel mekân içerisinde suç unsurunu besler niteliktedir. Kentsel mekân ve suç ilişkisi bağlamında, suç fiilini uygulayan kişiler yalnızca yetişkinler değildirler. Çocuklar, kentlerde suça yönlendirilen bir başka gruptur.Çocuk suçluluğu tanımlanırken, suçlu çocuk yerine suça itilen çocuk kavramlaştırması kullanılmaktadır. Kentsel mekân içerisinde var olan faktörlerin çocukları suça ittiği göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu kavramlaştırmanın doğruluğu tartışılmaz bir gerçektir. Kentlerde çocukları suça yönelten birçok faktör bulunmaktadır. Akran grupları, ekonomik faktörler, aile yapısı, yasadışı etmenlere ulaşım kolaylıkları bu faktörlerden yalnızca birkaçıdır. Çocuk suçluluğu olgusu salt suç unsuru olarak düşünülmekten ziyade, çocukları suça yönelten faktörler bağlamında düşünülmelidir. Ayırıcı birleşimler teorisinin görüşleri çerçevesinde çocuk suçluluğu ele alınmış, çocukları suça yöneltebilecek faktörler üzerinde durulmuştur.Bu çalışmada, öncelikle kentsel mekân ve suç olgusu arasındaki ilişki incelenmiş, ardından bu ilişkiyi bilimsel bir perspektifte analiz eden Chicago Okulu'na yer verilmiş, çocuk suçluluğu kavramı incelenmiş ve nedenleri analiz edilmiş, kentsel mekân ve çocuk suçluluğu arasındaki ilişkiye yer verilmiş ve son olarak da Trabzon kenti bünyesinde çocuk suçluluğunun durumuna dair veriler sunulmuştur. Urban space has many factors in it. The concept of crime is one of these factors. The crime that occurred in the urban space continues as the city revitalizes itself with the influence of its inner dynamics. The overcrowded population of the cities, the alienation of the people, the economic system in which the rules of the city are dominant and the changing family structures indirectly contribute to the crime within the urban space. In the context of urban space and crime relations, the people who commit the criminal act are not only adults. Children are another group that is guided in the cities.When defining juvenile delinquency, juvenile delinquent child conceptualization is used instead of guilty child. When the factors existing in the urban space push the children to the crime factors, the correctness of the conceptualization is indisputable. There are many factors that guide children in the city. Peer groups, economic factors, family structure, and accessibility to illegal factors are only a few of these factors. Child juvenile delinquency should be considered in the context of factors leading to juvenile deliberation rather than as a purely criminal element. Within the framework of the theories of differential coupling theory, juvenile delinquency has been dealt with and the factors that can lead children to crime factors have been emphasized.In this study, firstly the relation between urban space and crime phenomenon was examined and then the Chicago School which analyzed this relation in a scientific perspective was given, the concept of juvenile delinquency was examined and its reasons were analyzed, the relation between urban space and juvenile delinquency was given and finally In the city of Trabzon, a statement on the status of juvenile delinquency has been presented. 90

Bütün toplumlar kendi coğrafyalarında, yakın coğrafyalarların iletişim ve etkileşimi yoluyla kendi kültür ürünlerini ortaya çıkarır. Bu kültür ürünlerinin çeşitliliği toplumsal olaylar, savaşlar, afetler, gelenek ve görenekler tarafından belirlenmektedir. Bunun yanısıra bu çeşitlilik, yöre halkının karakteristik yapısı doğrultusunda değişkenlik göstermektedir. Yapısı itibariyle sembolik bir dile sahip olan halk kültürü öğelerini, toplumların kendi normlarıyla değerlendirmek, toplumun diğer toplumlardan farkını ve benzerliğini anlamak için önemlidir. Sembolik dilin sosyal yaşantı içerisinde kullanım alanlarından biri olan cinsellik konusu diğer konulardan daha fazla sembolik yaklaşıma ihtiyaç duymuştur. Cinsellik açısından halkın bakış açısını anlayabilmek için bu sembolik dili, halk kültürü ürünleri içerisinde saptamak önemlidir. Bu çalışmanın başlatılmasındaki en önemli sebeplerden biri Trabzon vilâyeti halk kültürü ürünleri içerisinde cinsel içerikli türkülerin yerinin tespit edilmesi ve yapılan tespitlerin neticesinde kullanım niteliği ve niceliğinin ortaya konulabilmesidir. Çalışmada bu cinsel içerikli türküler atışma, atma türkü, destan gibi farklı biçimlerde kategorilendirilmiştir. Bedensel bölgeler ve bedensel faaliyetler cinsel içerik açısından incelenmiş ayrıca toplanan içerikler litaratür taraması ve alan araştırma yöntemleriyle karşılaştırılmıştır. Bu incelemeler sonucunda cinsel içerikli sözler içerisinde vücut bölgeleri ve cinsel eylemlerle ilgili en çok kullanılan öğeler ortaya çıkarılmıştır. Trabzon vilâyetinin özellikle Akçaabat, Maçka ve Çaykara ilçeleri, benzerlikleri ve farklılıkları berlirlemek için kemençe ve kaval gibi yerel enstrümanların farklı kullanımı nedeniyle birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Müstehcen söz kullanımının kemençeli Âşıklık geleneği içerisinde farklı bir yeri ve bu gelenek icra edilirken insan hareketlerine etkileri bulunmaktadır. Ayrıca müstehcen söz kullanımı insan iletişiminde de yer edinmiştir. Müstehcen atışma pratiklerinde, müstehcen ve cinsel olarak açık söz kullanımının yaş ve cinsiyete göre farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca horonlar ile bütünleşmiş uygulama biçimleri, `atma türkü` ve `atışma`nın sözel eşlik özelliği örneklerle gösterilmiştir. Konuya ulaşmak için Trabzon vilâyetine ait yaklaşık 13.000 mani taranmış, cinsel içerikli olduğu düşünülen maniler ve türküler kategorilendirilmiştir. Tez konusunun müzikal bağlamda daha iyi incelenebilmesi ve karşılaştırılabilmesi için yapılan literatür çalışmalarına ek olarak alan araştırmalarında görsel ve işitsel örnekler alınmıştır. Akçaabat, Maçka ve Çaykara ilçelerinde 6 farklı alan araştırmasında 6 farklı kişiyle görüşme yapılmış konuyla ilgili ses ve video kayıtlar yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Cinsellik, Trabzon, Karadeniz, Halk Kültürü. All societies reveal its own cultural products via convergence of close geographies with communication and interaction within itown geography. The diversity of these culture products is determined by social events, wars, disasters, traditions. In addition, this diversity varies in the direction of the characteristic structure of local people. It is important to evaluate the folk culture items, which have a symbolic language in their structure with the norms of the societies in order to understand the difference and similarity from other societies. Sexuality subject which is one of the usage areas of the symbolic language in social life needed more symbolic approach than the other subjects. It is important to determine this symbolic language in folk culture products to understand the point of view of the people in terms of sexuality.One of the most important reasons for starting this study is to determine the place of the sexual content of the folk culture products in Trabzon province and to reveal the usage quiddity and quantity in the result of the determinations made. In the study, folk songs with sexual content were categorized in different forms such as 'atışma ', 'atma türkü ' and 'epic songs'. Bodily parts and bodily activities was examined in terms of sexual content and also gathered contents were compared with the literature review and fieldwork methods. As a result of these examinations, the most frequently used items related to bodily parts and sexual acts were revealed in the lyrics with sexual content.Especially Akçaabat, Maçka and Çaykara districts of Trabzon province were compared with the each other because of different use of local instrument like kemençe and kaval to determine similarities and differences. The use of obscene lyrics is a different place within the tradition of 'Kemençeli Âşıklık' and there are effects on human movements while this tradition is being practiced. Besides, the use of obscene lyrics has also taken place in human communication. In obscene atışma practices, it has been found that the use of obscene and sexually explicit lyrics varies according to age and sex. In addition, the forms of practice integrated with 'horon' with the verbal accompaniment feature of 'atma türkü' and 'atışma' are illustrated with examples.In order to reach the topic, approximately 13.000 lyrics of Trabzon province were reviewed and the lyrics that were thought to have sexual content were categorized. In addition to the literature studies for the better examination and comparison of the thesis topic in the musical context, visual and auditory examples were taken in the fieldworks. Likewise, 6 different interviews were conducted with 6 different people, related audios and videos were recorded in Akçaabat, Maçka and Çaykara districts.Keywords: Sexuality, Trabzon, Blacksea, Folk Culture 161

Çalışma, Osmanlı Anadolusu'nun önemli şehirlerinden Trabzon'u merkeze alan ve XVII. yüzyılın ilk yarısında bu şehirde yaşamlarını sürdürmüş olan kadınların toplumsal, ekonomik, siyasi ve ahlaki konumlarını ortaya koymayı amaç edinen bir inceleme niteliğindedir. Söz konusu nitelikte bir araştırma yapmaya yönelmemizin en önemli nedenlerinden birisi emekleme döneminde olan sosyal tarih incelemelerinin içerisinde kadınlara ilişkin tarih araştırmalarının henüz beklenen seviyeye ulaşmamış olması ve bu konu üzerine yapılacak çalışmaların Osmanlı tarihi ile ilgili bilinenlere de büyük katkılar sağlayacağının düşünülmesidir. Bu tez çalışması dört ana bölümden oluşturulmuştur. Osmanlı kadınını daha iyi anlayabilmek ve kadınların toplumsal, ekonomik ve ahlaki açılardan nasıl ve ne şekilde konumlandırıldıklarını anlamlandırabilmek adına İslam hukuku, fetvalar, kanunnameler ve şer'iyye sicillerindeki kadınlık algısının tartışıldığı birinci bölümde, Avrupalı kadınların da din ve toplum tarafından kendilerine biçilen değer ve konumları incelenmiş ve bu açıdan doğu ve batı arasındaki kadın imajları anlaşılmaya çalışılmıştır. Tezin ikinci bölümünde şer'iyye sicillerinden elde edilen veriler doğrultusunda kadınların evlilik ve boşanma ilişkilerinde var olan hukuki kimlikleri tartışılmıştır. Ailenin kurulması ya da sona erdirilmesinde hukukun kadınlara ne oranda söz hakkı tanıdığı ve kurulan ilişkilerde kadınların hakkını ne derece koruduğu hususu ele alınmıştır. Üçüncü bölümde kadınların toplum içerisinde şehirli-köylü, Müslüman-gayrimüslim, hür-köle şeklinde bir takım ayrı kimliklerle var olabildikleri ancak hukuki uygulamalarla zaman zaman aynılaştıkları tartışılmış, bu kadınların mülkiyete erişim halleri dolayısıyla ekonomik varlıkları ve bunları ne şekilde tasarruf ettikleri de yine bu bölümde incelenmiştir. Dördüncü ve son bölümde kadınların, mahalle ve mahalleli olgusu etrafında şekillenen dolayısıyla bu olgular etrafında kabul gören ahlaki yasalarla nasıl çevrelendikleri ortaya koyulmaya çalışılmış, hukuki ve toplumsal bir varlığa sahip olmaları hasebiyle hem suçlayan hem de suçlanan konumda yer alabildikleri durumlar örneklendirilmiştir. Tezin ana kaynaklarını XVII. yüzyılın ilk yarısına ait Trabzon Şer'iyye sicilleri oluşturmuş, bu arşiv kaynaklarının yanı sıra kanunname ve fetva koleksiyonları da kullanılmıştır. İkincil literatürü ise daha çok Osmanlı toplum ve yaşamı hakkında yapılan araştırma eserler ile yine farklı coğrafyalar temelinde Osmanlı kadını hakkında yapılan eserler oluşturmuştur. This study qualifies as an examination centered on Trabzon, an important city of the Ottoman Anatolia, and aimed at revealing the societal, economical, political and moral status of the women who have lived in this city in the first half of the XVIIth century. One of the main reasons for us to engage in a study of such quality is the fact that historical researches involving the women, which are in their infancy period, have not reached the expected level yet among the social history examinations, and that the studies to be conducted on this subject would greatly contribute to what is known about the Ottoman history.The present thesis study is comprised of four chapters. In the first chapter, in which the perception of women is discussed in Islamic law, fatwas, statutory decrees and sharia registers in order to understand Ottoman women in a better way, and to see how and in which way women are positioned in social, economic and moral terms, we examined the values and positions that are conferred to the European women by religion and society, and we endeavoured to understand the differences between the images of women in the east and west. In the second chapter of the thesis, we discussed the legal identities of women in terms of marriage and divorce procedures in the direction of the data obtained from sharia registers. We examined how much law recognizes women in terms of establishment or termination of a family, and how much the rights of women are protected in such procedures. In the third chapter, we discussed that the women may exist in the society with various identities, such as city-dweller/villager, Muslim/non-Muslim, free/slave; but, that they were sometimes put in the same equation in legal terms, and in this chapter, we also examined the economic assets of women in connection with their right to acquire real properties, and how they exercised such rights. In the fourth and final chapter, we endeavoured to reveal how women were surrounded by moral laws that were shaped within the framework of the concepts of neighbourhood and neighbourhood residents, and thus, that were recognized within the framework of such concepts, and we gave examples, in which they were considered as either accuser or accused since they were regarded as legal and social entities. Main references of the thesis are comprised of Trabzon Sharia registers from the first half of XVII century, and we also used the collections of statutory decrees and fatwas, as well as archive references. Secondary literature is mostly comprised of the research works that are prepared in relation with the Ottoman society and their life style, and works that are prepared in relation with the Ottoman women on the basis of various geographical locations. 285

Çalışmamızın konusunu, `Giresun Müzesi'nde Bulunan Bir Grup Bizans Sikkesi` oluşturmaktadır. Bu amaçla, 2013-2017 yılları arasında yapmış olduğumuz çalışmada Giresun Müzesinde bulunan sikkeler tanıtılmaya çalışılmıştır.Müze koleksiyonunda bulunan ve tez kapsamında yer alan 100 adet sikke incelenerek sınıflanmış ve daha sonra katalog çalışması yapılmıştır. Bu sınıflamaya göre incelenen sikkelerin 51 adedi, I. Anastasios'un sikke reformu sonrasında basılmaya başlanmış ve başkent Konstantinopolis'in 1204 yılında Latinler tarafından işgal edilmesine kadar geçen süreye tarihlenmektedir. İncelenen sikkelerin 49 adedi ise 1204 yılında Konstantinopolis'in işgal edilmesiyle kurulan, İznik ve Trabzon İmparatorluklarına ait sikkelerdir. Bu sikkeler kendi içinde değerlendirildiğinde 4 adet sikke İznik İmparatorluğuna, 45 adet sikke ise Trabzon İmparatorluğuna aittir.Ardıl devletler tarafından bastırılan sikkeler, Bizans sikke ikonografisi içinde değerlendirilmiş olsa da bu sikkeler kendine has sikke birimi ve ikonografisine sahip olmuşlardır. Özellikle bu durum Trabzon İmparatorluğuna ait sikkelerde oldukça belirgindir. Bu nedenle, tez kapsamında incelenen 100 adet sikke Bizans İmparatorluğu ve Trabzon İmparatorluğu sikkeleri olmak üzere iki grupta değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sikke, Giresun Müzesi, Bizans, İznik, Trabzon Our research's subject is `A Group of Byzantine Coins Found in Giresun Museum`. For this purpose, coins in Giresun Museum was tried to introduced in our research that we conducted between 2013 and 2017.100 coins part of müseum collection and within the scope of the thesis were categorised by examination and then catalog compilation was made. According to this examination, 51 of the coins was commenced to be monetised after the currency reform made by I. Anastasion and dates back to the process when Constantinople was invaded by Latins in 1204. While 49 of the examined coins belong to Nicomedia and Trebizond Empires which were founded by the invasion of Constantinople. When evaluated inter se, 4 of these coins belong to Nicomedia Empire and 45 of them belong to Trebizond Empire. Coins monetised by subalternate Powers has its own currency unit and iconography although they were evaluated within Byzantine coins iconography. Particularly, this case is quite distinctive for Trebizond Empire's coins. Therefore, 100 coins examined within the scope of thesis was evaluated in two categories which are Byzantine coins and Trebizond coins. Keywords: Coins, Giresun Museum, Byzantine, Nicomedia, Trebizond 292

Tez (Yüksek lisans) -- Giresun Üniversitesi. Kaynakça var. xiii, 150 s. : tbl. ; 28 cm. Demirbaş: 0059046 Geçmişi çok eskilere dayanan etik kavramı, günümüzde halen güncelliğini korumaya devam etmektedir. Son yıllarda ise bireyler ve örgütler açısından daha da popüler hale gelen bu kavram özellikle sosyal bilimler için önemi gittikçe artmakta olan bir konu haline gelmiştir. Etik, bireyleri ve toplumları bir arada tutan, bir arada yaşamayı sağlayan normları ve değerleri içinde barındıran bir kavramdır. Bir arada yaşayan insanların görüşleri, inançları, kuralları her ne kadar farklılık gösterse de etik ilkelerin bağlayıcı ve yol gösterici rolü yadsınamaz bir gerçektir. Etiğin bir alt dalı olan iş etiği ise, iş yaşamındaki doğru ve yanlış davranışların temelini oluşturur. İş etiği, toplumda genel kabul görmüş kuralların iş yaşamındaki kurallara yansıma şeklidir. İş yaşamında benimsenen etik ilke ve uygulamalarının bireyler ve gruplar arasındaki farklılıkları dengeleyici bir yönü olmakla birlikte iş yaşamının kalitesini ve verimliliği artırıcı bir etkisi de vardır. İş dünyasında giderek artmakta olan kıyasıya rekabet, yaşanan olumsuzluklar ve etik dışı davranışlar kavrama olan ilginin daha da artmasını sağlamıştır. Bugün ve gelecekte işletmelerin sürdürülebilir ve başarılı olabilmeleri, etik ilkelere bağlı olmakla mümkün olacaktır. Bu araştırma, yöneticilerin etik ve iş etiğine ilişkin tutum ve algılarını ölçmeye yöneliktir. Araştırma Giresun ve Trabzon illerindeki özel sektör işletmelerinden oluşan 100 kişilik bir örneklem üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket tekniği bire bir görüşme yöntemiyle uygulanmıştır. Açık uçlu ve kapalı uçlu olmak üzere katılımcılara sorular yöneltilmiştir. Açık uçlu sorulara yönelik içerik analizi yapılmıştır. Kapalı uçlu sorulara ilişkin toplanan veriler ise SPSS 22.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Yapılan analiz ve değerlendirme sonucunda, çalışanların iş etiği tutumu ve algısının işletmelerin bulunduğu şehre göre farklılık göstermediği saptanmıştır. The term ethics dating back to old times is still noteworthy and contemporary. In recent years, that term which is getting more popular in terms of individuals and organizations has become an increasingly important subject for especially social sciences. Ethics is a concept that holds individuals and societies together and also contains the norms and values enabling us to live in peace within itself. No matter how different people's opinios, beliefs and rules are in society, the binding and guiding role of ethical principles is an undeniable reality. Business ethics, a sub – branch of ethics, forms the basis of right and wrong behaviours in the business life. Business ethics is reflection of the generally accepted rules in society to the rules in business life. Ethical principles and practices adopted in business life are a balancing factor for the differences between individuals and groups, nonetheless it has an effect that enhances the quality of work life and productivity. Increasing competition, unfavourable conditions and unethical behaviours in business life have increased the interest in the concept more and more. It will be possible for businesses to be sustainable and successful today and in the future by means of the ethical principles. This research aimed at measuring manager's attitudes and perceptions about ethics and business ethics. The research was carried out on a sample of 100 people consisting of private sector enterprises in the provinces of Giresun and Trabzon. As a method of data collection in the research, the questionnaire technique was applied by an individual interwiew method. Participants were asked questions, including open – ended quesitions. The collected data related to the closed – ended questions were analyzed with the SPSS 22.0 package program. As a result of the analysis and evaluation, it was determined that the work ethics attitudes and perceptions of the employees did not differ according to the city where the enterprises were located.

Günümüz rekabet ortamında işletmelerin varlıklarını devam ettirebilmeleri daha da güçleşmiştir. İşletmeler insan faktörünün en önemli kaynakları olduklarının farkına varmışlar ve bu yönde çalışmalarını artırmışlardır. İşletmelerin varlıklarını devam ettirebilmeleri için verimli ve etkin olarak faaliyette bulunmaları gerekir. Bunun için de işine sarılan, motivasyon düzeyi yüksek çalışanlara ihtiyaç duyulur. Çalışanların motivasyonu ve işe sarılma düzeyleri üzerinde pek çok faktör etkili olmaktadır. Bu faktörler arasında en önemlilerden birisi liderlerin sahip oldukları liderlik özellikleridir. Bu çalışmada yöneticilerin liderlik özelliklerinin çalışanların işe sarılma ve motivasyonu üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla Trabzon ilinde faaliyet gösteren Vodafone mağaza çalışanları üzerinde çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Çalışmaya toplam 100 (48 kadın, 52 erkek) çalışan dahil edilmiştir. Çalışmadan elde edilen verilerin analizi SPSS programıyla yapılmıştır. Yapılan analizler neticesinde liderlik özellikleri ile işe sarılma ve motivasyon arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. The survival of the companies in today's competitive environment has further strengthened. The companies have realized that the most important source for them is the human factors and increased their efforts in this direction. The companies have to be operated efficiently and effectively in order to maintain their presence. For this, well wrapped, high motivated employees are needed. Lots of factors have impact on motivation and wrapping of the employees. Leadership characteristics that the managers have are among the most important factors. In this study the effect of leadership characteristics of the managers on wrapping and motivation of the employees is investigated. For this purpose, the study was conducted on employees working in Vodafone shops in Trabzon province. Questionnaire method was used for data collection. A total of 100 employees (48 women, 52 men) have included into the study. Data obtained from the study was analyzed with SPSS program. As a result of the statistical analyses it has seen that there is significant and positive directed relationship between leadership characteristics and wrapping and motivation. 104