Bu çalışma; Erzurum'da mezbahada kesilen sığırların karaciğerlerinde gözlenen lezyonların tanımlanması ve sınıflandırılması amacıyla yapıldı. Bu amaçla mezbahada kesilen farklı ırklardan1381 adet sığır karaciğeri muayene edilerek, lezyonlu 100 organdan örnekler alındı. Karaciğer örneklerinin rutin doku takipleri, preparatların hazırlanması ve mikroskobik incelemeleri Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı laboratuvarında gerçekleştirildi.Gerekli görülen kesitlere, PeriodicAcidSchiff (PAS), Ziehll-Nielsen (Z-N), Gram boyama ve Masson'sTricrome gibi özel boyama işlemleri uygulandı. Elde edilen bulguların istatistiksel değerlendirmeleriyapıldı.Araştırmada 1381 adet sığırkaraciğeri incelendi ve %7.24'ünde(100)çeşitli lezyonlar saptandı.Lezyonlu karaciğerlerin %17'sinde hiperemi ve konjesyon, %56'sında hidropik dejenerasyon ve bulanık şişkinlik, %4'ünde yağ dejenerasyonu, %9'unda pigmentasyon, %38'inde farklı büyüklüklerde ve karaciğerin farklı bölgelerinde yerleşim gösteren nekroz oluşumu, %21'inde bağ doku proliferasyonu ve siroz görüldü. Mikroskobik olarak incelenen karaciğerlerin %28'inde safra kanallarında hiperplazi, %32'sinde kolongiohepatitis'e ve %11'inde apse oluşumlarına rastlandı. Parazit enfestasyonuna 27 (%27)organda rastlandı ve bu enfestasyonların 18(%18)'i Echinococcus granulosus, 5(%5)'i Fasciola hepatica ve 4(%4)'ü de Dicrocoelium dentriticum tarafından oluşturulmuş enfestasyonlardı. Bu lezyonların mikroskobik bakısında; hiperemi ve konjesyon olgularında;sentral vena ve sinuzoidlere genişleme, lümenlerinde eritrosit gözlendi. Hidropik dejenerasyon ve bulanık şişkinlik olgularında; sitoplazmada vakuoller, çekirdeklerde piknoz, karyoreksis, karyolizis ve nekrotik değişiklikler gözlendi.Yağlanma olgularında; hepatositlerin sitoplazmasında değişen sayı ve büyüklükte, keskin kenarlı, yuvarlak veya oval vakuoller görüldü.Nekroz olgularında; nekrotik hücrelere daha çok periasiner bölge olmak üzere midzonal ve sentrilobüler bölgerde, bazı olgularda ise safra kanalı epitellerinde rastlandı. Bağ doku artışı görülen olguların mikroskobik incelemesinde; %16'sında portal alanda %5'inde parenkimde fibrozis ve safra kanallarında hiperplazi görüldü.Kolongiohepatitis olgularında portal aralıklarda ve safra kanalları çevresinde mononüklear hücre,nötrofil, eozinofil lökosit infiltrasyonları ve bazı olgularda bağ doku artışı görüldü. Apse olgularında; yoğun nötrofil lökosit ve nekrotik doku artıkları, çevresinde mononüklear hücre infiltrasyonları ve bağdokudan oluşan bir kapsül gözlendi. Paraziter enfestasyonlara ait olgularda; safra kanalı epitellerinde hiperplazi, safra kanalı lumenide parazitlerin gelişmesine ait değişik yapılar,çevresinde eozinofil lökosit, mononüklear hücre ve yabancı cisim dev hücreleri ve bunları çevreleyen fibroz bağ dokudan oluşan bir kapsül görüldü.Yapılan bu çalışmada, Erzurum ili ve çevresinde yetiştirilen ve mezbahada kesilen sığırların karaciğerlerinde bulunan lezyonlarının varlığı, prevalansı ile gözlenen makroskobik ve mikroskobik bulguları tanımlandı. The aim of this study was defining and categorization of the findings about liver lessions seen in cattles which are slaughtered in Erzurum. To obtain 100 liver samples showing pathologic lesion, totaly 1381 cows from diffrent kinds were watched after they had been slughtered. Routine histopathology process, preparing and microscophic examination of slides were undertaken in Pathology Department of Veterinary Medicine Faculty of Atatürk University. For necessary sections spesific staining methods like Ziehl-Neelsen (Z-N), Periodic Acid Schiff (PAS), Gram and Masson?s Trichrome were used. The findings obtained were evaluated by statistical methods.In this research different liver lessions were determined in 100(7.24%) of 1381 cows. During the evaluation hyperaemia and haemorrhage 17%, hidrophic degeneration and fuzzy swelling 56%, lipidosis 4%, pigmentation 9%, necrosis in diffrent areas and diffrent sizes 38%, fibrose tissue proliferation and cirrhosis 21%, hyperplasia in bile ductus 28%, cholongiohepatitis 32%, abscess 11%, parasitic cases 27%were caused by Echinococcosis 18 (18%), Fasciolasis 5(5%) and Dicrocoeliasis 4(4%)were detected.In the microscophic examinaton of these cases; dilatation of the sinisoids and central veins with full of erytrocytes were seen in hyperaemia and haemorrhage cases, vacuoles in cytoplasm, pyknosis, karyorrhexis, karyolysis and necrotic changes were seen in hidrophic degeneration and fuzzy swelling cases,circuler or oval vacuoles in diffrent sizes and numbers in the cytoplasm of hepatocytes were seen in lipidosis cases, the necrotic cells located on periasiner zones more than midsonal and centrilobuler zones and in some cases necrosis was seen in bile duct epithelium cells, in the microscophic examination of the fibrose tisse proliferation; fibrosis and bile ductus hyperplasia were seen in portal areas 16% and seen in parenchyma 5%. In the cases of cholongiohepatitis there were mononucleer cells, notrophyle, eosinphyle leukocytes infiltration and fibrostissue proliferation in some cases.In the cases of apcess; diffuse notrophyle leucocytesin the center, necrotic tissue and mononuclear cell infiltration with a capsule formed by fibrose tissue around it were seen.The cases belongs to the parasites; there were hyperplasia in bile duct epithelium and different formation of the parasites in the lumen of bile ducts, eosinophyle leucocytes, mononucleer cells, giant cells and a capsule formed by fibrose tissue around it were seen.After this study, existence and incidense of lessions seen in liver of the cows raised and slaughtered in Erzurum, was determined. 83