Search

Recently, investigations upon e-government applications and the right to access information had given rise to legal developments. The most important of them is the Law Pertaining to Rights for Information Access being promulgated in 2004. The underlying aim of the law is to provide private persons and legal entities to get the related government services in a more correct, standardised, fast ways-and-means under equal rights. Actually, ever since the applications had started according to the Law, a sharp increase in public interest in accessing information had been registered, as can clearly be viewed from the yearly reports of Turkish Grand National Assembly. The study attempts to analyse the mentioned increase, as well as the rising interest of international organisations to Turkish e-government activities.

Libraries, established as foundation, were very important service institutions in the Otoman Empire. These foundations contributed to social, cultural, scientific and educational life development of Anatolia nearly 800 years. During these times libraries played important role in collecting, protecting, serving and disseminating of information and knowledge to the society. Many sultans, sultanas, princes, princesses and statemen actively took part in the initiation and development of these vitally important foundation. Foundations deeds enumerated types of services, responsibilities of library worker, and other qualities related to libraries. A close examination shows that the collections of libraries, architectural characteristics, statys of employees, legal organization, services, and distincly appointment of famous scientists to these foundation as librarianshad always recieved attention and their importance never been neglected. However, after XVIIIth century, contribution of these foundations gradually lessened in terms of scientific, cultural, and social life as a result of military, economic, and social problems.

Information in management is called data which is used in decision making. The information needed in management is the totatly of meaningful data, which, for an organization, displays its own activities, and which can be saved, processed, modified and most important, which can be reported to executives and other ranks in a organization. The collection of management information from interior and exterior sources, and organizing, processing, storing and transferring management information to executive positions which need it can be realize by establishing a management information system. Management information systems facilitate the management process providing concise, current, retrosrective, intelligible, and accurate information. Management information systems help to remove uncertainty, minimize the loss of time and effort, and maximize user satisfaction by supporting decision making, planning and supervising.

Since information centers are organisations, whatever improvements were achieved in the scientific management approaches for the sake of organisational development should also have some suitable counterparts for the establishment and development of information centers. In this respect, concepts of systems analysis, total quality management, public relations, information systems and information management were investigated in terms of their validity by their applications concerning the information centers.

E-Government process in Turkey as one of the adoption projects encompasses many legislation including some regulations. One of these regulation is that Freedom of Information Act that will provide to manage their information and enable citizens acquire information efficiently and prodocutively. Laws that are made for this purpose in 50 countries and effective as of democratic and flexible public management. By means of that, the regulations work in the aim of public’s fair use and access to information in terms of essences and rules in the basis of equality, objectivity and openness principles. Therefore, information that are produced by the foundation and institutions can be under control and described to extent of its security and sharability and information.

Although philatelic materials, a part of non-book materials, have been widely used as pieces of collections, and academic studies usually concentrates on this characteristic, they are also information sources. For this reason, like traditional information sources, books, serials they should be catalogued according to standard rules with a library automation program and should be opened to access. In many countries, the standard cataloguing rules needed to be used for organizing and opening to access of philatelic materials, which are sent to the national library and the other kinds of libraries in the scope of legal deposit, should be Anglo-American Cataloguing Rules-II and MARC. In this study, which MARC fields among FDCs First Day Cover and SDC Special Day Cover should be taken into consideration in cataloguing of stamps will be explained through examples and proposals will be made. Postcards, which are catalogued according to stamps and FDC/SDCs on a level, are excepted from this study., Kitapdışı materyallerin bir parçası olan filatelik materyaller, bir bilgi kaynağı olarak üstüne akademik çalışmalar yapılan kütüphane/bilgi merkezi dermelerinin bir malzemesidir. Bu özellikleri nedeniyle, geleneksel bilgi kaynakları gibi tercih edilen bir kütüphane otomasyon programı ile hizmete sunulmalı; standart kurallara göre nitelenerek, erişime açılmalıdır. Birçok ülkede derleme kanunu kapsamında o ülkenin milli kütüphanesi başta olmak üzere farklı türdeki kütüphanelere gönderilen filatelik materyalin organizasyonu ve erişime açılması için kullanılması gereken öncelikli kural ve standartlar Anglo-Amerikan Kataloglama Kuralları II AACR-II/AAKK-II ve MARC olmalıdır. Bu çalışmada filatelik materyal olarak adlandırılan pullar, ilkgün zarfları First Day Cover - FDC , özel tarih damgalı zarflar ve özel gün zarflarının Special Day Cover - SDC hangi MARC alanları dikkate alınarak nitelenmesi gerektiği örneklerle anlatılmaya çalışılmış ve öneriler geliştirilmiştir. Kütüphanelerde daha yoğunlukla görülen pul ve zarflara göre nitelenmesinde belirli bir aşamaya gelinmiş olan kartpostallar çalışma dışında bırakılmıştır.

The book industry that showed extraordinary development with the invention of printing machine by Johann Gutenberg during the 1450’s is constantly changing along with new telecommunication and information technologies. The most recent evolution in the book and publishing industry is electronic books. E-book technology supported by hardware, software and standart protocols and some of its advantage and disadvantages had produced e-book readers that became unseparable part of our academic and daily life. E-books, in recent years, has became more widespread in the areas of publishing, education and information services and are reaching larger user groups. It is expected that this new technology will change our way of information acquisition and dissemination. This seems unavoidable despite the views of those who argue that e-books cannot be an alternative to printed books. Widespread of e-books will be added a new dimension to technical and user services in information centers.

Kur’ân-ı Kerîm’in İslam dininin temel referans kaynağı olması, onun orijinal ve hatasız olarak varlığını sürdürmesini zorunlu kılmıştır. Matbaa ile basımından önce Kur’an-Kerim ya da mushaf-ı şerif nüsha sayısının azlığı nispeten nüshalar üzerindeki kontrolü ve denetimi de kolaylaştırıyordu. Ancak Kur’ân-ı Kerîm’in ilk olarak Osmanlı Devleti dı-şında basılan nüshaları ve sonraları Osmanlı’daki baskı nüshalarının kontrol ve denetimi hem bazı nezâretlerin (bakanlıkların) bir arada uyum içinde çalışmasını gerektirmiş, hem de Kur’ân-ı Kerîm’e herhangi bir saygısızlığı, hürmetsizliği önleyecek, nüshaların doğruluğunu onaylayacak komisyonların kurulmasına neden olmuştur. Gerek nezâretlerin gerekse bünyesinde bu konuyla ilgili kurulan komisyonların yapmış oldukları yurtiçi ve yurtdışı yazışmaların incelenmesi; Kur’ân-ı Kerîm’in basım ve yayımına ilişkin hangi faaliyetlerin hangi amaçlarla sürdürül-düğünü anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu bağlamda makalede XIX. yüzyılın ikinci yarısı ile XX. yüzyılın ilk çeyreği arasındaki zaman dili-mine tarihlenen arşiv belgelerinin ortaya koyduğu Osmanlı Devleti’nin Kur’ân-ı Kerîm hassasiyeti ve bu hassasiyet neticesinde mushaf-ı şerifin basım yayımına yönelik denetim uygulamaları açıklanmaya çalışılmıştır. Yine bu çalışma kapsamında incelenen arşiv belgelerinin kanıtsal değeri; İslamın önderliğini ve hamiliğini uzun yıllar üstlenmiş olan Osmanlı Devleti’nin Kur’an-ı Kerim’i nüsha bazlı tartışmalardan uzak tutma çabasını da açıkça ortaya koymaktadır., The Koran’s being the basic reference source for Islam religion required it to survive in an original and accurate form. The limited number of the Koran or its manuscripts before printing facilitated the control and supervision of the copies to a certain extent. The control and supervision of the copies of the Koran printed outside the Ottoman State, then the copies printed in the Ottoman State required certain ministries to work in harmony with each other and led to the establishment of the commissions to prevent any disrespect or insolence towards the Koran and to approve the accuracy of the copies. Analysis of the internal and external correspondences exchanged by the ministries and relevant commissions established under such ministries will help us understand which activities were performed regarding the printing and publishing of the Koran and for what purposes. In this respect, the aim of the study is to clarify the sensitivity of the Ottoman State about the Koran and the supervision of the printing and publishing of the manuscripts of the Koran as presented in the archive documents dated between the second half of the XIXth century and the first quarter of the XXth century. The evidentiary value of the archive records analysed within the scope of this research clearly reveals the efforts of the Ottoman State having un-dertaken the leadership and guardianship of Islam for many years to keep the Koran out of the copy-based discussions.

It is observed that there has been an increasein the national and international use of biographical works where thebiographies of individuals who left their marks with their unique, masterpiece,and concrete works in academic and popular studies. Many publishers, databaseproducers, and relevant academic institutions make efforts to serve theseresources for access on easier platforms, especially with developing electronicpublishing opportunities. A coordinated and comprehensive study is required topresent the biographies frequently used among the consultation resources to theusers in accordance with the criteria to be determined. Recommendations regardingthe studies needed for the realization of the national biography database /dictionary / encyclopedia that could not be entirely implemented for a longtime; the development of biographical works, the process in the field ofInformation and Records Management and our national biography works will beaddressed in the present study., Akademik ve popüler çalışmalarda tarihte özgün soyutve somut ürünleri ile iz bırakmış bireylerin biyografilerinin toplandığıbiyografik çalışmaların ulusal ve uluslararası kullanımının son zamanlardaartış gösterdiği görülmektedir. Özellikle gelişen elektronik yayıncılıkolanakları ile birçok yayınevi, veri tabanı üreticisi ve ilgili akademikkurumlar çalışmalarıyla bu kaynaklara daha rahat bir platformda erişimeaçılması yönünde çaba göstermektedirler. Danışma kaynakları arasında sıklıklabaşvurulan biyografi eserlerinin belirlenecek kriterler doğrultusundakullanıcılarla buluşturulması koordineli ve geniş kapsamlı bir çalışmayıgerektirmektedir. Çalışmada uzun süredir tam anlamıyla gerçekleştirilemeyenulusal biyografi veri tabanı/sözlüğü/ansiklopedisinin hayata geçirilmesi içingereken çalışmalara ilişkin öneriler; biyografi eserlerinin gelişimi, Bilgi veBelge Yönetimi alanındaki süreci ve ulusal biyografi eserlerimiz bağlamında elealınmaya çalışılacaktır.

Özel arşivlerin tasnifi barındırdığı belge türü ve içeriğine göre arşivcilik yöntem ve teknikleri gereğince yapılması gereken planlı bir süreci ifade etmektedir. Arşive özel olma niteliği katan belge veya malzemenin arşivsel değerinin belirlenebilmesi, tasnifin temel amacını ortaya koymaktadır. Bu amacın yerine getirilebilmesi için özel arşiv bünyesindeki belge veya malzemenin türleri, üretiliş amaçları, ilişkileri belirlenmelidir. Her ne şekilde elde edilmiş olunursa olsun, bu tür arşivlerin tasnifinde daha sonraki benzer süreçlerin anlaşılabilmesi için terminoloji, uygulanacak yöntem ve tekniklerin net bir biçimde açıklanıp işletilmesi gerekmektedir. Özellikle kişi arşivleri bu açıdan üzerinde daha hassas çalışılması gereken örneklerdir. Çoğu zaman belge bazlı çalışmayı gerektiren bu örneklerde, kişi, ailesi, yakın çevresi, çalışma hayatı, sosyo-ekonomik durumu gibi özellikler belge ve malzeme aracılığıyla gün yüzüne çıkarılabilmektedir. Doğru kullanılacak terminoloji ve uygulanacak yöntemlerle bu özel arşivler yerel, ulusal ve uluslararası değere sahip arşivler olarak kamuoyunun ilgisine sunulabilecektir. Çalışmada tasnif ve düzenleme süreci örneklerle açıklanmaya çalışılan özel arşiv, 2016 yılında gözetim amaçlı olarak alınmış ve tasnif çalışmaları 2018 Kasım ayına kadar devam etmiştir. 11 ana belge / malzeme türüne göre tasnif edilmiş olan arşiv, 1899-1990 yılları arasında üretilmiş ve alınmış belgeden/malzemeden oluşmuştur. Her bir ana tür kendi içerisinde erişim ve ilişkileri de ortaya koyacak biçimde uygun tekniklere göre düzenlenmiştir. Tasnif ve düzenleme çalışmasında belge türü, yöntem, ekipman ve terminoloji, sürecin anlaşılması ve daha sonraki benzer çalışmalara örneklik edebileceği de göz önünde bulundurularak literatüre dayalı olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı; bir kişi arşivinin tasnif ve düzenleme sürecinde kullanılması gereken terminoloji ve arşivleme yöntemlerinin örnekleriyle anlatılması olarak belirlenmiştir.

20yıllık bu dönemin ayrı olarak ele alınıp incelenmesinin en önemi nedenleriarasında Kütüphanecilik eğitiminin üniversite düzeyinde iki üniversitede dahabaşlatılması, kütüphanecilik alanındaki standartlaşma ve işbirliğifaaliyetleri, yeni anayasanın meslek üzerindeki etkileri sayılabilir. Ayrıca 1960-1980yılları arasında I., II. ve III. Beş Yıllık Kalkınma Planı faaliyetlerininkütüphaneciliğimizi ilgilendiren maddeleri ve bu konuya yönelik girişimler deçalışmada belgeler ve diğer kaynaklar irdelenerek açıklanmaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin Atatürk’ün gösterdiği hedeflere ulaşmagayesiyle tüm alanlarda azim ve gayretle çalıştığı 1938-1960 dönemi,kütüphanecilik mesleğinin sağlam temellerinin atıldığı önemli gelişmelere sahneolmuştur. Çalışmada, kökleri eskiye dayanan ülkemizde cehaletle savaşın vetoplumsal gelişimin önünü açan modern kütüphaneciliğin; köy enstitüleri,halkevleri ile ivme kazanması, ilk kez üniversite düzeyinde eğitime başlanması,mesleki örgütlenmeleri, yabancı uzman raporları ve diğer yayınlar bağlamındakapsamlı olarak ele alınmaktadır.

Yazma eserler ülkemizde yaklaşık 70 yıldır üzerinde ciddi ve uzun süreli çalışmaların yapıldığı önemli kültürel hazinelerimizdir. Yazma eserler bilimsel, edebi, felsefi, dini konular bakımından içerik olarak değerlendirildiği gibi fiziksel yapıları ve sanatsal özellikleri ile de ele alınabilmektedir. Yazma eserlerin fiziksel özellikleri arasında bu eserlere içerikleri ile ilgili bilgilendirici nitelikte birer ek olarak düşünülen şukkalar da yer almaktadır. Ancak yapılan ön araştırmada yazma eserlerin bu unsuru/bileşeni ile ilgili yeterli düzeyde ve doğrudan bir çalışmanın çalışmanın yapılmadığı görülmüştür. Çalışma, hem bu eksikliği gidermek hem de yazma eserlerin dikkat çekici bir bileşeni olan şukkaların daha iyi anlaşılması ve yazma eserlerin kataloglanması sırasında değerlendirilmesine önem verilmesi için gerekli açıklama ve önerileri görsel örneklerle sunmayı amaçlamaktadır. Ayrıca evrensel kataloglama standartlarına göre (MARC-Machine Readable Cataloguing-Makinece Okunabilir Kataloglama / AACRII-Anglo-Amerikan Kataloglama Kuralları 2 / Anglo American Cataloguing Rules) nasıl nitelendirilmesi gerektiğini tartışmaktadır, Manuscripts of art are an important heritage on which serious and long-term studies have been carried out for nearly 70 years in Turkey. The manuscripts are not only evaluated according to their scientific, literary, philosophical and religious contents, but they are also dealt with concerning their physical structures and artistic features. Among the physical aspects of these works of art, there are şukkas (a slip of note paper) as an addition to these works, which contain information related to their content. However, a preliminary investigation has revealed that comprehensive and direct studies have not been conducted adequately on this component of the manuscripts. This study aims at presenting necessary explanations and proposals with visual examples in order to remedy this deficiency and also to enable a better understanding of the şukkas, which are eminent parts of manuscripts. The study also looks into cataloguing issues and discusses ways of describing these manuscripts according to universal standards like MARC and AACRII.

Pierwotna wersja arykułu została wygłoszona w formie referatu podczas: 5th International Conference on Qualitative and Quantitative Methods in Libraries 4 - 7 June 2013, "La Sapienza" University, Rome Italy. Artykuł złożono do druku u organizatora konferencji. This article analyses some visual artifacts which are using by libraries. Due to the spaciousness of the topic they focused on two of the main and popular artifacts: the watchwords and the logos of libraries from two cultural areas, the first area of several countries connected with Muslim culture and being under the influence of such traditions. Among described institutions are libraries from e.g. Turkey, Kuwait, and Kazakhstan. Second area are countries that belonged to the Soviet sector of domination, such as Poland, Lithuania, Croatia, Russia and Ukraine. The mentioned countries are entirely different from historical, cultural and the political point of view. But now all of them are similar in common questions/developments: dynamic building or rebuilding economical consequence. One of the important instruments to gain this is good marketing the marketing of cultural artifacts including libraries and/or other information centers. This instrument shows a long and rich history and tradition in those countries. Comparing and finding some parallel points among these countries related to marketing and the socialization of information are main aims of this speech. In this work watchwords and logos of libraries will be explained and mentioned to compare information services, marketing library services and planning them, and will also mention the cultural differences of marketing library services among two separate cultures. Authors of this study used two scientific approaches: semiotics and diachronic method.

Since information centers are organisations, whatever improvements were achieved in the scientific management approaches for the sake of organisational development should also have some suitable counterparts for the establishment and development of information centers. In this respect, concepts of systems analysis, total quality management, public relations, information systems and information management were investigated in terms of their validity by their applications concerning the information centers.

Tanzimat (1839) created significant changes not only in stateinstitutions but also in the institutions that constituted the systemof the production and distribution of knowledge. The most importantones of these institutions were the military and civil educationalinstitutions. The reorganization of essential government institutions and institutions forming the knowledge production and disseminationsystem have not only affected the formal organizational structure of thestate but also changed social, cultural and political life in the society.We believe that state institutions should be analyzed by consideringboth the relations among them and with the existing environmentin which they took place in order to have a clear understanding ofthe effects of this reorganization. Therefore, we claim that Ottomanlibraries and their services must be examined in the light of variousperiods that can be considered as cornerstones which deeply affectedsocial, cultural and political life in the Ottoman Empire. This paperexamines the reorganization of educational institutions in connectionto the libraries; and emphasizes the role of libraries in dissemination ofknowledge to society. This paper also aims to explain how libraries andtheir services were comprehended and affected by the reorganizationof the state (1839-1922) with respect to political, legal and culturalchanges through related examples., Tanzimat Fermanı (1839) ile birlikte Osmanlı devletinde devletioluşturan temel kurumlarda bilgi üretim ve aktarım sisteminioluşturan kurumlarda da önemli değişiklikler yaşanmıştır. Bunlariçinde de en önem verilenleri hem askeri hem de sivil eğitim-öğretimkurumlarıdır. Bu dönemde “devlet” olma özelliği ve devleti meydanagetiren unsurların / kurumların yönetilmesi ön plana çıkarılmaktadır.Burada çalışmanın konusu gereği eğitim-öğretim kurumları ve bukurumların ayrılmaz birer parçası olan kütüphaneler ve bunlarıntoplumun bilgilenmesindeki rolleri üzerinde durulacaktır. Bilgimerkezlerinin üretilen bilginin toplumsallaşmasında kullanılmasınınOsmanlı devletinin siyasi ve toplumsal yönden önemli dönüşümlergeçirdiği dönemler ışığında ele alınması, kütüphane kurumu ve onunhizmetlerine olan bakış açısını ortaya koymakta daha verimli olacaktır.Çalışmada, 1839-1922 yılları arasında kütüphaneler ile ilgili yapılmışsiyasi, hukuki ve kültürel gelişmeler örnekleriyle ele alınacaktır.

The printing press which caused important changes in the history ofscience became became started in the Ottoman Empire in 1494 during the reign of Sultan Beyazıt II. The printing press was first used bynon-moslems in the Empire and became widespread because of westernization efforts during the Tulip Period between 1718-1730. Theseefforts were completed whit the Tanzimat and Reform edicts in 1839and 1856. However, printing and publishing remained under the control of the Ottoman government and strict censorship was of a normalprocedure until the end of the 19th century. This study provides information on Turkish printing and publishing activities at the end of the 19thcentury. It further eleborates the founding of the Ahmed İhsan PrintingPress in 1888 and its publishing adventures. Ahmed İhsan was an important figure of this time and also the founder of a current in Turkishliterature, the Servet-i Fünun., Bilim tarihinde önemli değişimlere neden olan matbaanın Osmanlıdevletinde ilk kez kullanımı II. Beyazıt döneminde, 1494 tarihinde gerçekleşmiştir. Osmanlı topraklarında ilk olarak gayri müslimler tarafından kullanılan matbaanın yaygınlaşması Lale Devri (1718-1730) ile birlikte Batı’ya açılma yönelişiyle mümkün olabilmiştir. Bu açılım, 1839Tanzimat ve 1856 Islahat fermanları ile tamamlanmıştır. Ancak Osmanlı devletinde matbaacılık ve yayın dünyası, 19. yüzyılın sonlarına kadar devlet kontrolünde olmuş uzun süre sansür ve yasaklamalara maruz kalmıştır. Osmanlılarda 19. yüzyılın sonlarındaki matbaacılık ve yayın faaliyetleri hakkında açıklayıcı bilgiler verilen çalışmada, söz edilendönemin önemli simalarından ve Servet-i Fünun’un da kurucusu olanAhmed İhsan Bey’in 1888’de kurmuş olduğu matbaanın yayıncılık serüveni, orijinal belgeler ışığında ele alınarak dönemin siyasi otoritesininyayıncılığa bakış açısı ortaya konulmaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti, 29 Ekim 1923’ten itibaren yeni bir yapılanma sürecine girmiş, kendini meydana getiren sosyal, hukukî, kültürel, bilimsel ve siyasî kurumlarını oluşturmaya başlamıştır. Bu sosyal kurumlar arasında ülkemiz topraklarında uzun bir geçmişe sahip olan kütüphaneler de bulunmaktadır. Kütüphaneler, toplumsal düzen içerisindeki diğer kurumlarla birlikte yeniden yapılanma sürecine cumhuriyetin ilanından hemen sonra dahil olmuşlardır. Bu süreç, Türkiye Cumhuriyeti’ninyeni devlet yapısı içerisinde, toplumsal düzeni oluşturacak başlıca kurumolan Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında gerekli resmî düzenlemelerle sürdürülmüştür. Çalışmada yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk hükümetlerinin kütüphaneler ile ilgili yaptığı yasama çalışmaları, 1923-1938yılları arasında bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından imzalanan belgelerle birlikte incelenecektir. Çalışmanın amacı, sözü edilen dönem içerisinde, dönemin siyasî gücünün / yapısının toplumsal birer kurum olan kütüphanelere olan bakış açısını, arşiv belgeleri ve resmî yazışmalardan örneklerle ortaya koymak, ulu önder Atatürk’ün bu konudaki çalışmalarayaptığı katkı ve önerileri vurgulamak, Cumhuriyetin ilk dönemindeki yeniden yapılanma çalışmalarında kütüphanelere ne şekilde yer verilmiş olduğunu ispatlamaktır., Turkish Republic has entered in a reformation period since the 29th October 1923; has become forming its own social, judicial, cultural, scientific and politic institutions. Among these social institutions, libraries havelong background and history in Turkey. Libraries with other institutions ofsocial order have been involved in reformation period directly after thedeclaration of the Republic. This period in the new structure of the TurkishRepublic has been continued along with formal regulations set under theframework of The Grand National Assembly of Turkey. In this study, legislative works of first governments in the new Turkish Republic regarding libraries will be examined with records signed personally by Mustafa Kemal Atatürk, between the years 1923 and 1938. Aim of this study ingeneral to examine the point of view of government and / or political structure in this period with examples of archival records and official correspondences, to emphasize great leader Mustafa Kemal Atatürk’s assistancesand suggestions related to these studies and to demonstrate how took place the libraries in reformation works in early republican period of TurkishRepublic as a social institutions.

Osmanlı Devleti de XIX. yüzyılın ikinci çeyreğinden yani Tanzimat Dönemi'nden itibaren Batı'ya doğru açılım ve aydınlanma dönemi içerisine girmiş, Tanzimat ve Islahat Fermanları, I. ve II. Meşrutiyet dönemleri ile Batı kültürü ve düşünce sistemi Osmanlı Türk toplumu içerisine de aktarılmaya çalışılmıştır. Ancak Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu siyasi, ekonomik ve askeri durum bu aydınlanma politikasını tam anlamıyla yerine getirememesine ve bu etkinin belirli bir zümre içerisine yerleşmesine neden olmuştur. Eğitimin özellikle askeri alana yönlendirilmesi, kaynakların yine bu alana göre hazırlanması, bilginin dar bir alana sıkışmasına ve halkın gereksinim duyduğu bilgilere erişememesine neden olmuş, edebiyat ve basının (gazete ve dergiler) çabaları da istenilen seviyeye ulaşamamıştır. Cumhuriyet dönemi ile yeni bir gelişme ve ilerleme dönemine giren Türkiye Cumhuriyeti, ekonomik ve iktisadi alanlardaki öncelikli olan politikalarını yerine getirirken eğitim-öğretime de büyük ölçüde önem vermiş ve bu dönemde eğitimin her alanında önemli çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Ancak savaşlar, ekonomik sıkıntılar, yanlış eğitim politikaları, dini görüşler, bilimsel ve yeni bilgi üretim yöntemlerinin kullanılamayışı gibi olumsuzluklar nedeniyle planlanan çalışmalar ve uygulamalar tam anlamıyla gerçekleştirilememiş veya yarım bırakılmıştır. Günümüz Türkiye'sinde ise bu olumsuzluklar ve alt yapı eksiklikleri nedeniyle toplumumuzun bilgiye duyduğu gereksinim, bu gereksinimin bilinci, bilgiye erişimi, bilgiyi kullanımı ve bilgi üretimi konularında nitelik ve nicelik açısından eksiklikler bulunmaktadır. Bu eksiklikleri giderebilecek, hukuki, siyasi, ekonomik ve kültürel plan ve politikaların da eksikliği göze çarpmaktadır. Bunun yanı sıra toplumumuzun okuma alışkanlığı, eleştirel düşünme yeteneği, objektif yorumlama ve öğrenme isteği gibi konularda da sorunları olduğu görülmektedir.1839'da Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla Osmanlı Devleti ve Türk toplumu yeni bir dönem içerisine girmiştir. Bu dönem toplumu meydana getiren ve bireylerin devlet içerisindeki konumunu belirleyen ekonomik, toplumsal, siyasi, kültürel, bilimsel ve hukuksal yönlerden yeni bir yapılanma sürecine girildiği bir dönemi ifade etmektedir. Tanzimat Dönemi, her ne kadar siyasi ve hukuksal yönüyle ön plana çıkmış olsa da ilerleyen dönemlerde yukarıda ifade edilen alanlara da etkilemeye başlamıştır. Osmanlı toplumu bu dönemin getirdiği yeni birçok kavram ve sistem ile de tanışmıştır.Çalışmada bilginin üretimi ve aktarımı temel tartışma alanları çerçevesinde; Tanzimat döneminden başlayarak Cumhuriyet ve günümüze kadar olan süreç içerisinde bilimin ve bilimsel bilginin Avrupa ve Osmanlı Devleti içerisindeki bilimsel, sosyal, politik ve kültürel alanlara etkisi, toplum içerisindeki gelişimi, önemi ve kullanımı, bilginin toplumsallaşması sürecinde bilgi merkezleri ön planda tutularak; edebiyat, din, eğitim, matbaa ve kitle iletişimi gibi bilginin topluma aktarılma yolları ve yöntemleri karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Bunun yanı sıra Cumhuriyet döneminden itibaren günümüz Türkiye'sinde üretilen bilginin topluma hangi yol ve yöntemlerle aktarıldığı, toplumun bilgiye gereksinim durumu, bilgi gereksinimini karşılamak için hangi yol ve yöntemleri kullandığı, Türkiye'de bilgi üretiminin boyutları, bilgi üretim ve aktarımındaki sorunlar, bilgi merkezlerinin bilginin toplumsallaştırılmasındaki rolü gibi birçok konu bilgi üretim ve aktarım süreçlerinin temelini oluşturan eğitim - bilim - kültür ve siyaset temelinde ele alınmış uygun koşullar ortaya konulmaya çalışılmıştır.Bu açıklamalardan sonra çalışmanın temel amacı, bilginin sosyal, politik, ekonomik ve kültürel alanlardaki büyük başarılarından dolayı bir dünya görüşü halini alarak günlük hayatta bir yol gösterici niteliği kazanmış olmasından hareketle Türkiye'nin bilimsel ve teknik yönden ilerleyememesinin, Avrupa, Kuzey Amerika ve bazı Uzakdoğu ülkeleri kadar dünya bilimine katkıda bulunamamasının altında yatan, katma değerli bilgi üretimi ve üretilen bilginin geniş halk kitlelerine aktarılmasında yani bilginin toplumsallaştırılmasındaki olumsuzlukları Tanzimat'tan yani Çağdaşlaşma Dönemi'nden Cumhuriyet dönemine kadar olan tarihsel süreç içerisinde ele alarak ortaya koymaktır. Bunun yanı sıra Türkiye'nin sözü edilen konuma gelebilmesi için gerekli olan strateji, planlama, program ve çözüm önerilerini bilgi merkezlerinin sözü edilen dönemden itibaren Türk toplumunun bilgilenmesinde ve çeşitli alanlarda üretilmiş bilginin halka aktarılmasında üstlendiği rol bağlamında ortaya koymaktır. Aynı zamanda Kütüphanecilik ve Enformasyon Bilimleri'nin disiplinler arası niteliğinden faydalanılarak, bilgi merkezlerinin gelişim süreçleri, üretilen bilginin toplumsallaştırılmasındaki rolü ve eğitim-öğretim sistemindeki yeri bilim tarihi ve felsefe bilimleriyle de ilişkilendirilerek irdelenmeye çalışılmıştır. The Ottoman Empire entered an era of development and enlightenment beginning from the second quarter of the XIXth century, that is the period of the Ottoman reformation (Tanzimat Era), and the Western culture and way of thinking started to be transferred to the Ottoman Turkish society. However, the political, economic and military situation of the Ottoman Empire caused it not fulfill this policy of enlightenment properly and settlement of this effect in a particular group. Directing education especially to military field and preparing the sources according to this field again caused the information to be caught in a narrow field and it also prevented the public from accessing the information they need, furthermore the efforts of literature and the press (newspapers and magazines) could not reach the desired level. Turkish Republic, which entered a new developing and progressive period with the republic period, have given great importance to education while it has been fulfilling its privileged policies in economy and moreover many important works were carried on in every field of education in this period. However, the planned works and applications have not been completed properly because of the negativities such as wars, economic distress, wrong education policies, religious views, and not being able to use scientific and new information production methods. In today?s Turkey, there are deficiencies in both quality and quantity in need of society for information and conscious of this need, access to information, use and production of information. There are also lacks of legal, political, economic and cultural plans and policies, which can meet these deficiencies. It is also seen that there are problems in our society?s reading habit, critical thinking ability, objective interpretation and desire to learn.The Ottoman Empire and Turkish society entered a new period with the declaration of reformation in 1839. This period signifies a period when a new economic, social, political, cultural, scientific and legal structuring period, which composes the society and determines the locations of individuals in the state, came. Although political and legal characteristics of the reformation era were in foreground, the above-mentioned fields started to be affected in later periods. The Ottoman society acquainted with many new concepts and systems.In this study, transfer ways and methods of information to the public such as literature, religion, education, printing and mass communication will be comparatively examined by considering the effects of science and scientific information on scientific, social, politic and cultural fields, their development, importance and usage in the society in Europe and the Ottoman Empire beginning from the period of reformation till today. Furthermore, several subjects such as the methods used in transferring of the information to the society since the republic period, the need of society for information, the methods used in meeting the information need, dimensions of information production in Turkey, the problems in information production and transfer, and the role of information institutions in socializing of information, are dealt in the basis of education - science - culture and politics and appropriate conditions are tried to be put forward.The basic purpose of the study is to discuss and explain the negativities in socializing of information, that is the reason why Turkey cannot progress scientifically and technically, why it cannot contribute to the world science as much as Europe, North America and some Far Eastern countries, and why it cannot produce and transfer information to a wider public mass, in a historical process from the period of reformation to the period of republic since information has become a world view because of its great successes in social, politic, economic and cultural fields and has gained a quality being a direction indicator in daily life. Furthermore, it is to put forward strategy, planning, programme and solutions for bringing Turkey in the mentioned position, and informing Turkish society and transferring the information created in various fields to the public since the mentioned period in the context of role taken by the information centers. Development process of information centers, their role in socializing of the information and their place in education system are also tried to be scrutinized by associating it with the science history and philosophy benefiting from the interdisciplinary characteristic of Library and Information Sciences. 319

Mustafa Kemal Atatürk, the great leader, collected many books in various subjects and languages since his early years as a student. These books, including the ones written by himself, are kept in The Anıtkabir Special Library and re öpen to public visit. This library contains 3123 books, basically on history, laıiguage and literatüre. However, the total amount of his books is 7338, including the various copies of the sum of 4433 volumes. The books are heavily in Turkish and French. The great leader read most of them and used thc'rn for his studies and practises, to realize the re-structuring of the country. Besides, he shared these books with his friends, companions and people with whom he was closely interested in. Some of these books were gifted to above-mentioned people by Atatürk; these people we allovvcd to use the books in their specfİc studies. Prof. Dr. Afet înan, who had close companionship wİth Atatürk, was among those people. The present study discussed and gives detailed information about the books which belonged to Atatürk, but carried into Prof. Dr. Afet İnan’s colletion., Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün, öğrencilik yıllarından itibaren biriktirdiği ve yazdığı çeşitli konu ve dillerdeki kitapları, Anıtkabir Atatürk Özel Kitaplığı’nda korunmakta ve yurttaşlarımızın ziyaretine açılmaktadır. M. K. Atatürk’ün sözü edilen kütüphanede bulunan başta tarih, dil ve edebiyat konularında olmak üzere 3123 adet kitabı bulunmaktadır. Ancak, M.K. Atatürk’ün toplam kitap sayısı 4433 cilt ve nüsha sayıları ile birlikte 7338’tür. Bu kitaplar ağırlıklı olarak Türkçe ve Fransızcadır. Ulu Önder kitaplarının büyük bir bölümünü okumuş ve ülkenin yeniden yapılandırılması için gerçekleştirilecek çalışmalar ve uygulamalar için faydalanmıştır. Ayrıca bu kitaplarını çalışma arkadaşları, dostlan ve yakından ilgilendiği kişiler ile de paylaşmıştır. Atatürk, bu kitaplann bazılarını sözü edilen kişilere hediye etmiş ve çalışmalarında kullanmalarına izin vermiştir. Bu kişiler arasında Atatürk’e en yakın kişilerden biri olan Prof. Dr. Afetinan da bulunmaktadır. Bu çalışmada, Ulu Önder’in Prof. Dr. A. Afet înan’m koleksiyonunda kalan kitaplarından bahsedilecek ve kitaplarla ilgili ayrıntılı bilgiler verilecektir.

ÖZET Diğer tüm organizasyonlarda olduğu gibi kütüphane yöneticileri de yönetimin planlama, örgütlenme, yürütme, koordinasyon, karar verme ve denetim fonksiyonlarında kullanmak amacıyla bilgiye gereksinim duymaktadır. Yöneticilerin gereksinim duyduğu bilgi, kendileri ve kurumlan için yaşamsal öneme sahiptir. Yöneticilerin gereksinim duyduğu bilgi, yönetim bilgisi olarak ifade edilmektedir. Yönetim bilgisi, bilgi merkezinin iç ve dış kaynaklarında çeşitli bilgi sistemleri yardımıyla toplanarak işlenmekte ve yöneticilere iletilmektedir. Bu bilgi sistemi türlerinin en önemlilerinden biri de yönetim bilgi sistemleridir. Yönetim bilgi sistemleri, 1970'li yılların başında bilgisayar teknolojisine bağlı olarak gelişen ve organizasyon içerisinde çeşitli kademelerdeki yöneticileri bilgi yönünden destekleyen bir bilgilendirme sistemidir. Yönetim bilgi sistemleri, karar verme ve planlamanın gerçekleştirilmesi, koordinasyonun kurulması ve denetimin desteklenmesi süreçlerinde, yöneticilere kolaylıklar sağlamaktadır. Yönetim bilgi sistemleri, kütüphane yöneticilerine seçim ve sağlama, kataloglama ve sınıflama, süreli yayınlar, ödünç verme, elektronik kaynaklar, danışma bölümü ve bibliyografik tarama işlemleri ile ilgili bilgi sağlar. YBS kütüphane yöneticilerine aynı zamanda, kütüphanenin etkinliği, verimliliği, performansı ve kullanıcı tatmini hakkında da bilgi sunmaktadır. YBS, böylelikle kütüphanelerde; karar verme, planlama, çalışanlar ile bölümler arasında koordinasyonu sağlanma ve kütüphane işlem ve hizmetlerinin denetlenmesi süreçlerinin en üst düzeyde yaşanmasını olanaklı kılmaktadır. 447 SUMMARY Library managers, like managers in other organizations, require information in order to use in planning, organizing, directing, coordinating, decision making, and control functions of the management. The information required by managers has vital importance for their organizations as well as for themselves. The information needed by managers is usually called management information. Management information is collected through internal and external sources of libraries by using several information systems. This collected information is processed and transferred to managers. The most important one among the several information systems is management information systems (MIS). Management information systems, depending on the developments of computer technology improved since the early 1970's. Since then MIS is a informating system which supplies the managers in several management levels. MIS aims to facilitate the implementation of decision making, planning, coordinating and controlling processes of the management. MIS provides information to library managers related to several library operations and services regarding selection and acquisition, cataloging and classification, serials control, circulation, electronic resources, reference, and literature searching. MIS offers information about library effectiveness - efficiency, performance, and user satisfaction as well. Thus MIS aims to facilitate decision making and planning processes of the library manager in particular. These processes are focused on the coordination between employees and departments as well as the control of library operations and services. 448 464