Search

Pandemi sürecinin uzun bir döneme yayılması ve etkilerinin halen devam etmesi sebebiyle her alanda değişimler olmuştur. Bireylerin davranışlarına yön veren değer yapılarının da bu değişimlerden etkilenebileceğinden söz edilmektedir. Bu doğrultuda değerler önemli hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; aile işletmelerindeki yöneticilerde nesiller arası değer farklılıklarının olup olmadığının araştırılması ve eğer farklılık var ise hangi değer yapıları arasında olduğunun değerlendirilmesidir. Araştırma örneklemi, Marmara Bölgesi’nde faaliyette bulunan aile işletmelerinde farklı nesillerden toplam 631 yöneticiden oluşmaktadır. Araştırma bulguları Covid 19 pandemisi gibi belirsizlik ve kriz yönetiminin öne çıktığı koşullara karşı bireysel değerlerin önemli bir rolü olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırma kapsamında incelenen bireysel değer boyutlarında nesiller arasında farklılıkların olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Pandemiyi kontrol etme ya da önleme gibi hususlarda bireylerin yardımseverlik, uyumluluk, toplum yanlılığını içeren evrensellik gibi değer eğilimlerinin öne çıktığı gözlenmiştir. Ayrıca çalışma yaşamı içerisinde nesiller arası değer farklılıklarının kabul edilerek, farklı beklentilerin ve iş yapış şekillerinin incelenmesinin ilgili literatüre katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. There have been changes in every field due to the fact that the pandemic process has spread over a long period and its effects are still continuing. It is mentioned that the value structures that direct the behaviors of individuals may also be affected by these changes. In this direction, it becomes important to examine the values. The aim of this study is to investigate whether there are value differences between generations of managers in family businesses and, if there is, to evaluate which value structures they are between. The research sample consists of a total of 631 managers from different generations in family businesses operating in the Marmara Region. Research findings reveal that individual values play an important role in conditions where uncertainty and crisis management come to the fore, such as the Covid 19 pandemic. It has been concluded that there are differences between generations in the individual value dimensions examined within the scope of the research. It has been observed that in matters such as controlling or preventing the pandemic, value tendencies of individuals such as benevolence, compatibility, universality including social bias have come to the fore. In addition, it is thought that by accepting the value differences between generations in working life, examining different expectations and ways of doing business can contribute to the relevant literature.

Sermaye yapısı finansal kararların bir unsuru olup, farklı faktörlere bağlı olarak şekillenir. İşletmelerin mali tablolarından bilançonun pasif kısmı sermaye yapısının nasıl oluştuğunu anlamamıza yardımcı olur. Aile işletmeleri de kendilerine özgü yapılarıyla farklı kaynakların bir arada kullanıldığı işletmelerdir. Kuruluşta ve ilk dönemlerde daha fazla özsermayeden yararlanan aile işletmelerinde zamanla büyüme olduğunda farklı finansman tercihleri söz konusu olabilmektedir. Bu çalışmada da, örnek bir aile işletmesinin sermaye yapısını belirlemek amacıyla 2017-2019 dönemi bilançoları dikey analiz yöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar, şirketin incelenen dönemde sermaye yapısında kısa vadeli borçların ağırlıkta olduğunu göstermiştir. Şirketin yararlandığı diğer kaynaklar sırasıyla özsermaye ile uzun vadeli borçlar olmuştur. Capital structure is an element of financial decisions and is shaped by various factors. The liability part of the balance sheet helps us to understand how the capital structure is formed. Family firms are defined as businesses where different resources are used together with their unique structures. There may be different financing preferences when there is growth over time in family businesses which benefit more from equity capital in their establishment and early periods. In this study, in order to determine the capital structure of a sample family business, the balance sheets for the 2017-2019 period were examined by vertical analysis method. The results obtained showed that the company’s capital structure was dominated by short-term debts in the period under review. Other sources utilized by the company were equity and longterm liabilities, respectively.

Purpose: Family businesses are the biggest part of the macro economies. On the other hand, family businesses have a short lifespan limited with the founder leader’s management timeline. Many researchers agree that appropriate succession planning is related with transgenerational sustainability. This research is looking into the relation between leader’s commitment in formalization of succession planning process.Method: Using the 3-dimensional organizational commitment (TCM) model created by Meyer and Allen (1991), the reflection of the dimensions of leaders' commitment to family businesses on the level of formality of succession planning is examined. An online questionnaire was sent to 161 family business leaders selected using the convenience sampling method. In line with the data obtained, correlation and regression analyses were carried out in order to reveal the effects of the leader's emotional, continuance and normative commitment, which are considered as independent variables, on the level of formality of the succession planning, which is considered as dependent variables.Findings: The findings of the survey conducted with family business leaders registered to Istanbul Chambers of Industry shows that majority of family businesses do not have a formal succession plan. Nevertheless, family business leaders’ affective and normative commitment has positive effect on succession planning while continuance commitment has negative effect on succession planning process. Originality: Most of the organizational commitment researches conducted among the family business universe focus on the commitment of the successors. Unlike other studies, this study is one of the limited number of studies focusing on another important actor, the leader’s commitment, in succession process., ÖZETAmaç: Aile işletmeleri ülke ekonomilerinin büyük bölümünü oluşturmaktadır. Lakin ömürleri kurucunun yönetimde olduğu süre ile sınırlı kalmaktadır. Birçok araştırma aile işletmelerinin nesiller arası sürdürülebilir olmasının doğru yürütülen bir devir planlaması süreci ile ilgili olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda çalışmada devir planlaması sürecinin resmiyet kazanmasının mevcut liderin (selef) örgütsel bağlılık boyutlarıyla ilişkisi olup olmadığı konusu ele alınmıştır. Yöntem: Meyer ve Allen (1991) tarafından oluşturulan 3 boyutlu örgütsel bağlılık (TCM) modeli kullanılarak liderlerin aile işletmelerine olan bağlılıklarının boyutlarının devir planlamasının resmiyet seviyesine yansıması incelenmektedir. Kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 161 aile işletmesi liderine çevrimiçi anket gönderimi yapılmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda bağımsız değişkenler olarak ele alınan liderin duygusal, devamlılık ve normatif bağlılığının, bağımlı değişken olarak ele alınan devir planlamasının resmiyet seviyesi üzerindeki etkilerini ortaya koymak adına korelasyon ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular: İstanbul Sanayi Odasına kayıtlı aile işletmeleri ile yapılan anket çalışması sonucunda, söz konusu işletmelerin büyük çoğunluğun resmi bir devir planlamasına sahip olmadığı gözlemlenmiştir. Üstelik liderin duygusal ve normatif bağlılığının devir planlamasının resmiyet kazanmasına olumlu etkisi olduğu tespit edilirken, devamlılık bağlılığının olumsuz etkisi olduğu tespit edilmiştir. Özgünlük: Örgütsel bağlılık kavramını aile işletmeleri evreninde inceleyen çalışmaların büyük çoğunluğu halefin örgütsel bağlılığı ile devir planlaması arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. Oysaki bu çalışma, devir sürecinde önemli rol oynayan bir diğer aktör olan selefin örgütsel bağlılığının boyutlarını ele alması nedeniyle literatürdeki nadir çalışmalardan biridir.

Pandemi sürecinin uzun bir döneme yayılması ve etkilerinin halen devam etmesi sebebiyle her alanda değişimler olmuştur. Bireylerin davranışlarına yön veren değer yapılarının da bu değişimlerden etkilenebileceğinden söz edilmektedir. Bu doğrultuda değerler önemli hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı aile işletmelerindeki yöneticilerin nesiller arası değer farklılıklarının olup olmadığının araştırılması ve eğer farklılık var ise hangi değer yapıları arasında olduğunun değerlendirilmesidir. Araştırma örneklemi, Marmara Bölgesi’nde faaliyette bulunan aile işletmelerinde farklı nesillerden toplam 631 yöneticiden oluşmaktadır. Değer boyutlarında nesiller arasında farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Nesiller arası değer farklılıklarının kabul edilerek, farklı beklentilerin ve iş yapış şekillerinin incelenmesinin ilgili literatüre katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Dünyada ve ülkemizde işletmelerin büyük çoğunluğunu aile işletmeleri oluşturmaktadır. Aile işletmelerinin sürdürülebilirliğini sağlamak ülkemizin geleceği için oldukça önemlidir. Araştırmanın amacı ve önemi ise, kurumsallaşma ile birlikte devamlılığı etkileyen ve devamlılığı sağlayan faktörler araştırılarak ülkemizin geleceği için önem taşıyan aile işletmelerinin sürdürülebilirliğine katkı sağlayan faktörler konusunda bilimsel bir bakış açısı kazandırmaktır. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden ‘Derinlemesine Mülakat’ yöntemi kullanılarak araştırma yapılmıştır. Örneklem seçiminde üç işletme seçilmiş olup, bu üç işletmenin tam bir aile işletmesi olması, kuşaktan kuşağa geçerek uzun yıllardır faaliyette olması, gelişmelere ayak uydurması, işletmelerden birinin kurucu tarafından yönetiliyor olması bu işletmelerin seçilmesinde belirleyici unsur olmuştur. Araştırmanın bulguları yorumlandığında araştırmaya konu aile işletmelerinin ortak özelliğinin aile anayasası oluşturmuş ve duygusal yönetimi başarmış olmaları, bilgiyi kullanmaları bununla birlikte aidiyet duygusunu geliştirdikleri sonucuna varılmıştır. Günümüzde fazla kurumsal işletmelerin bile faaliyetini sürdürmekte zorlandığı düşünüldüğünde işletmelerde özellikle de aile işletmelerinde aidiyet duygusunun kurumsallaşmadan önce geldiği görülmektedir. Kurumsallaşma bir çok işletme için çok zor hatta ütopik gözükebilir. Özellikle de küçük ve orta boy aile işletmeleri için. Sonuç olarak, araştırmanın önerisi ülkemizde ve dünyada ekonominin büyük çoğunluğunun küçük ve orta boy aile işletmelerinden oluştuğu düşünüldüğünde bu işletmelerin ekonomik sistem içerisinde kalmasını sağlamak için bu tip işletmelerde başta aidiyet duygusunun geliştirilmesi bununla birlikte aile anayasasının, duygusal yönetimin ve ortak kültürün oluşturulması ve bilginin kullanımının artırılmasıdır. Bunları sağlamak tam bir kurumsallaşmayı sağlamaya göre nispeten daha kolay olduğundan aile işletmelerini daha uzun nesiller boyunca ekonomik sistem içerisinde tutmak kolaylaşacaktır., The majority of companies in the world and in Türkiye are family companies. Ensuring the sustainability of family businesses is very important for the future of our country. The aim and importance of this study is to provide a scientific perspective on the factors contributing to the sustainability of family companies, which are important for the future of our country, by investigating the factors affecting and ensuring continuity, along with institutionalization. As a research method, 'In-depth Interview' method, one of the qualitative research methods, was used. In the study, three companies were selected. In the selection of the sample, the following criteria were considered: the companies were a complete family business operating for many years by passing from generation to generation, they kept up with the development, they were managed by one of the family members. The findings of the study showed that the common feature of the family businesses was that they created a family constitution and succeeded in emotional management, using information and developing a sense of belonging. Considering that even the multi-corporate companies have difficulties in maintaining their activities today, it is seen that the sense of belonging in companies, especially in family companies, is considered more important than institutionalization. Institutionalization may seem very difficult or even utopian for many companies especially for small and medium size family businesses. As a result, it is recommended that the family companies develop a sense of belonging to create a family constitution, emotional management,common culture and increase the use of knowledge.It will be easier to keep the family businesses in the economic system for longer generations, as these are relatively easier to provide these specifications than to provide a full institutionalization.

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de faaliyet gösteren aile işletmelerinin karşılaşabilecekleri olası krizleri önlemede ve işletmelerin krizlerden korunmasını sağlamada etik kodların katkısının belirlenmesini sağlamak ve işletmelerdeki çalışanların tümü tarafından kabul edilen ve işletmelerin ahlaki değerleri doğrultusunda oluşturulan bu etik kodların işletmelere krizleri önlemede ya da krizden korunmada nasıl rehberlik ettiğinin ortaya çıkarılmasıdır.Türkiye’deki işletmelerin çoğunluğunu aile işletmelerinin oluşturduğu düşünüldüğünde, Türkiye ekonomisine yön veren aile işletmelerinin ele alınacağı bu çalışmada, aile işletmelerinin belirledikleri etik kodların olası krizleri önlemede etkisinin, etik kodları olmayan ya da eksiklikler içeren aile işletmelerine rehberlik edeceği düşünülmektedir. Dolayısıyla ortaya çıkaracağı sonuçlarla ekonomik açıdan diğer işletmelere katkı sağlayacak bu çalışma, aile işletmelerinin sürdürülebilirliklerini sağlamada da işletmelere yardımcı olacaktır. Çalışma kapsamında 14 aile işletmesiyle görüşmeler yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış olarak hazırlanan mülakat soruları işletme temsilcilerine yöneltilerek cevaplar kayıt altına alınmıştır. MAXQDA 2020 programıyla analiz edilen veriler sonucunda Aile İşletmeleri, Etik Kodlar ve Kriz Yönetimi Temalarına ait toplamda 7 alt tema oluşturulmuştur. Aile ve işletme değerlerini paydaşlarıyla paylaşan, etik kodlarını esnetmeyen ve krizlere karşı hazırlıklı olan işletmelerin diğer işletmelere göre krizlerden daha az etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın aile işletmeleriyle sınırlı olması, yalnızca belirli illerde yapılması ve işletmelerin çoğunluğunun tekstil sektöründe faaliyet göstermesi kısıtlarıdır. Bundan sonraki çalışmalarda bu kısıtlar genişletilerek genellenebilir sonuçlara ulaşılması mümkün olacaktır. The aim of this research is to determine the contribution of code of ethics in preventing possible crises that may be encountered by family businesses operating in Turkey and to protect enterprises from crises and to reveal how these ethical codes, which are accepted by all employees in enterprises and created in line with the moral values of enterprises, guide enterprises in preventing or protecting themselves from crises.Considering that the majority of the enterprises in Turkey are family businesses, it is thought that the effect of the code of ethics determined by the family businesses in preventing possible crises will guide the family businesses that do not have ethical codes or contain deficiencies in this research. Therefore, this research, which will contribute to other enterprises economically with the results it will produce, will also help businesses in ensuring the sustainability of family businesses. Within the scope of the research, interviews were conducted with 14 family businesses. The interview questions, which were prepared in a semi-structured manner, were directed to the business representatives and the answers were recorded. As a result of the data analyzed with the MAXQDA 2020 program, a total of 7 sub-themes of Family Businesses, Ethical Codes and Crisis Management Themes were created. It was concluded that enterprises that share family and business values with their stakeholders, do not bend their ethical codes and are prepared for crises are less affected by crises than other enterprises. The fact that the research is limited to family businesses is limited to being carried out only in certain provinces and that the majority of enterprises operate in the textile sector. In future researches, it will be possible to reach generalizable results by expanding these constraints.

Ekonomik hayatta varlığını sürdüren işletmeler, çoğunlukla ya aile işletmeleridir ya da aile işletmesi olarak ticari hayata atılmış işletmelerden oluşmaktadır. Bu bağlamda aile işletmeleri, işletmeciliğin en önemli konularından birini oluşturmaktadır. Ancak dünya genelinde etkisi uzun zamandır devam eden küreselleşme olgusuna ek olarak art arda yaşanan ekonomik krizler işletmelerin yeniden yapılanmalarını zorunlu kılmakta ve mevcut yönetim anlayışlarının yetersiz kaldığını göstermektedir. 1990'lı yıllardan itibaren iş dünyasına yeni bir kavram eklendiği ve bu kavramında “Kurumsal Yönetim” olduğu görülmektedir. Aile işletmelerinde, işletmenin yönetimi, yönetim kurulu başkanlığı ve sahipliğin çoğunlukla aynı kişide toplanması, ortakların aile üyesi olması gibi özellikler, kurumsal yönetime ilişkin geleneksel görüşlerin, hiçbir değişikliğe uğramadan aile işletmeleri için kullanılmasını şüpheli hale getirmekte ve bir tür bağımlılık oluşturmaktadır. İşletmeler, bu bağımlılıkları azaltmaya veya kendi lehlerine çevirmeye çalışmaktadır. Bir işletmenin sahip olduğu kaynaklar; iç ve dış kaynaklar olarak sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmada, aile işletmelerinin kurumsallaşması ve bu işletmelerde görülen iç kaynak bağımlılıkları ele alınmaktadır. Bu çalışmanın amacı; kaynak bağımlılığı perspektifinden iç kaynak bağımlılığına odaklanmak ve görülen bu bağımlılıkların da türleri hakkında bilgi edinmek ve aile işletmelerindeki kurumsallaşma olgusu ile olan ilişkisini anlamaya çalışmaktır. Çalışma kapsamında Gaziantep ilinde bulunan 16 aile işletmesinin, yönetim kurulunda yer alan aile üyeleri ile görüşme yöntemi kullanılarak veri toplanmış ve bu veriler de içerik analizi ile çözümlenmiştir. Çalışma sonucunda, katılım sağlayan 16 aile işletmesinde istenilen ve istenilmeyen iç kaynak bağımlılıklarının varlığı tespit edilmiştir. Aile işletmelerinin, yapısına, yönetim şekline ve yönetim sürecine göre farklılıkların olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. Businesses that survive in economic life are mostly either family businesses or consist of businesses that have started commercial life as a family business. In this context, family businesses constitute one of the most important issues of business administration. However, in addition to the phenomenon of globalization, the effect of which has been going on for a long time throughout the world, successive economic crises make it necessary to restructure businesses and show that current management approaches are insufficient. It is seen that a new concept has been added to the business world since the 1990s and this concept is “Corporate Management”. In family businesses, features such as the management of the business, the chairmanship of the board of directors, and the fact that the ownership is mostly concentrated in the same person, and that the partners are family members, make it suspiciousand causes a kind of dependence that traditional views on corporate governance are used for family businesses without any change. Businesses are trying to reduce these dependencies or turn them in their favor. Resources owned by a business are classified as internal and external resourcesIn this study, the institutionalization of family businesses and the internal resource dependencies seen in these businesses are discussed. The aim of this study is to focus on internal resource dependence from the perspective of resource dependence and to obtain information about the types of these dependencies and to try to understand its relationship with the phenomenon of institutionalization in family businesses. Within the scope of the study, data were collected using the method of interviewing the family members of the board of directors of 16 family businesses in Gaziantep and these data were analyzed by content analysis. As a result of the study, the existence of desired and undesired internal resource dependencies was determined in 16 family businesses participating in the study. Findings have been obtained that there are differences according to the structure, management style and management process of family businesses.

Amaç: Bu araştırmada aile işletmelerinde kurumsallaşama düzeyi ile örgütsel performans algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma nicel araştırma desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu İstanbul’da 50 ayrı aile işletmesi sahibi ve çalışanlarından 207 kişiden oluşmaktadır. Araştırma verileri tesadüfi anket yöntemi ile toplanmıştır. Anket formunda, kavramsal yapılara ilişkin Likert tipinde beş dereceli iki ölçek ve katılımcılara ilişkin demografik bilgi formuna yer verilmiştir. Verilerin çözümlenmesi için değişkenler arası korelasyon analizi, yapısal eşitlik modeli ve ANOVA testleri yapılmıştır. Veriler SPPS 25.0 ve AMOS 25.0 yazılımları kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Korelasyon analizinde, örgütsel performans ile kurumsallaşmanın bütün alt boyutları arasında zayıf, orta ve güçlü ilişikler saptanmıştır. Yapısal eşitlik modeli ile gerçekleştirilen yol analizinde kurumsallaşma alt boyutlarından sadece iç denetim faaliyetlerinin örgütsel performans üzerinde etkisi olduğu bulgusuna varılmış, diğer boyutların örgütsel performansı etkilediği varsayımları doğrulanamamıştır. ANOVA analizi sonuçlarına göre işletmede çalışan sayısı ve işletmeyi yöneten nesle göre farklılıklar saptanmış; şirketin yaşı, mülkiyet yapısı, bulunduğu sektör ve hukuki statüsü faktörlerinde, katılımcıların düzeyleri ile örgütsel performans algısı arasında bir farklılık bulunamamıştır. Özgünlük: Aile işletmelerinde kurumsallaşma düzeyi ile örgütsel performans ilişkisine dair farklı araştırma sonuçları bulunmaktadır. Bu araştırma pandemi koşullarında ve Rusya-Ukrayna savaşının sürdüğü dönemde yapılmıştır. Kriz dönemleri, yöneticilerin işletme içi finansal hareketleri daha sıkı takip etmelerini ve daha hızlı karar almalarını gerektirir. Böyle bir ortamda iç denetim faaliyetlerinin örgütsel performans algısı üzerindeki etkisine dair kanıt sunulması değerlidir. Purpose: In this study, it was aimed to examine the relationship between the level of institutionalization in family businesses and the perception of organizational performance. Method: The research was designed according to the quantitative research design. The sample group of the research consists of 207 people from 50 different family business owners and employees in Istanbul. Research data were collected by random sampling method. In the questionnaire, two five-point Likert-type scales regarding conceptual structures and a demographic information form about the participants were included. In order to analyze the data, correlation analysis between variables, structural model analysis and ANOVA tests were performed. Data were analyzed using SPPS 25.0 and AMOS 25.0 software. Findings: In the correlation analysis, weak, moderate and strong relationships were found between organizational performance and all sub-dimensions of institutionalization. In the path analysis conducted with the structural equation model, it was found that only internal audit activities, among the sub-dimensions of institutionalization, had an effect on organizational performance, and the assumptions that other dimensions affected organizational performance could not be confirmed. According to the results of ANOVA analysis, some differences were determined according to the number of employees in the enterprise and the generation that manages the enterprise, no difference was found between the level of the participants and the perception of organizational performance in the factors of the age of the company, the ownership structure, the sector and legal status of the company. Originality: There are different research results on the relationship between the level of institutionalization and organizational performance in family businesses. This research was carried out under pandemic conditions and during the Russia-Ukraine war. Crisis periods require managers to monitor financial movements more closely and take decisions more quickly. In such an environment, it is valuable to provide evidence of the impact of internal audit activities on perceptions of organizational performance.

Aile işletmeleri genellikle ailenin geçimini sağlamak ve var olan aile işletmelerinin bölünmeden devamlılığını sürdürmeye çalışmaktadırlar. Küçük aile işletmelerinin en temel özelliği işletme ile aile kültürünün iç içe geçmesidir. Aile işletmeleri yöneticilerinin iç kontrol yaklaşımına olan algıları işletmenin devamlılığı konusunda büyük önem arz etmektedir. İç kontrol sisteminin amacı, işletmenin faaliyetlerini düzgün ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlayarak, işletmede tüm çalışanların sorumluluklarını tam olarak yerine getirmelerini sağlamaktır. Bir işletmenin amaçlarına ulaşabilmesi için yönetimin belirlemiş olduğu prosedürleri kapsayan iç kontrol sistemi büyük öneme sahiptir. Günümüzde iç kontrol sisteminin işletmelerin hedeflerine ulaşmasında yönlendirici bir gücü olduğu bir gerçektir. Etkin bir iç kontrol sistemi kurmuş olan işletmeler, işletmelerindeki birçok sorunun oluşmasını önleyebilmektedirler. Bu çalışmanın amacı aile işletmelerinin iç kontrol sistemine yönelik anlayışlarını inceleyerek ne kadar etkin kullandıklarını ortaya koymaktır. Çalışmamın birinci bölümünde aile işletmeleri kavramı, yönetimi ve sorunları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümünde i. Kontrol sistemini ne olduğu ve aile işletmeleri üzerindeki önemi açıklanmıştır. Son bölümde Komotini bölgesindeki aile işletmeleri ile yapılan anket çalışması ve analizi yer almaktadır. Son olarak, yapılan çalışma sonucu değerlendirilmiş ve bir takım öneriler getirilmiştir. Family businesses generally try to provide for the family's livelihood and to maintain the continuity of the existing family businesses without division. The most basic feature of small family businesses is the intertwining of business and family culture. Perceptions of family business managers to the internal control approach are of great importance for the continuity of the business. The purpose of the internal control system is to ensure that all employees in the enterprise fully fulfill their responsibilities by ensuring the smooth and efficient operation of the operations of the enterprise. The internal control system, which includes the procedures determined by the management, is of great importance for an enterprise to achieve its objectives. Today, it is a fact that the internal control system has a guiding power in achieving the goals of the enterprises. Businesses that have established an effective internal control system can prevent many problems from occurring in their businesses. The aim of this study is to examine the understanding of the internal control system of family businesses and to reveal how effectively they use it. In the first part of my study, the concept, management and problems of family businesses are emphasized. In the second part i. What the control system is and its importance on family businesses are explained. In the last section, there is a survey and analysis of the family businesses in the Komotini region. Finally, the result of the study was evaluated and some suggestions were made.

Bu araştırmanın amacı aile işletmelerinde kuşak çatışması ve yönetsel sorunları incelemektir. Türkiye için ortalama 25 yıl olarak kabul edilen aile işletmelerinin yaşam ömründe çıkan çatışmalar işletme ömrünü kısaltan en temel faktördür. Her 100 işletmeden sadece 13’ünün 3.kuşağı görebildiği aile işletmelerine kuşak çatışmasının üzerinde durulduğu bu araştırmayla ışık tutulması amaçlanmıştır. Araştırma da olgu bilimi (fenomenoloji) yaklaşımı benimsenmiş ve Samsun ilinde farklı sektörlerde faaliyet gösteren 10 mikro aile işletmesi baz alınmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde aile işletmeleri ve kuşak çatışması kavramları literatürdeki farklı tanımlar ve araştırmalarla derinlemesine incelenmiştir. Çalışmanın ikinci kısmında ise çalışmanın konusuna, amacına, yöntemine ve elde edilen bulgulara değinilerek önerilerde bulunulmuştur. Araştırma sonucunda yönetimde hangi kuşağın olduğuna bakılmaksızın birinci kuşağın kararlara müdahale ettiği ve müdahalelerin yoğun olduğu bu işletmelerde çatışmaların fazla olduğu görülmüştür. Farklı görüşlerin fikir çeşitliliğinden ziyade kafa karıştırarak çatışmalara yol açtığı saptanmıştır. Aile konseyi bulunan işletmelerde çatışmalar azalmadığı ve aile anayasası olmadan tek başına aile konseyinin çatışmaları bastırmakta yeterli olmadığı saptanmıştır. Çatışmaların çalışanların moral ve verimliliklerini düşürdüğü tespit edilirken çatışmaların işletmeye olumlu etki yapabilmesinin işletmenin elinde olduğu tespit edilmiştir. The purpose of this research is to examine generational conflict and managerial problems in family businesses. Conflicts in the life span of family businesses, which is accepted as an average of 25 years for Turkey, is the most fundamental factor that shortens the life of the business. It is aimed to shed light on family businesses, where only 13 out of every 100 businesses can see the 3rd generation, with this research focusing on generational conflict. The phenomenology approach was adopted in the research. In the first part of the research, the concepts of family businesses and generational conflict are examined in depth with different definitions and researches in the literature. In the second part of the study, suggestions were made by referring to the subject, purpose, method and findings of the study. As a result of the research, it has been seen that the first generation intervenes in the decisions regardless of which generation is in the management and the conflicts are high in these enterprises where interventions are intense. It has been determined that different views lead to conflicts by confusing rather than diversity of ideas. It has been determined that conflicts have not decreased in businesses with a family council, and the family council alone is not sufficient to suppress conflicts without a family constitution. While it has been determined that the conflicts reduce the morale and productivity of the employees, it has been determined that the conflicts can have a positive effect on the business.

Günümüz şartlarında işletmeler rekabet ortamında varlıklarını sürdürebilmek ve kâr elde edebilmek amacıyla birtakım rekabet stratejileri uygulamaktadırlar. Aile işletmeleri ise gerek yönetsel gerekse de finansal anlamda kurumsal işletmeler ile rekabet etme noktasında birtakım sorunlar yaşamaktadırlar. Bu çalışma aile işletmelerinin varlıklarını sürdürmek amacıyla uyguladıkları rekabet stratejilerinin onların finansal performansını nasıl etkilediğini görmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda İstanbul Sanayi Odası (İSO)’nun İlk 500 ve ikinci 500 aile işletmeleri örneklem olarak ele alınmıştır. Verilerin elde edilmesinde anket yöntemi uygulanmış ve anketler 15.09.2021-15.12.2021 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Ankete dönüş yapan 262 işletmeden alınan veriler analize tabi tutulmuştur. Boyutların belirlenmesi amacıyla faktör analizi ve ilişkilerin belirlenmesi amacıyla da regresyon analizi uygulanmıştır. Analizler sonucunda ise maliyet liderliği ve farklılaştırma stratejilerinin her ikisinin de finansal performansı pozitif yönlü etkilediği, bununla birlikte maliyet liderliği stratejilerinin finansal performansı, farklılaştırma stratejilerinden daha fazla etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır., In today's conditions, businesses apply a number of competitive strategies in order to survive and profit in a competitive environment. Family businesses, on the other hand, have more problems in competing with corporate businesses in both managerial and financial terms. This study was conducted to see how the competitive strategies implemented by family businesses in order to maintain their existence affect their financial performance. For this purpose, the first 500 and the second 500 family businesses of the Istanbul Chamber of Industry (ICI) were taken as samples. The survey method was used to obtain the data and the surveys were carried out between 15.09.2021 and 15.12.2021. The data obtained from 262 firms that returned to the survey were analyzed. Factor analysis was used to determine dimensions and regression analysis was used to determine relationships. As a result of the analyzes applied, it was found that both cost leadership and differentiation strategies affected financial performance positively, however, cost leadership strategies affected financial performance more than differentiation strategies.

Dünya ekonomisinde olduğu gibi Türkiye ekonomisinde de önemli bir yere sahip aile şirketleri, birçok çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmalar da, dünyadaki ve ülkemizdeki aile işletmelerinin büyük bir kısmının devamlılıklarını uzun sürdüremediğini ve işletmelerin bir sonraki nesle aktarılmasında problemler yaşadığını göstermiştir. Aile işletmelerinin ömürlerinin uzun olamama sebeplerinin önemli bir bölümünü, kurumsallaşamama sorunu oluşturmaktadır. İşletme süreçlerinin sistemli hale gelmesini sağlayan kurumsallaşma, birçok aile işletmelerince benimse bile uygulama aşamasında farklı sorunlarla karşılaşmaktadır.Aile işletmelerinde, sıkça karıştırılan ve birbirinden farklı yapıda olan aile ve işletme kavramlarının sistemli ve adaletli bir şekilde bir arada kullanılması gerekmektedir. Kavramları planlı ve sistematik bir şekilde bir araya getirmek için de Nepotizm gibi uygulamaları ortadan kaldırmak gerekmektedir. Adaletin ve düzenin olmadığı işletmelerde Nepotizm ve kurumsallaşamama sorunları ortaya çıkmaktadır. Türk aile yapısı gibi birbirine bağlı aile işletmeleri Nepotizm tarzı uygulamalarla daha yakın ilişki içinde olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, aile işletmelerinde kurumsallaşma önünde engel oluşturan Nepotizm gibi uygulamaları açıklamaktır.

Ülkemizdeki işletmelerin birçoğu aile işletmesi olarak faaliyet göstermekte ve işletmenin bir kuşaktan diğer kuşağa aktarılması ile işletmelerde sürdürülebilirlik sağlanmaktadır. Bu bakımdan aile işletmelerinin sonraki nesillere aktarımını sağlıklı bir şekilde yürütebilenlerde işletmelerin belirli bir olgunluk ve kurumsallık seviyesini yakalamış olmaları beklenmektedir. Bu işletmelerde süreklilik ve beraberinde olgunluk seviyelerinin yakalanması açısından değerlendirildiğinde, işletmelerin belirli dönemler halinde hedefler belirlemeleri ve bu hedeflere ulaşmada performansa dayalı metodolojilerin esas alınması kritik bir öneme sahiptir. Bu metodolojilerin hayata geçirilmesinde ise bütçe uygulamaları ve bu uygulamaların aile işletmelerinde stratejik yönetim ilkeleri doğrultusunda planlama ve faaliyetlerin kontrolüne olan katkısının ne derecede başarılı olduğu bu çalışmada araştırılmıştır. Bütçelerin özellikle aile işletmelerinde işletme performansına arzu edilen katkıyı sağlayabilmesi için bütçeleme süreçleri ve uygulama aşamalarındaki katılımcı davranışlarının iyi anlaşılması gerekmektedir. Bu çerçevede tasarlanan çalışmada, işletme bütçeleri ve aile işletmeleri geniş bir çerçevede açıklanarak işletmenin planlanması ve faaliyetlerin kontrolünün belirleyicisi olarak bütçe uygulamaları, bütçenin algılanan önemi, bütçesel kontrol sistemi, bütçesel planlama ve bütçe uygulama stratejisi arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmada, Bursa ilinde bütçeleme süreçlerinde görev alan 175 katılımcıdan anket yoluyla elde edilen verilerin, kısmi en küçük kareli yapısal eşitlik analiziyle elde edilen sonuçlarına yer verilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında bütçe uygulama stratejisini benimseyerek faaliyet gösteren aile işletmelerinde bütçelerin kullanılmasının getireceği performans artışı ve bu sayede bütçe kontrol sisteminin faydası da anlamlı şekilde artmaktadır. Çalışmada ayrıca bütçe uygulama stratejisinin bütçesel planlama ve bütçenin algılanan önemi üzerinden anlamlı bir artışa neden olan önemli bir öncül olduğu tespit edilmiştir. Bu açıdan aile işletmelerinde bütçe uygulama stratejisinin bütçeye atfedilen önemin artmasını ve bütçe planlamasına zemin hazırlayarak planlama etkinliğini artırarak bütçe kontrol sistemi ve organizasyonel performansı dolaylı olarak pozitif şekilde etkilemesi suretiyle aile işletmelerinde planlama ve faaliyetlerin kontrolüne katkı sağladığı belirlenmiştir. Many of the businesses in our country operate as family-owned businesses and sustainability is ensured in businesses by transferring the business from one generation to the next. In this respect, it is expected that those who can carry out the transfer of family businesses to the next generations in a healthy way will have achieved a certain level of maturity and institutionalism. When these enterprises are evaluated in terms of continuity and the attainment of maturity levels, it is of critical importance for enterprises to set targets in certain periods and to take performance-based methodologies as a basis in reaching these targets. In the implementation of these methodologies, budget applications and the contribution of these applications to the planning and control of activities in line with strategic management principles in family businesses were investigated in this study. In order for budgets to provide the desired contribution to business performance, especially in family businesses, it is necessary to understand the participant behaviors in the budgeting processes and implementation stages. In the study designed in this framework, explaining the business budgets and family businesses in a wide framework, it is aimed to examine the relationships between budget practices, the perceived importance of the budget, the budgetary control system, budgetary planning and budget implementation strategy as the determinant of the planning of the enterprise and the control of the activities. In this context, in the study, the results obtained by the partial least square structural equation analysis of the data obtained through the questionnaire from 175 participants who took part in the budgeting processes in the province of Bursa are included. In the light of the findings obtained, the performance increase of the use of budgets in family businesses operating by adopting the budget implementation strategy and the benefit of the budget control system increase significantly. The study also found that the budget implementation strategy is an important antecedent that causes a significant increase in budgetary planning and the perceived importance of the budget. In this respect, it has been determined that the budget implementation strategy in family businesses increases the importance attributed to the budget and contributes to the control of planning and activities in family businesses by indirectly affecting the budget control system and organizational performance by increasing the planning efficiency by laying the groundwork for budget planning.

Amaç – Aile işletmelerinin yaşadığı pazarlama ve markalaşma sorunlarına dikkat çekmek ve bu sorunlara yönelik güncel durum tespiti yaparak, markalaşmanın Bilecik ilinin Bozüyük ilçesindeki aile işletmelerince ne ölçüde benimsendiği, söz konusu işletmelerin pazarlama sorunlarının neler olduğunun belirlenmesidir. Yöntem – Araştırma sorularının kapsamlı doğası gereği keşfedici ve betimsel bir yöntem benimsenerek, insanların “yaşanmış tecrübelerini” araştırmak ve doğal olarak meydana gelen olayların doğal ortamlarına odaklanmak için nitel paradigma desenlerinden, fenomenolojik desenin kullanılması uygun görülmüştür. Araştırma kapsamında veriler görüşme yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Bulgular – Belirtilen amaç ve yöntem çerçevesinde temel pazarlama sorunlarının Türkiye’deki mevcut sosyo-ekonomik durum ve bundan kaynaklı tüketici davranışlarına bağlı olarak düşen satış rakamları, artan rekabet, finansman için bankalarla yapılan anlaşmalar ve bankalara verilen taahhütler işletmelerin pazarlama ve satış stratejilerini belirlemesinde önemli rol oynaması olduğu gözlemlenmektedir. Markalaşma süreci genelde lüks ve masraflı görülmekte ve işletmelerin marka seçimleri büyük çoğunlukla birçok aile işletmesinde olduğu gibi, soy isimlerine ve aile büyüklerinin yaşadıkları yerlere ve lakaplarına dayanmaktadır. Tartışma – Çalışma sonucunda elde edilen bulgular bağlamında kurumsallaşma sürecinin işletmelerin genel olarak pazarlama, markalaşma ve yönetsel sorunlarının azalmasına ve diğer problemlerin uzun vadede çözülebilmesine katkı sağlayabileceği ifade edilmektedir. Öte yandan örneklem bağlamında aile işletmelerinde profesyonel yöneticilere sıcak bakılmadığı ve kurumsallaşmanın algısal olarak maliyetle eşlendiği sonucu dikkat çekici görünmektedir.

Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELDA KEÇECİ Yer Bilgisi: İstanbul Gelişim Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / İşletme Ana Bilim Dalı / İşletme Bilim Dalı Konu: İşletme = Business Administration, Aile işletmeleri hem dünyada hem de Türkiye'de çok önemli bir yere sahiptir. Ülke ekonomilerinde İstihdam açısından önemli bir yerleri vardır. Aile işletmeleri üzerine yapılan araştırmalar oldukça eski ve fazladır. Yapılan araştırmalar aile işletmelerinin %70'inin 2. Kuşağa; %90'ının da 3.kuşağa kadar gelemediğini göstermektedir. Aile işletmelerinin büyük emeklerle, fedakarlıklarla kurulup, aile bireylerinin anlaşamaması, işletme sahibinin her konudan sorumlu olması, son kararı veren tek kişi olması, aile üyelerinin fikir uyuşmazlıklarının oluşu aile bireyleri arasında çatışmaya yol açmakta bu da aile işletmelerinin ömrünü kısaltmaktadır. Bu tez çalışmasında temel amaç, İstanbul'da faaliyetlerini sürdürmekte olan aile işletmelerinde; öncelikle nepotizmin ne ölçüde var olduğunu ve işletmenin sürdürülebilirliğini sağlamak için neler uyguladığını incelemektir. Bu çalışma; aile işletmelerinin sürdürülebilir olmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu amaçla nepotizm ve sürdürülebilirlik altında iş tatmini ve adalet algısına yönelik sorulardan oluşan anket dağıtılarak veriler toplanmış ve toplanan veriler çeşitli istatiksel teknik ve yöntemlere göre test edilerek, elde edilen bulgular analiz edilip yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda aile işletmelerinin sürdürülebilirliğini sağlayabilmesi için işletme içerisinde kuralların önemi görülmüştür. Bu nedenle aile işletmesinde anayasayla kurallar belirlenmeli ve bir düzen kurulmalıdır. Bu da nepotizmi düşürerek iş tatminine ve adalet algısına olumlu yön vererek işletmenin hayatta kalmasını kolaylaştırdığı tespit edilmiştir., Family businesses have a very important place both in the world and in Turkey. It has an important place in the economies of the country in terms of employment. Research on family businesses is quite old and so many. However, according to research, 70% of family businesses fail before the second generation; 90% of them cannot pass to the third generation. Some features that shorten the life of family businesses; The disagreement between family members and the insufficient quality of some family members, as a result, cannot make enough contribution. As a result, conflict between family members can shorten or even end the life of the company. The main purpose of this thesis is to first examine to what extent nepotism exists and what the enterprise applies to sustain its existence. It is thought that this study will contribute to the sustainability of family businesses. For this purpose, some data were collected by distributing a questionnaire consisting of questions on motivation and perception of justice under nepotism and sustainability, and the collected data were tested according to various statistical techniques and methods, and the findings were analyzed and interpreted. As a result of the research, the importance of rules in the business has been revealed in order to ensure the sustainability of family businesses. For this reason, rules should be determined by the constitution and an order should be established in the family business. It has been determined that this facilitates the survival of the enterprise by reducing nepotism and giving a positive direction to job satisfaction and the perception of justice.

Hile, işletmenin bütününe yayılabilen, bütün işletmelerin en önemli sorunlarından biridir. Küreselleşme ile beraber ise ciddi boyutlara ulaşmıştır. Hile, parasal olarak yapılabileceği gibi, yolsuzluk ve ahlaki olmayan davranışlar olarak işletmenin tüm faaliyetlerinde, iş birimlerinde ve muhasebe kalemlerinde meydana gelebilmektedir. Bu durum da hilenin kontrol edilmesini zorlaştırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ülke ekonomilerinin vazgeçilmezi olan ve belkemiğini oluşturmuş olan aile işletmelerinin özelliklerini, üstünlük ve eksikliklerini, karşılaştıkları hile sorunlarını ve hileden korunmak için aldıkları/alabilecekleri önlemleri ortaya koymaktır. Çalışmanın giriş bölümünde, çalışmanın ne amaçla yapıldığı, öneminin ne olduğu, hangi yolların izlendiği konuları anlatıldıktan sonra çalışmanın birinci bölümünde aile işletmesi kavramına, aile işletmelerinin temel özelliklerine, kuruluş ve gelişim süreçlerine, üstün ve zayıf yönlerine, aile işletmelerinin karşılaştığı sorunlara yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, genel olarak hile kavramı, hilenin özellikleri ve hile yapanların karakteristik özellikleri üzerinde durulmuş, hile belirtileri, hilenin önlenmesi ve hilenin tespit ve önlenmesinde sorumlu taraflara yönelik açıklamalara yer verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde, aile işletmelerine özgü hile belirtileri ve alınan önlemlere ilişkin yapılan araştırmanın amacı ve hipotezleri, kapsamı, sınırları ve yöntemleri hakkında bilgilere yer verilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler ise analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Bununla birlikte, gerek çalışmanın teorik gerekse araştırma bölümlerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda konu ile ilgili önerilere sonuç bölümünde yer verilmiştir., Fraud is one of the most important problems of all businesses that can spread throughout the whole business. With globalization, it has reached serious dimensions. The fraud could be occurred in monetary terms as well as corruption and immoral behavior in all activities of the companies, in each department and accounting lines. This situation makes it difficult to control fraud. This study aims to reveal the characteristics, superiorities, and shortcomings of family businesses, which are indispensable and the backbone of the country's economies and faced fraud problems and the measures they take/they can take to prevent fraud. In the section of the introduction of this study, the purpose and the importance of the study and the followed pathways subjects are explained. After the introduction, in the first section of the study, the concept of the family business, the basic features of family businesses, establishment and development processes, superiorities and weaknesses, and the faced problems in family businesses are taken place. In the second part of the study, the general concept of fraud, the features of fraud, and the characteristics of fraud are emphasized; the symptoms of fraud, the prevention of fraud, the detection of fraud, and the statements about the responsible parties for the prevention of fraud are included. In the third part of the study, the purpose and hypothesis of the study explain the fraud symptoms encountered and to determine the measures taken in family businesses, their about scope limits and methods, were explained. The data obtained as a result of the research, were analyzed and interpreted. Finally, in line with the information obtained in both theoretical and research parts of the study, there are suggestions on the subject in the results section.