Search

The Current study investigates the metaphorical properties and conceptual features of circler as one of the most significant geometric shapes in Islamic ornamentation as well as expression of its philosophical and symbolical aspects. Ornamentations in Islamic art and architecture covers the whole structure like a cloak, which aims at expressing unity, inspiring sacredness and eternity concept. Geometry is the key element of Islamic ornamentations and circle in this area has a high ranked position. In Islamic ideology, circle is the the only shape which symbolicaly can express the almighty God’s magnefisence.Islamic architecture has always reminds the viewr to the center and birthpoint of universe and highness of devine. . By analysis and knowledge of inherent unique capabilities of circle and its other geometric forms, i.e. sphere, ring and arches, somehow a proper field has been created for targeted and wakeful usage of it by architects. Based on the holistic research approach ,this paper follows theological argumentative procedure and it has been achieved by cultural- discursive system. This research reveals that it’s the shape of circle which can solely afford the expression of concepts in Islamic philosophy such as pure magnificent of God and perfection ,infinity and unity of the universe as well as light and the mystery in the world of symbols. Being converted from a geometric shape into artistic value, the circle is incorporated as a base for creation of ornamental geometric patterns and meaningful interlaced motifs and effects.

The decorations used in traditional and Islamic arts have always had a special place. These decorations in a way reflect the ideas of the artists, the customs and traditions of each region. The expression of these ideas happens in such a way that they are not separated from each other, but we see the effects of one over the other in various arts. In the meantime, Yazd region, in turn, has been the scene of various arts which have been formed together with the impact of specific thoughts of the region. One of the distinctive features of Islamic art are its decorations that reaches its peak at a certain stage of development and becomes especially important, as each has an effect on the others and some sparks of this effect is evident in the samples of art. This issue can be significantly observed in the artwork a certain area whose artists have the same ideas. The architectural decorations in various parts of the country, especially in desert areas are of particular importance and are directly related with attitudes and needs. That's why the mosque in Yazd, Yazd is one of the oldest examples of religious architecture with a variety of geometric and plant tiling with beautiful and unique structural and decorative elements of the array. Thus, the present study study is a comparative analysis of the decorated arraies with geometric and plant designs in architecture of the Grand Mosque of Yazd and their developments. This study with historical analysis method examines the historical documents, bibliographical resources and field studies to collect data, and after analysis and summarizing, it is concludes about the changes in the method of implementation (the Brick molding and color Tile) and a form of semantic content (natural plant motifs and arabesques and complex geometric shapes). Further, the decorative structure changes with calligraphic lines used in the mosque is used in the course of their analysis.

Türkiye’de üniversitelerin ilgili bölümlerince İslam sanatları lisansüstü programı çerçevesi içinde verilen erken İslâm mimarisi eğitimi (Medine’de 623 yılından itibaren başlayıp birkaç yüzyıl devam ettiği kabul edilen), erken İslâm döneminin önemli mimarî yapıları hakkında çok yönlü bilgiler vermeyi hedefler.Avrupalı araştırmacıların özellikle İslâm sanatları ve mimarisi alanındaki yayımlarının (Avrupalıların İslâm sanatlarına duyduğu merak sebebiyle) Avrupa ülkelerindeki tüketiminin 1800-1900 yılları arasında zirveye ulaştığı bu alanda yapılmış yayınların çokluğundan anlaşılmaktadır. Türkiye’de ise bu konularla ancak 1948’den sonra (yükseköğretimde ortaya çıkan ihtiyaçtan dolayı) ilgilenilmeye başlanmıştır. Bu bağlamda yükseköğretimde kullanılan temel kaynaklar da, Ankara Üniversitesinin akademisyen hocaları tarafından Avrupa dillerinde 1900 başlarında ‘İslâm Sanatları, ‘İslâm Mimarisi’ gibi isimler altında yapılmış yayınlardan çok kısa özet tercümeler yoluyla hazırlanmış kitaplardan oluşmaktadır. Şüphesiz, bu kaynaklar, ilk dönemlerdeki dersler için yeterli görülmüştür. Ancak günümüzde, bunların ‘erken İslâm mimarisi eserleriyle ilgili birçok ‘eksikler içerdikleri ve yetersiz kaldıkları’ konuyla yakından ilgili çevreler tarafından kabul edilmektedir. Konuyla ilgili Avrupa’da yapılmış yayınlar üzerindeki incelememiz, bu alanda en çok atıfta bulunulan İngiliz araştırmacı K.A.C. Creswell’in Erken Müslüman Mimarisi (Early Muslim Architecture; EMA) 1932/1969 isimli eserinin, Türkçe ana yayınlardaki eksikleri telafi eden bilgi ve belgeler ihtiva ettiğini belirlemiş ve bu eserin muhtevası baz alınarak ‘K.A.C. Creswell’in Erken İslâm Mimarisi Araştırmaları ve Türkiye’de Sanat Tarihi Çalışmalarındaki Yeri’ isimli doktora çalışması yapılmıştır. Bu çerçevede öncelikle, Creswell’in 1969’da güncelleyerek 2 cilt 3 kitap hâlinde yeniden yayınladığı ‘Erken Müslüman Mimarisi’ kitabının özet tanıtımı yapılmıştır. EMA kitapları üzerinde çalışmaya başlamanın akabinde kendisininde bir oryantalist olarak görülmesi hasebiyle, ‘Creswell ve diğer Avrupalı oryantalistlerin İslâm mimarisi alanındaki bütün bu detaylı çalışmaları neden yaptıkları’ şeklinde karşımıza bir soru çıkmıştır. Bu sorunun cevabının kapsama alanına giren XVI-XIX. yüzyıl arasında İspanya, Hollanda, İngiltere ve Fransa gibi devletlerin uzak coğrafyalarda yaptıkları sömürgecilik faaliyetleri sonucu ticaret, gemicilik, askeriye ve sanayide çok güçlenip arkeoloji, sanat tarihi ve mimari bilim dallarını da geliştirerek, sonunda gözlerini Doğu’nun son Müslüman gücü Osmanlıya çevirmeleri konusu ele alınmıştır. Bu konunun detaylarına bakmakta bu ülkelerin sömürgecilik ile, misyonerlik faaliyetlerinin ortaklığında, özel yetiştirdikleri yüzlerce elemanı, Osmanlı topraklarına arkeolog ve sanat tarihçi (bilim adamı) kimlikleri altında göndermeleri konusuna dikkat çekmeyi gerekli kılmıştır. Creswell ile, onun erken İslâm mimarisi alanında ortaya koyduğu çok önemli bilgilerin Türkçe ana kaynaklardaki yerini belirleyebilmek için Avrupalı oryantalist araştırmacıların yaptıkları yayınlardan özet tercümeler yoluyla hazırlanıp 1948-2013 arasında yayımlanmış olan beş temel yayının muhtevası tanıtılmıştır. Aynı zamanda bunlardaki mevcut “eksikler” ile oryantalistlerin erken İslam mimârisi eserleri hakkındaki tutarsız iddiası “fazlalıklara” dikkat çekilerek, Creswell’in ortaya koyduğu bilgi ve belgelere ne kadar yer verildiği’ konusu incelenmiştir. İncelenen bu temel kaynaklarda Creswell’in EMA kitaplarında sunduğu bilgilere yok denecek kadar az yer verildiği belirlenmiş ve bunların bir an önce güncellenmesi gerektiği tavsiye edilmiştir.Sanat tarihi ve İslâm sanatları alanının emektar araştırmacılarına saygılarımla.--------------------Early İslamic architecture education, tutored at postgraduate level at various departments of Turkish Universities, aims to focus on the details of the important architectural buildings which belong to the early Islamic period that started from 623 and continued during next few centuries. It is well known that the number books published in European languages on Islamic arts and architecture fields and their consumptions had reaached the peak between 1800-1900.In Turkey, it was only after 1948 that some interests were raised due to the subject being included in the curricullum at the postgraduate studies. At this time few lecturers from Ankara University took the necesarry steps and prepared some resource books for the subject, thorugh summarised trnaslations from the Eurpean publications. At early stages, these resource books had been seen as good enough, but not any more. İt is widely accepted in the field that, in addition to these resource books containing “little informations” on important early Islamic buildings, they include some “orientalist propagated extras” too.However, after inspecting K.A.C.Creswell’s Early Muslim Architecture (EMA) books of 1932 and 1969, it was found that his books contained the required information which would rectifiy these shortages on many important early islamic buildings. For this reason this PhD research, titled K.A.C. Creswell’s Researchs On Early Muslim architecture and His Place In Studies Of History Of Arts In Turkey has been conducted.In the main framework of this research first we set to introduce (via a detailed summary of) the rich contents of Mr. Creswell’s EMA books, in order to diognise how much of Mr. Creswell’s valuable informations from his works on the field had been utilised in Turkish resource books. During our work on Creswell’s EMA books (since he is labelled an orientalist), we faced and had search for the answer of the question ‘as to why Mr. Creswell and other Europena orientlists had made this meticules studies on the subject of early Islamic architecture. In order to find the answer to the above question, we looked in to isuues like major European countries like Spain, Dutchland, England and France’s turning their attention to the land and resources of the last remaining muslim power called Ottomans after becoming very rich in many fields such as trading, ship-building, military and industry, as well as advancing in many sciences after becoming very rich through the colonialistic activities in far away countires. When we got into this field, it became inevatable to draw attention to the issues of European countries sending out their especially trained stuff to the field under the cover of archeologist, art historians etc.In order to diognise the place of “Creswell’s works in Studies Of History Of Arts in Turkey”, I have looked into the contents of the five main resource books that were published in Turkey between 1948-1979 in EMA field. At the end of this detailed examination and comperative study, it was recommended that our initial diognoses were correct and all of these (eg.very little informations on important early Islamic buildings, and number of un-founded orientalist propogated legends) could be rectified and corrected by the rich information contained in K.A.C. Creswell’s EMA books.With peace and respect to all researches of early Islamic arts and architecute.

ÖZETKültürel varlıklar bir milletin belleğinde yeri ve önemi itibari ile son derece önemli tarihi eserlerdir. Bu eserler sanatsal birikimleri ile günümüzde ayna tutan medeniyet izleridir. Bu toplumun uygarlığı, sanat eserleri ve kültür varlıklarıyla simgelenir.Kültür sanat tarihimizin önde gelen önemli sanatkârı Mimar Sinan, eserleri ve yakalamış olduğu estetik değer ile insanlığı kendisine hayran bırakmaktadır. Mimarlık tarihinin en sade ve ideal formlarını yakalayarak büyük bir zenginlik elde etmiştir. Sadelik içinde zenginliği arayan Sinan, yapılarında bezemeye çok az yer veren mimar olmuştur. Bezeme unsurunu en az oranda kullanmasına rağmen eserleri şaşılacak derecede zengin ve gösterişlidir.Tez çalışmama öncelikle literatür taraması yaparak başladım. İstanbul ile sınırlarıma yapmış olduğum tezimde Mimar Sinan’ın yapılarının listelerini çıkararak başladım. 500’e yakın eser üreten Sinan İstanbul’da 53 adet camii inşa etmiştir. Bu camilerden 43 tanesi günümüze ulaşmıştır. Günümüze ulaşmış camilerden 43 tanesi günümüze ulaşmıştır. Günümüze ulaşmış camiler tek tek incelenerek minberlerinin dönemini yansıtıp yansıtmadığını yerinde tespit ettim. Sonrasındaki araştırmalarımda Sinan Minberleri hakkında bir çalışmanın olmadığını, çok büyük ve önemli camilerin minberlerin hakkında dahi bir tespit yapılmadığını gördüm. İncelemelerimde Sinan üslubunu yansıtan onbeş minberin bulunduğunu, iki minberi (Piyale Paşa Camii, Sinan Paşa Camii) detaylarda bu üslubu yansıtmadığını düşünerek Vakıflar Bölge Müdürlüğü arşivine ulaştım. Yapmış olduğumuz arşiv taraması sonucunda herhangi bir kayıda ulaşamadık. Bu iki cami ile emin olamadığımız için inceleme yaptığımız camilerin içerisine ekledik.Yapmış olduğu eserlerde bezeme elemanlarını sınırlı tutan Sinan, döneminin nakkaşhane ustalarının elinden çıkan desenlerde minberleri mücevher gibi işlenmiştir. Minberlerinde ve desenlerinde hiçbir zaman tekrara gitmemiş, her camiinin mimarisi ile bütünlük teşkil edecek mimari çözülmemler ile minberleri işlenmiştir.ABSTRACTCultural properties are extremely important historical artifacts with respect to their place and significance in a nation’s memory. These artifacts are the trails of civilization that shed light on our present. Civilization of such society is symbolized with artworks and cultural properties.Sinan the Architect, the prominent artisan of our cultural and art history, impresses the humanity with his works and the aesthetic value that he attained. He achieved great wealth by attaining the most simple and ideal forms in the history of architecture. Seeking the wealth in simplicity, Sinan was an architect that used very few ornaments in his structures. Although he used the element of ornament minimally, his works are astonishingly rich and elaborate.I’ve started working on my thesis with literature review. I began my thesis on İstanbul and provincial borders with making a list of Sinan the Architect’s structures. Sinan produced approximately 500 works and 53 of them were mosques in İstanbul. 43 of them survived. I’ve examined the survived mosques one by one and identified on location whether the minbars reflects the respective era or not. In subsequent stages, I’ve found out that there is no study on the Minbars of Sinan, and the minbars of colossal and important mosques were never identified. I’ve identified fifteen minbars reflecting Sinan’s style and based on my point of view that the two minbars (Piyale Pasha Mosque, Sinan Pasha Mosque), examined in detail, did not reflect such style, I’ve reached the archives of Regional Directorate of Foundations. We were unable to find any record in our review of the archive. We’ve included these two mosques that we are unsure of in the mosques that we’ve examined.Using very limited ornamental elements in his works, Sinan worked on the minbars as jewelry with the patterns made by the mural masters of the era. He never repeated himself in his minbars and patterns, and he worked on the minbars with architectural solutions which will form an integrity with the architecture of each mosque.