Search

U radu je predstavljen koncept zamene postojeće termoelektrane Morava sa postrojenjima za proizvodnju, skladištenje i sagorevanje zelenog vodonika. Postrojenja za proizvodnju vodonika bi se sastojala od elektrolizera i fotonaponske elektrane koja je planirana na postojećem pepelištu u okviru termoelektrane Morava. Sistemi za skladištenje vodonika i bi takođe bili u sklopu kompleksa postojeće termoelektrane. Proizvodnja električne energije bi se vršila u termoenergetskom postrojenju sa gasnom turbinom koja bi bila pogonjena mešavinom vodonika i prirodnog gasa, a koja bi bila izgrađena i priključena na elektroenergetski sistem na mestu postojećeg priključnog razvodnog postrojenja 110 kV. Bilo bi predviđeno i korišćenje toplotne energije koja bi služila za grejanje naselja u blizini termoelektrane. Ovakav kompleks bi omogućio da se postojeća infrastruktura termoelektrane “Morava” preorijentiše na proizvodnju upravljive zelene energije.

A new process for mine water purification has been proposed, based on biosorption followed by burning the loaded biosorbents. Wheat straw and sawdust of trees are convenient as biosorbents in the proposed process. Biosorption was performed in two stages: a cross-flow regime between the mine water and the biosorbent. The achieved copper adsorption degree was > 95%. Based on the mine water volume and its chemical composition, the estimated amount of the biosorbent was 60.000 t/year. The cogenerative mode of the loaded biosorbent combustion was considered for green energy production. For the recovery of metals concentrated in the ash, they must be processed separately. Several possibilities for ash processing were proposed and discussed. For an annual volume of mine water and the copper content in it, the mass and energy balances of the process were estimated, giving some economic data on the process efficiency. The analysis of the revenues and costs, based only on the energy value produced by the combustion of the biosorbent, has shown that the process can economically be viable regardless of the value of the recovered metal. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Suočena sa preuzetim međunarodnim obavezama koje se odnose na aktivnosti usmerenim ka ublažavanju posledica klimatskih promena, a koje će se i zvanično reflektovati kroz regulatorna dokumenta koja su u procesu definisanja i usvajanja (Strategija i Akcioni plan niskougljeničnog razvoja i Zakon o klimatskim promenama), u Srbiji se sve jasnije sagledava neophodnost da se eksploatacija i korišćenje domaćeg uglja zameni ekološki prihvatljivijim gorivima ranije nego što je to inicijalno planirano. Poznata činjenica da sektor energetike u Srbiji generiše 80% ukupnih GHG emisija na nacionalnom nivou, a da su pomenute emisije dominantnim delom posledica sagorevanja domaćeg lignita, jasno ukazuje na zaključak da se najveći uticaj na usporavanje daljih klimatskih promena na lokalnom nivou prvenstveno može ostvariti kroz korišćenje alternativnih izvora energije. Ipak, imajući u vidu da pomenuti proces energetske tranzicije sa sobom nosi niz značajnih tehnoloških, ekoloških, ekonomskih, socijalnih i drugih poteškoća, EU je kroz program Horizont 2020 pokrenula više projekata, a jedan od njih je TRACER koji ima za cilj da prikaže primere najboljih istraživačko-inovacionih strategija usmerenih ka lakšem prelasku na niskougljeničnu, održivu energetsku praksu. Projekat analizira devet evropskih regiona sa intenzivnom eksploatacijom uglja, među kojima je i Kolubarski region u Srbiji. U radu su prikazani tehnološki, ekološki i socijalni izazovi u procesu tranzicije, sa akcentom na Kolubarski region, i predlogom za energetsku tranziciju u Srbiji, uvažavajući Istraživačko-inovacione strategije i Pametnu specijalizaciju.