Search

No safe and effective vaccine exists against porcine enterotoxigenic Escherichia coli (ETEC) strains, which are the etiological agents of post-weaning diarrhoea (PWD), economically one of the most significant diseases of swine, which encountered for major productive losses in swine industry worldwide. The current study was designed to evaluate: (1) efficacy of an oral bivalent F4ac+/F18ac+ non-ETEC live vaccine candidate (VACCINE) in stimulating systemic and intestinal cellular immunity in 4-week-old weaned pigs, (2) the onset and duration of protective immunity of weaned pigs against naturally occurring PWD during the period of 6 weeks following weaning, and (3) the dietary supplement potential of zeolite clinoptilolite (CPL), an antimicrobial mineral and/or immunomodulator/ vaccine adjuvant (VACCINE + CPL). The pigs immunized either with the VACCINE or its combination with dietary CPL had significantly increased body weight gain from Day 7 to Day 42 (P

The aim of the research was to qualitatively determine volatile aroma compounds in the M. longissimus dorsi of lambs. The research included a total of 30 lamb carcasses divided into three groups. The animals were fed with a regular commercial feed mixture, which was supplemented with chopped dried or fresh common mushrooms (Agaricus bisporus) in various proportions. Volatile compounds were determined using headspace solid-phase microextraction, coupled with gas chromatography/mass spectrometry. The identified compounds are classified into the following chemical groups: aldehydes, esters, alcohols, amino acids, peptides, lactones, ketones, fatty acids, complex organic compounds, ethers and furans. Further research is needed to determine whether the differences between the groups in the volatile compounds identified affect the acceptability of lamb meat to consumers., Cilj ovog istraživanja bio je utvrditi hlapljive aromatične spojeve u M. longissimus dorsi janjadi hranjene komercijalnom krmnom smjesom, kojoj je dodavan suhi ili nasjeckani svježi pripravak plemenite pečurke (Agaricus bisporus) u različitim omjerima. Istraživanjem je obuhvaćeno ukupno 30 klaonički obrađenih tupova janjadi podijeljeno u tri skupine. Hlapljivi spojevi određeni su korištenjem mikroekstrakcije u čvrstoj fazi u kombinaciji s plinskom kromatografijom/masenom spektrometrijom. Identificirani spojevi mogu se razvrstati u sljedeće kemijske skupine: aldehidi, esteri, alkoholi, aminokiseline, peptidi, laktoni, ketoni, masne kiseline, složeni organski spojevi, eteri i furani. Potrebna su daljnja istraživanja kako bi se utvrdilo utječu li razlike u identificiranim hlapljivim spojevima između skupina na prihvatljivost janjećeg mesa za potrošače.

No safe and effective vaccine exists against porcine enterotoxigenic Escherichia coli (ETEC) strains, which are the etiological agents of post-weaning diarrhoea (PWD), economically one of the most significant diseases of swine, which encountered for major productive losses in swine industry worldwide. The current study was designed to evaluate: (1) efficacy of an oral bivalent F4ac+/F18ac+ non-ETEC live vaccine candidate (VACCINE) in stimulating systemic and intestinal cellular immunity in 4-week-old weaned pigs, (2) the onset and duration of protective immunity of weaned pigs against naturally occurring PWD during the period of 6 weeks following weaning, and (3) the dietary supplement potential of zeolite clinoptilolite (CPL), an antimicrobial mineral and/or immunomodulator/ vaccine adjuvant (VACCINE + CPL). The pigs immunized either with the VACCINE or its combination with dietary CPL had significantly increased body weight gain from Day 7 to Day 42 (P, Dijareja nakon odbića (DNO) prasadi uzrokuje glavninu proizvodnih gubitaka u svinjogojskoj industriji širom svijeta. Ne postoji sigurno i učinkovito cjepivo protiv svinjskih enterotoksigenih sojeva bakterije Escherichia coli (ETEC) koji se smatraju etiološkim uzročnicima DNO. Ovo je istraživanje planirano radi vrednovanja: (1) učinkovitosti oralnog bivalentnog F4ac+/F18ac+ ne-ETEC pokusnog živog cjepiva (cjepivo) u stimuliranju sistemske i crijevne stanične imunosti 4 tjedna stare odbijene prasadi, (2) pojave i trajanja zaštitne imunosti odbijene prasadi protiv prirodnog zaražavanja uzročnicima DNO tijekom razdoblja od 6 tjedana nakon odbića i (3) potencijala dodatka hrani zeolita klinoptilolita (KPL), antimikrobnog minerala i/ili imunomodulatora/adjuvansa cjepiva (CJEPIVO + KPL). Prasad imunizirana ili cjepivom ili njegovom kombinacijom s dodatkom hrani KPL-om imala je znakovito povećan prirast tjelesne mase od 7. do 42. dana (P

Različite metode genotipizacije omogućuju razlikovanje bakterijskih sojeva ispod razine vrste ili podvrste. Gel elektroforeza u pulsirajućem polju (PFGE) neprestano se usavršava od 1980-tih godina i do danas je upotrebljavaju mnogi javnozdravstveni laboratoriji. Od ostalih metoda koriste se: metoda analize duljine polimorfizma restrikcijskih odsječaka (RFLP), metoda nasumično umnoženih poliformnih odsječaka (RAPD) i metoda ribotipizacije. Određivanje redoslijeda nukleotidnih sljedova unutar DNK naziva se sekvenciranje. Na osnovi sekvenciranja bazira se rad novih metoda tipizacije određivanjem sljedova nukleotida na više genskih lokusa poput MLST, rMLST i cgMLST. One istražuju odnose između bakterija roda Campylobacter, posebice C. jejuni i C. coli. Korisne su u istraživanju mogućih izvora i rezervoara uzročnika bolesti, njihovih odnosa te molekularne epidemiologije bolesti. Metoda sekvenciranja cijelog genoma (WGS) u mikrobiologiji revolucionarna je metoda za koju se smatra da će postupno zamijeniti ostale metode genotipizacije., Distinction of bacterial strains below the species or subspecies level is made possible by diverse genotyping methods. Many public health laboratories use pulsed field gel electrophoresis (PFGE), which has been constantly improving since the 1980s. Other methods used include restriction fragment length polymorphism (RFLP), random amplified polymorphic DNA (RAPD) method and ribotyping. The process of determining the order of nucleotides within DNA is called sequencing. Newly evolved methods based on multilocus sequence typing are MLST, rMLST and cgMLST. These examine the relationships between bacteria of the genue Campylobacter, especially C. jejuni and C. coli. They are useful in investigating possible sources and reservoirs of disease, their connection and the molecular epidemiology of diseases. A new revolutionary method in microbiology is whole genome sequencing (WGS), and it is believed that this method will gradually replace other genotyping methods.

Transport i pohrana postupci su koji utječu na sigurnost hrane. Tijekom uskladištenja i transporta moraju se zadržati temperaturni uvjeti koji onemogućavaju rast eventualno prisutnih patogenih i bakterija kvarenja. Ishod hlađenja mesa usko je povezan s početnim brojem mikroorganizama i uvjetima njegovog transporta i pohrane, koji pak ovise o odnosu vremena i temperature. Bakterije kvarenja rastu brže od patogenih i stoga je smanjena mogućnost primjene različitih kombinacija temperature i vremena transporta mesa. Kako bi se zadovoljili propisani uvjeti postupaka s hranom u prometu i deklarirana održivost mesa tijekom pohrane, naglasak je i dalje na primjeni preduvjetnih programa i sustava samokontrole u primarnoj proizvodnji, a potom i mesoprerađivačkoj industriji., Der Transport und die Lagerung beeinflussen die Sicherheit der Nahrung. Während der Lagerung und des Transports müssen bestimmte Temperaturbedingungen eingehalten werden, die das Wachstum der ggf. anwesenden pathogenen Bakterien und der durch die Blutung verursachten Bakterien verhindern. Die Wirkung der Fleischkühlung ist mit der Anfangsanzahl der Mikroorganismen und den Bedingungen des Transports und der Lagerung von Fleisch eng verbunden, die wiederum vom Verhältnis zwischen der Dauer und der Temperatur abhängen. Die durch Blutung verursachten Bakterien vermehren sich schneller als die pathogenen, daher ist die Möglichkeit der Anwendung verschiedener Kombinationen von Temperatur und Dauer des Fleischtransports reduziert. Um die vorgeschriebenen Bedingungen für die Behandlung von Nahrung bei der Inverkehrbringung und für die ausgewiesene Haltbarkeit während der Lagerung zu erfüllen, liegt die Betonung auch weiterhin auf der Erfüllung der Vorbedingungen und dem System der Selbstkontrolle, in erster Linie in der Primärindustrie, dann auch in der Fleischverarbeitungsindustrie., Il trasporto e lo stoccaggio sono procedimenti che incidono sulla sicurezza alimentare. Nel corso dell’immagazzinamento e del trasporto devono essere garantite determinate condizioni di temperatura che impediscano la crescita di eventuali agenti patogeni e batteri responsabili del deterioramento degli alimenti. L’esito del raffreddamento della carne è strettamente legato al numero iniziale di microorganismi ed alle condizioni del suo trasporto e del suo stoccaggio, che a loro volta dipendono dal rapporto tra tempo e temperatura. I batteri che alterano gli alimenti crescono più velocemente dei batteri patogeni il che, quindi, riduce la possibilità di applicare differenti combinazioni di temperature e di tempo nel trasporto della carne. Al fine di soddisfare le condizioni prescritte dei procedimenti alimentari nel trasporto e la dichiarata sostenibilità della carne durante lo stoccaggio, l’accento è posto ancora sull’applicazione di programmi preventivi e di sistemi di autocontrollo nella produzione primaria, e successivamente nell’industria di trasformazione delle carni., El transporte y el almacenamiento son los procedimientos que afectan la seguridad alimentaria. Es necesario mantener las condiciones de temperatura durante el almacenamiento y transporte que impiden el crecimiento de las bacterias patógenas y de bacterias que causan la descomposición posiblemente presentes. El resultado de la refrigeración de carne está estrechamente relacionado con el número inicial de los microorganismos y las condiciones del transporte y almacenamiento, que dependen del tiempo atmosférico y la temperatura. Las bacterias que causan decomposición crecen más rápido que las bacterias patógenas, por lo qual la posibilidad de una combinación de temperaturas diferentes y tiempo de transporte de carne es limitada. Para cumplir con la normativa sobre los procedimientos en el transporte de los alimentos y perdurabilidad declarada de carne durante el almacenamiento, está hecho el hincapié en la aplicación de los programas de prerrequisitos y en el sistema de autocontrol en la producción primaria y en la industria cárnica., Transportation and storage are practices that affect food safety. Temperature conditions that prevent the growth of potentially present pathogenic and spoilage bacteria must be maintained during storage and transport. The outcome of meat cooling is closely linked to the initial number of microorganisms and conditions during its transport and storage, which in turn depend on the relationship between time and temperature. Since spoilage bacteria grow faster than the pathogenic, the possibility to apply different combinations of temperature and time in meat transport is reduced. In order to meet the conditions prescribed by procedures for food trade and declared shelf life of meat during storage, the emphasis remains on the implementation of prerequisite programmes and the system of self control in primary production, as well as the meat processing industry.

Uzgoj magaraca i proizvodnja magarećeg mlijeka sve je češća, naročito u obiteljskim poljoprivrednim gospodarstvima na području Istre i Dalmacije, ali i kontinentalne Hrvatske. U radu je istražen osnovni kemijski i masnokiselinski sastav, broj somatskih stanica te senzorska svojstva magarećeg mlijeka. Sveukupno je analizirano 11 uzoraka mlijeka magarica dviju pasmina podrijetlom s gospodarstava na području Zagrebačke i Istarske županije. Udio masti bio je izrazito nizak i iznosio je najviše 1, 16 %, dok je prosječna količina masti u mlijeku istarskih magarica bila 0, 14 %, odnosno 0, 69 % u dalmatinskih magarica. Prosječna količina bjelančevina iznosila je 1, 29 %, a laktoze 6, 5 %. Mlijeko dalmatinskih magarica sadržavalo je 3, 8 log10 mL-1 somatskih stanica čija je vrijednost bila manja u mlijeku istarskih magarica (3, 2 log10 mL-1). Istovremeno, utvrđen je veći ukupni broj leukocita (4, 9-5, 3 x 109/L) u uzorcima mlijeka istarskih magarica u odnosu na mlijeko dalmatinskih magarica (najviše 5, 1 x 109/L). Masnokiselinski sastav pokazao je da udjel zasićenih masnih kiselina (SFA) u mlijeku istarskih magarica iznosi 70, 45 % a dalmatinskih 59, 92 %. Mononezasićene masne kiseline (MUFA) prosječno su bile zastupljene s 21, 23 % i 24, 61 %, a polinezasićene masne kiseline (PUFA) s 8, 31 % i 15, 46 % u istarskih i dalmatinskih magarica. Ukupni omjer zasićenih prema nezasićenim masnim kiselinama iznosio je od 0, 37 do 0, 72 i bio je niži u uzorcima mlijeka istarskih magarica. Magareće mlijeko odlikuje nizak sadržaj masti i visok sadržaj laktoze, masnokiselinski sastav s povoljnim omjerom zasićenih i nezasićenih masnih kiselina. Broj somatskih stanica u mlijeku je niži u odnosu na mlijeko drugih domaćih životinja.

U radu je opisan tehnološki proces proizvodnje ždrebeće kobasice koja se tradicionalno proizvodi u Republici Hrvatskoj u okolici Zagreba (Kloštar Ivanić). U proizvodnji se koristi meso ždrebadi starosti 22-24 mjeseci i čvrsto masno tkivo svinja u omjeru 90% : 10%. Tradicionalni način proizvodnje u obiteljskom poljoprivrednom gospodarstvu pokazao je određene prednosti u odnosu na proizvodni objekt manjeg opsega rada (mesoprerađivački obrt)., The paper describes technological process of production of foal dry-cured sausage which is traditionally produced in the Republic of Croatia, near Zagreb (Kloštar Ivanić). The meat of 22-24 month-old foals and firm pork fat tissue in the ratio 90% : 10% are used in the production. Traditional production manner in family farms has shown certain advantages in comparison to small-scale production facilities (meat processing trade)., Im Beitrag wird das technologische Verfahren der Produktion von Wurst aus Fohlenfleisch beschrieben, die traditionell in der Republik Kroatien, in der Umgebung von Zagreb (Kloštar Ivanić) produziert wird. Für die Produktion wird Fleisch von Fohlen im Alter von 22 – 24 Monaten und festes Schweinefettgewebe im Verhältnis 90% : 10% verwendet. Die traditionelle Produktion in einem landwirtschaftlichen Familienbetrieb weist bestimmte Vorteile im Vergleich zu einem mittleren Produktionsbetrieb (Fleischverarbeitungsbetrieb) auf., Nello studio è descritto il processo di produzione delle salsicce di puledro tradizionalmente prodotte nella Repubblica di Croazia nei dintorni di Zagabria (Kloštar Ivanić). Nella produzione si impiegano la carne di puledri di 22-24 mesi ed il tessuto adiposo compatto del maiale secondo la proporzione 90% : 10%. Il metodo tradizionale di produzione adottato nell’azienda agricola a conduzione familiare ha evidenziato determinati vantaggi rispetto alla produzione in una struttura produttiva di ridotte dimensioni (macelleria artigianale)., En este trabajo fue descrito el proceso tecnológico de la producción de salchichas de carne de potro, tradicionalmente producidas en República de Croacia, en las cercanías de Zagreb (en Kloštar Ivanić). La carne usada en la producción proviene de los potros entre 22 y 24 meses de edad y del firme tejido adiposo de los cerdos en proporción 90% : 10%. La producción tradicional en una granja familiar mostró ciertas ventajas con respecto a una planta de producción de menor alcance (trabajo de procesamiento de carne).

Poznavanje kakvoće mesnih proizvoda od posebnog je značaja. Propisi reguliraju kemijski sastav mesnih proizvoda i obvezuju SPH za izradu proizvođačke specifikacije odnosno deklaracije za svaki mesni proizvod na tržištu. Iako je kroz vrijeme u Republici Hrvatskoj došlo do brojnih izmjena propisa koji reguliraju područje proizvodnje mesnih proizvoda zajednički svim propisima su zahtjevi u pogledu naziva i definicije, označavanja, sastava i senzoričkih svojstava, vrste i količine sirovine te drugih tvari koje se koriste u proizvodnji i preradi, te primijenjenih tehnoloških postupaka. Uzastopnim izmjenama pravilnika, mijenjali su se i parametri kakvoće. U tom je smislu danas deregulacijom kakvoće, sva odgovornost za proizvodnju kvalitetnog mesnog proizvoda na subjektu u poslovanju s hranom., Being familiar with the quality of meat products has a special significance. Regulations regulate chemical composition of meat products and oblige EFB (entities in food business) for making a manufacturing specification, i.e. a declaration for each meat product on the market. Even though many regulations that regulate the area of meat products production in Croatia have changed over time, the demands that are common for all of them are in terms of name and definition, labeling, composition and sensorial traits, kinds and quantity of raw material and other things that are used in in production and processing, as well as the applied technological procedures. By successive changes in regulations, quality parameters have been changing too. By deregulation of quality, in this sense nowadays all the responsibility for the production of a meat product of good quality lies with an entity in food business., Die Kenntnisse über die Qualität der Fleischerzeugnisse sind von großer Bedeutung. Die Vorschriften regulieren die chemische Zusammensetzung der Erzeugnisse und verpflichten SPH zur Ausfertigung der Herstellungsspezifikation, bzw. zur Deklaration für jedes der Fleischerzeugnisse auf dem Markt. Obwohl es in der Replik Kroatien im Laufe der Zeit zu zahlreichen Änderungen der Vorschriften über die Regulation der Herstellung von Fleischerzeugnissen kam, sind die Forderungen in Bezug auf Bennenung und Definition, Bezeichnung, Zusammensetzung und sensorische Eigenschaften, Rohstoffsorten und deren Quantität sowie anderen Stoffen, die in der Herstellung und Verarbeitung benutzt werden, sowie angewendete technologische Verfahren, allen Vorschriften gleich. Durch zahreiche Änderungen der Dienstvorschrift wurden auch die Qualitätsparameter geändert. In diesem Sinne ist durch die Deregulation der Qualität heutzutage jede Verantwortung für die Herstellung der Qualitätsfleischerzeugnisse auf das Subjekt in den Geschäften mit der Nahrung verlegt worden, El conocimiento de la calidad de los productos cárnicos es significante. Las directivas regulan la composición química de los productos cárnicos y obligan SPH para la creación de la especificación, es decir la declaratión para cada producto cárnico en el mercado. Aunque durante el tiempo en Croacia hayan surgido varios cambios en las regulativas para el área de la producción de los productos cárnicos, lo que todas las regulativas tienen en común son las solicitudes en cuanto al nombre y definición, marcado, composición y cualidades sensoriales, tipos y cantidades de materia prima y otras substancias que se usan en el proceso de producción y procesamiento, tanto como en los tratamientos tecnológicos. Con los cambios conescutivos en las directivas fueron cambiados los parámetros de calidad. En ese sentido de deregulación de calidad, hoy la responsabilidad de la producción de productos cárnicos de calidad pertenece al entidad en negocio con los alimentos.

U nadzorima kvalitete konzervi sardina (Sardina pilchardus Walbaum, 1792) za potrebe Oružanih snaga Republike Hrvatske koji se obavljao na mjestu proizvodnje pretraženo je ukupno 27 uzoraka (n = 27) radi analize na prisutnost teških metala. Prosječna koncen- tracija olova iznosila je 0, 077±0, 0816mg/kg, kadmija 0, 0194± 0, 014 mg/kg. Količina žive (x) iznosila je 0, 067± 0, 0369 mg/kg, arsena 0, 775± 1, 006 mg/kg (n=27). Također u uzorcima konzervi (n=12), utvrđeno je prosječno 11, 054±9, 051 mg/kg cinka. Količina bakra je bila 1, 897±0, 826 mg/kg (n=11), dok je utvrđena prosječna koncentracija željeza iznosila 12, 73±6, 5 mg/kg. Od 27 uzoraka utvrđena je korelacija između količine olova i kadmija (r = 0, 75388, p

Sažetak Cilj ovog rada je bio utvrditi kakvoću goveđeg mesa istarskog goveda, koristeći se pri tome rezultatima kemijskih analiza za kakvoću njihova mesa. Za potrebe kemijskih pretraga uzorkovano je 5 uzoraka mesa muške junadi istarskog goveda na kraju tova, u dobi od prosječno 23 mjeseca. Uzorci su uzorkovani iz m. longissimus dorsi (MLD) između 7. i 9. rebra, i laboratorijske pretrage obuhvatile su osnovnu kemijsku pretragu, količinu kolagena i hidroksiprolina, te masnokiselinski sastav lipida intramuskularne masti u MLDa. Dobiveni rezultati ukazali su da meso istarskog goveda po svom osnovnom kemijskom sastavu nije odstupalo od sastava mesa simentalskog goveda, osim u činjenici da je količina intramuskularne masti iznosila prosječno 0,94 ± 0,65 % , što je gotovo trostruko manje nego kod simentalskog goveda. Prožetost mesa istarskog goveda vezivnim tkivom je relativno prihvatljivo, pri čemu je njegova količina u pozitivnoj korelaciji s nježnošću mesa. Rezultati masnokiselinskog sastava lipida intramuskularne masti mesa istarskog goveda pokazali su zamjetnu količinu zasićenih masnih kiselina (oko 60%), što tom mesu ne daje baš cjelovitu nutricionističku prednost. No, s gledišta održivosti, a time i kakvoće, takvo meso je zbog toga, te zbog manje količine polinezasićenih masnih kiselina (2,41 ± 0,60%), manje podložno autooksidativnim promjenama pri dužem uskladištenju ili pak prilikom prerade mesa u asortiman mesnih proizvoda u tipu kobasice. Sveukupno, dobiveni rezultati našeg istraživanja ukazuju da meso istarskog goveda ima povoljnu kakvoću za kulinarsku pripremu, slijedom čega uzgoj i podizanje samoodrživosti pasmine imaju budućnost. Zbog činjenice da se populacija istarskog goveda od gotovo 40.000 primjeraka prije 50 godina snizila na samo oko 530 uzgojno valjanih rasplodnih jedinki, većina stručnjaka, kojima se pridružuju rezultati naših istraživanja, ukazuju na značaj, vrijednost i potrebu da se ta pasmina goveda očuva., The goal of this work was to determine the beef meat quality of Istrian cattle using the chemical analyses’ results for the quality of its meat. Five meat samples of Istrian cattle bull calves were sampled for the needs of chemical analyses at the end of fattening, at 23 months of age on average. The samples were sampled from m. longissimus dorsi (MLD) between the 7th and the 9th rib and laboratory researches included the basic chemical research, collagen and hidroxyproline quantity and fatty acid content of lipids in intramuscular fat in MLD. The obtained results have shown that the meat of Istrian cattle by its basic chemical composition did not diff er from the content of meat of Simmental cattle, except in the fact that quantity of intramuscular fat was in average 0.94 ± 0.65 %, which is almost three times lower than in Simmental cattle. The content of connective tissue in the meat of Istrian cattle is relatively acceptable, where its quantity is in a positive correlation with meat tenderness. The results of fatty acid content of lipids in intramuscular fat in the meat of Istrian cattle have shown a signifi cant quantity of saturated fatty acids (about 60%), which doesn’t give this meat a complete nutritional advantage. But, from the point of view of sustainability and quality, because of that and a smaller quantity of polyunsaturated fatty acids (2.41 ± 0.60%), such meat is less prone to auto oxidative changes in longer storage period or during processing of meat to the assortment of meat products in sausage type. Overall, the obtained results of our research indicate that the meat of Istrian cattle has a favorable quality for culinary preparation. Therefore, breeding and increasing self-sustainability of this breed has the future. Due to the fact that the population of Istrian cattle of almost 40.000 individuals 50 years ago reduced to only about 530 breeders suitable for breeding, most experts emphasize the signifi cance, value and need for that cattle breed to be preserved. Our researches’ results agree with it., Zusammenfassung Das Ziel dieser Arbeit war, die Qualität des Fleisches vom Rind aus Istrien zu bestimmen, wobei die Resultate der chemischen Analysen hinsichtlich Fleischqualität benutzt wurden. Für den Bedarf der chemischen Analysen wurden Musterproben von 5 männlichen Jungstieren des Rindes aus Istrien genommen. Sie waren am Mastende, durchschnittlich 23 Monate alt. Die Musterproben wurden aus m. longissimus dorsi (MLD) zwischen der 7. und 9. Rippe genommen. Die Laboruntersuchungen umfassten die chemische Grunduntersuchung, Kollagenmenge und Hydroxyproline, sowie die fettsäuerliche Zusammensetzung der Lipide des intramuskulären Fettes in MLD. Die bekommenen Resultate zeigten, dass sich das Fleisch vom Rind aus Istrien seiner chemischen Grundzusammensetzung nach von der Zusammensetzung des Fleisches von Simmentalern nicht unterschieden hat, außer dass die Menge des intramuskulären Fettes durchschnittlich 0,94 ± 0,65 % betrug, was fast dreimal so wenig als bei den Simmentalern ist. Das Durchdringen des Fleisches vom Rind aus Istrien mit Bindegewebe ist relativ annehmbar, wobei seine Menge in positiver Korrelation mit Fleischzartheit steht. Die Resultate der fettsäuerlichen Zusammensetzung der Lipide des intramuskulären Fettes vom Rind aus Istrien zeigten eine bemerkbare Menge der gesättigten Fettsäuren (etwa 60 %), was diesem Fleisch nicht gerade einen gesamten nutrizionistischen Vorteil verleiht. Aber aus der Sicht der Erhaltbarkeit und der Qualität, ist dieses Fleisch deshalb und auch wegen einer kleineren Menge der poliungesättigten Fettsäuren (2,41 ± 0,60 %) weniger den autooxidativen Veränderungen bei längerer Lagerung ausgesetzt, was auch für die Fleischverarbetung in das Assortiment der Fleischerzeugnisse bzw. Würste gilt. Die gesamten Resultate unserer Untersuchung zeigen, dass das Fleisch vom Rind aus Istrien eine günstige Qualität für die kulinarische Zubereitung hat. Die Zucht und die Selbsterhaltung der Rasse haben somit eine Zukunft. Da die Population des Rindes aus Istrien von fast 40.000 Exemplaren vor 50 Jahren auf nur 530 für die Zucht und Brut geeigneten Einzelwesen sank, zeigen unsere Resultate und die Untersuchungen anderer Fachleute auf die Bedeutung, den Wert und den Bedarf, dass diese Rindrasse erhalten wird., Somario Lo scopo di questo articolo era determinare la qualità di carne dei bovini istriani, usando i risultati delle analisi chimiche che riguardano la qualità della loro carne. Per poter fare le ricerche chimiche sono stati presi 5 campioni dai bovini istriani maschi alla fi ne di allevamento, nell’età di approssimativamente 23 mesi ciascuno. I campioni sono stati presi dal m. Longissimus dorsi (MLD) tra la 7a e la 9a coscia, e le ricerche in laboratorio hanno incluso la ricerca chimica fondamentale, quantità di collageno e di idrossiprolina, e la composizione di acidi grassi di lipidi del grasso intramuscolare nel MLD. I risultati ottenuti hanno mostrato che la carne del bovino istriano non deviava dalla composizione di carne dei bovini di razza simentale, salvo il fatto che la quantità del grasso intramuscolare era in media 0,94 ± 0,65 %, che fa quasi tre volte di meno che dal bovino di razza simentale. Il contenuto del tessuto connettivo nella carne del bovino istriano è relativamente accettabile, e la sua quantità è in correlazione positiva con la tenerezza della carne. I risultati della composizione di acidi grassi nella carne del bovino istriano hanno mostrato una quantità notevole degli acidi grassi saturi (all’incirca 60 %), e questo non è un vantaggio specialmente nutritivo. Per questa ragione, dal punto di vista di sostenibilità e quello di qualità, ma anche per la quantità evidente di grassi acidi saturi (2,41 ± 0,60%), la carne è meno suscettibile alle alterazioni autoossidative durante un immagazzinamento prolungato oppure nel caso di lavorazione di carne nell’assortimento di prodotti di carne tipo salsiccia. Tutto sommato, i risultati che abbiamo ottenuto da questa ricerca rivelano che la carne del bovino istriano è di una qualità accettabile per preparazione culinaria, e perciò possiamo concludere che l’allevamento e la crescita di sostenibilità di questa razza hanno un futuro garantito. Grazie al fatto che la popolazione del bovino istriano da quasi 40 000 entità 50 anni fa è stata ridotta ai soli 530 entità addatte all’allevamento riproduttivo, la maggior parte di professionisti – motivati anche dalle nostre ricerche – puntano l’importanza, il valore e la necessità di salvare questa razza di bovini.

Sažetak Kakvoća mesa procjenjuje se na osnovi nekoliko objektivnih, uglavnom vanjskih obilježja. Pa su tako uz količinske pokazatelje tržišne i preradbene vrijednosti mesa, značajna i ona svojstva koja neposredno utječu na ocjenu njegove kakvoće, prvenstveno senzorička i tehnološko-preradbena svojstva. Jedan od prihvaćenih pristupa očuvanja navedenih svojstava mesa jest i dodatak antioksidansa, poput selena ili vitamina E, direktno u stočnu hranu ili tijekom tehnološkog procesa obrade. Brojna istraživanja potvrđuju pretpostavku kako upotreba organskog selena dovodi do povećanja ukupne količine selena u mesu peradi uz istovremeno povećanje senzoričkih, prehrambenih i preradbenih svojstava mesa u smislu očuvanja zdravstvene ispravnosti tijekom pohrane u različitim temperaturnim i vremenskim uvjetima. Meso peradi se pokazalo kao važan izvor selena u prehrani ljudi posebno u zemljopisnim područjima čija su tla siromašna selenom gdje se ubraja i područje Republike Hrvatske dok se u nekim područjima obavlja i gnojidba poljoprivrednih površina sa preparatima selena., Meat quality is assessed based on several objective, mostly external characteristics. So, along with quantitative indicators of market and nutritional value of meat, those characteristics which directly affect the evaluation of its quality, primarily sensorial and technological and processing characteristics are also significant. One of the accepted preserving approaches of the listed meat characteristics is the addition of antioxidants, like selenium or vitamin E directly to forage or during technological processing. Many researches confirm the hypothesis that the usage of organic selenium leads to the increase in total selenium in poultry meat with a simultaneous increase in sensory, nutritional and processing characteristics of meat in terms of preserving health safety during storage in different temperature and weather regimes. Poultry meat has shown itself to be an important source of selenium in human nutrition, especially in geographical areas where the soil is poor in it. The area of the Republic of Croatia is also such, whereas in some areas fertilization of agricultural areas with preparations containing selenium is performed.

Sažetak Cilj ovog rada bio je razviti vlastiti model procjene dobrobiti u klaoničkom objektu i temeljem testiranja utvrditi daljnje korake u razvoju ovog modela. Dobrobit u objektu je procijenjena prema obrascu razvijenom na Zavodu za higijenu i tehnologiju animalnih namirnica, na temelju dosadašnjih znanstvenih spoznaja. Obrazac sadrži sve važnije elemente procesa klanja u kojima postoji rizik od stresa. Ovaj način procjene primijenjen je na 10 tovnih svinja, mase od 95 – 105 kg. Osobit naglasak je stavljen na stun to stick interval, i dokazano da je taj interval znatno duži zbog loše raspodjele radnika unutar klaonice, te predugačkog vremena aplikacije električne struje. Ovaj rad predstavlja važan dio u daljnjem razvoju našeg modela procjene dobrobiti., The aim of this paper was to develop our own welfare assessment model in an abattoir and determine further steps in the development of this model based on testing. A form developed at the Department of Hygiene and Technology of Animal Foodstuffs contains all important elements of slaughtering process which involves the risk of stress. This manner of assessment was applied to 10 fattening pigs of 95 to 105 kg of body weight. A special emphasis was put on stun to stick interval which has been proved to last longer than permitted. The reasons for that are a weak allocation of workers inside the abattoir and applying electric current for too long.

Cilj ovog rada bio je istražiti mikrobiološke promjene u trajnim kobasicama od konjskog mesa prema fazama zrenja i sezoni proizvodnje, determinirati bakterije mliječne kiseline i ispitati njihov inhibicijski potencijal prema bakteriji Listeria monocytogenes. Sezona proizvodnje značajno je utjecala naukupni broj bakterija, broj bakterija mliječne kiseline, koagulaza negativnih koka, enterokoka i kvasaca u gotovom proizvodu (p

Oboljeli od celijakije predstavljaju osjetljivu populacijsku skupinu kojoj je bezglutenska prehrana jedini lijek, dok se mliječni proizvodi izrazito preporučuju u prehrani oboljelih. Stoga je izuzetno značajno da mliječni proizvodi ne sadrže gluten u količini koja bi mogla biti štetna za oboljele od celijakije. Cilj rada bio je referentnim analitičkim metodama i znanstveno utemeljenim metodama procjene rizika istražiti izloženost riziku od glutena u mliječnim proizvodima za populaciju oboljelu od celijakije u Republici Hrvatskoj. ELISA-R5 metodom analizirane su količine glutena u 19 podgrupa standardnih mliječnih proizvoda (n=40), te u četiri podgrupe bezglutenskih mliječnih proizvoda (n=53) koji na deklaraciji imaju prekrižen klas ili navod “bez glutena”, a na kojima nije istaknuta količina glutena. Anketa o prehrambenim navikama provedena je na uzorku od 57 punoljetnih osoba oboljelih od celijakije, dok se unos hrane mliječnog podrijetla za dojenačku i dječju dob izračunao na osnovu preporučenog unosa i preporučenih jelovnika. Rezultatima je utvrđeno da u brojnim standardnim mliječnim proizvodima koji po svom prirodnom sastavu ne bi trebali sadržavati gluten, kao i u bezglutenskim mliječnim proizvodima, postoji određena količina glutena koja se u određenim nepovoljnim scenarijima i osjetljivijim subpopulacijama može smatrati rizičnom za oboljele. Mliječni proizvodi predstavljaju veoma nizak rizik za odraslu populaciju oboljelu od celijakije i mogu se konzumirati u količinama koje ne odstupaju od preporučenih količina za zdravu populaciju. Nasuprot tome, hrana za dojenčad mliječnog podrijetla konzumirana u dobi od 6 mjeseci do jedne godine predstavlja povećan rizik za dojenčad oboljelu od celijakije i zahtijeva primjenu mjera upravljanja rizicima u svrhu redukcije rizika. Hrana za dojenčad i dječja hrana konzumirana u dobi od jedne do 6 godina predstavlja umjeren rizik, čija je visina ovisna o individualnim prehrambenim navikama. Dobiveni rezultati istraživanja ukazuju na potrebu za implementacijom metoda upravljanja rizicima u smislu informiranja i edukacije oboljelih od celijakije, kao i proizvođača mliječnih proizvoda., People with celiac disease represent susceptible population that can be cured only by “gluten-free” diet, while dairy products have been recognized as exceptionally recommended. Therefore, it is very important for dairy products not to contain gluten in concentrations that could be harmful for them. The aim of this research was to investigate risk exposure to gluten from dairy products for the population with celiac disease in the Republic of Croatia by usage of referent analytical methods and scientifically based methods of risk assessment. Total number of 19 subgroups of standard dairy products (n=40) and four subgroups of “gluten-free” dairy products (n=53) labelled with crossed cereal or quotation “glutenfree” and without quantity of gluten labelled were analysed by ELISA-R5 method. Adult population with celiac disease (n=57) was interweaved on eating habits, while intake of dairy products for infants and children was calculated based on recommended intakes and menus. The results have shown that number of standard dairy products that according to their nature should not contain gluten, as well as “gluten-free” dairy products contain certain amount of gluten that can be estimated in certain unfavourable scenarios and in susceptible subpopulations as risky to sick individuals. Dairy products represent very low risk to adult population with celiac disease and can be consumed in quantities that do not differ from the recommended quantities for healthy population. On the other side, dairy products for infants in the age from 6 to 12 months represent increased risk for infants with celiac disease and require implementation of risk management activities in order to reduce risk. Dairy products for infants and children from 1 to 6 years represent moderate risk depending on eating habits. The obtained results point out neediness of risk management methods implementation through information and education of population with celiac disease, as well as producers of dairy products.

Budući da je strateški interes Republike Hrvatske potpuno članstvo u EU, naša je obveza nacionalnu legislativu u potpunosti uskladiti s acquis communautaire, pravnom stečevinom EU. Slijedom navedenog i legislativa u području sigurnosti hrane doživjela je u RH značajne promjene. Kao zakonski obvezan u RH određen je sustav sigurnosti hrane temeljen na načelima samokontrole. Svi subjekti u poslovanju s hranom dužni su uskladiti svoje poslovanje s takvim zakonskom odredbama. U ovom radu prikazane su različite mogućnosti implementacije sustava samokontrole koje mogu primjeniti subjekti u poslovanju s hranom (SPH) te legislativa kojom se navedena problematika određuje, kako na razini EU tako i na razini RH.

Zakonski akti koji su ure!ivali podrucje sigurnosti hrane donošenjem tzv. higijenskog paketa uredili su odnose subjekata u poslova- nju s hranom i nadležnih inspekcijskih službi. Time je legislativom preuzetom iz EU ujednacen pristup sigurnosti hrane. Radi postiza- nja visoke razine zaštite zdravlja i života ljudi, propisi o hrani moraju se temeljiti na analizi rizika. Procjena rizika temelji se na dostu- pnim znanstvenim dokazima i mora se obavljati se na neovisan, objektivan i transparentan nacin. Mora se usvojiti pristup temeljen na procjeni rizika, u kojemu ce se na uravnotežen nacin primjenjivati najprikladnija i najucinkovitija sredstva za suzbijanje opasnosti vezanih uz bolesti koje se prenose hranom. Proces procjene rizika mora biti odvojen od procesa upravljanja rizikom. Subjekti u poslo- vanju s hranom i hranom za životinje moraju uspostaviti i provoditi redovite kontrole higijenskih uvjeta u svim fazama proizvodnje, prerade i distribucije hrane, osim na razini primarne proizvodnje i pripadajucih djelatnosti, u svakom objektu pod njihovom kontro- lom, preventivnim postupkom samokontrole, razvijenim u skladu s nacelima sustava HACCP-a. Provedba postupaka temeljenih na nacelima HACCP-a, zajedno s primjenom dobre higijenske prakse, jedan su od najvažnijih cimbenika u osiguravanju odgovornosti subjekata u poslovanju s hranom.

Using semi-structured interviews, Croatian pig farmers and institutional stakeholders were asked about their intentions to improve pig welfare, future perspectives, opinions and communication efforts on the EU pig welfare directives. While full-time family farmers (FFF) and employees at farm enterprises (EFE) expressed interest in improving pig welfare on their farms as a prerequisite for increasing competitiveness in the future, part-time family farmers (PFF) were not interested in pig welfare because they did not want to increase productivity, but feared for their existence. Communication between institutional stakeholders and FFF with more than ten sows is best established, whereas communication with EFE is more via private consultants and communication with PFF is lacking. As Croatia is today counting over 85% farms as production units with up to 10 sows covering 75% of whole pig production, these results represent considerably important indicators of necessity to approach this population of farmers.

U radu su opisane vojne norme u podrucju upravljanja kvalitetom i sigurnošcu kao jedan od sastavnih dijelova Integriranog sustava upravljanja (eng. Integrated Managment System, IMS). Objedinjuje sustav upravljanja kvalitetom (ISO 9001), sustav upravljanja okolišem (ISO 14001), sustav upravljanja zdravljem i sigurnošcu na radu (OHSAS 18001) i sustav upravljanja sigurnošcu hrane (ISO 22000, HACCP), te vojne norme osiguranja kvalitete (STANAG, AQAP). Clanice NATO saveza smatraju da obrambena sposobnost uveliko ovisi o kvaliteti i sigurnosti oružanih sustava. Poznato je da su prvi poceci procesa upravljanja kvalitetom bili u americkoj vojsci tijekom Drugog svjetskog rata, te su 1959. godine proizašle vojne norme MIL-Q-9858 (Quality Program Requirements) i MIL-I-45208 (Inspection System Requirements). Temeljem americkih normi NATO savez je sacinio publikacije o osiguranju kvalitete AQAP (Allied Quality Assurance Publications), a kojime su pokrivena razlicita podrucja osiguranja kvalitete. Revizija postojecih AQAP-a izvršena je 1993. godine kako bi se vojne norme uskladile sa zahtjevima me#unarodne norme ISO 9000. Objavljen je standardizacijski sporazum u podrucju kvalitete kao STANAG 4107 (Mutual Acceptance Of Government Quality Assurance And Usage Of The Allied Quality Assurance Publications – AQAP) koji definira postupke i uvjete pod kojima se vrši međusobno državno osiguranje kvalitete vojnih proizvoda od strane ovlaštene državne institucije. Tijekom vremena NATO clanice razvile su svoje državne sustave osiguranja pod nazivom GQA (Government Quality Assurance) s ciljem da dobavljac ispuni sve zahtjeve definirane ugovorom kako bi se uspostavilo povjerenje u kvalitetu proizvoda. NATO savez je 2001. godine izdao vojnu normu STANAG 2937 (Survival Emergency And Individual Combat Rations – Nutritional Values And Packing) koja je 2008. godine od strane Ministarstva obrane RH prihvacena kao prva hrvatska vojna norma HRVN STANAG 2937 u podrucju prehrane. U podrucju sigurnosti hrane NATO savez je u ožujku ove godine izdao normu STANAG 2550 (Minimum Standards Of Food Safety And Hygiene On Operations). Kako je Republika Hrvatska 2009. godine postala stalna clanica NATO saveza, tako ce Ministarstvo obrane RH prihvatiti i ovu NATO normu kao hrvatsku vojnu normu (HRVN). U radu zakljucujemo da bi implementacija integriranog sustava upravljanja omogucila uspješnije upravljanje kvalitetom i sigurnošcu u Oružanim snagama RH.

Bakterije mliječne kiseline imaju veliko značenje u higijeni i tehnologiji hrane. Poznati su njihovi pozitivni učinci na zdravlje ljudi (zdravstvene tvrdnje ; probiotici), zatim antimikrobni učinci prema štetnim bakterijama (sintetiziranjem antimikrobnih tvari ; organskih kiselina, bakteriocina i dr.), te tehnološke prednosti koje se koriste u razvoju proizvoda (senzorna svojstva). S druge strane, novija saznanja upozoravaju na rizik zbog otpornosti &laquo ; bezopasnih&raquo ; bakterija mliječne kiseline na antibiotike, posebno zbog horizontalnog prijenosa rezistencije na patogene bakterije. U procjeni sigurnosti potencijalnih starter i probiotskih kultura nezaobilazan je postupak detekcije prenosivih gena odgovornih za antimikrobnu rezistenciju.

U radu su praćene promjene tijekom zrenja fermentiranih konjskih kobasica Po tri kobasice uzorkovane su 0., 14., 28. i 42. dana zrenja. Tijekom fermentacije bakterije mliječne kiseline su bile dominantna mikroflora kobasica (6-8 log10 cfu g-1). U fermentaciji su sudjelovali i mikrokoki, te se njihov broj kretao od 2-3 log10 cfu g-1; kao i kvasci i plijesni (3-4 log10 cfu g-1 ). pH vrijednost je značajno pala u prvih 14 dana fermentacije (5,82 - 0.dana, 5,02 -14.dana) što je uz moguće druge antimikrobne mehanizme LAB, rezultiralo očekivanim smanjenjem broja ili eliminacijom enterobakterija, E. coli, patogenih stafilokoka i sulfitreducirajućih klostridija., In this paper changes in microflora occurring during ripening of horsemeat sausages were monitored. Three sausages were sampled on day 0, and again on days 14, 28 and 42 of ripening. During fermentation, in the sausage microflora prevailed lactic acid bacteria (6-8 log10 cfu g-1), but there were also micrococci (2-3 log10 cfu g-1), and yeasts and fungi (3-4 log10 cfu g-1). Significant drop in pH value was recorded during the first 14 days of fermentation (5.82 on day 0, and 5.02 on day 14). That, and other possible antimicrobial mechanisms of LAB, led to the expected reduction of microorganism counts or elimination of enterobacteria, E. coli, pathogenic staphylococci and sulphite-reducing clostridia., In der Arbeit wurden die Änderungen während der Reife der fermentierten Würste aus Pferdefleisch beobachtet. Je drei Würste wurden am O., 14., 28. und 42. Reifetag gemustert. Während der Fermentation waren Bakterien der Milchsäure dominante Mikroflora der Würste (6-8 log10 cfu g-1). Bei der Fermentation waren auch die Mikrokokken beteiligt , deren Zahl sich um 2-3 log10 cfu g-1 drehte; sowie auch Hefe und Pilze (3-4 log10 cfu g-1). In den ersten 14 Fermentationstagen verminderte sich bedeutend der pH Wert (5,82 am 0.Tag, 5,02 am 14. Tag), was neben möglichen anderen antimikroben Mechanismen LAB mit erwarteter Verminderung oder Elimination der Enterobakterien, E. Coli, pathogenen Staphylokokken und sulfidreduzierenden Clostridien resultierte., Nel questo studio ci sono stati osservati i cambiamenti durante la fermantazione delle salsicce della carne di cavallo. Tre salsicce erano assagiate ai giorni 0., 14., 28. e 42. della fermentazione. Durante la fermentazione, i batteri dell’acido lattico facevano la maggioranza tra la microflora della fermentazione (6-8 log10 cfu g-1), ma c’erano presenti anche i micrococchi (2-3 log10 cfu g-1), i lieviti e i funghi (3-4 log10 cfu g-1). Nei primi 14 giorni della fermentazione è stata osservata la caduta significante del valore di pH (5.82 al giorno 0, e 5.02 al giorno 14). Questo, insieme a tutti gli altri possibili mecanismi antibatteriali del LAB, ha risultato con la riduzione prevista del numero di batteri o con l’eliminazione dei enterobatteri, E. coli, staphylococchi patogeni e Clostridi solfito-riduttori.

The aim of our research was to establish the influence of the season on the chemical composition of bulk tank cow’ s milk and the somatic cell count in it. The bulk tank cow’ s milk samples were collected daily during a period of one year. When the milk was brought to the dairy in special tanks, before pouring bulk tank milk, samples were taken that we marked as « tours» . Milk samples were taken in three tours from the tanks every seven days, and 144 tours were processed in total. Comparing chemical indicators of milk quality, milk fat levels were significantly higher in the winter and the autumn (P0.05), and the highest levels were registered during the winter. Lactose level was significantly higher during the winter and the spring (P

Cilj ovoga rada bio je odrediti održivost mesa lubina tijekom njegove pohrane na ledu u trajanju od 12 dana praćenjem senzornih, fizikalno-kemijskih (pH) i mikrobioloških parametara kakvoće i higijenske ispravnosti. U svrhu ovog istraživanja 30 lubina mase cca 300 g uzgojenih u ribogojilištu u Jadranskom moru izlovljeno je isti dan. Lubini su po izlovu pohranjeni na ledu u pokretni hladnjak na temperaturi cca 3º ; C, te su 2., 4., 6., 9. i 12. dana pohrane podvrgnuti senzornim, bakteriološkim i kemijskim pretragama. Senzorna ocjena kvalitete provodila se po Quality Index Method testu (QIM) izrađenom za lubina, Dicentrarchus labrax (Icelandic Fisheries Laboratories). Ujedno su senzorna svojstva ribe ocijenjena Market testom a ocjenitelji su morali odlučiti bi li ocjenjivanu ribu kupili da im je ponuđena na tržištu. U sklopu bakteriološke pretrage uzorci ribe su pretraženi na ukupni broj aerobnih mezofilnih bakterija (Plate Count Agar, 30º ; C/72 h) te na ukupni broj psihrotrofnih bakterija (Plate Count Agar, 6, 5°C/10 dana) i Pseudomonas spp (Pseudomonas agar F, 25°C/48 h). Vrijednosti pH izmjerene su digitalnim pH-metrom, dok je amonijak dokazan kvantitativnim mikrodifuzijskim postupkom po Schmidtu. Senzornom pretragom svi uzorci riba su drugoga dana pohrane ocijenjeni kao prvoklasna svježa riba s neznatnim razlikama (QIM – 0-2 boda). Promjene oblika očiju i izgleda zjenice, boje i mirisa škrga te škržne sluzi počele su se javljati već od 4.dana pohrane (srednja vrijednost QIM testa- 3, 5 boda). No, tijekom svih 12 dana pohrane na ledu ribe nisu pokazivale izrazitije senzorne promjene u smislu pokvarene ribe, već su zadnjega dana pohrane ocijenjene s 10-14 bodova. Market testom je 12. dana pohrane, 75 % pretraženih uzoraka ribe ocjenjeno neprihvatljivima za konzumaciju. Ukupan broj aerobnih mezofilnih bakterija nije znatno rastao tijekom pohrane lubina na ledu te se kretao od 5, 46 log10 CFU/g (2.dan) do 6, 2 log10 CFU/g (12.dan). Ukupni broj psihrofila rastao je od 4, 29 log10 CFU/g (2.dan) do 7, 26 log10 CFU/g 12. dana pohrane kada je premašio ukupan broj aerobnih mezofilnih bakterija. Istodobno, zabilježen je i porast broja bakterija roda Pseudomonas koji je 12.dana u mesu ribe iznosio 5, 51 log10 CFU/g, u odnosu na 3, 9 log10 CFU/g 2.dana pohrane. Vrijednosti pH se nisu značajno mijenjale tijekom pohrane lubina, te su se po pojedinim ribama kretale od 5, 98 do najviše 6, 36. Količina amonijaka povećavala se tijekom pohrane ribe od 9, 1 mg% 2.dana pohrane, do 16, 1 mg% posljednjeg dana pohrane. Usporedo s odstupanjem od svojstvenoga izgleda i mirisa svježeg lubina, rastao je i broj psihrotrofnih bakterija i Pseudomonas spp. Rezultati istraživanja su u skladu s podacima iz literature prema kojima su glavni mikroorganizmi kvarenja riba iz mediteranskih mora bakterije roda Pseudomonas. Količina amonijaka povećavala se tijekom pohrane i tako pratila promjenu senzornih svojstava ribe, te su uzorci ribe na kraju našeg istraživanja s 16, 1 mg% amonijaka, ocijenjeni kao riba ugrožena od kvarenja.

Na osnovi organoleptičkih svojstava, kemijskog sastava, tehnološke obrade i mikrobiološke ispravnosti određena je kakvoća 280 uzoraka mlijeka i mliječnih proizvoda sa zagrebačkog tržišta. Rezultati analiza pokazali su relativno slabu kakvoću budući da 42,86% uzoraka mlijeka i mliječnih prerađevina nije zadovoljilo minimalno propisane uvjete postojećih propisa. Zbog navedenih razloga neophodno je unaprijediti postojeće uvjete kontrole proizvodnje i postupke poboljšanja higijene proizvodnje i sanitacije pogona mljekarske industrije., Quality of 280 samples of milk and dairy products from the Zagreb market was determined on the basis of organoleptic characteristics, chemical composition, technologic procedures and microbiological correctness. Analysis data showed a relatively low quality as 42.86% samples of milk and dairy products did not satisfy minimal requirements of the existing regulations. Due to the reasons mentioned above, it is necessary to improve existing control conditions relative to production and to improve procedures ensuring hygiene in production and satisfying sanitation in dairy plants.