Search

Uvod: Primena modernih aparata za anesteziju sa naprednim monitoringom i nove generacije inhalacionih anestetika omogućili su uvođenje novije tehnike inhalacione anestezije - anestezije niskog protoka. Anestezija niskog protoka se definiše kao inhalaciona anesteziološka tehnika koja se izvodi putem kružnog sistema sa protokom svežeg gasa koji je značajno niži od minutnog volumena. Zbog specifičnosti ove tehnike anestezije, monitoring je esencijalan za sigurno izvođenje anestezije niskog protoka. Anestezija niskog protoka ima značajne prednosti u odnosu na anesteziju visokog protoka. Pre svega, to su pozitivni efekti na plućnu funkciju, kao i ekonomske i ekološke prednosti. Mogući nedostaci ove tehnike nastaju kao posledica neadekvatnog izvođenja anestezije niskim protokom, a uključuju: hipoksiju, preveliku ili nedovoljnu koncentraciju inhalacionog anestetika što dovodi do neadekvatne dubine anestezije, hiperkapniju i moguću akumulaciju endogenih, potencijalno toksičnih gasova. Održavanje hemodinamske stabilnosti tokom anestezije je od velike važnosti, iz razloga što povećava sigurnost tokom anestezije i smanjuje učestalost postoperativnih komplikacija. Ne manje značajni su i vreme i kvalitet oporavka bolesnika nakon anestezije, koji mogu uticati na dužinu boravka u bolnici, kao i na učestalost postoperativnih komplikacija. Materijal i metode: Studija je bila prospektivna, randomizovana, obuhvatila je ukupno 100 bolesnika oba pola, starosti od 18 do 70 godina, koji su se podvrgli laparoskopskoj operaciji žučne kese. Bolesnici su svrstani u dve grupe, grupa N (n=50 bolesnika) gde je bila primenjena anestezija niskim protokom (1 l/min), i grupa V (n=50 bolesnika) gde je bila primenjena anestezija visokim protokom (4 l/min). Analizirani su i upoređivani opšti (demografski) parametri, hemodinamski parametri, respiratorni i parametri vezani za oporavak bolesnika nakon anestezije. Cilj: Uporediti broj bolesnika kod kojih je evidentirana hemodinamska nestabilnost tokom anestezije i neposrednog postoperativnog oporavka, uporediti vreme neposrednog postoperativnog oporavka i uporediti ukupnu potrošnju sevoflurana tokom anestezije kod bolesnika kod kojih je primenjena anestezija niskog i visokog protoka za laparoskopsku operaciju žučne kese. Rezultati: Kada posmatramo intraoperativne hemodinamske parametre, ni u jednom momentu merenja ne postoji statistički značajna razlika u vrednostima parametara između grupe N i grupe V (p >0,05). Prosečne vrednosti hemodinamskih parametara bile su u referentnim granicama. U sklopu intraoperativne hemodinamske nestabilnosti, kada posmatramo intraoperativnu hipotenziju i hipertenziju, nema statistički značajne razlike u distribuciji bolesnka sa hipotenzijom i hipertenzijom između posmatranih grupa (p>0,05). Što se tiče postoperativnih hemodinamskih parametara, ni u jednom od posmatranih trenutaka merenja ne postoji statistički značajna razlika u vrednostima parametara između dve posmatrane grupe (p >0,05). Što se tiče postoperativne hemodinamske nestabilnosti, kada posmatramo postoperativnu hipotenziju, ona se javila kod nekoliko bolesnika u obe ispitivane grupe. Nema statistički značajne razlike u distribuciji bolesnika sa postoperativnom hipotenzijom između posmatranih grupa. Postoperativna hipertenzija je bila prisutna kod manjeg broja bolesnika u grupi N u odnosu na grupu V u svim momentima merenja, ali nije bilo statistički značajne razlike u distribuciji bolesnika sa postoperativnom hipertenzijom između posmatranih grupa. Kada posmatramo prosečno vreme oporavka bolesnika po grupama, ne postoji statistički značajna razlika u vrednostima posmatranih parametara između bolesnika u grupi N i V. Prosečna potrošnja sevoflurana u grupi N bila je 0,3114 g/min, a u grupi V 0,8016 g/min. Man-Vitnijevim U testom pokazano je da pacijenti iz grupe V imaju statistički značajno veću potrošnju sevoflurana u odnosu na bolesnike u grupi N (U=0,000; p=0,000). Zaključak: Nema statistički značajne razlike u broju bolesnika kod kojih je evidentirana hemodinamska nestabilnost tokom anestezije i neposrednog postoperativnog oporavka pri primeni anestezije niskog protoka i primeni anestezije visokog protoka za laparoskopsku operaciju žučne kese. Nema statistički značajne razlike u vremenu neposrednog postoperativnog oporavka između ispitivanih grupa. Ukupna potrošnja sevoflurana tokom anestezije je statistički značajno manja kod pacijenata kod kojih je primenjena anestezija niskog protoka u odnosu na pacijente kod kojih je primenjena anestezija visokog protoka za laparoskopsku operaciju žučne kese. Anestezija niskog protoka je, uz primenu adekvatnog monitoringa, sigurna tehnika anestezije kojom se obezbeđuje zadovoljavajuća hemodinamska stabilnost i kvalitet oporavka bolesnika koji se podvrgavaju laparoskopskoj operaciji žučnekese., Introduction: The use of modern anesthesia devices with complex monitoring and new generations of inhalation anesthetics have enabled the introduction of a more advanced technique of inhalation anesthesia – low flow anesthesia. Low flow anesthesia is an inhalation anesthesia technique performed through fresh gas flow circuit system significantly lower than the minute volume. Due to the specifics of this anesthesia technique, monitoring is essential for the safe performance of low flow anesthesia. Low flow anesthesia has significant advantages over high flow anesthesia. First of all, due to its positive effects on pulmonary function, as well as economic and ecological benefits. Possible disadvntages of this technique occur due to inadequate low flow anesthesia conduct, which includes the following: hypoxia, excessive or insufficient concentration of inhaled anesthetic leading to inadequate depth of anesthesia, hypercapnia and possible accumulation of endogenous, potentially toxic gases. Hemodynamic stability maintenance during anesthesia is of great importance, because it increases safety during anesthesia and reduces the incidence of postoperative complications. Time and quality of patient's recovery after anesthesia are of no less importance, which can also affect the length of hospital stay, as well as the frequency of postoperative complications. Material and methods: The study was prospective, comprising randomly allocated patients. It included a total of 100 patients of both sexes, aged 18 to 70 yearsd old, who underwent laparoscopic cholecystectomy. Patients were allocated in two groups, group N (n=50 patients) where low flow anesthesia (1 L/min) was administered, and group V (n=50 patients) where high flow anesthesia (4 L/min) was administered. General (demografic) parameters, hemodynamic, respiratory and the ones related to patient recovery, after anesthesia had been administered, were analyzed and compared. Objective: To compare the number of patients with hemodynamic instability during anesthesia and immediate postoperative recovery, to compare the immediate postoperative recovery time and toltal sevoflurane consumption during anesthesia in patients with low flow and high flow anesthesia for laparoscopic cholecystectomy. Results: When intraoperative hemodynamic parameters were taken into account, at any moment of measurement, there was no statistically significant difference found in the parameter values between group N and group V (p>0,05). The average values of hemodynamic parameters were within the refernce range. Within intraoperative hemodynamic instability, when we observed intraoperative hypotension and hypertension, there was no statistically significant difference found in the distribution of patients with hypotension and hypertension between the observed groups (p>0,05). In regard to postoperative hemodynamic parameters, there were no statistically significant difference found in the values of parameters between the two observed groups (p>0,05). Regarding the postoperative hemodynamic instability, when we observed the postoperative hypotension, it occurred in several patients in both study groups. There was no statistically significant difference found, in the distribution of patients with postoperative hypotension between the observed groups. Postoperative hypertension was present in a smaller number of patients in group N compared to group V, at all moments of measurement, but there was no statistically significant difference between the observed groups. When we observed the average recovery time, there was no statistically significant difference found in the values of the observed parameters between the patients in group N and V. The average consumption of sevoflurane in group N was 0,3114 g/min, and in group V 0,8016 g/min. The Mann-Whitney U test showed that the patients in group V had statistically significant higher consumption of sevoflurane in comparison to the patients in group N (U=0,000; p=0,000). Conclusion: There is no statistically significant difference found in the number of patients with recorded hemodynamic instability during anesthesia and immediate postoperative recovery process during the administration of low flow and high flow anesthesia for laparoscopic cholecystectomy. There is no statistically significant difference found in the time of immediate postoperative recovery between the examined groups. The total consumption of sevoflurane during anesthesia was statistically significant lower in the patients who underwent low flow anesthesia in comparison to the group of patients with high flow anesthesia administration for laparoscopic cholecystectomy. Low flow anesthesia administration, with the use of adequate monitoring, is a safe anesthesia technique that provides satisfactory hemodinamic stability and recovery quality with patients undergoing laparoscopic cholecystectomy.

Sepsa je klinički sindrom karakterisan prisustvom infekcije i neadekvatnog sistemskog inflamatornog odgovora organizma i može se komplikovati razvojem septičnog šoka i multiorganske disfunkcije. Sepsa predstavlja jedan od najvećih zdravstveniih problema današnjice širom sveta sa visokim mortalitetom. Takođe, ona je glavni preventabilni uzrok smrti unutar bolnica. Poznavanje i jasno definisanje prediktivnih faktora mortaliteta kod pacijenata u sepsi pomaže u bržoj identifikaciji kritično obolelih pacijenata i pravovremenom ordiniranju adekvatne terapije, te doprinosi razvoju novih strategija primarne i sekundarne prevencije. Kreiranje modela za predikciju mortaliteta pruža mogućnost kvantifikacije težine stanja pacijenata, što ih čini neizostavnim u naučno-istraživačkom radu, pogotovo u oblastima poboljšanja kvaliteta i personalizovane medicine. Opšti cilj ovog istraživanja je bio da se utvrde nezavisni prediktori mortaliteta u sepsi, kao i da se formira prediktivni model smrtnog ishoda. Specifični ciljevi su bili da se utvrdi korelacija koncetracije laktata, vrste prijema i komorbiditeta sa mortalitetom u sepsi. Ispitivanje je sprovedeno kao opservaciono, neinterventno, delom retrospektivno, delom prospektivno. Obuhvaćena je konsekutivna serija pacijenata sa sepsom primljenih u Jedinicu intenzivnog lečenja Instituta za plućne bolesti Vojvodine u Sremskoj Kamenici od 01.01.2017. do 31.07.2019. godine. Metodama logističke regresivne analize su procenjeni faktori rizika za 28-dnevni mortalitet. Nakon identifikacije nezavisnih prediktora konstruisan je i validiran prediktivni model. Studijom je ukupno obuhvaćeno 307 pacijenata sa sepsom od kojih je 52,4% preminulo unutar 28 dana od prijema. Nije postojala statistički značajna razlika (p>0,05) u mortalitetu od sepse u odnosu na vrstu prijema pacijenata u jedinicu intenzivne nege. Vrednost laktata pri prijemu i vrednost Čarlson skora je bila u pozitivnoj korelaciji sa mortalitetom. Konačni model predikcije mortaliteta sadrži sledeće varijable: vrednost APAČE 2 skora preko 20, SOFA skora iznad 7, Čarlsonovog indeksa komorbiditeta preko 3 i koncentracija laktata u serumu iznad 2,32 mmol/l. Formiran model predikcije je pokazao dobru diskriminaciju (AUC 0,754: 95% IP=0,700-0,808), a ispravno je klasifikovao 67,4% pacijenata, sa 70,8% osetljivosti i 63,7% specifičnost. Zaključujemo da su nezavisni prediktori mortaliteta kod pacijenata u sepsi: viša koncentracija laktata merena u prva 24 časa od prijema u jedinicu intenzivnog lečenja, više vrednosti APAČE 2 skora, više vrednosti SOFA skora i više vrednosti Čarlsonovog indeksa komorbiditeta. Za razliku od laktata i komorbiditeta, ne postoji statistički značajna razlika u mortalitetu od sepse u odnosu na vrstu prijema. Konstruisan model predikcije je pokazao dobru prediktivnu validnost, uporedivu sa ostalim najčešće korišćenim modelima., Sepsis is a clinical syndrome characterized by both the presence of the infection and inadequate systemic inflammatory organism response that can be additionally complicated by the development of septic shock and multiorgan dysfunction. Recently sepsis is defined as one of the biggest health problems in the world with high mortality and a major preventable cause of death within hospitals. Knowledge and clear definition of predictive mortality factors for patients with sepsis contribute to faster identification of critically ill patients and timely administration of adequate therapy, as well as to the development of new strategies for primary and secondary prevention. Creating a model for predicting mortality provides the possibility of quantifying the severity of the patients' condition that can be indispensable in scientific research, especially in the areas of quality improvement and personalized medicine. The overall aim of this thesis was to determine independent predictors of mortality in sepsis, as well as to form a predictive model of mortality. Whereas specific objectives of the thesis were to determine the correlation of lactate concentration, type of admission and comorbidity with mortality for sepsis. The investigation was conducted as observational, noninterventional, partly retrospectively, partly prospectively. The research included consecutive series of patients with sepsis admitted to the Intensive Care Unit of the Institute for Pulmonary Diseases of Vojvodina in Sremska Kamenica from 01.01.2017 to 31.07.2019. Risk factors for 28-day mortality were estimated by logistic regression analysis methods. After the estimation of independent predictors, a predictive model was constructed and validated. The study involved a total of 307 patients with sepsis, of whom 52.4% died within 28 days of admission. There was no statistically significant difference (p>0.05) in mortality from sepsis in relation with the admission type of patients to the intensive care unit. The value of lactate at the time of admission and the value of the Charlson score were positively correlated with mortality. The final mortality prediction model contained the following variables: APACHE II score above 20, SOFA score above 7, Charlson comorbidity index over 3, and serum lactate concentrations above 2.32mmol/l. The prediction model formed showed good discrimination (AUC 0.754: 95% CI = 0.700-0.808), and were correctly classified 67.4% of patients, with 70.8% sensitivity and 63.7% specificity. It can be concluded that independent predictors of mortality in patients with sepsis are: higher lactate concentration measured in the first 24h of admission to the Intensive Care Unit, higher APACHE II scores, higher SOFA scores, and higher Charlson comorbidity index values. Unlike lactate and comorbidity, there is no statistically significant difference in mortality from sepsis in relation with the admission type. The constructed prediction model exhibited good predictive validity, comparable to other commonly used models.

Akutni respiratorni distres sindrom (ARDS) se karakteriše hipoksemičnom respiratornom insuficijencijom koja se javlja unutar sedam dana od izlaganja predisponirajućem faktoru sa obostranim infiltratima na rendgenskom snimku pluća ili kompjuterizovanoj tomografiji, a koji se ne mogu objasniti postojanjem efuzija, atelektaza ili čvorića. ARDS ima veliki uticaj na globalno zdravlje širom sveta i on je glavni uzrok respiratorne insuficijencije sa visokom stopom morbiditeta i mortaliteta kod kritično obolelih pacijenata. Invazivna protektivna mehanička ventilacija pluća je glavni terapijski oslonac ARDS-a. ARDS može biti prouzrokovan različitim etiološkim faktorima, ali samo adekvatan tretman istih je važan u poboljšanju ishoda lečenja. Cilj: Identifikacija, dijagnostički i prognostički značaj angiopoietina 2 i solubilnog receptora za krajnje glikozilirane produkte (sRAGE) u adultnom respiratornom distres sindromu, a u odnosu na težinu kliničke slike ARDS-a i krajnji ishod lečenja. Metodologija: Ispitivanje je sprovedeno kao prospektivna studija koja je obuhvatala 69 ispitanika sa ARDS-om i 27 ispitanika bez dijagnoze ARDS-a je činilo kontrolnu grupu. Ispitanici su bili hospitalizovani na Odeljenju intenzivnog lečenja II Klinike za anesteziju, intenzivnu terapiju i terapiju bola Kliničkog centra Vojvodine, Odeljenju intenzivne nege Instituta za plućne bolesti Sremska Kamenica, kao i na Klinici za infektivne bolesti Kliničkog centra Vojvodine u periodu od 2017. do 2019. godine. Klinički uzorak činile su osobe kod kojih je postavljena dijagnoza akutnog respiratornog distres sindroma u skladu sa kriterijumima Berlinske definicije iz 2012. godine. Iz medicinske dokumentacije, za svakog ispitanika uključenog u istraživanje su uzeti u razmatranje i analizu sledeći parametri u toku prvih 24 časa od momenta prijema na prethodno navedena odeljenja: demografske i opšte karakteristike ispitanika od značaja za istraživanje, numerički pokazatelji procene težine bolesti ispitanika (APACHE II i SOFA skor), vitalni parametri za prva 24 časa (arterijski pritisak, srčana frekvenca, transkutana saturacija arterijske krvi, 24- časovni urin i telesna temperatura), gasne analize arterijske krvi (pH, parcijalni pritisak kiseonika- PaO2, parcijalni pritisak ugljen dioksida- PaCO2, zasićenost krvi kiseonikom- SpO2, odnos parcijalnog pritiska kiseonika u arterijskoj krvi i inspiratorne frakcije kiseonika (PaO2/FiO2), parametri mehaničke ventilacije pluća. U roku 24 časa od trenutka postavljanja dijagnoze ARDS-a, iz uzoraka krvi ispitanika, izvršene su predviđene laboratorijske analize. Zdravstveno stanje bolesnika je praćeno tokom 28 dana od trenutka uključivanja u studiju i nakon tog perioda je evidentiran ishod lečenja u smislu preživljavanja ili smrtnog ishoda. Statistička analiza je izvršena pomoću statističkog paketa IBM SPSS 20 Statistics. Podaci su predstavljeni tabelarno i grafički, a statistička značajnost određivana je na nivou 95% (p< 0,05) ( razlika statističkih parametara značajna) i 99% (p, The acute respiratory distresssyndrome (ARDS) is characterized by hypoxemic respiratory failure occuring less than seven days from a predisposing clinical insult, with bilateral opacities on chest radiograph or computed tomography not fully explained by effusion, atelectasis or nodules. ARDS have a high impact on global health across the world and it is a major cause of acute respiratory failure with high morbidity and mortality in critically ill patients. Invasive mechanical ventilation with lung protective strategies is the mainstay of ARDS treatment. ARDS can be caused by various aetiologies and adequate treatment of the responsible cause is crucial to improve the outcome. The objective of the research: Identification of the diagnostic and prognostic significance of angiopoietin 2 and the solube forms of the receptor for advanced glycation end-products (sRAGE) in adult respiratory distress syndrome in relation to the severity of the clinical picture of ARDS and the ultimate outcome of treatment. Methodology: The study was conducted as a prospective study that included 69 patients with ARDS and 27 patients with no ARDS were control group. The subjects were hospitalized at the Intensive Care Unit II of the Clinic for Anesthesia, Intensive Care and Pain Therapy of the Clinical Center of Vojvodina, the Intensive Care Unit of the Institute for Pulmonary Diseases of Sremska Kamenica, as well as at the Clinic for Infectious Diseases of he Clinical Center of Vojvodina from 2017 to 2019. years. The clinical sample consisted of individuals diagnosed with acute respiratory distress syndrome in accordance with the 2012. Berlin definition criteria. From the medical records, the following parameters were considered and analyzed for each respondent within the first 24 hours of admission to the aforementioned departments: demographic and deneral characteristics of respondents of importance for the study, numerical indicators of assessment of severity of respondents'diseases (APACHE II and SOFA score), vital parameters for the first 24 hours (arterialpressure, heart rate, transcutaneous arterial blood saturation, 24 hours urine and body temperature), arterial blood gas analysis (pH, partial pressure of oxygen-PaO2, partial pressure of carbon dioxide-PaCO2, blood saturation oxygen-SpO2, ratio of partial pressure of oxygen in arterial blood and inspiratory oxygen fraction (PaO2 / FiO2), mechanical ventilation steamers. Within 24 hours of the diagnosis of ARDS, laboratory analyzes were performed from the blood samples of the subjects. Patients' health status was monitored for 28 days from the time they were included in the study and treatment outcome in terms of survival or death was recorded after that period. Statistical analysis was performed using the IBM SPSS 20 statistics statistical package. Data are presented in tables and graphs, and statistical significance was determined at 95% (p

Akutno bubrežno oštećenje je česta i ozbiljna komplikacija nakon hirurške rekonstrukcije abdominalne aorte. Ona produžuje, poskupljuje bolničko lečenje i povećava morbiditet i mortalitet bolesnika. Što ranije prepoznavanje bolesnika koji su pod povišenim rizikom uz pomoć prediktivnih faktora, kao i identifikovanje akutnog bubrežnog oštećenja od velikog je značaja za pravovremeno započinjanje preventivnih i terapijskih mera i smanjenje mortaliteta ovih bolesnika. Cilj istraživanja: Utvrditi incidencu akutnog bubrežnog oštećenja, najznačajnije preoperativne i intraoperativne prediktivne faktore za nastanak akutnog bubrežnog oštećenja i utvrditi da li serumski cistatin C ranije i preciznije ukazuje na akutno bubrežno oštećenje u odnosu na serumski kreatinin 72 sata nakon elektivnih operacija na infrarenalnom segmentu aorte. Metodologija: Na Klinici za anesteziju, intenzivnu terapiju i terapiju bola i Klinici za vaskularnu i transplantacionu hirurgiju Kliničkog centra Vojvodine sprovedeno je prospektivno opservaciono istraživanje u trajanju od 18 meseci, od oktobra 2017. do aprila 2019. godine. U istraživanje je uključeno 140 pacijenata koji su podvrgnuti elektivnom operativnom zahvatu na infrarenalnom segmentu aorte. Preoperativni i intraoperativni potencijalni prediktivni faktori identifikovani su iz medicinske dokumentacije: istorije bolesti, protokoli anestezije, dnevne terapijske liste, liste vitalnih parametara i liste laboratorijskih parametara. Nastanak ABO je potvrđivan pomoću AKIN klasifikacionog sistema. Tokom postoperativnog perioda lečenja od 72 sata obraćana je pažnja na vreme i stepen nastanka ABO. Za statističku obradu podataka korišćen je program SPSS, verzija 21 (IBM SPSS, Čikago, Ilinois). Rezultati su predstavljeni tabelarno i grafički, a statistički značajnim su se smatrale vrednosti nivoa značajnosti p1,14 mg/l, primena koloida u volumenu >500 ml u toku operacije, ukupni volumen nadoknade u intraoperativnom periodu >59 ml/kg. Zaključak: Incidenca akutnog bubrežnog oštećenja nakon elektivnih operacija na infrarenalnom segmentu aorte na Klinici za anesteziju, intenzivnu terapiju i terapiju bola i Klinici za vaskularnu i transplantacionu hirurgiju Kliničkog centra Vojvodine je nešto viša u odnosu na literaturne podatke. Cistatin C je bolji prediktor i pokazatelj akutnog bubrežnog oštećenja u odnosu na kreatinin. Bolesnici koji imaju hroničnu bubrežnu slabost, preoperativni nivo cistatina C>1,14 mg/l, koji tokom operacije dobiju preko 500 ml koloidnih rastvora, i ukupni volumen nadoknade >59 ml/kg imaju veću šansu da dobiju akutno oštećenje bubrega u postoperativnom periodu., Acute kidney injury is frequent and serious complication after aortic surgery which increases length of hospital stay, costs, morbidity and mortality. Earlier recognition of patients at risk by predictive factors and identification of acute kidney injury could have important role on right timing of preventive and therapeutic measures and lower mortality of these patients. Aims: to investigate the incidence of acute kidney injury, the most important preoperative and intraoperative predictive factors for acute kidney injury, and check whether cystatin C indicates acute kidney injury earlier and more accurately than creatinine 72 hours after elective infrarenal aortic surgery. Methodology: This prospective observational study was performed at Clinic of Anesthesia, Intensive Care and Pain Therapy and Clinic of Vascular and Transplantation Surgery, Clinical Centre of Vojvodina, during the period of 18 months, from October 2017 till April 2019. It includes 140 adult patient who underwent elective infrarenal aortic surgery. Potential predictive factors were identified out of medical records such as: patient history, anesthesia lists, daily therapeutic lists, vital parameters and laboratory values lists. The occurrence of acute kidney injury was noted according to AKIN criteria. IBM SPSS version 21 (Chicago, Illinois) was used for statistical analysis. The results were presented in tables and graphs, statistical significance was set at p value of less than 0,05. Standard statistical tests were applied. Multivariate logistic regression model was used for potential predictive factors. Results: The incidence of acute kidney injury at Clinic of Anesthesia, Intensive Care and Pain Therapy and Clinic of Vascular and Transplantation Surgery, Clinical Centre of Vojvodina, was 28,56%. The cut off value of cystatin C serum concentration of 1,14 mg/l has the highest sensitivity (82,5%), and specificity (76%) in the differentiation of patients who will develop acute kidney injury. The final model for predicting acute kidney injury in patients who underwent elective infrarenal aortic surgery contains the following variables: presence of chronic kidney failure, preoperative serum concentration of cystatin C>1,14 mg/l, application of colloid solutions in volume>500 ml during the operation and total intravascular fluid replacement volume>59 ml/kg in intraoperative period. Conclusion: The incidence of acute kidney injury at Clinic of Anesthesia, Intensive Care and Pain Therapy and Clinic of Vascular and Transplantation Surgery, Clinical Centre of Vojvodina, is somewhat higher comparing to world literature data. Patients who are more likely to develop acute kidney injury have: chronic kidney failure, preoperative serum concentration of cystatin C>1,14 mg/l and get colloid solutions in volume>500 ml and total intravascular fluid replacement volume>59 ml/kg during intraoperative period.

UVOD: Anestezija je povezana sa promenama ventilacije, koje počinju sa prvim datim lekom, a mogu da traju i danima posle hirurške intervencije. Hipoksemija je najočiglednija posledica ove promene. U anesteziološkoj praksi i perioperativnom tretmanu bolesnika kiseonička terapija zauzima značajno mesto. Još uvek ne postoje jasne, na dokazima zasnovane, smernice za upotrebu kiseoničke terapije u postoperativnom periodu. Razlog verovatno leži u činjenici da veliki broj faktora može da utiče na ishod lečenja hirurškog bolesnika i zato je teško ispitati njihove pojedinačne uticaje. Kiseonička terapija tretira ili prevenira nastanak hipoksije obezbeđujući inspiratornu koncentraciju kiseonika veću od iste u vazduhu. Kod najvećeg broja pacijenata u postoperativnom periodu ne postoji potreba za strogom kontrolom inspiratorne koncentracije kiseonika, a administracija kiseoničke terapije sprovodi se primenom uređaja niskog protoka i varijabilne performanse, kao što su nazalna kanila i kiseonička maska za lice. Brojna istraživanja poslednjih decenija pokušala su da daju odgovor na pitanja da li postoji stvarna razlika u primeni ova dva uređaja, posebno u svetlu razvoja hipoksemije u postoperativnom periodu. Prednosti primene nazalne kanile su bolje prihvatanje od strane bolesnika u poređenju sa maskom, obično zbog manje izraženog osećaja klaustrofobije pri upotrebi nazalne kanile. Nazalna kanila, ne zahteva uklanjanje prilikom nege usne duplje ili per os unosa što obezbeđuje kontinuitet u isporuci kiseonika. Nedostaci nazalne kanile vezani su za otežanu primenu kod bolesnika sa nazogastričnom sondom ili otežanim disanjem na nos. Pri protocima većim od 4 litre u mnuti može izazvati nelagodnost na nosnoj sluznici bolesnika. Literaturni podaci, ukazuju da se primenom kiseoničke maske ipak postižu veće inspiratorne koncentracije kiseonika, te da se epizode desaturacije i hipoksemije znatno ređe javljaju. Međutim, postoje i istraživanja koja ukazuju na mogućnost ponovnog udisanja vazduha iz mrtvog prostora maske, pri nižim protocima što može uticati na parcijalni pritisak ugljen-dioksida u arterijskoj krvi. CILJEVI: Ciljevi istraživanja su da se ispitata učestalost javljanja hipoksemije unutar 48 sati od ekstubacije kod bolesnika u jedinici intezivne terapije, zatima da se ispita pojava desaturacije, da se utvrditi učestalost potrebe za primenom neinvazivne mehaničke ventilacije pozitivnim pritiskom kod bolesnika u jedinici intezivne terapije kod kojih se primenjuje kiseonička terapija putem nazalne kanile, odnosno kiseoničke maske. Takođe, cilj je i da se ispita da li postoji povezanost preoperativnih karakteristika bolesnika sa eventualnim izborom jednog od dva uređaja za primenu kiseoničke terapije u ranom postoperativnom periodu. METODOLOGIJA: Na Klinici za anesteziju i intenzivnu terapiju Kliničkog centra Vojvodine sprovedeno je prospektivno istraživanje kojim je obuhvaćeno 160 pacijenata nakon elektivnih hrurških procedura, koji su nakon operativnog zahvata praćeni u jedinici intenzivne terapije. Pacijenti su randomizovani u dve grupe (grupa M – kiseonička maska i grupa N – nazalna kanila) u odnosu na uređaj kojim je sprovođena postoperativna kiseonička terapija. Za sve pacijente uključene u studiju evidentirana je pol, starost, telesna masa, telesna visina, izračunat indeks telesne mase. Evidentiran je i ASA status, kao i NYHA status. U istraživanje nisu uključeni pacijenti sa plućnim komorbiditetima. Iz istraživanja su isključeni svi oni bolesnici kod kojih je došlo do respiratornih komplikacija u perioperativnom periodu, kao i onih kod kojih je bila prisutna hemodinamska nestabilnost. Postoperativno svi pacijenti su sedirani, na mehaničkoj ventilaciji smešteni u jedinicu intenzivne terapije. Nakon prevođenja na spontano disanje i ekstubacije započinjana je primena kiseonika putem kiseoničke maske za lice (6 l/min) odnosno nazalne kanile (4 l/min). Sprovođen je kontinuirani monitoring vitalnih parametara, saturacije hemoglobina kiseonikom, kao i novo ugljen-dioksida na kraju ekspirijuma. Kod svih pacijenata u četiri vremena rađene su gasne analize arterijske krvi. Svi praćeni parametri poređeni su između dve ispitivane grupe pacijenata. Za statističku obradu podataka korišćen je programski paket Statistical Package for Social Sciences - SPSS 21. Numerička obeležja su prikazana putem srednjih vrednosti (aritmetička sredina) i mera varijabiliteta (opseg vrednosti, standardna devijacija), a atributivna obeležja korišćenjem frekvencija i procenata. Komparacija vrednosti numeričkih obeležja između dve grupe vršena je primenom Studentovog t- testa, odnosno neparametrijskog Mann- Whitney testa. Testiranje razlike frekvencija atributivnih obeležja vršeno je primenom χ2 testa. U cilju ispitivanja povezanosti dva ili više obeležja, odnosno generisanja adekvatnih statističkih modela, korišćena je multivarijantna regresiona analiza. Statistički značajnim se smatraju vrednosti nivoa značajnosti p, INTRODUCTION: Anesthesiology is associated with vicissitudes in ventilation, which start with application of first medicine and last for days following surgical intervention. Hypoxemia is a most common side effect of vicissitudes in ventilation. Oxygen therapy is important in anesthesiology and post-operative treatment of a patient. There are no clear evidence-based guidelines for application of oxygen therapy in post-operative period. Numerous factors influence patient’s treatment outcome and it is difficult to examine each factor’s independent impact. Oxygen therapy treats or prevents occurrence of hypoxemia by providing inspiratory concentration of oxygen greater than the amount found in air. Most patients in post-operative period don’t require vigilant control of inspiratory concentration of oxygen, and administration of oxygen therapy is implemented with a low flow device with variable performances such as nasal cannula and oxygen face mask. Various research attempts where made in the last decades to discover an evident difference between these two devices, especially in cases where hypoxemia occurred in post-operative period. One advantage to using nasal cannula over oxygen face mask is that its better perceived by a patient as it reduces feeling of claustrophobia. Nasal cannula doesn’t need to be removed during oral cavity care or “per os” intake which ensures continuous oxygen delivery. The drawback to using nasal cannula is that its challenging to insert it in a patient with nasogastric tube or difficult nasal breathing. Also, patient can experience nasal discomfort if the oxygen flow is bigger than four litters per minute. Literature data shows that application of oxygen trough the face mask achieves greater inspiratory concentrations of oxygen, and reduces the occurrence of desaturation and hypoxemia. Still, there is research which points out to the possibility of breathing in from dead space in the mask, in lower flows, which can partially affect pressure of carbon dioxide in artery blood. AIM: Aim of the research is to examine frequency of hypoxemia and non-invasive mechanical ventilation in patients treated with oxygen therapy via nasal cannula or oxygen face mask during the first 48 hours following patient extubating in intensive care unit. Also, aim is to examine correlation between patients’ pre-operative characteristics and the choice of one of the two devices for oxygen therapy in early postoperative period. METHODOLOGY: Clinic for Anesthesiology and Intensive Therapy at the Clinical Center of Vojvodina conducted this research on 160 patients who underwent elective surgical procedures and received post-operative care in Intensive Care Unit. Patients were randomly assigned to two groups (Group M with oxygen face mask and Group N with nasal cannula) relative to device which was used for post-operative oxygen therapy. Information recorded for all the patients included in the study constituted their gender, age, weight, hight, and body max index. ASA status, as well as NYHA status were also recorded. Research excluded any patient who experienced respiratory complications in post-operative period as well as those who experienced hemodynamic instability. Postoperatively all patients were sedated and on mechanical ventilation therapy in intensive care unit. After transition to spontaneous breathing and extubating, oxygen therapy was applied using oxygen mask (6 l/min) or nasal cannula (4 l/min). Vital parameters were continuously monitored as well as hemoglobin oxygen saturation, and carbon dioxide at the end of the expirium. Gas analysis of artery blood was carried out four times for all participants in the study. All parameters were compared between two examined patient groups. Statistical analysis was carried out using Statistical Package for Social Sciences - SPSS 21. Numerical features are depicted using arithmetic mean and variability rate, and attributive features are depicted with frequency and percentages. Comparison of the values of numerical characteristics between the two groups was performed using Student's t-test, that is, a non-parametric Mann-Whitney test. The frequency difference in attributive characteristics was tested using χ2 test. To generate adequate statistical model, multivariate regression analysis was applied to examine the link between two or more of features. Significant values are determined if level of significance is p