Search

Józef Kremer, pierwszy polski estetyk akademicki, propagował w swym wydawanym od 1843 roku monumentalnym dziele Listy z Krakowa heglowską estetykę w reinterpretacji platońsko-teistycznej. Praca ta była pierwszym systematycznym wykładem estetyki w języku polskim. Podobnie jak Hegel, Kremer wspierał swymi poglądami estetycznymi sztukę akademicką. Pod wyraźnym wpływem Kremera pozostawał najwybitniejszy krytyk artystyczny tamtego czasu – Lucjan Siemieński, publikujący swe krytyki w krakowskim „Czasie”, a potem młodszy o pokolenie filozof i estetyk warszawski – Henryk Struve, który w latach siedemdziesiątych osiągnął pozycję głównego autorytetu w dziedzinie poglądów na temat sztuki i wartościowania dzieł sztuki, w szczególności dzieł współczesnych. W odróżnieniu od Kremera, który swe poglądy wygłaszał ex cathedra, nie musząc się mierzyć z poglądami przeciwnymi, Struve stoczył polemikę z poglądami Eugène’a Vérona, krytycznymi w stosunku do estetyki akademicko-idealistycznej, oraz polemikę osobistą ze Stanisławem Witkiewiczem, którą przegrał. Efektem tego sporu był zanik estetyki idealistyczno-akademickiej, co przyczyniło się także do zaniku malarstwa akademickiego w kulturze polskiej.

The present article deals with the definitions of art included in instructions forwarded to travellers. Such texts date back to the sixteenth century and were not only applied widely in Europe but subsequently in North America too. During the eighteenth century they began to adopt an increasingly academic character. This study focuses on the Questionnaire de Sociologie et d’Ethnographie of 1883 which in France marked a transition point from physical anthropology to cultural anthropology. The Questionnaire de Sociologie et d’Ethnographie contains a separate section dedicated to the fine arts. The main objective is to analyse the definitions of art in the Questionnaire. The final part of the article deals with the answers.