Descriptor: "kryminologia" - Searchworks@Jio Institute Digital Library Search Results

Your search keyword '"kryminologia"' showing total 188 results

Start Over Descriptor "kryminologia"

188 results on '"kryminologia"'

1. POLICYJNE „ARCHIWUM X".

Author: Cyptor, Aleksandra
Subjects: CRIMINOLOGY, POLICE, CRIMINAL investigation, FORENSIC scientists
Abstract: Copyright of Studies in Politics & Society / Polityka & Społeczeństwo is the property of University of Rzeszow and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2023
Full Text: View/download PDF

2. In search of the future of penology: Can we escape the fatalistic vision of criminal law?

Author: Zalewski, Wojciech
Subjects: PUNISHMENT, CRIMINAL law, HUMAN behavior, CRIMINAL behavior, MEDICALIZATION
Abstract: Copyright of Archives of Criminology / Archiwum Kryminologii is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Legal Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2023
Full Text: View/download PDF

3. Złodzieje w międzywojennym Lublinie. Analiza historyczno-kryminologiczna.

Author: Rodak, Mateusz
Abstract: Copyright of Res Historica is the property of Maria Curie-Sklodowska University in Lublin and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2023
Full Text: View/download PDF

4. ANALIZA STANOWISK JERZEGO ŚLIWOWSKIEGO I LEONA RADZINOWICZA W DYSKURSIE O GENEZIE PRAWA PENITENCJARNEGO.

Author: Sobecki, Tomasz
Abstract: Copyright of Studies in Politics & Society / Polityka & Społeczeństwo is the property of University of Rzeszow and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2023
Full Text: View/download PDF

5. SOCIAL SUPPORT AND VICTIMIZATION AMONG YOUNG ADULTS IN MALITA, DAVAO OCCIDENTAL PHILIPPINES.

Author: Ubas, Ronald Ross P., Galo, Mariefhel S., and Sarno, Jonel Mark Daligdig
Subjects: SOCIAL support, CRIME victims, YOUNG adults, EXPERIMENTAL design
Abstract: Copyright of International Journal of Legal Studies ( IJOLS ) is the property of International Institute of Innovation Science-Education-Development in Warsaw and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2023
Full Text: View/download PDF

6. ADVERSE CHILDHOOD EXPERIENCES AND THEIR RELATIVITY TO AGGRESSION OF YOUNG ADULTS IN MALITA, DAVAO OCCIDENTAL PHILIPPINES.

Author: Anabiso, Carl Kelly C., Ratunil, Allan Felcevir Enriq R., and Sarno, Jonel Mark Daligdig
Subjects: ADVERSE childhood experiences, AGGRESSION (Psychology), YOUNG adults, PSYCHOLOGICAL abuse
Abstract: Copyright of International Journal of Legal Studies ( IJOLS ) is the property of International Institute of Innovation Science-Education-Development in Warsaw and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2023
Full Text: View/download PDF

7. Dokonywanie samouszkodzeń przez osadzonych. Wybrane problemy.

Author: Kotowska, Monika
Abstract: Copyright of Law & Security / Prawo i Bezpieczeństwo is the property of Jagiellonian University Press and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2023
Full Text: View/download PDF

8. „W Tepito masz dwie opcje: zginąć na ulicy lub trafić do więzienia'. Trajektoria kolektywna w badaniach przestępczości zorganizowanej w Meksyku

Author: Chomczyński Piotr
Subjects: collective trajectory, organized crime, mexico, criminology, ethnography, dto, kolektywna trajektoria, przestępczość zorganizowana, meksyk, kryminologia, etnografia, Criminal law and procedure, K5000-5582, Social pathology. Social and public welfare. Criminology, HV1-9960
Abstract: The aim of this article is an attempt to develop an alternative to the previous approaches to criminality, the concept of collective trajectory (CT). It explains the process of recruiting young people into Mexican drug cartels (DTOs) and in the riskiest positions (halcones, dealers, kidnappers and hitmen). Unlike deductive corrections and statistically created and verified criminological theories, collective analysis of trajectories is derived from inductively research and qualitative data collected and analyzed in a culturally different Mexico. The research is based on an ethnographic approach involving direct observation and 92 free interviews conducted among people directly cooperating with the DTO, members of communities at risk of organized crime and people with expert knowledge.
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

9. Kryminologiczne aspekty bezdomności. Wybrane zagadnienia

Author: Krzysztof Mikołajczuk
Subjects: bezdomność, bezdomny, kryminologia, przestępczość, ofiara, Law
Abstract: Bezdomność jest niewątpliwie trudnym problemem społecznym, który generuje wiele trudności w funkcjonowaniu jednostek i zbiorowości i to nie tylko w Polsce czy Europie, ale i w całym świecie. Zmiany społeczno-ekonomiczne, który pojawiły się w Polsce po 1989 r., przyczyniły się do podziału społeczeństwa na płaszczyźnie ekonomicznej. Doprowadziło to niewątpliwie do pojawienia się większej liczby osób bezdomnych, które nie były w stanie poradzić sobie w nowych warunkach życia. Codzienne życie takich osób zaczęło ulegać degradacji na wielu płaszczyznach ich egzystencji. Niniejsze rozważania oscylują wokół zagadnień problemu bezdomności w aspekcie kryminologicznym. Istnieje bowiem związek między bezdomnością a przestępczością. Osoby bezdomne popełniają przestępstwa, ale często są też ich ofiarami.
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

10. COMMON AREAS OF CRIMINALISTICS, CRIMINOLOGY AND FORENSIC MEDICINE IN A PRACTICAL AND FUNCTIONAL APPROACH.

Author: Konieczny, Marcin
Subjects: FORENSIC medicine, FORENSIC sciences, CRIMINOLOGY, SOCIAL sciences, LIFE sciences
Abstract: Copyright of International Journal of Legal Studies ( IJOLS ) is the property of International Institute of Innovation Science-Education-Development in Warsaw and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2022
Full Text: View/download PDF

11. Tadeusz Kuczma – polski kryminolog okresu międzywojennego.

Author: Szuba-Boroń, Anna
Abstract: Copyright of Archives of Criminology / Archiwum Kryminologii is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Legal Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2022
Full Text: View/download PDF

12. Contrology and Criminal Law: Genesis, Current State, Perspectives

Author: Wojciech Zalewski
Subjects: kontrologia, kryminologia, przestępczość, kontrola państwowa, Law, Political institutions and public administration (General), JF20-2112
Abstract: The present day brings a number of significant challenges for the state and the law, especially in the context of questions about the relationship between the state and the citizen. The development of science and technology provides wide opportunities for extending the methods of surveillance and control. State control, which is exercised through the instruments of criminal law, has been a subject of interest in criminology and criminal law for a long time. During the crisis of criminal law and criminology, which has been going on for over four decades, the question of the future of criminal law and criminology becomes utterly relevant. Progressive dehumanization causes that a person becomes a passive object of influence. In the long term, the belief in dealing with crime and effective crime management is consolidated, and in fact the phenomenon of delaying solutions is exacerbated. Social costs are rising. Automated technological justice is established. Doubts about the verification of control mechanisms are deepening. Who will control the controllers? Will the science of criminal law and criminology be replaced by a new science – contrology? Do questions about the etiology of crime, and especially the philosophical and ethical dimensions of punishment, lose their sense?
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

13. Wykonywanie środków izolacyjnych orzeczonych wobec nieletnich. Analiza wyników badania

Author: Włodarczyk-Madejska Justyna
Subjects: juveniles, youth educational centre, correctional facility, implementation of the isolation measures, criminology, nieletni, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład poprawczy, wychowawcy placówek izolacyjnych dla nieletnich, wykonywanie środków wobec nieletnich, kryminologia, Criminal law and procedure, K5000-5582, Social pathology. Social and public welfare. Criminology, HV1-9960
Abstract: The article is about the implementation of isolation measures applied to juveniles, such as a placement in a youth educational centre or a correctional facility. Usually, this is the final stage of formal social control for the unlawful behaviour of children and young people because – due to the age in which they leave these institutions – they will be criminally liable as adults for any subsequent crimes they commit. Hence, work undertaken by educators in isolation institutions for their pupils seems extremely important. The educators of these institutions described how it looks, what is difficult about it, how they perceive their pupils (typical, difficult, or requiring treatment, currently versus ten years ago), and how they evaluate the effects and success of their work in research carried out at the Department of Criminology of the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences in 2018. The results of this study are presented in the article.
Published: 2020
Full Text: View/download PDF

14. Wokół dysonansu poznawczego i technik neutralizacji - czyli jak sprawcy przestępstw uzasadniają swoje postępowanie.

Author: Drabik, Damian
Abstract: Copyright of Progress. Journal of Young Researchers is the property of University of Gdansk / Uniwersytet Gdanskim and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2022
Full Text: View/download PDF

15. 'Let there be order!': Rising criminal populism in Hungary.

Author: Gönczöl, Katalin
Subjects: POPULISM, DEMOCRACY, CRIMINOLOGY, PRISON population
Abstract: Copyright of Archives of Criminology / Archiwum Kryminologii is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Legal Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2022
Full Text: View/download PDF

16. Criminology and the criminal justice system in the Russian Federation after socio-political transformation

Author: Gilinskiy Yakov
Subjects: criminology, criminal justice system, russia, socio-political transformation, political system, kryminologia, wymiar sprawiedliwości, rosja, transformacja społeczno-polityczna, system polityczny, Criminal law and procedure, K5000-5582, Social pathology. Social and public welfare. Criminology, HV1-9960
Abstract: The article discusses the stages of development of Russian criminology. Particular attention is paid to the modern stage, which began with the collapse of the USSR and the formation of the Russian Federation. Some of the most important findings of various studies are described. The article talks about the negative trends of recent times (since the mid-2000s). In addition, a brief critical description of contemporary Russian criminal justice is given.
Published: 2020
Full Text: View/download PDF

17. „Z racji swoich upodobań godny napiętnowania' – homofobia i seksizm w kryminologicznym dyskursie gwałtu

Author: Agnieszka Kościańska
Subjects: przemoc seksualna, seksuologia, kryminologia, homoseksualność, polska, Social Sciences
Abstract: Artykuł jest próbą analizy języka eksperckiego używanego w czasie procesu mężczyzn oskarżanych o zbiorowe zgwałcenie trzydziestotrzyletniego mężczyzny we wczesnych latach 90. XX wieku. Autorka dowodzi, że źródeł homofobicznego i seksistowskiego języka, jakim posługiwał się adwokat sprawców, należy szukać w dwóch dyskursach eksperckich ukształtowanych w latach 70. XX wieku: w dyskursie heteroseksualnego gwałtu, w obrębie którego ofiara jest zawsze postrzegana jako winna, i w kryminologicznym dyskursie o homoseksualności, w ramach którego homoseksualiści są ukazani jako jednoznacznie „zboczeni” i niemogący opanować swoich żądz seksualnych.
Published: 2019
Full Text: View/download PDF

18. OPERATION TOKHANG ENFORCEMENT: SENTIMENTS AND DILEMMAS AMONG DRUG-USER SURRENDEREES IN BRGY SINAWILAN, DIGOS CITY.

Author: Sarno, Jonel Mark Daligdig, Baluran, Jories F., Santillan, Alsan Lorie P., and Gamban, Roweno B.
Subjects: CRIMINOLOGY, DRUG abuse, REHABILITATION, QUESTIONNAIRES
Abstract: Copyright of International Journal of Legal Studies ( IJOLS ) is the property of International Institute of Innovation Science-Education-Development in Warsaw and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

19. Criminological characteristics of crimes in bankruptcy.

Author: Pawluczuk-Bućko, Paulina and Butyrskyi, Andrii
Subjects: BANKRUPTCY, CRIME, CRIMINAL law, DEBTOR & creditor, CRIMINOLOGY
Abstract: Copyright of Studia Iuridica Toruniensia is the property of Nicolaus Copernicus University in Torun, Faculty of Law & Administration and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

20. Miejsce neuronauki w pedagogice resocjalizacyjnej.

Author: Lewandowska, Aleksandra Joanna
Abstract: Copyright of Polish Journal of Social Rehabilitation / Resocjalizacja Polska is the property of Pedagogium Foundation and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2020
Full Text: View/download PDF

21. PARENTING STYLES AND AGGRESSION OF JUVENILE DELINQUENTS IN DIGOS CITY.

Author: Sarno, Jonel Mark Daligdig
Subjects: CRIMINALS, SECURITY systems, SOCIOCULTURAL factors, PUBLIC institutions, CULTURE
Abstract: Copyright of International Journal of Legal Studies ( IJOLS ) is the property of International Institute of Innovation Science-Education-Development in Warsaw and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2020
Full Text: View/download PDF

22. Karnoprawne i kryminologiczne aspekty przestępstwa plagiatu.

Author: Daśko, Natalia
Abstract: The article consists of two parts. In the first, the author discusses the criminal law aspects of the crime under Art. 115 paragraph 1 of the Act on Copyright and Related Rights. The second part presents the results of empirical research. In order to learn the dynamics of convictions over the years, characteristics of perpetrators and types of punishments imposed by courts, the author collected and developed statistical data obtained from the Ministry of Justice. In order to examine the factual circumstances of plagiarism cases, as well as the correctness of the legal classification of offenses used by the courts, the author conducted a case study. The research covered cases ended with a final conviction in 2013-2017. The summary includes comments regarding problems with the legal classification of infringements of copyright and related rights as well as de lege ferenda postulates. [ABSTRACT FROM AUTHOR]
Published: 2020
Full Text: View/download PDF

23. Przestępczość jako zjawisko geograficzne? Przegląd badań nad zjawiskiem w świetle wybranych nauk.

Author: Lisowska-Kierepka, Agnieszka
Subjects: *MEDICAL geography, *SOCIAL groups, *CRIME analysis, *MOTIVATION (Psychology), *LITERATURE reviews
Abstract: The functioning of society and specific systems of values have led to a growing interest in difficult and above all dangerous phenomena, including crime. Initial work was based mainly around the perpetrator and his or her motivation, but that approach received justifiable criticism. Equally, the necessity of slightly broader (multi-factor) analyses being carried out was noted more and more often. And with crime being an extremely problematic and therefore important phenomenon, it attracted the interest of many different scientific disciplines, not least history, sociology, law, criminology, the medical sciences and geography. Naturally enough, these disciplines' first forays into the phenomenon were each separate, as were the adopted methodologies, concepts, and so on. The consequence was the recognition of the phenomenon as multidisciplinary, meaning that it was examined individually via a range of different approaches. While such an approach was obviously valid scientifically, it had ultimately to be insufficient - and all the more so given the importance of the phenomenon to the functioning of society. Crime is a phenomenon encompassing many variables, the separate consideration of which only allows for analysis of the given issue as part of a much broader problem. Ultimately, the response was a change of perception as regards the phenomenon, with it coming to be placed among interdisciplinary studies. Thus, while representatives of various scientific disciplines remained interested in the phenomenon, existing elaborations boil down to three approaches, i.e. the criminological, the sociological and the geographical. Criminological analyses of the phenomenon are certainly the oldest; and - unsurprisingly - criminology has been seen from the outset as the leading science when it comes to criminality and the searching for causes thereof. Research conducted in this area is found to embody three basic approaches in criminological analyses of the causes of crime, i.e. a biological one considering the inheritance of traits and its negative consequences; a sociological one connecting directly with the functioning of society and resulting consequences; and a situational one, regarding spatial factors as some of the most important when it comes to perpetrators' decision-making processes. For its part, sociology treats crime somewhat differently, viewing it as a phenomenon occurring through society's conferment of meaning upon it. This means that the social group in which an individual functions decides what becomes a crime, and when that happens. As with the criminological considerations, various concepts may be identified. However, these also focus in on the person committing the crime, even as consideration is also given to impacts exerted by the society or groups in which an individual functions or hails from. On the other hand, the geographical approach differs greatly, in not having developed concepts justifying the shaping and functioning of the phenomenon. Geographical considerations extend to both the description and the analysis of the phenomenon's spatial occurrence and an attempt to apply existing theories in this regard. However, the output of contemporary research sees global and Polish achievements distinguished mainly in terms of their availability of data. It is undeniable that the scope of research and methodology applied are shaped mainly by international studies, while Polish analyses are directed at the search for new methods of considering the phenomenon. This study offers a research review relating to crime as an extremely complex phenomenon that should be considered as a whole by representatives of various scientific disciplines. This would allow, not only for scientific considerations, but also for application- based ones. Nevertheless, today's geographical (i.e. spatial) approach would seem to combine various sub-approaches, and thus provide for a comprehensive examination of the problem of crime. [ABSTRACT FROM AUTHOR]
Published: 2020
Full Text: View/download PDF

24. BADANIE WIKTYMIZACYJNE STUDENTÓW UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO - PORÓWNANIE WYNIKÓW Z OGÓLNOPOLSKIM BADANIEM WIKTYMIZACYJNYM.

Author: Rymar, Karina, Gajos, Natalia, and Jachymowska, Natalia
Abstract: Copyright of Biuletyn Kryminologiczny is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Legal Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2020
Full Text: View/download PDF

25. Policyjne archiwum X

Author: Katarzyna Amrozy
Subjects: policyjne archiwum x, polska policja, zabójstwo, bezpieczeństwo wewnętrzne, kryminologia, Political science
Abstract: The aim of the article is to present special police units, referred to colloquially as the police X-Files. The police officers in it deal with explaining criminal cases from the past, which have not yet expired. Their actions give rise to some kind of controversy – for some people their actions have a media character and serve only to improve the police image, while for others it is the only chance to bring justice and compensation to victims and their families.
Published: 2017
Full Text: View/download PDF

26. Deportation in Deportation in French legislation of the ancien régime period in light of a centuries-old institutional tradition

Author: Wiązek, Paweł and Wiązek, Paweł
Abstract: The article is devoted to the institution of deportation mainly in the French legal system and in the political reality of the absolute monarchy period. Deportation is by no means an unambiguous concept. It is also not a uniformly defined legal institution. Its presence and justification, its substantive and legal shape as well as its procedural setting were a result of numerous factors and circumstances which were determined in particular by tradition, mentality, political system as well as by geographical conditions, which were connected with the territorial structure of the state. This institution was not an original construct of French law. However, over the centuries, it took on specific features in the particular political circumstances of the turbulent history of French statehood. The comparative method of exploration and the centuries-old temporal perspective made it possible to observe the evolution of this legal institution as well as to evaluate it in the form of de lege lata and de lege ferenda conclusions., Artykuł jest poświęcony instytucji deportacji, głównie we francuskim systemie prawnym i rzeczywistości politycznej doby monarchii absolutnej. Deportacja nie jest pojęciem jednoznacznym. Nie jest też jednolicie definiowaną instytucją prawną. Zarówno jej obecność i uzasadnienie, jak i kształt materialnoprawny oraz jego proceduralna oprawa są wypadkową wielu czynników i okoliczności, które determinują zwłaszcza tradycja, mentalność, system polityczny, a także warunki geograficzne, związane z terytorialną strukturą państwa. Instytucja ta nie była oryginalną konstrukcją prawa francuskiego, choć na przestrzeni wieków, w szczególnych okolicznościach politycznych burzliwych dziejów francuskiej państwowości, nabierała specyficznych cech. Komparatystyczna metoda eksploracji i kilkusetletnia perspektywa temporalna umożliwiły obserwację ewolucji tej instytucji prawnej oraz ocenę jej w formie wniosków de lege lata i de lege ferenda.
Published: 2023

27. Sergiej Viktorovič Poznyšev. Short reflections and recollection on the 70th anniversary of his death

Author: Okulski, Marcin
Subjects: theorists, przestępstwa, criminality, kryminologia, Sergiej Viktorovič Poznyšev, przestępczość, criminology, teoretycy, crime
Abstract: Niniejszy artykuł ukazuje sylwetkę Siergieja Wiktorowicza Poznyszewa (1870-1943), profesora prawa karnego Uniwersytetu Moskiewskiego, jako jednego z niewielu przedstawicieli rosyjskiej doktryny prawa, którzy po objęciu władzy w Rosji przez bolszewików jawnie odrzucili uprawianie nauki z pozycji marksistowskich. Taka postawa oznaczała dla niego utratę możliwości kontynuacji pracy jako profesora uniwersyteckiego oraz marginalizację w środowisku naukowym. Pomimo tych przeciwności Poznyszew kontynuował swoje prace badawcze skoncentrowane głównie na problemach penitencjarystyki oraz źródeł przestępstwa i przestępczości. Dociekanie uwarunkowań kryminogenezy doprowadziło do sformułowania przez niego aktualnej po dziś dzień koncepcji typu kryminalnego, którą wyłożył w dziele „Psychologia kryminalna. Typy przestępne”., {"references":["Batawia S., Wstęp do nauki o przestępcy. Zagadnienie skłonności przestępczych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984.","Blackstone W., Prawo kryminalne angielskie, t. 1, w Drukarni J.K.Mci i Rzeczypospolitey u XX. Scholarum Piarum, Warszawa 1786.","Утевский Б.С., Воспоминания юриста. Из неопубликованного, Юрид. лит., Москва 1989.","Ферри Э., Уголовная социология, Перевод с 5-го французского издания 1905 г. (in:), С.В. Познышев, Издание В.М. Саблина, Москва 1908.","Еникеев М.И., Юридическая психология, издательство Питер, Санкт-Петербур 2006.","Moscow University Chronicle announces his date of death as 3rd Jan, 1943, http://letopis.msu.ru/peoples/836 [access: 10.08.2013].","Świda W. (ed.), Kryminologia, PWN, Warszawa 1977.","Świtka J., Dynamizm przestępczotwórczy. (Analiza kryminologiczna), UMCS, Lublin 1989.","Ван-Кан, Экономические факторы преступности, Перевод с французского издания, С.В. Познышев et al., издательство Г.А. Лемана, Москва 1915.","Овчинский В.С., Федоров А.В., Предисловие составителей сборника трудов С В Познышева (in:) С.В. Познышев (ed.), Криминальная психология. Преступные типы. О психологическом исследовании личности как субъекта поведения вообще и об изучении личности преступника в частности, Инфра-М, Москва 2007.","Okulski M., Zabójstwa typu uprzywilejowanego w polskim i rosyjskim prawie karnym. (Studium kryminologiczne, prawnoporównawcze), doctoral dissertation, Lublin 2011.","Papierkowski Z., Psychologia w sądownictwie, \"Zeszyty Naukowe KUL\" 1963, nr 2.","Петруня О.Э., Юридическая психология, Евразийский открытый институт, Москва 2007.","Poznyshev Sergey Viktorovich 1870—1943, http://www.rmuseum.ru/data/authors/p/poznyshevsv.php [access: 10.08.2013].","Poznyszew S.W., Psychologia kryminalna. Typy przestępne, Księgarnia Powszechna, Łódź 1936.Познышев С.В., Алкоголизм как фактор преступности, Москва 1915.","Познышев С.В., Бельгийские тюрьмы, колонии для нищих и бродяг и государственные исправительные школы для несовершеннолетних: Очерки их современного состояния. Типография Императорского Московского Университета, Москва 1909.","Познышев С.В., Бельгийский общий тюремный устав, \"Тюремный вестник\" 1912, no 2.","Познышев С.В., Венгерские переходные тюрьмы. Печатня А.И. Снегиревой, Москва 1910.","Познышев С.В., Голландские тюрьмы и работные дома, \"Тюремный вестник\" 1915, nr 3.","Познышев С.В., К вопросу о несовершеннолетних преступниках. Вопросы права. Журнал научной юриспруденции, кн. IV Детская преступность и меры борьбы с нею 1910.","Познышев С.В., Криминальная психология. Преступные типы, Гос. Издательство, Ленинград 1926.","Познышев С.В., Криминальная психология. Преступные типы. О психологическом исследовании личности как субъекта поведения вообще и об изучении личности преступника в частности, Инфра-М, Москва 2007.","Познышев С.В., Новая тюрьма в Брюсселе, Вопросы права. Журнал научной юриспруденции 1911, кн. V(l).","Познышев С.В., Об изучении преступника в науке уголовного права. Вопросы права, Журнал научной юриспруденции 1911.","Познышев С.В., Основные начала науки уголовного права. Общая часть, Университетская типография, Москва 1907.","Познышев С.В., Основные начала науки уголовного права. Общая часть уголовного права, 2 изд., Москва 1912.","Познышев С.В., Основы пенитенциарной науки, Юридическое издательство Наркомюста, Москва 1924.","Познышев С.В., Особенная часть русского уголовного права. Сравнительный очерк важнейших отделов особенной части старого и нового Уложений, Москва 1905.","Познышев С.В., Особенная часть русского уголовного права. Сравнительный очерк важнейших отделов особенной части старого и нового Уложений. 2 изд., испр. И доп.,Типография В.М. Саблина, Москва 1909.","Познышев С.В., Очерки тюрьмоведения, Москва 1913.","Познышев С.В., Уголовное право. Учение о преступнике, о карательных мерах и о применении наказания к преступлению, Москва 1910.","Познышев С.В., Учебник уголовного права. Очерк основных начал общей и особенной части науки уголовного права, ч. I: Общая часть. ч. II: Особенная часть, Юридическое издательство НКЮ РСФСР, Москва 1923.","Познышев С.В., Швейцарские земледельческие колонии для безработных и швейцарские тюрьмы, Herden и Le Devens, Москва 1911.","Познышев С.В., Экономические факторы преступности, (Перевод с французкого), Издательство Г.А. Лемана, Москва 1915."]}
Published: 2023
Full Text: View/download PDF

28. Przejawy populizmu penalnego w rozwiązaniach prawnokarnych z zakresu przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności.

Author: Dembiński, Jacek
Abstract: Copyright of Biuletyn Kryminologiczny is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Legal Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2019
Full Text: View/download PDF

29. 'Czy dzieci powinny trafiać do sieci?' Prawne i kryminologiczne aspekty zjawiska sharentingu

Subjects: Internet, prawo, children, media społecznościowe, dzieci, social media, kryminologia, sharenting, law, criminology
Abstract: Zjawisko sharentingu, związane z rozpowszechnianiem przez rodziców wizerunku oraz informacji dotyczących dzieci w mediach społecznościowych, staje się masowe za sprawą rozwoju nowych technologii. Dotychczasowe doświadczenia każą przypuszczać, że zbyt mało uwagi poświęca się refleksjom nad ewentualnymi negatywnymi skutkami generowania treści na temat życia dzieci. Zjawisko to nie jest również powszechnie znane w nauce prawa, dlatego autorzy pragną przedstawić jego opis, a także wyróżnić typy zjawisk uważanych za potencjalnie patologiczne. Ponadto wyrazili własny pogląd dotyczący zagrożeń, stanowiących możliwą przyczynę nowych form zachowań przestępczych w stosunku do dzieci. Zaprezentowane rozważania dążą również do rozpoczęcia dyskusji nad przyszłymi problemami prawnymi, które mogą powstawać w wyniku udostępniania informacji o dzieciach w internecie, The phenomenon of sharenting, associated with the spread of image and information about children by parents in social media, is becoming more and more popular due to the development of new technologies. So far experience makes us assume that too little attention is paid to the possible negative effects of generating content about the children and their lives. This phenomenon is also not widely described by law, hence the authors wish to present its overview and distinguish the types of sharenting that may be considered pathological. In addition, their own view on the dangers that may cause new forms of criminal behavior towards children is presented. The presented considerations also aim at starting of a discussion on the perspective of future legal problems that may arise as a result of sharing information about children in the Internet
Published: 2022

30. Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Studencko-Doktoranckiej 'Samobójstwa dzieci w perspektywie prawnokarnej, kryminologicznej, psychologicznej i medialnej'

Author: Dominika Bek
Subjects: samobójstwa dzieci, prawo karne, media, psychologia, konferencja, kryminologia
Abstract: „Usłyszeć na czas” - ta myśl, a zarazem nazwa cennej inicjatywy społecznej, stała się inspiracją dla organizatorów Ogólnopolskiej Konferencji Studencko--Doktoranckiej „Samobójstwa dzieci w perspektywie prawnokarnej, kryminologicznej, psychologicznej i medialnej”, która odbyła się 20 maja 2021 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego[...]
Published: 2021

31. Obraz przestępcy w prozie Sergiusza Piaseckiego.

Author: Szuba-Boroń, Anna
Abstract: Copyright of Archives of Criminology / Archiwum Kryminologii is the property of Polish Academy of Sciences, Institute of Legal Studies and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)
Published: 2018
Full Text: View/download PDF

32. Violence in Criminology - the Nature, Reasons, and Perspectives.

Author: BUDYN-KULIK, MAGDALENA
Subjects: VIOLENCE, CRIMINOLOGY, INTERPERSONAL relations
Published: 2018
Full Text: View/download PDF

33. Очерки о необходимости исследования современных и классических тем из области основ криминологии

Author: Miomira Kostić
Subjects: Class (computer programming), криминология, Basis (linear algebra), nauki społeczne i humanistyczne, общественные и гуманитарные науки, metodologia, badania, methodology, kryminologia, Epistemology, методология, social and human sciences, researches, исследования, Sociology, criminology
Abstract: Dealing with criminology, as well as any other social science or scientific discipline, implies a clear, precise definition of the object and purpose of theoretical and empirical research as well as application of adequate methodological procedures, in order to arrive at a knowledge of the object under study. On display are some reminders of the development of criminology as an independent science, the basic qualitative and quantitative methodological procedures. As a special segment of the paper, the importance and role in addressing social and human sciences, as well as the differentiation of social and humanistic sciences is emphasized. Zajmowanie się kryminologią, podobnie jak innymi naukami społecznymi czy dyscyplinami naukowymi, wymaga doprecyzowania dokładnej i czytelnej definicji przedmiotu oraz celu teoretycznego i empirycznego badania, jak również zastosowania odpowiednich procedur metodologicznych po to, aby dojść do wiedzy o zjawisku będącym przedmiotem badania. Artykuł przypomina rozwój kryminologii jako odrębnej nauki oraz podstawowe jakościowe i ilościowe procedury metodologiczne. Szczególną część pracy stanowi podrozdział prezentujący znaczenie i rolę udziału nauk społecznych i humanistycznych oraz ich rozróżnienie. Изучение криминологии, как и других общественных наук или научных дисциплин, требует уточнения четкого и ясного определения предмета и теоретической и эмпирической цели исследования, а также использования соответствующих методологических процедур для получения знаний о явлении, являющемся предметом исследования. В статье напоминается о развитии криминологии как отдельной науки и об основных качественных и количественных методологических процедурах. Особая часть работы - подраздел, представляющий значение и роль участия общественных и гуманитарных наук и их дифференциацию
Published: 2020

34. Criminal policy : between theory and practice : a festschrift in honour of Professor Janina Błachut

Author: Grzyb, Magdalena and Krajewski, Krzysztof
Subjects: polityka karna, prawo karne, kryminologia, przestępczość, zielona kryminologia
Abstract: Prezentowana monografia to wieloautorskie opracowanie dedykowane profesor Janinie Błachut. Uroczystość wręczenia księgi odbyła się 8 września 2022 na Uniwersytecie Jagiellońskim, podczas II Kongresu Kryminologicznego. Autorki i autorzy poruszają wiele istotnych zagadnień polityki karnej, kryminologii oraz prawa karnego materialnego, procesowego i wykonawczego. Książka zainteresuje naukowców zajmujących się kryminologią i dogmatyką prawa, a także praktyków wymiaru sprawiedliwości.
Published: 2022

35. Polska kryminologia i nauki penalne w pierwszej dekadzie po zakończeniu II wojny światowej

Author: Pływaczewski Emil W.
Subjects: nauki społeczne, badania kryminologiczne, lcsh:Social pathology. Social and public welfare. Criminology, ideologia komunistyczna, nauki prawne, lcsh:Criminal law and procedure, kryminologia, lcsh:K5000-5582, pionierzy polskiej kryminologii, komisja konsultacyjna przy ministerstwie sprawiedliwości, kierunki badań kryminologicznych, lcsh:HV1-9960
Abstract: Artykuł prezentuje stan polskiej kryminologii i nauk penalnych w pierwszym dziesięcioleciu po zakończeniu II wojny światowej. Ideologia komunistyczna wywierała wówczas znaczący wpływ na naukę, w szczególności zaś na nauki społeczne i prawne. Niektórzy przedstawiciele prawa karnego, kierując się obowiązującą wówczas ideologią, uważali kryminologię za naukę zbędną. Na podstawie materiałów źródłowych z Archiwum Akt Nowych ukazane zostały nieznane dotąd fakty z okresu tzw. sowietyzacji nauki prawa karnego, rozpoczętego działalnością Komisji Naukowo-Konsultacyjnej przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Pomimo dominujących w omawianym okresie dogmatyzmu i schematyzmu w ujmowaniu zagadnień kryminologicznych niektórzy polscy kryminolodzy skutecznie bronili się przed antykryminologicznym nastawieniem ówczesnych władz. Na miarę możliwości podejmowali też ważne problemy kryminologiczne, prowadząc w wybranych obszarach badania zarówno w odniesieniu do przestępczości dorosłych, jak i nieletnich. Dzięki takiej postawie w tym najtrudniejszym dla polskiej kryminologii okresie stworzony został solidny fundament zarówno do kontynuacji wcześniejszych badań, jak i podejmowania nowych wyzwań badawczych po październiku 1956 r., który dał początek tzw. odnowie w życiu politycznym.
Published: 2019

36. Sid��a i udr��ki, czyli co stoi na przeszkodzie procesu odchodzenia od przest��pczo��ci?

Author: Klaus, Witold
Subjects: penalty, offender, przest��pczo��, zapobieganie, badania, kryminologia, kara, zmiana, prevention, researches, przest��pca, change, criminology, crime
Abstract: Odchodzenie od przest��pczo��ci to d��uga oraz kr��ta droga, podczas kt��rej na osob�� odchodz��c�� czeka wiele przeszk��d i pu��apek. W niniejszym tek��cie nazywam je sid��ami oraz udr��kami. Ich wyst��powanie powoduje, ��e istnieje ogromne prawdopodobie��stwo, i�� na drodze odst��powania by��y skazany wielokrotnie si�� potknie, pope��ni wi��ksze lub mniejsze b��dy, w tym pope��ni czyny zabronione. Podstawowe pytanie, jakie nale��y sobie postawi��, brzmi: jak na te potkni��cia pa��stwo i jego organy powinny zareagowa��? Obecny system, z niezwykle s��abym wsparciem postpenitencjarnym czy z instytucj�� recydywy, dodatkowo dok��ada problem��w zamiast je rozwi��zywa��, co przynosi w efekcie skutki przeciwne do zamierzonych. Nale��y te�� pami��ta��, ��e osoby, kt��re s�� karane za czyny zabronione, pochodz�� cz��sto ze ��rodowisk wykluczonych i marginalizowanych na wielu poziomach. Ich droga przez ��ycie jest generalnie trudna i kr��ta, maj�� w ��yciu mniej mo��liwo��ci do wykorzystania. Zmuszeni s�� walczy�� na wielu frontach, by ��y�� godnie (a czasem, by w og��le ��y�� jako��). Pa��stwo i jego instytucje najcz��ciej ich na tej drodze nie wspieraj�� lub robi�� to w niewystarczaj��cy spos��b. St��d dla wielu os��b, kt��rym przydarzy��o si�� pope��ni�� przest��pstwo, kluczowe w ��yciu jest to, by sobie poradzi��, a ich g��wnym celem wcale nie jest odchodzenie od przest��pczo��ci, a po prostu u��o��enie sobie jako�� ycia. Odej��cie od przest��pczo��ci mo��e si�� dzia�� przy okazji, je��li system stworzy im odpowiednie mo��liwo��ci. W powy��szym tek��cie chcia��em pokaza��, wynikaj��ce z naszych bada�� oraz z literatury naukowej, r��nego rodzaju sid��a i udr��ki, kt��re czekaj�� na by��ych skazanych opuszczaj��cych zak��ady karne. Opisane przeze mnie sid��a maj�� przede wszystkim natur�� strukturaln�� (wynikaj�� zatem z takiej a nie innej struktury spo��ecze��stwa oraz relacji pomi��dzy jego cz��onkami i cz��onkiniami) i systemow�� (chodzi tu przede wszystkim o system wymiaru sprawiedliwo��ci oraz szeroko rozumianej pomocy spo��ecznej). ��cznie powoduj�� one, ��e proces odchodzenia od przest��pczo��ci mo��e si�� nie powie��. I, co nale��y podkre��li��, nie mo��na w przypadku tego niepowodzenia zrzuca�� winy na sprawc��w, ignoruj��c kompletnie otoczenie spo��eczne, w jakim oni funkcjonuj��. Sid��a s�� niezwykle trudne do pokonania, bowiem ich ��r��d��a s�� cz��sto zewn��trzne, ale wywieraj�� one skutki na psychik�� skazanego lub na relacje spo��eczne. Udr��ki natomiast to dodatkowe brzemi��, kt��re nierzadko jest wynikiem wyst��powania side��, zatem dzia��ania instytucji publicznych. Jest to jednak brzemi��, z kt��rym, przy odpowiednim wsparciu, by��y skazany jest w stanie sobie poradzi��. Opisane powy��ej sid��a i udr��ki zosta��y opracowane w oparciu o wywiady z m��czyznami. To powa��ne ograniczenie przedstawianych wy��ej wniosk��w, gdy�� jedynie w pewnym stopniu dotyczy�� mog�� kobiet. Uwzgl��dnienie genderowego aspektu tych proces��w jest istotne, bowiem w odniesieniu do kobiet cz�� proces��w mo��e przebiega�� agodniej, a inne mog�� by�� jeszcze wzmocnione (jak np. udr��ka samotno��ci i rozdzielenia z bliskimi, przede wszystkim z dzie��mi, czy wi��ksze publiczne pi��tno za niekt��re rodzaje ��niekobiecych�� w spo��ecznym rozumieniu przest��pstw, ale te�� silniejszy hak, jakim jest dla wielu kobiet do��wiadczenie macierzy��stwa). Nie spos��b nie zauwa��y��, ��e znakomit�� wi��kszo�� opisanych udr��k i side�� powoduje kara, przede wszystkim kara pozbawienia wolno��ci i spos��b jej wykonywania. Prowadzi to cz�� badaczy do wniosku, ��e to w��a��nie sam punitywny system karny, wymierzenie surowych kar, przede wszystkim kar izolacyjnych, powoduje recydyw�� i powr��t do przest��pczo��ci. Sam mo��e nie posuwa��bym si�� a�� tak daleko w tych twierdzeniach, jednak nie mo��na by�� oboj��tnym na fakt, ��e wszystkie te czynniki nie s�� neutralne i w znacznym stopniu wp��ywaj�� na to, jak zachowuj�� si�� osoby zwalniane z wi��zie�� oraz jak organizuj�� sobie ��ycie na wolno��ci. Tymczasem zagadnienia te zazwyczaj nie pojawiaj�� si��, lub pojawiaj�� jedynie marginalnie, w dyskusji dotycz��cej przest��pczo��ci i jej przyczyn oraz jej przeciwdzia��ania., {"references": ["J. B\u0142achut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, Arche, Gda\u0144sk 2007, s. 21.", "Potwierdzaj\u0105 to zreszt\u0105 tak\u017ce polskie badania por. J. Jasi\u0144ski, Charakterystyka przest\u0119pczo\u015bci ujawnionej, [w:] J. Jasi\u0144ski (red.), Zagadnienia nieprzystosowania spo\u0142ecznego i przest\u0119pczo\u015bci w Polsce, Zak\u0142ad Narodowy im. Ossoli\u0144skich, Wroc\u0142aw- -Warszawa-Krak\u00f3w-Gda\u0144sk 1978, s. 79.", "J.H. Laub, R.J. Sampson, Understanding desistance from crime, \"Crime and Justice\" 2001, nr 28, s. 13.", "S. Maruna, S. Farrall, Desistance from crime: A theoretical reformulation, \"Kolner Zeitschrift fur Soziologie und Sozialpsychologie\" 2003, t. 43, s. 172.", "S. Maruna, Making Good: How Ex-Convicts Reform and Rebuild Their Lives, American Psychological Association, Washington D.C. 2001, s. 20\u201322; T.E. Moffitt, Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: A developmental taxonomy, \"Psychological Review\" 1993, t. 100, nr 4.", "W chwili wywiadu Andrzej odbywa\u0142 kar\u0119 za niealimentacj\u0119. Wi\u0119cej o wp\u0142ywie tego przest\u0119pstwa na proces (nie)odchodzenia od przest\u0119pczo\u015bci w podrozdziale 6.3.", "Odwieszenie to spowodowane by\u0142o konfliktem i sporem z kuratork\u0105, o kt\u00f3rym b\u0119d\u0119 pisa\u0142 szczeg\u00f3\u0142owiej dalej.", "Terminu \"przest\u0119pca niepoprawny\" u\u017cywa Wojciech Zalewski dla okre\u015blenia wielokrotnych recydywist\u00f3w w rozumieniu kryminologicznym, czyli grupy, kt\u00f3ra stanowi\u0142a podmiot naszych bada\u0144 \u2013 por. W. Zalewski, Przest\u0119pca \"niepoprawny\" jako problem polityki kryminalnej, Arche, Gda\u0144sk 2010, s. 18.", "S. Batawia, Wst\u0119p do nauki o przest\u0119pcy. Zak\u0142ad Narodowy im. Ossoli\u0144skich, Wroc\u0142aw-Warszawa-Krak\u00f3w-Gda\u0144sk-\u0141\u00f3d\u017a 1984, s. 76\u201381.", "C. Carlsson, Processes of intermittency in criminal careers: Notes from a Swedish study on life courses and crime, \"International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology\" 2012, t. 57, nr 8, s. 3; L. Kazemian, Desistance from crime: Theoretical, empirical, methodological, and policy considerations, \"Journal of Contemporary Criminal Justice\" 2007, t. 23, nr 1, s. 17.", "L. Kazemian, Desistance\u2026, op.cit., s. 7\u20139; S. Maruna, S. Farrall, Desistance\u2026, op.cit., s. 173 i nast.; M. Muska\u0142a, \"Odst\u0105pienie od przest\u0119pczo\u015bci\" w teorii i praktyce resocjalizacyjnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Pozna\u0144 2016, s. 135\u2013150.", "C. Carlsson, Using 'turning points' to understand processes of change in offending notes from a Swedish study on life courses and crime, \"The British Journal of Criminology\" 2012, t. 52, nr 1, s. 4; F. Ouellet, Stop and go: Explaining the timing of intermittency in criminal careers, \"Crime & Delinquency\" 2019, t. 65, nr 5, s. 631.", "S. Maruna, Making Good\u2026, op.cit., s. 17.", "Co niekoniecznie musi odpowiada\u0107 poj\u0119ciu zako\u0144czenia kariery przest\u0119pczej, bowiem w tym zakresie te\u017c autorzy zakre\u015blaj\u0105 r\u00f3\u017cne cezury, zastanawiaj\u0105c si\u0119, jak d\u0142ugi musi by\u0107 okres pomi\u0119dzy poszczeg\u00f3lnymi przest\u0119pstwami, by mo\u017cna by\u0142o uzna\u0107, \u017ce jedna kariera przest\u0119pcza si\u0119 zako\u0144czy\u0142a, a ewentualnie inna si\u0119 rozpocz\u0119\u0142a wraz z pope\u0142nieniem kolejnego przest\u0119pstwa po pewnym czasie. Por. V. van Koppen, E. Rodermond, A. Blokland, Waxing and waning: Periods of intermittency in criminal careers, \"Journal of Developmental and Life-Course Criminology\" 2020, t. 6, nr 1, s. 1\u201324.", "Cho\u0107 Shadd Maruna twierdzi, \u017ce proces ko\u0144czenia (termination) wyst\u0119puje nieustannie \u2013 codziennie i wielokrotnie okre\u015blona osoba podejmuje decyzje o niepope\u0142nianiu przest\u0119pstw \u2013 por. S. Maruna, Making Good\u2026, op.cit., s. 23.", "J.H. Laub, R.J. Sampson, Understanding desistance from crime\u2026, op.cit., s. 11\u201312.", "L. Kazemian, Desistance\u2026, op.cit., s. 19.", "Wi\u0119cej o metodologicznych aspektach bada\u0144 w rozdziale: M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywno\u015bci przest\u0119pczej jednostek \u2013 metodologiczne aspekty bada\u0144 w\u0142asnych nad karierami kryminalnymi w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/ zenodo.5590289).", "J.H. Laub, R.J. Sampson, Understanding desistance from crime\u2026, op.cit., s. 10.", "Ibidem, s. 48\u201349; S. Maruna, S. Farrall, Desistance\u2026, op.cit., s. 186\u2013189.", "P.-O.H. Wikstr\u00f6m, Explaining crime and criminal careers: the DEA model of situational action theory, \"Journal of Developmental and Life-Course Criminology\" 2019, t. 6, s. 188\u2013203.", "M. Grzyb, Kryminologia narracyjna, [w:] E. Drzazga, M. Grzyb (red.), Nowe kierunki w kryminologii, Wydawnictwo Naukowe \"Scholar\", Warszawa 2018; A. Kossowska, \u015arodowiskowo-przestrzenne uwarunkowania przest\u0119pczo\u015bci. Wybrane zagadnienia wsp\u00f3\u0142czesnej ekologii przest\u0119pczo\u015bci, \"Archiwum Kryminologii\" 1993, t. XIX, s. 7\u201316, https://doi.org/10.7420/AK1993A.", "W troch\u0119 innym duchu wypowiada\u0142 si\u0119 Shadd Maruna, kt\u00f3ry pisa\u0142, \u017ce sk\u0142onno\u015bci przest\u0119pcze s\u0105 nie tyle integraln\u0105 cech\u0105 charakteru danej osoby, a s\u0105 \u2013 i powinny by\u0107 postrzegane \u2013 jako \"ryzyko w dynamicznej grze mi\u0119dzy lud\u017ami a sytuacjami\", bowiem \"cz\u0142owiek nie mo\u017ce by\u0107 postrzegany w oderwaniu od kontekstu spo\u0142ecznego\", w kt\u00f3rym funkcjonuje. Zwraca\u0142 on zatem jeszcze wi\u0119ksz\u0105 uwag\u0119 na kwestie otoczenia spo\u0142ecznego warunkuj\u0105cego zachowania ludzi (S. Maruna, Elements of successful desistance signaling, \"Criminology & Public Policy\" 2012, t. 11, nr 1, s. 80.).", "Por. np. C. Carlsson, Processes\u2026, op.cit., s. 928.", "J.H. Laub, R.J. Sampson, Understanding desistance from crime\u2026, op.cit.; M. Muska\u0142a, \"Odst\u0105pienie od przest\u0119pczo\u015bci\"\u2026., op.cit., s. 148\u2013151.", "R. Paternoster i in., Desistance from crime and identity: an empirical test with survival time, \"Criminal Justice and Behavior\" 2016, t. 43, nr 9, s. 1219\u20131221.", "S. Maruna, Making Good\u2026, op.cit., s. 76\u201377.", "S. Farrall, A. Bottoms, J. Shapland, Social structures and desistance from crime, \"European Journal of Criminology\" 2010, t. 7, nr 6, s. 547\u2013549.", "R. Szczepanik, Stawanie si\u0119 recydywist\u0105. Kariery instytucjonalne os\u00f3b powracaj\u0105cych do przest\u0119pczo\u015bci, Wydawnictwo Uniwersytetu \u0141\u00f3dzkiego, \u0141\u00f3d\u017a 2015, s. 256. Autorka u\u017cywa wielkiej litery pisz\u0105c o badanych przez ni\u0105 Recydywistach.", "Wi\u0119kszo\u015b\u0107 bada\u0144 dotycz\u0105cych odchodzenia od przest\u0119pczo\u015bci podkre\u015bla wag\u0119 w tym procesie zar\u00f3wno warto\u015bciowego zwi\u0105zku, jak i trwa\u0142ej oraz satysfakcjonuj\u0105cej pracy, a najcz\u0119\u015bciej kumulacji obu tych czynnik\u00f3w. Por. np. C. Carlsson, Processes\u2026, op.cit., s. 916.", "P.-O.H. Wikstr\u00f6m, Explaining crime\u2026, op.cit., s. 5\u201314; S. Farrall, A. Bottoms, J. Shapland, Social structures\u2026, op.cit., s. 562\u2013563.", "C. Carlsson, Processes\u2026, op.cit., s. 919\u2013930. Oczywi\u015bcie w literaturze mo\u017cna spotka\u0107 tak\u017ce inne podzia\u0142y dotycz\u0105ce przerw, por. np.: V. van Koppen, E. Rodermond, A. Blokland, Waxing and waning\u2026, op.cit.; F. Ouellet, Stop and go\u2026, op.cit.", "R. Szczepanik, Stawanie si\u0119 recydywist\u0105..., op.cit., s. 107 i nast.", "V. van Koppen, E. Rodermond, A. Blokland, Waxing and waning\u2026, op.cit., s. 5.", "C. Carlsson, Processes\u2026, op.cit., s. 915; L. Kazemian, Desistance\u2026, op.cit., s. 17.", "F. Ouellet, Stop and go\u2026, op.cit., s. 632, 635\u2013636; S. Maruna, S. Farrall, Desistance\u2026, op.cit., s. 17.", "S. Maruna, Making Good\u2026, op.cit., s. 74\u201375.", "Ibidem, s. 73.", "C. Carlsson, Processes\u2026, op.cit., s. 924\u2013925, 932\u2013933.", "R. Szczepanik, Stawanie si\u0119 recydywist\u0105..., op.cit., s. 246\u2013253.", "C. Carlsson, Processes\u2026, op.cit., s. 921\u2013924.", "M. Schinkel, Rethinking turning points: Trajectories of parenthood and desistance, \"Journal of Developmental and Life-Course Criminology\" 2019, t. 5, nr 3, s. 383.", "M. Kotowska, Kariery kryminalne cz\u0142onk\u00f3w zorganizowanych grup przest\u0119pczych, Difin, Warszawa 2019, s. 431\u2013439, 499\u2013500.", "Cho\u0107, wed\u0142ug Arnona Edelsteina, jedynie zawodowych przest\u0119pc\u00f3w mo\u017cemy nazwa\u0107 osobami, kt\u00f3re zrobi\u0142y karier\u0119 przest\u0119pcz\u0105 (career criminals) \u2013 por. A. Edelstein, Rethinking conceptual definitions of the criminal career and serial criminality, \"Trauma, Violence & Abuse\" 2016, t. 17, nr 1.", "F. Ouellet, Stop and go\u2026, op.cit., s. 648\u2013649.", "Bo te\u017c zapewne takie w\u0142a\u015bnie \u2013 co wynika z uzyskanych wynik\u00f3w \u2013 chcia\u0142y z nami rozmawia\u0107 i zgodzi\u0142y si\u0119 na przeprowadzenie wywiadu. Por. podobnie R. Szczepanik, Stawanie si\u0119 recydywist\u0105\u2026, op.cit., s. 264.", "Ibidem, s. 257\u2013258; S. Maruna, Making Good\u2026, op.cit., s. 25.", "C. Carlsson, Using 'turning points'\u2026, op.cit., s. 10\u201313; J.H. Laub, R.J. Sampson, Understanding desistance from crime\u2026, op.cit., s. 49.", "Carlsson, Processes\u2026, op.cit., s. 916.", "Szczepanik, Stawanie si\u0119 recydywist\u0105\u2026, op.cit., s. 293\u2013294, 277\u2013278.", "S. Maruna, Making Good\u2026, op.cit., s. 26.", "W tek\u015bcie b\u0119d\u0119 pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 takim w\u0142a\u015bnie t\u0142umaczeniem angielskiego okre\u015blenia pains. Cho\u0107 nie jest ono wiernym t\u0142umaczeniem, to wydaje si\u0119 najlepiej oddawa\u0107 znaczenie, jakie tym\u017ce udr\u0119kom przypisuj\u0105 r\u00f3\u017cni autorzy.", "G.M. Sykes, The Society of Captives: A Study of a Maximum Security Prison, Princeton University Press, Princeton 1958, s. 63\u201383.", "Ich wag\u0119 pr\u00f3bowali jednak p\u00f3\u017aniej opisa\u0107 i sklasyfikowa\u0107 inni autorzy \u2013 por. D. Hayes, Penal impact: Towards a more intersubjective measurement of penal severity, \"Oxford Journal of Legal Studies\" 2016, t. 36, nr 4, s. 738\u2013740.", "Wi\u0119cej na temat intersekcjonalno\u015bci w kryminologii zob. H. Potter, Intersectionality and Criminology: Disrupting and Revolutionizing Studies of Crime, Routledge, London-New York 2015.", "K.D. Haggerty, S. Bucerius, The proliferating pains of imprisonment, \"Incarceration\" 2020, t. 1, nr 1, s. 3\u20138.", "J. Warr, The prisoner: inside and out, [w:] Y. Jewkes, B. Crewe, J. Bennett (red.), Handbook on Prisons, Routledge, Abingdon 2016, s. 586.", "T.E. Moffitt, Adolescence-limited\u2026, op.cit., s. 684, 691; T.R. McGee i in., The impact of snares on the continuity of adolescent-onset antisocial behaviour: A test of Moffitt's developmental taxonomy, \"Australian & New Zealand Journal of Criminology\" 2015, t. 48, nr 3, s. 347.", "K.D. Haggerty, S. Bucerius, The proliferating pains.., op.cit., s. 10\u201311; S.J. Listwan i in., The pains of imprisonment revisited: The impact of strain on inmate recidivism, \"Justice Quarterly\" 2013, t. 30, nr 1, s. 148; E.F. van Ginneken, D. Hayes, 'Just' punishment? Offenders' views on the meaning and severity of punishment, \"Criminology & Criminal Justice\" 2017, t. 17, nr 1.", "N. Christie, Granice cierpienia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1991, s. 8.", "Wyrok SA we Wroc\u0142awiu z 13 pa\u017adziernika 1994 r., II AKr 316/94, LEX 24476.", "D. Hayes, Proximity, pain, and state punishment, \"Punishment & Society\" 2018, t. 20, nr 2, s. 239, (t\u0142umaczenie w\u0142asne).", "W zale\u017cno\u015bci od pracowni badawczej odsetek ankietowanych, kt\u00f3rzy podzielali ten pogl\u0105d w lipcu i sierpniu 2018 roku waha\u0142 si\u0119 od 58 do 73,2% por. J. Klimczak, P. Ostaszewski, A. Siemaszko, Czy wiemy kto chce surowych kar? Wybrane problemy wsp\u00f3\u0142zmienno\u015bci w badaniach sonda\u017cowych dotycz\u0105cych punitywno\u015bci spo\u0142ecze\u0144stwa, [w:] M. Nie\u0142aczna, P. Ostaszewski, A. Rzepli\u0144ski (red.), Zmierzy\u0107 i zrozumie\u0107 przest\u0119pczo\u015b\u0107. Tom jubileuszowy ofiarowany Profesor Beacie Gruszczy\u0144skiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020, s. 550.", "Por. np.: A. Marek, Niepowodzenie pr\u00f3b kompleksowej nowelizacji kodeksu karnego jako efekt sporu mi\u0119dzy populizmem a racjonalizmem, [w:] Z. Sienkiewicz, R. Kokot (red.), Populizm penalny i jego przejawy w Polsce, Kolonia Limited, Wroc\u0142aw 2009, s. 89\u2013101; A. Muszy\u0144ska, Uwagi na temat kierunku zmian prawa karnego materialnego w latach 2015\u20132019, \"Przegl\u0105d Prawa i Administracji\" 2020, t. CXX, nr 2, s. 191\u2013202, https://doi.org/10.19195/0137-1134.120.62.", "Por. uzasadnienie rz\u0105dowego projektu ustawy o zmianie ustawy \u2013 Kodeks karny oraz niekt\u00f3rych innych ustaw, Druk sejmowy nr 3451, s. 1, http://orka.sejm.gov. pl/Druki8ka.nsf/0/996CE307123D03FEC12583FA0069E8F2/%24File/3451-uzasadnienie.DOCX [dost\u0119p: 27.08.2020].", "Por. T. Szymanowski, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 i polityka karna w Polsce w \u015bwietle fakt\u00f3w i opinii spo\u0142ecze\u0144stwa w okresie transformacji, Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 250, 298.", "Por. J. Kr\u00f3likowska, S\u0119dziowski wymiar kary w badaniu prawno-socjologicznym 2012\u20132014, \"Archiwum Kryminologii\" 2018, t. XL, s. 388\u2013394, https://doi. org/10.7420/AK2018H.", "K. Mycka, Praktyka orzecznicza s\u0105d\u00f3w polskich w kontek\u015bcie wykonywania kar i \u015brodk\u00f3w karnych, [w:] J. Jakubowska-Hara, C. Nowak (red.), Problemy aktualnej polityki karnej w Polsce na tle przeludnienia zak\u0142ad\u00f3w karnych, Wydawnictwo Naukowe \"Scholar\", Warszawa 2010, s. 45\u201361.", "E.F. van Ginneken, D. Hayes, 'Just' punishment?..., op.cit., s. 69\u201375; I. Durnescu, Pains of probation: Effective practice and human rights, \"International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology\" 2011, t. 55, nr 4, s. 532.", "Tak j\u0105 przecie\u017c przedstawiaj\u0105 relacje medialne, kompletnie oboj\u0119tne na faktyczny wygl\u0105d oraz skutki pobytu w wi\u0119zieniu, powoduj\u0105ce stres i traum\u0119 \u2013 por. J. Warr, The prisoner\u2026, op.cit., s. 588.", "T. Szymanowski, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 i polityka karna\u2026, op.cit., s. 250.", "J. Kr\u00f3likowska, S\u0119dziowski wymiar kary\u2026, op.cit., s. 382\u2013383.", "S.J. Listwan i in., The pains\u2026, op.cit., s. 162\u2013163; M. Windzio, Is there a deterrent effect of pains of imprisonment?: The impact of 'social costs' of first incarceration on the hazard rate of recidivism, \"Punishment & Society\" 2006, t. 8, nr 3, s. 354\u2013355.", "B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych kobiet i m\u0119\u017cczyzn w perspektywie biograficznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Krak\u00f3w 2013, s. 276.", "B. Crewe, Depth, weight, tightness: Revisiting the pains of imprisonment, \"Punishment & Society\" 2011, t. 13, nr 5, s. 510\u2013511.", "Dok\u0142adnie takie historie przytaczali nasi badani, opisuj\u0105c w nich r\u00f3\u017cne relacje mi\u0119dzy uzale\u017cnieniami od narkotyk\u00f3w czy alkoholu a przest\u0119pczo\u015bci\u0105 \u2013 wi\u0119cej na ten temat w podrozdziale 8.", "S.J. Listwan i in., The pains\u2026, op.cit., s. 148\u2013149. Wi\u0119cej o og\u00f3lnej teorii napi\u0119cia w polskiej literaturze zob. np. M. Jurczyk, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 nieletnich w my\u015bl og\u00f3lnej teorii napi\u0119cia Roberta Agnew, \"Archiwum Kryminologii\" 2019, t. XLI, nr 2, https://doi.org/10.7420/AK2019P.", "M. Muska\u0142a, \"Odst\u0105pienie od przest\u0119pczo\u015bci\"\u2026, op.cit., s. 234.", "T.E. Moffitt, Adolescence-limited\u2026, op.cit., s. 684; F. Ouellet, Stop and go\u2026, op.cit., s. 633; R. Szczepanik, Stawanie si\u0119 recydywist\u0105..., op.cit., s. 251\u2013252; B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych\u2026, op.cit., s. 276\u2013277.", "G.M. Sykes, The Society of Captives\u2026, op.cit., s. 65\u201366.", "B. Crewe, The Prisoner Society: Power, Adaptation and Social Life in an English Prison, Oxford University Press, Oxford, New York 2009, s. 304\u2013306, 364\u2013365; M. Windzio, Is there a deterrent effect.., op.cit., s. 344\u2013345.", "R. Szczepanik, Poplecznicy, wsp\u00f3lnicy i kompani. Funkcje koalicji mi\u0119dzyosobowych zawieranych przez recydywist\u00f3w w wi\u0119zieniu, \"Studia Paedagogica Ignatiana\" 2018, t. 21, nr 1, s. 149\u2013152.", "T. Szymanowski, Powr\u00f3t skazanych do spo\u0142ecze\u0144stwa, Pa\u0144stwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989, s. 168.", "M. Kotowska, Kariery kryminalne\u2026, op.cit., s. 418\u2013420.", "Chcia\u0142bym podkre\u015bli\u0107, \u017ce w naszych badaniach nie znale\u017ali\u015bmy tego typu informacji. By\u0107 mo\u017ce wynika\u0142o to ze sposobu prowadzenia ca\u0142ej narracji podczas rozm\u00f3w, w kt\u00f3rych skupiali\u015bmy si\u0119 przede wszystkim na \u015bwiecie zewn\u0119trznym \u2013 przesz\u0142o\u015bci oraz przysz\u0142o\u015bci badanych, a nie na ich \u017cyciu wi\u0119ziennym. I cho\u0107 pytali\u015bmy o relacje ze wsp\u00f3\u0142osadzonymi, to by\u0142o to jedno z wielu pyta\u0144 i nie by\u0142o pog\u0142\u0119biane przez badaczy i badaczki. Skupiali\u015bmy si\u0119 tak\u017ce w badaniu na relacjach wa\u017cnych dla naszych rozm\u00f3wc\u00f3w. Mo\u017ce zatem brak wspomnienia w wywiadach o znajomych z wi\u0119zienia oznacza\u0142, \u017ce nie uznawali tych relacji za specjalnie istotne w swoim \u017cyciu. Bior\u0105c jednak pod uwag\u0119 przytaczane przeze mnie wyniki bada\u0144 innych autor\u00f3w i autorek (kt\u00f3rzy badali w\u0142a\u015bnie szczeg\u00f3\u0142owo \u017cycie wewn\u0105trz wi\u0119zienia), nie w\u0105tpi\u0119, \u017ce tego rodzaju relacje i do\u015bwiadczenia mieli tak\u017ce nasi badani, tylko nie podzielili si\u0119 nimi z nami.", "A. Barczykowska, Kapita\u0142 spo\u0142eczny a zjawiska patologii spo\u0142ecznej w wielkim mie\u015bcie, Oficyna Wydawnicza Impuls, Krak\u00f3w 2011, s. 96 i nast.", "R. Szczepanik, Stawanie si\u0119 recydywist\u0105\u2026, op.cit., s. 309\u2013310, 251\u2013252; B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych\u2026, op.cit., s. 276\u2013277.", "R. Szczepanik, Poplecznicy, wsp\u00f3lnicy i kompani\u2026, op.cit., s. 146\u2013148; R. Szczepanik, Znaczenie do\u015bwiadczenia pobytu w wi\u0119zieniu dla dynamiki karier przest\u0119pczych recydywist\u00f3w. Perspektywa interakcyjna, \"Archiwum Kryminologii\" 2019, t. XLI, nr 1, s. 115\u2013117.", "B. Crewe, The Prisoner Society\u2026, op.cit., s. 440\u2013443; J. Warr, The prisoner..., s. 594\u2013595.", "Warto bowiem podkre\u015bli\u0107, \u017ce ojcostwo ma r\u00f3\u017cny, jednak nie bardzo istotny wp\u0142yw na odchodzenie od przest\u0119pczo\u015bci. Wielu, nawet mo\u017cna powiedzie\u0107, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 m\u0119\u017cczyzn z do\u015bwiadczeniem przest\u0119pczo\u015bci, w tym tak\u017ce w naszych badaniach, faktu posiadania dzieci nie odbiera\u0142o jako wa\u017cnego, prze\u0142omowego elementu w ich \u017cyciu. W tym zakresie wida\u0107 bardzo du\u017c\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0119 mi\u0119dzy do\u015bwiadczaniem ojcostwa i macierzy\u0144stwa. Por. C.W. Monsbakken, T.H. Lyngstad, T. Skardhamar, Crime and the transition to parenthood the role of sex and relationship context, \"The British Journal of Criminology\" 2013, t. 53, nr 1; M. Schinkel, Rethinking turning points\u2026, op.cit., s. 379\u2013383.", "K.D. Haggerty, S. Bucerius, The proliferating pains\u2026, op.cit., s. 6.", "Por. J. Warr, The prisoner\u2026, op.cit., s. 594.", "M. Windzio, Is th
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

37. Podsumowanie

Author: Rzeplińska, Irena and Wiktorska, Paulina
Subjects: przestępca, recidivism, offender, recydywa, researches, metodologia, badania, methodology, kryminologia, criminology
Abstract: „Karierowicze Kryminalni? Aktywność przestępcza w dalszych losach nieletnich” – tak zatytułowaliśmy naszą książkę. Sam tytuł pokazuje, z jakimi wątpliwościami zetknął się zespół badaczy zarówno na etapie konceptualizacji i operacjonalizacji badań, jak i podczas analizy ich wyników. Zasadnicze pytanie towarzyszące nam podczas pracy brzmiało: Czym jest „kariera kryminalna”? Poszukiwaliśmy definicji w literaturze, przytaczaliśmy wybrane koncepcje teoretyczne i wnioski z badań, a w rezultacie doszliśmy do wniosku, że pojęciem „kariera kryminalna” posługujemy się umownie, bazując na konstrukcji metodologicznej, umożliwiającej nam zakwalifikowanie poszczególnych osób do badań. Przyjęliśmy operacyjne określenie pojęcia „karierowicza kryminalnego” jako wielokrotnego sprawcy przestępstw, który został co najmniej dwukrotnie skazany i popełnił co najmniej trzy czyny zabronione, które spotkały się z formalnoprawną reakcją ze strony organów ścigania. W toku dyskusji naszego zespołu doszliśmy do wniosku, że trudno określić, czym jest kariera kryminalna, jakie są jej wskaźniki i czy w ogóle określanie wielokrotnego sprawstwa przestępstw karierą jest trafne. Celem badań była próba udzielenia odpowiedzi na pytania o to, kim są wielokrotni sprawcy przestępstw, czy można i w jakim znaczeniu określać ich jako tych, którzy „robią” karierę w przestępczości? Badania nad przestępcami powrotnymi, wielokrotnie skazywanymi, przestępcami chronicznymi, recydywistami w znaczeniu prawnokarnym i penitencjarnym prowadzone są w kryminologii od prawie stu lat. Przyczyn powrotności do przestępstwa upatruje się w różnorodnych czynnikach egzogennych i endogennych. Wskazuje się na uwarunkowania pozytywne sprzyjające popełnianiu przestępstw, ale również na „przeszkody”, które uniemożliwiają lub utrudniają jednostce rezygnację z aktywności przestępczej na poszczególnych etapach jej życia.
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

38. Docieranie do informacji o aktywności przestępczej jednostek – metodologiczne aspekty badań własnych nad karierami kryminalnymi

Author: Szulecka, Monika
Subjects: offender, zakład karny, badania, kryminologia, informacje, nieletni, Krajowy Rejestr Karny (KRK), przestępca, offence, National Criminal Register, juvenile, researches, przestępstwo, informations, prison, criminology
Abstract: Opisane wyżej starania związane z harmonizacją danych, ich porządkowaniem, wielokrotnym sprawdzeniem ich poprawności przyczyniły się do powstania bogatego zbioru informacji o przestępczych losach 2 397 unikatowych jednostek, zawierającego ok. 2 tys. zmiennych. Zarówno analiza tych danych, jak i ich interpretacja wiążą się z wieloma wyzwaniami. Część tych wyzwań ma bezpośredni związek z zaletami tego zbioru, a mianowicie z faktem, że okres katamnezy od momentu wydania orzeczeń wobec nieletnich, którzy popełnili czyn zabroniony, jest wyjątkowo długi. Dotyczy to przede wszystkim pokolenia transformacyjnego uwzględnionego w próbie, czyli osób urodzonych między 1966 a 1978 r., które stanęły przed sądami dla nieletnich w latach 1985-1988. Są to osoby, które w 2017 r., gdy po raz ostatni sprawdzana była ich karalność, były w przedziale wieku między 38 a 51 lat. Analizy ścieżek życiowych w wypadku tej grupy sięgają więc nie tylko wczesnej, alei późnej młodości oraz wchodzenia w wiek dojrzały, który z perspektywy kryminologów jest szczególnie ciekawym okresem pod kątem badania aktywności przestępczej. Choć przedmiotem badania były kariery kryminalne, na które składa się sekwencja zachowań przestępczych w określonym okresie życia jednostki, dostępne dane dotyczą w zasadzie tylko czynów karalnych ujawnionych i osądzonych. Dodatkowo, dostępne informacje odnoszące się do czasu, a więc określonych momentów w życiu jednostek, dotyczą dat skazań, a nie dat (czy okresów) popełniania czynów zabronionych, które byłyby najlepszym wskaźnikiem aktywności przestępczej jednostki, zwłaszcza w powiązaniu z wiedzą o popełnionych czynach zabronionych, ale nieujawnionych. Taką wiedzą jednak nie dysponujemy. Przypuszczalnie niepełne i – jak wynika z doświadczeń – nie zawsze precyzyjne dane o skazaniach za granicą wydają się szczególnie pożądane w warunkach zwiększonej mobilności mieszkańców Polski, zwłaszcza po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. oraz zniesieniu kontroli na granicach wewnątrz strefy Schengen w 2007 r. Już wstępna analiza danych zarówno jakościowych, jak i ilościowych doprowadziła do wniosku, że pobyty za granicą mogą odgrywać istotną rolę w przebiegu karier kryminalnych. Wydaje się też, że pobyty za granicą mają większe znaczenie dla tzw. pokolenia milenijnego, które wkraczało w dorosłe życie już w warunkach, gdy mobilność międzynarodowa stawała się doświadczeniem coraz bardziej powszechnym, a same podróże za granicę – przedsięwzięciem do zrealizowania.&nbsp
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

39. Historia bada�� karier kryminalnych w kryminologii polskiej

Author: Rzepli��ska, Irena
Subjects: badania kryminologiczne, recidivism, offender, recydywa, kryminologia, przest��pstwo, historia, nieletni, offence, juvenile, przest��pca, history, criminology, criminological research
Abstract: Badania longitudinalne los��w ��yciowych nieletnich przest��pc��w, skazywanych wielokrotnie w toku swojego ��ycia, badania recydywizmu kryminalnego, zacz��y si�� w Polsce blisko 100 lat temu. Historia tych bada�� i ich ewolucja w kontek��cie dominuj��cych m��d teoretycznych �� to przedmiot mojego studium. Przedstawiam i analizuj�� chronologicznie publikacje wynik��w bada�� empirycznych. Czyni�� to wed��ug schematu: pytania badawcze, przedmiot bada�� i metodologia, wyniki/wnioski. Przedmiotem mojego zainteresowania w tej historycznej analizie bada�� jest to, jak zmienia��y si�� pytania badawcze, jakiej metodologii u��ywali badacze, jakie by��y wnioski z bada��. B��d�� zwraca��a uwag�� tak��e na j��zyk opisywanych bada��, podstawowe poj��cia i ich zmienno��. Przedmiotem analizy s�� wybrane przeze mnie badania kryminologiczne, dotycz��ce interesuj��cych pod k��tem niniejszej publikacji problem��w: dalszych los��w nieletnich przest��pc��w, los��w wielokrotnych recydywist��w, los��w ludzi, niemal wy��cznie m��czyzn, kt��rzy w swoich opowie��ciach przekonuj�� ankieter��w, ��e przest��pczo�� jest naturalnym ��towarzyszem�� ich ��ycia., {"references":["Z. Rosenblum, J. Neudingowa, Nieletni przestępcy w świetle katamnezy 250 przypadków, \"Archiwum Kryminologiczne\" 1934, t. I, nr 3–4, s. 426–427.","S. Batawia, J. Sochoń, H. Kołakowska, Proces społecznego wykolejania się nieletnich przestępców, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958, s. 5.","Ibidem, s. 10.","H. Kołakowska, Nieletni recydywiści (wyniki badań 500 nieletnich recydywistów), \"Archiwum Kryminologii\" 1960, t. I, s. 55–57, https://doi.org/10.7420/ AK1960B.","Ibidem, s. 58–97.","S. Szelhaus, Przestępczość 100 młodocianych recydywistów w okresie 18. r.ż. do ukończenia 25–28 lat (wyniki badań katamnestycznych), \"Archiwum Kryminologii\" 1965, t. III, s. 97, https://doi.org/10.7420/AK1965B1965.","H. Namowicz, Losy życiowe nieletnich przestępców, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1968, s. 7.","A. Strzembosz, Nieletni sprawcy kradzieży w środowisku wielkomiejskim, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1971, s. 8.","T. Szymanowski, Powrotność do przestępstwa po wykonaniu kary pozbawienia wolności, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1976, s. 107.","Z. Ostrihanska, Wielokrotni recydywiści w świetle badań kryminologicznych i psychologicznych, \"Archiwum Kryminologii\" 1976, t. VII, 1976, s. 8–9, https:// doi.org/10.7420/AK1976A.","H. Kołakowska-Przełomiec, Przestępczość i nieprzystosowanie społeczne nieletnich w genezie przestępczości dorosłych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1977, s. 16–19.","E. Żabczyńska, Przestępczość dzieci, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983, s. 9–10.","Ustawa z 26 października 1982 r. o postępowaniu wobec osób uchylających się od pracy, Dz.U. 1982, poz. 229. O skutkach wprowadzenia tej ustawy adresowanej do osób z różnymi epizodami zachowań dewiacyjnych, zob. Z. Ostrihanska, I. Rzeplińska, Pasożytnictwo społeczne – stereotypy i fakty, [ZGPW] Warszawa 1988, na prawach rękopisu.","Ustawa z 10 maja 1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej, Dz.U. 1985 Nr 25, poz. 111 ze zm.","Z. Ostrihanska, D. Wójcik, Młodzież nieprzystosowana społecznie (badania katamnestyczne), \"Archiwum Kryminologii\" 1990, t. XVI, s. 141–148, https:// doi.org/10.7420/AK1989C.","D.J. Smith, Crime and the life course, [w:] M. Maquire, R. Morgan, R. Reiner, The Oxford Handbook of Criminology, Oxford University Press, Oxford 2006, s. 734–736; M. DeLisi, Career Criminals in Society, SAGE, Beverly Hills-London 2005, s. 10–11.","I. Rzeplińska, Kariery kryminalne nieletnich sprawców przestępstw, \"Archiwum Kryminologii\" 2013, t. XXXV, s. 79–95, https://doi.org/10.7420/AK2013C.","Badania te opisywane są w niniejszej książce, zrealizowane w ramach projektu badawczego nr 2016/21/B/HS5/02060 pt.: Mechanizmy powstawania i rozwoju karier przestępczych, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki; kier. projektu: prof. dr hab. Irena Rzeplińska.","D. Woźniakowska-Fajst, Nieletnie dziewczęta 10 lat później – badania katamnestyczne, \"Archiwum Kryminologii\" 2011, t. XXXIII, s. 170–173, https:// doi.org/10.7420/AK2011E. Badania nad karierami kryminalnymi dziewcząt opisywane są w niniejszej książce: D. Woźniakowska-Fajst, Kariery kryminalne kobiet (DOI: 10.5281/zenodo.5590306).","R. Szczepanik, Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 9–10.","Ibidem, s. 9–11.","M. Kotowska, Kariery kryminalne członków zorganizowanych grup przestępczych, Difin, Warszawa 2019, s. 138.","Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks Karny, tj. Dz.U. 2020, poz. 1444 z późn. zm.","Ibidem, s. 139–140.","S. Batawia, J. Sochoń, H. Kołakowska, Proces społecznego…, op.cit., s. 5–10.","Ibidem, s. 10.","H. Namowicz, Losy życiowe nieletnich…, op.cit., s. 8.","Ibidem, s. 9.","Ibidem, s. 12.","T. Szymanowski, Powrotność do przestępstwa…, op.cit., s. 107–108.","Z. Ostrihanska, Wielokrotni recydywiści.., op.cit., s. 8–9.","Z. Ostrihanska, Wielokrotni recydywiści…, op.cit., s. 14–15.","H. Kołakowska-Przełomiec, Przestępczość i nieprzystosowanie…, op.cit., s. 22–24.","Ibidem, s. 26.","Z. Ostrihanska, D. Wójcik, Młodzież nieprzystosowana społecznie…, op.cit., s. 141–142.","Ibidem, s. 149.","I. Rzeplińska, Kariery kryminalne nieletnich…, op.cit., s. 79–82.","D. Woźniakowska-Fajst, Nieletnie dziewczęta…, op.cit., s. 170–171.","R. Szczepanik, Stawanie się recydywistą…, op.cit., s. 46.","K. Konecki, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000 za: R. Szczepanik, Stawanie się recydywistą…, op.cit., s. 47.","Ibidem, s. 47.","Ibidem, s. 47–48.","Ibidem, s. 73–78.","M. Kotowska, Kariery kryminalne członków…, op.cit., s. 141–144.","Ibidem, s. 153–154.","Ibidem, s. 145.","Ibidem, s. 153.","Z. Rosenblum, J. Neudingowa, Nieletni przestępcy w świetle…, op.cit., s. 426–427.","Ibidem, s. 440–441.","S. Batawia., J. Sochoń, H. Kołakowska, Proces społecznego…, op.cit., s. 11.","Ibidem.","Ibidem, s. 12.","H. Namowicz, Losy życiowe nieletnich…, op.cit., s. 172–173.","Ibidem, s. 173.","T. Szymanowski, Powrotność do przestępstwa…, op.cit., s. 187–188, 190–192.","Z. Ostrihanska, Wielokrotni recydywiści…, op.cit., s. 129.","Ibidem, s. 129–131.","H. Kołakowska-Przełomiec, Przestępczość i nieprzystosowanie…, op. cit., s. 173–176.","Ibidem, s. 212–213.","Z. Ostrihanska, D. Wójcik, Młodzież nieprzystosowana społecznie.., op.cit., s. 186–188.","I. Rzeplińska, Kariery kryminalne nieletnich..., s. 79–95.","D. Woźniakowska-Fajst, Nieletnie dziewczęta…, op.cit., s. 194–195.","R. Szczepanik, Stawanie się recydywistą…, op.cit., s. 345–370.","Ibidem, s. 373–374.","M. Kotowska, Kariery kryminalne członków..., op.cit., s. 510–517.","Ibidem, s. 424–425.","Ibidem, s. 431.","R. Szczepanik, Stawanie się recydywistą…, op.cit.; M. Kotowska, Kariery kryminalne…, op.cit."]}
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

40. Podsumowanie

Author: Rzepli��ska, Irena and Wiktorska, Paulina
Subjects: recidivism, offender, recydywa, researches, przest��pca, metodologia, badania, methodology, kryminologia, criminology
Abstract: ��Karierowicze Kryminalni? Aktywno�� przest��pcza w dalszych losach nieletnich�� tak zatytu��owali��my nasz�� ksi��k��. Sam tytu�� pokazuje, z jakimi w��tpliwo��ciami zetkn�� si�� zesp�� badaczy zar��wno na etapie konceptualizacji i operacjonalizacji bada��, jak i podczas analizy ich wynik��w. Zasadnicze pytanie towarzysz��ce nam podczas pracy brzmia��o: Czym jest ��kariera kryminalna��? Poszukiwali��my definicji w literaturze, przytaczali��my wybrane koncepcje teoretyczne i wnioski z bada��, a w rezultacie doszli��my do wniosku, ��e poj��ciem ��kariera kryminalna�� pos��ugujemy si�� umownie, bazuj��c na konstrukcji metodologicznej, umo��liwiaj��cej nam zakwalifikowanie poszczeg��lnych os��b do bada��. Przyj��li��my operacyjne okre��lenie poj��cia ��karierowicza kryminalnego�� jako wielokrotnego sprawcy przest��pstw, kt��ry zosta�� co najmniej dwukrotnie skazany i pope��ni�� co najmniej trzy czyny zabronione, kt��re spotka��y si�� z formalnoprawn�� reakcj�� ze strony organ��w ��cigania. W toku dyskusji naszego zespo��u doszli��my do wniosku, ��e trudno okre��li��, czym jest kariera kryminalna, jakie s�� jej wska��niki i czy w og��le okre��lanie wielokrotnego sprawstwa przest��pstw karier�� jest trafne. Celem bada�� by��a pr��ba udzielenia odpowiedzi na pytania o to, kim s�� wielokrotni sprawcy przest��pstw, czy mo��na i w jakim znaczeniu okre��la�� ich jako tych, kt��rzy ��robi�� karier�� w przest��pczo��ci? Badania nad przest��pcami powrotnymi, wielokrotnie skazywanymi, przest��pcami chronicznymi, recydywistami w znaczeniu prawnokarnym i penitencjarnym prowadzone s�� w kryminologii od prawie stu lat. Przyczyn powrotno��ci do przest��pstwa upatruje si�� w r��norodnych czynnikach egzogennych i endogennych. Wskazuje si�� na uwarunkowania pozytywne sprzyjaj��ce pope��nianiu przest��pstw, ale r��wnie�� na ��przeszkody��, kt��re uniemo��liwiaj�� lub utrudniaj�� jednostce rezygnacj�� z aktywno��ci przest��pczej na poszczeg��lnych etapach jej ��ycia., {"references":["Szerzej: J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, 2006, s. 189–190.","Szerzej: W. Klaus: Sidła i udręki, czyli co stoi na przeszkodzie w procesie odchodzenia od przestępczości? w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/ZENODO.5590327).","J. Włodarczyk-Madejska, D. Wzorek, Jak badać aktywność przestępczą w toku życia? Perspektywa teoretyczna w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590255).","Ibidem.","Ibidem.","D. Woźniakowska - Fajst, Kariery kryminalne kobiet w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590306).","W. Klaus, Sidła i udręki..., op.cit."]}
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

41. Jak badać aktywność przestępczą w toku życia? Perspektywa teoretyczna

Author: Włodarczyk-Madejska, Justyna and Wzorek, Dominik
Subjects: przestępca, offence, offender, researches, badania, przestępstwo, kryminologia, criminology
Abstract: Niniejszy rozdział stanowi wprowadzenie teoretyczne i metodologiczne do przeprowadzonych przez nas analiz empirycznych. Przedstawiliśmy różne koncepcje teoretyczne wpisujące się nurt badań life-course criminology oraz przegląd najważniejszych badań prowadzonych w tym nurcie. Zaprezentowaliśmy również stosowane w ramach tych badań parametry umożliwiające opisanie trajektorii przestępczych oraz porównywanie działalności przestępczej różnych osób i zbiorowości. Wartości niektórych z przedstawionych przez nas parametrów mogą mieć także zastosowanie praktyczne i służyć za wskazówki kryminalno-polityczne. Przykładowo interpretacja częstotliwości popełnianych czynów (czyli stosunku czynów popełnionych w danym roku życia do sprawców aktywnych w tym roku) pozwala określić kierunek działań prewencyjnych. Jeżeli jej uśredniona wartość jest wysoka, przy stałym w czasie natężeniu przestępczości, oznaczać to może, że za dużą liczbę przestępstw odpowiedzialna jest niewielka grupa sprawców. Wówczas problem przestępczości można rozwiązać np. poprzez izolację tych sprawców. Jeżeli jednak średnia częstotliwość popełniania przestępstw jest niska i towarzyszy jej niezmienne w czasie nasilenie przestępczości, wówczas za dużą część czynów odpowiada duża grupa sprawców popełniająca (być może okazjonalnie) pojedyncze czyny. Może to też oznaczać znaczne obciążenie dla systemu wymiaru sprawiedliwości, co powoduje potrzebę skupienia się na strategiach kontroli, włączając przede wszystkim mechanizmy ogólnoprewencyjne. Przy użyciu wskazanych w tym rozdziale parametrów przestępczości dokonaliśmy analizy działalności przestępczej dwóch pokoleń sprawców, których dalsze losy są badane w Zakładzie Kryminologii INP PAN od 2000 r. Szczegółowy opis zastosowanych procedur badawczych oraz wyniki badań prezentujemy w jednym z kolejnych rozdziałów.
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

42. Bez korzeni, bez skrzydeł - czynniki ryzyka w ocenie chronicznych przestępców

Author: Wanicka, Olga and Woźniakowska-Fajst, Dagmara
Subjects: offender, family, deviations, badania, kryminologia, kontrola, przestępca, przemoc, offence, violence, researches, dewiacje, przestępstwo, przestępczość, rodzina, criminology, control, crime
Abstract: Nie będzie żadnym odkryciem konstatacja, że problemy prowadzące do wkroczenia młodej osoby na ścieżkę przestępstwa, pozostawania na niej i kontynuowania życia z przestępczością w dorosłości są złożone. W dodatku wręcz niemożliwe jest wyłuskanie najważniejszych czynników ryzyka. David P. Farrington pisze, że właśnie głównym problemem w ich definiowaniu jest to, że są one ze sobą powiązane i współzależne. Na przykład młody człowiek żyjący w środowisku zdezorganizowanym fizycznie i społecznie nieproporcjonalnie częściej wychowuje się w rodzinie, w której nadzór rodzicielski jest słaby, a strategie wychowawcze niekonsekwentne. Częściej boryka się także z problemami organicznymi, takimi jak niższy poziom inteligencji czy wysoka impulsywność. Koncentracja i współwystępowanie tego rodzaju przeciwności losu powoduje, że trudne jest określenie, który z tych czynników, niezależnie od innych, miał dominujący wpływ na przestępczość i zachowania antyspołeczne tej osoby, gdyż wszystkie czynniki mogły działać ze zmienną siłą i w różnym momencie207. Zatem dla każdego młodego człowieka inny czynnik (czy raczej inny konglomerat czynników) wytworzy okoliczności popychające do popełniania przestępstw. Cóż zatem nowego wnoszą do nauki kryminologii nasze badania, skoro od lat wiemy, jakie czynniki ryzyka popychają młodzież do popełniania przestępstw? Otóż, naszym zdaniem, skłonność do kariery przestępczej jest przede wszystkim efektem braków, zaniedbań i bierności dorosłych osób otaczających młodego człowieka, przede wszystkim rodziców, ale także innych dorosłych opiekunów (nauczycieli, wychowawców) i niedoskonałości w założeniu instytucji edukacyjno-wychowawczych. We wstępie do niniejszego artykułu pisałyśmy, że badani przez nas nieletni, zwłaszcza ci, którzy w dorosłości dopuszczali się kilku zachowań kryminalnych i można ich uznać za osoby z karierą kryminalną, są jak drzewa, którymi nikt troskliwie się nie opiekował. Nie dbał o nie, nie pielęgnował, nie wspierał. Afrykańskie przysłowie: „aby wychować dziecko potrzeba całej wioski” mówi o tym, jak wiele wysiłku trzeba włożyć w ukształtowanie młodej jednostki. Dziecko, aby rozwijało się i socjalizowało prawidłowo, nie może być pozostawione samo sobie. Musi być kochane, bezpieczne, najedzone, trzeba z nim rozmawiać i go słuchać, mieć dla niego czas, pokazywać mu wartościowe zajęcia, trzeba nieustannie korygować jego zachowanie i z całych sił wspierać, gdy napotyka trudności (np. wynikające z jego wrodzonej konstrukcji neuropsychologicznej czy cech charakteru). To ogrom zadań i pewnie nie ma na świecie rodzica, który realizuje je w stu procentach. W przypadku osób z karierą kryminalną, realizacja tych wyzwań przez rodziców byłaznikoma, a instytucje powołane do wspomagania rodziny nie dały rady skorygować choć części z najpoważniejszych zaniedbań. Sądzimy, że jednym z ważniejszych wniosków płynących z naszych badań jest to, że przyczyny przestępczości uporczywej są wtórne w stosunku do deficytów wychowawczych. Przyczyną przestępczości nie jest nadmierna agresja dziecka, ale czynniki, które w jego życiu tę agresję wywoływały lub nie wyciszały jej w odpowiednim stopniu. Przyczyną nie są dysfunkcje, takie jak np. niepełnosprawność intelektualna czy ADHD, ale brak ich leczenia i wsparcia rozwoju dziecka na odpowiednim poziomie. Przyczyną kradzieży nie jest tkwiące w dziecku zło, ale brak odpowiedniego zainteresowania, brak miłości, brak troski, a czasem po prostu brak jedzenia. Przyczyną nie jest uzależnienie od środków psychoaktywnych, ale deficyty w rodzinie, które popchnęły dziecko nie do jednorazowego eksperymentu z narkotykami, ale szukania w nich regularnej ucieczki. Przyczyną nie jest bunt dziecka i „trudny charakter”, ale brak stałego zainteresowania i kontroli jego zachowania w sposób konstruktywny i konsekwentny. Wreszcie, przyczyną przestępczości nie są nieodpowiedni koledzy, ale sytuacja w domu, która do tych kolegów dziecko wypycha. Kolejna nasza konstatacja jest taka, że trzeba sobie jasno powiedzieć, że w większości przypadków (zdarzają się wszakże, na szczęście, wyjątki) wszelkie instytucje edukacyjne i wychowawcze nie są w stanie wyleczyć, przezwyciężyć czy skorygować deficytów wychowawczych rodziny. Jednym z powodów, może być fakt, że rzadko takie miejsca cechują się indywidualnym podejściem do dziecka. To raczej fabryki, które niby mają ukształtować dziecko, ale z racji ogromu dzieci, niedostatku nauczycieli i czasu nie zajmują się „finezyjną rzeźbą, ale grubym ciosaniem”. Udanym „produktem” szkoły będzie dziecko, które już weszło do niej udane. Jeżeli do szkoły trafia uczeń problematyczny, szkoła nie ma szans skorygować jego postawy bez ogromnego wsparcia płynącego z domu tego dziecka. Tymczasem w przypadku późniejszych uporczywych sprawców na to wsparcie na ogół liczyć nie można – a czasem szkoła spotyka się wręcz z obstrukcją swojego wpływu ze strony rodziców. Także domy dziecka, ośrodki opiekuńczo-wychowawcze i zakłady poprawcze często nie dają rady, bo nigdy nie będą w stanie do końca odciąć dziecka od bagażu wyniesionego z domu. I niemal zawsze to dziecko w końcu z instytucji wychowawczej czy poprawczej wyjdzie i trafi znów do rodziny. Nie znaczy to, że należy te instytucje zamknąć, ale po prostu nie można wierzyć, że dokonają one cudu.Jeśli z przeprowadzonej przez nas analizy czynników wejścia na ścieżkę rozwoju kariery kryminalnej wynika jakiś wniosek, to byłoby to zalecenie, by państwo polskie, mówiąc o polityce prorodzinnej, mniej rozumiało przez to symbol i zachęcanie do dzietności, a więcej wysiłku włożyło w ratowanie dzieci wychowujących się w rodzinach, które nie radzą sobie dość dobrze. Wspieranie takich osób powinno odbywać się nie przez zabieranie dzieci z tych rodzin, a przez solidne wsparcie rodziców, którym brak zdolności wychowawczych, środków utrzymania na godnym poziomie, którzy czasem tkwią w szponach nałogów. Polityka prorodzinna potrzebna dzieciom z rodzin defaworyzowanych to nie tylko 500+ i niedziele wolne od handlu. To szybki i darmowy dostęp do specjalistycznych poradni, reedukatorów, psychologów i psychiatrów dziecięcych. To pomoc społeczna i kuratela, która nie byłaby oparta na nisko opłacanych (lub, jak w przypadku kurateli społecznej, darmowych), przeciążonych zadaniami pracownikach. To szeroka sieć kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą i ognisk wychowawczych, dostęp do bezpłatnych zajęć pozaszkolnych (obejmujący także zapewnienie dzieciom transportu do tych miejsc i z powrotem do domów w godzinach popołudniowych). Bez szeroko zakrojonych i kosztownych zmian w polskim systemie wspierania rodzin z problemami jeszcze przez dziesięciolecia będziemy bezradnie rozkładać ręce, godząc się na to, że w każdym pokoleniu i każdym roczniku będą dzieci od początku spisane na straty.
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

43. Struktura przest��pczo��ci dawnych nieletnich sprawc��w czyn��w karalnych w okresie ich doros��o��ci - pokolenie transformacyjne i milenijne

Author: Buczkowski, Konrad and Wiktorska, Paulina
Subjects: offender, przest��pczo��, crime statistics, kryminologia, przest��pstwo, offence, przest��pca, skazany, convict, women, kobiety, criminology, statystyka przest��pczo��ci, crime
Abstract: Przedstawione w rozdziale dane statystyczne pozwalaj�� na stwierdzenie, ��e przest��pczo�� zapocz��tkowana w okresie nieletnio��ci i kontynuowana w okresie doros��o��ci charakteryzuje si�� pewnymi sta��ymi trendami. Pomimo zmian ustrojowych, gospodarczych, spo��ecznych oraz licznych zmian legislacyjnych, polegaj��cych nie tylko na penalizacji i depenalizacji poszczeg��lnych czyn��w, ale r��wnie�� na zmianach w zakresie filozofii zasad odpowiedzialno��ci karnej, struktura przest��pstw wyst��puj��cych na drodze ��yciowej badanych zmienia si�� w do�� ograniczonym zakresie. Bezwzgl��dna dominacja przest��pstw przeciwko mieniu widoczna jest zar��wno w pokoleniu transformacyjnym, jak i milenijnym, co nie dziwi, gdy�� tego rodzaju przest��pczo�� dominuje w statystykach przest��pczo��ci stwierdzonej. W spos��b bardzo wyra��ny zmieniaj�� si�� jedynie proporcje pomi��dzy sprawcami kradzie��y a sprawcami kradzie��y z w��amaniem, co mo��na bezpo��rednio powi��za�� z procesami zachodz��cymi podczas transformacji. Pope��nianym czynom towarzysz�� r��ne motywacje, z kt��rych cz�� wynika z ch��ci poprawienia statusu ekonomicznego w��asnego ��ycia, ale istniej�� r��wnie�� takie, kt��re s�� bezpo��rednio zwi��zane z uzale��nieniami od narkotyk��w lub alkoholu i konieczno��ci�� zapewnienia sobie mo��liwo��ci finansowania zakupu tych ��rodk��w (cho�� nie tylko, gdy�� nadu��ywanie alkoholu mo��e wyzwala�� zachowania o charakterze agresywnym, prowadz��ce do udzia��u w b��jce lub pobiciu). Pewne odchylenia w statystykach oczywi��cie wyst��puj�� i zwi��zane s�� mi��dzy innymi z wiekiem sprawc��w, kryminalizacj�� nowych typ��w przest��pstw i faktycznymi mo��liwo��ciami ich pope��nienia (dotyczy przede wszystkim prowadzenia pojazdu pod wp��ywem alkoholu, przest��pstw narkotykowych i przest��pstw przeciwko rodzinie i opiece). O kontynuacji pope��niania poszczeg��lnych typ��w przest��pstw w doros��ej karierze dawnego nieletniego sprawcy mo��emy m��wi�� w mniej ni�� po��owie przypadk��w w grupie przest��pstw przeciwko mieniu. Kontynuacja ta widoczna jest r��wnie�� w przypadku uszkodze�� cia��a i udzia��u w b��jce oraz �� w nieco mniejszym stopniu �� przy prowadzeniu pojazdu pod wp��ywem alkoholu, zniewa��ania i gr��b karalnych, a tak��e fa��szerstw. Pomimo powracaj��cej przest��pczo��ci naszych badanych najci��sze przest��pstwa, w tym zab��jstwa, pope��niane s�� bardzo rzadko (oczywi��cie r��wnie�� na tej p��aszczy��nie badana zbiorowo�� nie odbiega od og��lnych statystyk przest��pczo��ci, w kt��rych najci��sze przest��pstwa stanowi�� r��wnie�� niewielki odsetek). W szczeg��lno��ci nie mo��emy stwierdzi��, ��e nast��puje brutalizacja kolejnych pope��nianych czyn��w �� nie da si�� zauwa��y�� widocznego trendu, aby sprawcy przest��pstw przeciwko mieniu zaczynali pope��nia�� przest��pstwa przeciwko ��yciu i zdrowiu, pozostaj�� oni przy takim rodzaju przest��pczo��ci, od kt��rego rozpoczynali aktywno�� przest��pcz��., {"references":["J. Błachut, Polityka karna i stan przestępczości, [w:] A. Marek (red.), Zagadnienia Ogólne System Prawa Karnego, t. 1, C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 155.","Szerzej: M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywności przestępczej jednostek – metodologiczne aspekty badań własnych nad karierami kryminalnymi w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590289).","Chodzi o ustawę z dnia 10 maja 1985 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego i prawa o wykroczeniach, Dz.U. 1985 Nr 23, poz. 100 oraz ustawę z dnia 10 maja 1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej, Dz.U. 1985 Nr 23, poz. 101, która miała charakter ustawy epizodycznej.","Ma to związek ze znacznym wzrostem skazań za przestępstwa z ustawy o zwalczaniu alkoholizmu i wychowaniu w trzeźwości z 1982 r. W grupie przestępstw przeciwko porządkowi publicznemu w 1987 r. skazania z tej ustawy stanowiły aż 84% wszystkich. Za: K. Buczkowski, Stan przestępczości w Polsce od roku 1918 do współczesności, [w:] K. Buczkowski, B. Czarnecka-Dzialuk, W. Klaus, A. Kossowska, I. Rzeplińska, P. Wiktorska, D. Woźniakowska-Fajst, D. Wójcik, Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości, Wydawnictwo Akademickie \"Sedno\", Warszawa 2013.","Szerzej: ibidem.","Szerzej: K. Buczkowski, Wpływ zmian społecznych na kształt i dynamikę przestępczości gospodarczej – zarys problematyki, [w:] K. Buczkowski i in. (red.), Zmiana i kontrola. Społeczeństwo wobec przestępczości, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017.","A. Siemaszko, Przestępczość i polityka kryminalna w Polsce lat dziewięćdziesiątych: próba syntezy, [w:] A. Siemaszko, B. Gruszczyńska, M. Marczewski (red.), Atlas przestępczości w Polsce, t. 2, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, s. 168; K. Krajewski, Przestępczość przeciwko mieniu w Polsce w latach 1924–2005 w świetle danych statystyki policyjnej, \"Archiwum Kryminologii\" 2008, t. XXIX–XXX, s. 127, 19–131, https://doi.org/10.7420/AK2007-2008K.","Szerzej: K. Witkowska-Rozpara, Polish penal policy – Twenty years after enactment of the Criminal Code Act of 6 July 1997, \"Prawo w Działaniu\" 2020, nr 43, s. 84- 110, https://www.doi.org/10.32041/pwd.4305.","Przykładowo, liczba osądzeń za przestępstwo kradzieży z włamaniem w roku 2017 stanowiła niecałe 38% tych z roku 1999. Za: K. Buczkowski, P. Bachmat, Kradzież z włamaniem w świetle danych statystycznych, [w:] M. Mozgawa (red.), Kradzież z włamaniem, Wolters Kluwer, Warszawa 2021, s. 493–524.","B. Gruszczyńska, Przestępstwa stwierdzone, [w:] Atlas Przestępczości, t. 5, Oficyna Naukowa, Warszawa 2015, s. 17.","R. Zawłocki, Przestępstwa przeciwko mieniu. Zagadnienia ogólne, [w:] R. Zawłocki (red.), Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze, System Prawa Karnego, t. 9, C.H. Beck, Warszawa 2015, s. 5.","L. Gardocki, Prawo karne, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 325–338; B. Gruszczyńska, Przestępstwa stwierdzone..., op.cit., s. 55.","Ibidem, s. 17.","K. Buczkowski, Wpływ zmian społecznych na kształt i dynamikę przestępczości gospodarczej – zarys problematyki, [w:] K. Buczkowski, W. Klaus, P. Wiktorska, D. Woźniakowska-Fajst (red.), Zmiana i kontrola. Społeczeństwo wobec przestępczości, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017, s. 64.","Zob. J. Włodarczyk-Madejska, Nieletni, [w:] B. Gruszczyńska, M. Marczewski, A. Siemaszko, P. Ostaszewski, J. Włodarczyk-Madejska, J. Klimczak, Atlas przestępczości w Polsce, t. 6, Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2021, s. 140 i nast.","Szerzej: M. Szulecka, Docieranie do informacji…, op.cit.","I. Rzeplińska, Kariery kryminalne nieletnich sprawców przestępstw, \"Archiwum Kryminologii\" 2014, t. XXXV, s. 79–94, https://www.doi.org/10.7420/ AK2013C.","J. Błachut, Polityka karna i stan przestępczości, [w:] A. Marek (red.), Zagadnienia Ogólne..., op.cit., s. 206.","Szerzej: J Włodarczyk-Madejska, D. Wzorek, Jak badać aktywność przestępczą w toku życia? Perspektywa teoretyczna w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/ zenodo.5590255).","Należy jednak zastrzec, że w przypadku naszych badań liczenie czynów opierało się na zliczaniu kwalifikacji prawnych. Zob. szerzej: M. Szulecka, Docieranie do informacji…, op.cit.","Szerzej na ten temat m.in.: H. Palska, Badania nad stylami życia. Z przeszłych i obecnych badań terenowych, [w:] M. Bogunia-Borowska (red.), Barwy codzienności. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, s. 143–155.","Szerzej na ten temat m.in.: P. Ostaszewski, Lęk przed przestępczością, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, s. 12–13.dnak zastrzec, że w przypadku naszych badań liczenie czynów opierało się na zliczaniu kwalifikacji prawnych. Zob. szerzej: M. Szulecka, Docieranie do informacji…, op.cit.","Historia prawa jazdy część 2. od 1945 r., https://info-car.pl/infocar/artykuly/ historia-prawa-jazdy-czesc-2-od-1945-r.html [dostęp: 22.05.2021].","Wynika to ze specyfiki przestępczości przeciwko obrotowi gospodarczemu, która może być popełniania jedynie przez osoby dorosłe.","Wówczas to ci nieletni byli ofiarami przemocy w rodzinie, najczęściej bitymi przez swoich ojców. Zob. O. Wanicka, D. Woźniakowska-Fajst, Bez korzeni, bez skrzydeł. Czynniki ryzyka w ocenie chronicznych przestępców w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590312).","Częste pobyty w Zakładach Karnych z powodu licznych przestępstw przeciwko mieniu i prawdopodobnie przestępstw z użyciem przemocy. Osadzony nie może przestać kraść, gdyż traktuje popełnianie przestępstw jak uzależnienie, ale także źródło lepszego dochodu niż praca zawodowa.","Przestępstwa głównie przeciwko mieniu, dokonywane w celach \"zarobkowych\". Z relacji respondenta wynikało, że także gdańska dzielnica, w której urodził się i wychował dała podatny grunt do popełniania przestępstw, w tym handlu narkotykami. Sam również od nich nie stronił."]}
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

44. Historia badań karier kryminalnych w kryminologii polskiej

Author: Rzeplińska, Irena
Subjects: badania kryminologiczne, recidivism, offender, recydywa, kryminologia, historia, nieletni, przestępca, offence, juvenile, przestępstwo, history, criminology, criminological research
Abstract: Badania longitudinalne losów życiowych nieletnich przestępców, skazywanych wielokrotnie w toku swojego życia, badania recydywizmu kryminalnego, zaczęły się w Polsce blisko 100 lat temu. Historia tych badań i ich ewolucja w kontekście dominujących mód teoretycznych – to przedmiot mojego studium. Przedstawiam i analizuję chronologicznie publikacje wyników badań empirycznych. Czynię to według schematu: pytania badawcze, przedmiot badań i metodologia, wyniki/wnioski. Przedmiotem mojego zainteresowania w tej historycznej analizie badań jest to, jak zmieniały się pytania badawcze, jakiej metodologii używali badacze, jakie były wnioski z badań. Będę zwracała uwagę także na język opisywanych badań, podstawowe pojęcia i ich zmienność. Przedmiotem analizy są wybrane przeze mnie badania kryminologiczne, dotyczące interesujących pod kątem niniejszej publikacji problemów: dalszych losów nieletnich przestępców, losów wielokrotnych recydywistów, losów ludzi, niemal wyłącznie mężczyzn, którzy w swoich opowieściach przekonują ankieterów, że przestępczość jest naturalnym „towarzyszem” ich życia.
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

45. Jak bada�� aktywno�� przest��pcz�� w toku ��ycia? Perspektywa teoretyczna

Author: W��odarczyk-Madejska, Justyna and Wzorek, Dominik
Subjects: offence, offender, researches, przest��pca, badania, kryminologia, przest��pstwo, criminology
Abstract: Niniejszy rozdzia�� stanowi wprowadzenie teoretyczne i metodologiczne do przeprowadzonych przez nas analiz empirycznych. Przedstawili��my r��ne koncepcje teoretyczne wpisuj��ce si�� nurt bada�� life-course criminology oraz przegl��d najwa��niejszych bada�� prowadzonych w tym nurcie. Zaprezentowali��my r��wnie�� stosowane w ramach tych bada�� parametry umo��liwiaj��ce opisanie trajektorii przest��pczych oraz por��wnywanie dzia��alno��ci przest��pczej r��nych os��b i zbiorowo��ci. Warto��ci niekt��rych z przedstawionych przez nas parametr��w mog�� mie�� tak��e zastosowanie praktyczne i s��u��y�� za wskaz��wki kryminalno- polityczne. Przyk��adowo interpretacja cz��stotliwo��ci pope��nianych czyn��w (czyli stosunku czyn��w pope��nionych w danym roku ��ycia do sprawc��w aktywnych w tym roku) pozwala okre��li�� kierunek dzia��a�� prewencyjnych. Je��eli jej u��redniona warto�� jest wysoka, przy sta��ym w czasie nat��eniu przest��pczo��ci, oznacza�� to mo��e, ��e za du�� liczb�� przest��pstw odpowiedzialna jest niewielka grupa sprawc��w. W��wczas problem przest��pczo��ci mo��na rozwi��za�� np. poprzez izolacj�� tych sprawc��w. Je��eli jednak ��rednia cz��stotliwo�� pope��niania przest��pstw jest niska i towarzyszy jej niezmienne w czasie nasilenie przest��pczo��ci, w��wczas za du�� cz�� czyn��w odpowiada du��a grupa sprawc��w pope��niaj��ca (by�� mo��e okazjonalnie) pojedyncze czyny. Mo��e to te�� oznacza�� znaczne obci��enie dla systemu wymiaru sprawiedliwo��ci, co powoduje potrzeb�� skupienia si�� na strategiach kontroli, w��czaj��c przede wszystkim mechanizmy og��lnoprewencyjne. Przy u��yciu wskazanych w tym rozdziale parametr��w przest��pczo��ci dokonali��my analizy dzia��alno��ci przest��pczej dw��ch pokole�� sprawc��w, kt��rych dalsze losy s�� badane w Zak��adzie Kryminologii INP PAN od 2000 r. Szczeg��owy opis zastosowanych procedur badawczych oraz wyniki bada�� prezentujemy w jednym z kolejnych rozdzia��w., {"references": ["W.I. Thomas, F. Znaniecki, Ch\u0142op polski w Europie i Ameryce, t. 1, Ludowa Sp\u00f3\u0142dzielnia Wydawnicza, Warszawa 1976.", "Ibidem, s. 68, 90.", "M. Marczak, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet w perspektywie teorii drogi \u017cyciowej, [w:] M. Konopczy\u0144ski, B.M. Nowak (red.), Resocjalizacja: ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 i zmiana, Pedagogium Wy\u017csza Szko\u0142a Nauk Spo\u0142ecznych, Warszawa 2008, s. 191.", "B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych kobiet i m\u0119\u017cczyzn w perspektywie biograficznej, Impuls, Krak\u00f3w 2013, s. 9.", "C. B\u00fchler, Bieg \u017cycia ludzkiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 27, 32.", "Ibidem, s. 53.", "S. Glueck, E.T. Glueck, 500 Criminal Careers. Alfred A. Knopf, New York 1930; D. Wo\u017aniakowska-Fajst, Nieletnie dziewcz\u0119ta 10 lat p\u00f3\u017aniej \u2013 badania katamnestyczne, \"Archiwum Kryminologii\" 2011, t. XXXIII, s. 163, https:// doi.org/10.7420/AK2011E.", "H. Ko\u0142akowska, Nieletni recydywi\u015bci. Wyniki bada\u0144 500 nieletnich recydywist\u00f3w, \"Archiwum Kryminologii\" 1960, t. I, s. 55\u2013112, https://doi.org/10.7420/ AK1960B.", "Z. Ostrihanska, D. W\u00f3jcik, M\u0142odzie\u017c nieprzystosowana spo\u0142ecznie (badania katamnestyczne), \"Archiwum Kryminologii\" 1960, t. I, s. 141\u2013188, https://doi. org/10.7420/AK1989C.", "W. Klaus, Dzia\u0142alno\u015b\u0107 wychowawcza s\u0105du rodzinnego wobec nieletnich \u2013 pomi\u0119dzy ideami a praktyk\u0105, \"Archiwum Kryminologii\" 2009, t. XXIX\u2013XXX, s. 331\u2013347. https://doi.org/10.7420/AK2007-2008Z; W. Klaus, Dziecko przed s\u0105dem. Wymiar sprawiedliwo\u015bci wobec przest\u0119pczo\u015bci m\u0142odszych nieletnich, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009; I. Rzepli\u0144ska, Sylwetki spo\u0142eczne nieletnich \u2013 p\u00f3\u017aniejszych doros\u0142ych sprawc\u00f3w przest\u0119pstw, \"Archiwum Kryminologii\" 2009, t. XXIX\u2013XXX, s. 409\u2013415, https://doi.org/10.7420/AK2007-2008AF; D. Wo\u017aniakowska-Fajst, Nieletnie. Niebezpieczne, niegrzeczne, niegro\u017ane?, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010; D. Wo\u017aniakowska-Fajst, Nieletnie dziewcz\u0119ta..., op.cit.", "M. Marczak, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet\u2026, op.cit., s. 191.", "M.E. Wolfgang, R.M. Figlio, J.T. Sellin, Delinquency in a Birth Cohort, University of Chicago Press, Chicago 1972.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers and \"Career Criminals\", National Academy Press, Washington D.C. 1986.", "Zob. K. Buczkowski, P. Wiktorska, Struktura przest\u0119pczo\u015bci dawnych nieletnich sprawc\u00f3w czyn\u00f3w karalnych w okresie ich doros\u0142o\u015bci \u2013 pokolenie transformacyjne i milenijne w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590293).", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 12.", "I. Rzepli\u0144ska, Kariery kryminalne nieletnich sprawc\u00f3w przest\u0119pstw, \"Archiwum Kryminologii\" 2014, t. XXXV, s. 89, https://doi.org/10.7420/AK2013C.", "A.A.J. Blokland, P. Nieuwbeerta, The effects of life circumstances on longitudinal trajectories of offending, \"Criminology\" 2005, t. 43, nr 4, s. 1203\u20131240, https:// doi.org/10.1111/j.1745-9125.2005.00037.x; F. Kreuter, B. Muth\u00e9n, Analyzing criminal trajectory profiles: Bridging multilevel and group-based approaches using growth mixture modeling, \"Journal of Quantitative Criminology\" 2008, t. 24, nr 1, s. 1\u201331, https://doi.org/10.1007/s10940-007-9036-0; E. Lacourse, V. Dup\u00e9r\u00e9, R. Loeber, Developmental trajectories of violence and theft, [w:] R. Loeber (red.), Violence and Serious Theft: Development and Prediction from Childhood to Adulthood, Routledge, New York 2008, s. 231\u2013268; D.S. Nagin, Analyzing developmental trajectories: A semiparametric, groupbased approach, \"Psychological Methods\" 1999, t. 4, nr 2, 139\u2013157 https://doi. org/10.1037/1082-989X.4.2.139; D.S. Nagin, K.C. Land, Age, criminal careers and population heterogeneity: specification and estimation of nonparamentric mixed poisson model, \"Criminology\" 1993, t. 31, nr 3, s. 327\u2013362, https:// doi.org/10.1111/j.1745-9125.1993.tb01133.x; D.S. Nagin, R.E. Trembley, Trajectories of boys' physical aggression, opposition, and hyperactivity on the path to physically violent and nonviolent juvenile delinquency, \"Child Development\" 1999, t. 70, nr 5, s. 1181\u20131196, https://www.doi.org/10.1111/1467-8624.00086; J. Payne, A. Piquero, Developmental Criminology and the Crime Decline: A Comparative Analysis of the Criminal Careers of Two New South Wales Birth Cohorts, Cambridge University Press, Cambridge-New York 2020, s. 48.", "J. Payne, A. Piquero, Developmental Criminology\u2026, op.cit., s. 25.", "Szerzej: J. W\u0142odarczyk-Madejska, D. Wzorek, R\u00f3\u017cne drogi, r\u00f3\u017cne wzory. Typologie trajektorii przest\u0119pczych w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590304).", "T. w\u0142asne. Autorzy pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 okre\u015bleniem: highly active delinquent subgroup.", "M.E. Wolfgang, R.M. Figlio, J.T. Sellin, Delinquency in a Birth Cohort, University of Chicago Press, Chicago 1972 za: A.A.J. Blokland, P. Nieuwbeerta, Life course criminology, [w:] S.G. Shoham, P. Knepper, M. Kett (red.), International Handbook of Criminology, CRC Press, Boca Raton 2010, s. 54.", "Ibidem; A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit.", "Ibidem, s. 1.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to Life-Course Criminology, SAGE, Los Angeles 2016, s. 1; M. Marczak, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet\u2026, op.cit., s. 194; F.T. Cullen, Beyond adolescence\u2010limited criminology: choosing our future: The American Society Of Criminology 2010 Sutherland Address, \"Criminology\" 2011, t. 49, nr 2, s. 310.", "B.S. Godfrey, P. Cox, H. Shore, Z. Alker, Young Criminal Lives: Life Courses and Life Chances from 1850, Oxford University Press, Oxford 2017, s. 3.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 3\u20134; M. Kotowska, Kariery kryminalne cz\u0142onk\u00f3w zorganizowanych grup przest\u0119pczych, Difin, Warszawa 2019, s. 72\u201373.", "B.S. Godfrey, P. Cox, H. Shore, Z. Alker, Young Criminal Lives\u2026, op.cit.; B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych kobiet\u2026, op.cit., s. 10.", "G.H. Elder, Perspecives on the life course, [w:] G.H. Elder (red.), Life Course Dynamics: Trajectories and Transitions, 1968\u20131980, Cornell University Press, Ithaca, NY 1985, s. 32\u201334.", "Z. Pietrasi\u0144ski, Rozw\u00f3j cz\u0142owieka doros\u0142ego, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1990, s. 51.", "Z teori\u0105 drogi \u017cyciowej zwi\u0105zany jest tak\u017ce styl \u017cycia cz\u0142owieka, a ten w du\u017cej mierze wynika z aktualnej sytuacji ekonomicznej, spo\u0142ecznej i gospodarczej. Jak pisa\u0142 na pocz\u0105tku lat 90. XX w. Zygmunt Bauman, obecnie mamy zupe\u0142nie inny styl ani\u017celi kiedy\u015b, ponowoczesny. Jest on konsekwencj\u0105 rozwoju cywilizacyjnego i sam niesie za sob\u0105 szereg zmian, jak np. wi\u0119ksz\u0105 anonimowo\u015b\u0107 (Z. Bauman, Dwa szkice o moralno\u015bci ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa 1994, s. 7; por. tak\u017ce: G.H. Elder, Perspecives on the life ..., op.cit., s. 23\u201349 za: M. Marczak, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet..., op.cit., s. 194).", "G.H. Elder, Perspecives on the life\u2026, op.cit.; M. Marczak, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet\u2026, op.cit., s. 193; B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych kobiet \u2026., op.cit., s. 10.", "M. Marczak, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet\u2026, op.cit., s. 192.", "R.J. Sampson, J.H. Laub, Crime and deviance over the life course: The salience of adult social bonds, \"American Sociological Review\" 1990, t. 55, nr 5, s. 609\u2013 627, https://doi.org/10.2307/2095859; J.T. Ward, Developmental and life-course theories of crime and deviance, [w:] M. D. Krohn, N. Hendrix, G. Penly Hall, A.J. Lizotte (red.), Handbook on Crime and Deviance, Handbooks of Sociology and Social Research, Springer International Publishing, Cham 2019, s. 290.", "M. Marczak, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet\u2026, op.cit., s. 193\u2013195.", "B.S. Godfrey, P. Cox, H. Shore, Z. Alker, Young Criminal Lives\u2026, op.cit.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 30.", "Ibidem, s. 4; M. Kotowska, Kariery kryminalne\u2026, op.cit., s. 75\u201376.", "K. Boers, Delinquenz im Altersverlauf, \"Monatsschrift f\u00fcr Kriminologie und Strafrechtsreform\" 2019, t. 102, nr 1, s. 4, https://doi.org/10.1515/mks-2014- 970302.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 3; J.T. Ward, Developmental\u2026, op.cit., s. 284.", "Ibidem, s. 284.", "M. Marczak, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet\u2026, op.cit., s. 194\u2013195.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 31.", "Ibidem, s. 30\u201331, 54.", "M.R. Gottfredson, T. Hirschi, The criminal career perspective as an explanation of crime and a guide to crime control policy: The view from general theories of crime, \"Journal of Research in Crime and Delinquency\" 2016, t. 53, nr 3, s. 406\u2013419, https://doi.org/10.1177/0022427815624041.", "T.E. Moffitt, Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: A developmental taxonomy, \"Psychological Review\" 1993, t. 100, nr 4, s. 674\u2013 675. Szerzej: J. W\u0142odarczyk-Madejska, D. Wzorek, R\u00f3\u017cne drogi\u2026, op. cit.", "R.J. Sampson, J.H. Laub, Crime and deviance\u2026, op.cit.; por. tak\u017ce: B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych kobiet\u2026, op.cit., s. 11.", "P.C. Giordano, S.A. Cernkovich, J.L. Rudolph, Gender, crime, and desistance: Toward a theory of cognitive transformation, \"American Journal of Sociology\" 2002, t. 107, nr 4, s. 1043\u20131053.", "Zob. wi\u0119cej: W. Klaus, Sid\u0142a i udr\u0119ki, czyli co stoi na przeszkodzie procesu odchodzenia od przest\u0119pczo\u015bci? w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590327).", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 45\u201347.", "D.P. Farrington, R. Loeber, Two Approaches to Developmental/Life-Course Theorizing, Oxford University Press, Oxford 2012.", "T.P. Thornberry, Toward an interactional theory of delinquency, \"Criminology\" 1987, t. 25, nr 4, s. 873\u2013876, https://doi.org/10.1111/j.1745-9125.1987.tb 00823.x; B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych kobiet..., op.cit., s. 11.", "H.J. Schneider, Przyczyny przest\u0119pczo\u015bci. Nowe aspekty mi\u0119dzynarodowej dyskusji o teoriach kryminologicznych, \"Archiwum Kryminologii\" 1998, t. XXIII\u2013XXIV, s. 32, https://doi.org/10.7420/AK1997-1998A.", "B.S. Godfrey, P. Cox, H. Shore, Z. Alker, Young Criminal Lives\u2026, op.cit., s. 4\u20136.", "J.T. Ward, Developmental\u2026, op.cit., s. 285.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 57\u201358; D.P. Farrington, Criminal career research in the United Kingdom, \"The British Journal of Criminology\" 1992, t. 32, nr 4, s. 522\u2013523, https://doi.org/10.1093/oxfordjournals. bjc.a048255.", "J. B\u0142achut, Problemy zwi\u0105zane z pomiarem przest\u0119pczo\u015bci, Oficyna Wolters Kluwer, Krak\u00f3w 2007, s. 259.", "M. Le Blanc, M. Frechette, Male Criminal Activity from Childhood Through Youth: Multilevel and Developmental Perspectives, New York 1989, s. 21\u201322.", "D.P. Farrington, Criminal career research \u2026, op.cit., s. 523.", "K. Boers, Delinquenz im Altersverlauf\u2026, op.cit., s. 5\u20136.", "O trudno\u015bciach w por\u00f3wnywaniu danych z r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142 danych o przest\u0119pczo\u015bci w Polsce wyczerpuj\u0105co pisa\u0142a Janina B\u0142achut \u2013 por. J. B\u0142achut, Problemy\u2026, op.cit., s. 81\u201388.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 20.", "A.R. Piquero, D.P. Farrington, A. Blumstein, Key Issues in Criminal Career Research: New Analyses of the Cambridge Study in Delinquent Development, Cambridge University Press, New York 2007, s. 212.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 59.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 96\u2013100; T.E. Moffitt, M. Rutter, P.A. Silva, Sex Differences in Antisocial Behaviour: Conduct Disorder, Delinquency, and Violence in the Dunedin Longitudinal Study, Cambridge University Press, Cambridge-New York 2001, s. 14; A.R. Piquero, D.P. Farrington, A. Blumstein, Key Issues in\u2026, op.cit., s. 40.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 61.", "Zob. I. Rzepli\u0144ska, Historia bada\u0144 karier kryminalnych w kryminologii polskiej w niniejszej publiakcji (DOI: 10.5281/zenodo.5590283).", "D.P. Farrington, Criminal career research\u2026, op.cit., s. 521.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit.", "Tabela ta zawiera tylko te parametry, kt\u00f3re tak\u017ce my analizujemy na podstawie danych, kt\u00f3re posiadamy. W polskim kontek\u015bcie nie jest mo\u017cliwe ani celowe analizowanie informacji o aresztowaniach, kt\u00f3re autorzy w oryginalnej tabeli zamie\u015bcili w trzeciej (nieprezentowanej przez nas) kolumnie.", "W tym przypadku, dla dok\u0142adno\u015bci naszych analiz, jako podstaw\u0119 procentowania przyjmujemy zbiorowo\u015b\u0107 os\u00f3b, kt\u00f3re do\u017cy\u0142y danego wieku.", "Zob. literatur\u0119 cytowan\u0105 dalej.", "D.P. Farrington, Criminal career research\u2026, op.cit., s. 521.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 20.", "B. Kyvsgaard, The Criminal Career: the Danish Longitudinal Study, Cambridge University Press, Cambridge-New York 2003, s. 138.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 97.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 21; C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 99.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 72\u201373.", "A.R. Piquero, D.P. Farrington, A. Blumstein, Key Issues in\u2026, s. 58\u201359.", "Ibidem, s. 174.", "B. Kyvsgaard, The Criminal Career\u2026, op.cit., s. 246\u2013247.", "D.P. Farrington, J.W. Coid, L.M. Harnett, Criminal Careers and Life Success: New Findings from the Cambridge Study in Delinquent Development, Home Office Research Study, nr 299, Home Office, [London] 2006, https://www. bl.uk/britishlibrary/~/media/bl/global/social-welfare/pdfs/non-secure/c/r/i/ criminal-careers-upto-age-50-and-life-success-up-to-age-48-new-findings-fromthecambridge- study-in-delinquent-development-2nd-edition.pdf [dostep: 15.12.2021].", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 46\u201347; 72\u201373.", "A.R. Piquero, D.P. Farrington, A. Blumstein, Key Issues in\u2026, op.cit., s. 70\u201371.", "Ibidem, s. 59.", "Ibidem, s. 174.", "D.P. Farrington, J.W. Coid, L.M. Harnett, Criminal Careers and\u2026, op.cit., s. 2.", "Ibidem.", "O sposobach okre\u015blania zaka\u0144czania dzia\u0142alno\u015bci przest\u0119pczej zob. S.D. Bushway, T.P. Thornberry, M.D. Krohn, Desistance as a developmental process: A comparison of static and dynamic approaches, \"Journal of Quantitative Criminology\" 2003, t. 19, nr 2, s. 129\u2013153, https://doi.org/10.1023/A:1023050103707 oraz W. Klaus, Sid\u0142a i udr\u0119ki\u2026, op. cit.", "W stosunku do zbiorowo\u015bci badanej w ramach niniejszego projektu r\u00f3wnie\u017c spr\u00f3bowali\u015bmy okre\u015bli\u0107 takie trajektorie. Wi\u0119cej szczeg\u00f3\u0142\u00f3w dotycz\u0105cych procedury wyznaczania trajektorii u\u015bpionych zob. w nast\u0119pnym rozdziale.", "Ze wzgl\u0119du na brak adekwatnego polskiego odpowiednika angielskiego s\u0142owa prevalence, dla zachowania czytelno\u015bci tekstu uznali\u015bmy, \u017ce adekwatne jest dokonanie adaptacji tego wyra\u017cenia.", "A.A.J. Blokland, P. Nieuwbeerta, Life course criminology\u2026, op.cit., s. 69; A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 17\u201318; B. Kyvsgaard, The Criminal Career\u2026, op.cit., s. 65; A.R. Piquero, J.D. Hawkins, L. Kazemian, Criminal career patterns, [w:] R. Loeber, D.P. Farrington (red.), From Juvenile Delinquency to Adult Crime: Criminal Careers, Justice Policy, and Prevention, Oxford University Press, New York 2012, s. 15.", "Ibidem, s. 15.", "A. Blumstein, J. Cohen, Characterizing criminal careers, \"Science\" 1987, t. 237, nr 4818, s. 986; A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 1\u20133.", "K. Boers, Delinquenz im Altersverlauf\u2026, op.cit., s. 5.", "D.P. Farrington, D.J. West, The Cambridge study in delinquent development: A long-term follow-up of 411 London males, [w:] H.-J. Kerner, G. Kaiser (red.), Kriminalit\u00e4t, Springer, Berlin-Heidelberg 1990, s. 117; B. Kyvsgaard, The Criminal Career\u2026, op.cit., s. 75; Wi\u0119cej na ten temat: D. Wo\u017aniakowska- Fajst, Kariery kryminalne kobiet w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/ zenodo.5590306).", "A. Blumstein, J. Cohen, Characterizing criminal careers\u2026, op.cit., s. 987.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 33\u201345.", "B.S. Godfrey, P. Cox, H. Shore, Z. Alker, Young Criminal Lives\u2026, op.cit., s. 137.", "A.A.J. Blokland, P. Nieuwbeerta, The effects of \u2026, op.cit., s. 1214.", "Ibidem, s. 1211\u20131114.", "D.P. Farrington i in., Criminal Careers up to Age 50 and Life Success up to Age 48: New Findings from the Cambridge Study in Delinquent Development, Home Office Research, Development and Statistics Directorate, London 2006, s. 19.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 73; A.R. Piquero, D.P. Farrington, A. Blumstein, The Criminal career paradigm, \"Crime and Justice\" 2003, t. 30, s. 360\u2013361; A.R. Piquero, J.D. Hawkins, L. Kazemian, Criminal career patterns\u2026, op.cit., s. 15.", "T.E. Moffitt, M. Rutter, P.A. Silva, Sex Differences in\u2026, op.cit., s. 34\u201337; A.R. Piquero, J.D. Hawkins, L. Kazemian, Criminal career patterns\u2026, op.cit., s. 17.", "T.E. Moffitt, Adolescence-limited\u2026, op.cit.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers..., op.cit., s. 18.", "M. Le Blanc, M. Frechette, Male criminal activity\u2026, op.cit., s. 15.", "A.R. Piquero, J.D. Hawkins, L. Kazemian, Criminal career patterns\u2026, op.cit., s. 17.", "A. Blumstein, J. Cohen, Characterizing Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 986; A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 4; A.R. Piquero, D.P. Farrington, A. Blumstein, Key Issues in\u2026, op.cit., s. 46.", "A. Blumstein, J. Cohen, Characterizing Criminal Careers..., op.cit., s. 986; A.R. Piquero, J.D. Hawkins, L. Kazemian, Criminal career patterns\u2026, op.cit., s. 18.", "D.P. Farrington, Criminal career research\u2026, op.cit., s. 522.", "A. Blumstein, J. Cohen, J.A. Roth, C.A. Visher (red.), Criminal Careers\u2026, op.cit., s. 66.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to\u2026, op.cit., s. 101\u2013102.", "Autorzy przyj\u0119li, \u017ce sprawcami aktywnymi s\u0105 osoby, kt\u00f3re w danym roku \u017cycia pope\u0142ni\u0142y przest\u0119pstwa. W\u00f3wczas \u03bb jest r\u00f3wna liczbie czyn\u00f3w pope\u0142nionych przez sprawc\u00f3w w x wieku podzielonej przez liczb\u0119 sprawc\u00f3w, kt\u00f3rzy pope\u0142nili przest\u0119pstwo w x wieku.", "A.R. Piquero, D.P. Farrington, A. Blumstein, Key Issues in\u2026, op.cit., s. 54\u201355.", "Ibidem, s. 48.", "B.S. Godfrey, P. Cox, H. Shore, Z. Alker, Young Criminal Lives\u2026, op.cit.
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

46. Kariery kryminalne kobiet

Author: Woźniakowska-Fajst, Dagmara
Subjects: przest��pczo��, crime statistics, badania, kryminologia, perpetrator, przest��pstwo, pozbawienie wolno��ci, offence, sprawca, statystyka przestępczości, deprivation of freedom, researches, przestępstwo, przestępczość, pozbawienie wolności, women, kobiety, criminology, statystyka przest��pczo��ci, crime
Abstract: Kariery kryminalne w przypadku kobiet rzeczywi��cie si�� zdarzaj��, ale s�� to niezwykle rzadkie przypadki. Nawet kobiety, kt��re dopu��ci��y si�� czyn��w karalnych w nieletnio��ci, w przewa��aj��cej wi��kszo��ci (80%) nie s�� skazywane jako osoby doros��e. Spo��r��d niegdysiejszych nieletnich jedynie co dziesi��ta kobieta pope��ni��a p��niej dwa lub wi��cej czyn��w karalnych. Co wi��cej, tak��e nasze badania potwierdzaj��, ��e nawet je��li kariery kryminalne s�� udzia��em kobiet, to s�� one znacznie kr��tsze ni�� w przypadku m��czyzn. ��rednia d��ugo�� pozostawania w przest��pczo��ci przez kobiety jest do�� kr��tka i wynosi zaledwie 2 lata, podczas gdy ��rednia d��ugo�� kariery m��skiej to 7 lat. Ponadto, nawet je��li kobiety pope��niaj�� wi��cej ni�� jedno przest��pstwo, to na og�� ich czyny s�� zogniskowane w kr��tkim przedziale czasowym. Nie chodzi tu tak��e o przypadki, ��e kobieta przestaje pope��nia�� przest��pstwa, poniewa�� odbywa kar�� pozbawienia wolno��ci, bo (jak pisz�� w niniejszym rozdziale) badane przez nas kobiety trafia��y do wi��zienia bardzo rzadko. Je��li przyjmiemy, ��e za karier�� uznamy nie tylko pope��nienie w doros��o��ci dw��ch lub wi��cej czyn��w, ale tak��e ponad pi��cioletni okres, w kt��rym te czyny mia��y miejsce, to odsetek kobiet z karier�� kryminaln�� w naszych badaniach spadnie z 11,4 do zaledwie 3,3%. Wyra��nie r��ni si�� te�� nat��enie przest��pczo��ci kobiet i m��czyzn na r��nych etapach ��ycia. W przypadku obu p��ci najwi��ksze nasilenie wyst��puje w wieku 22��29 lat, jednak u kobiet cz��stotliwo�� czyn��w karalnych jest w��wczas tak du��a, ��e stanowi ponad po��ow�� wszystkich czyn��w. Co wi��cej, wiek ten dla wielu kobiet jest tak��e pocz��tkiem doros��ej przest��pczo��ci. Przej��cie od przest��pczo��ci m��odzie��owej do doros��ej w przypadku m��czyzn jest p��ynne. U kobiet obserwujemy pewne zahamowanie aktywno��ci kryminalnej w bardzo wczesnej doros��o��ci, a nast��pnie jej intensyfikacj��. W przypadku 14% kobiet, kt��re pierwszy doros��y czyn pope��ni��y po 30 roku ��ycia, pojawia si�� pytanie, czy wobec nich mo��na m��wi�� w og��le o jakimkolwiek zwi��zku z czynami karalnymi w nieletnio��ci i czy taka droga ��yciowa zas��uguje na miano ��kariery kryminalnej��? Struktura polskiej przest��pczo��ci kobiet z karier�� kryminaln�� potwierdza��aby tez��, ��e nie tylko kobiety w og��le, ale tak��e recydywistki, dopuszczaj�� si�� mniej powa��nych czyn��w ni�� m��czy��ni. Co ciekawe, struktury przest��pczo��ci kobiet, kt��re dopu��ci��y si�� w doros��o��ci tylko jednego czynu i tych, kt��re mia��y ich wi��cej, zasadniczo bardzo si�� nie r��ni��. Niestety, pewne rozczarowanie przynios��a analiza sk��onno��ci kobiet do pozostawania w karierze kryminalnej w odniesieniu do ich sytuacji rodzinnej w okresie nieletnio��ci. Jedynym istotnym czynnikiem pozytywnie skorelowanym z p��niejszymi wielokrotnymi przest��pstwami jest negatywna opinia o matce w okresie dzieci��stwa. Negatywne postawy i zachowania matek dotkn��y 23% dziewcz��t, kt��re w doros��o��ci nie pope��ni��y przest��pstwa i 43% tych, kt��re jako doros��e kobiety dopu��ci��y si�� co najmniej dw��ch czyn��w karalnych. Nie ma jednak wi��kszej r��nicy we wp��ywie negatywnej postawy ojc��w, a ze wzgl��du na skromne dane liczbowe nie spos��b w badaniach ilo��ciowych oceni�� wp��ywu pobytu rodzica w zak��adzie karnym na dalsze losy badanych. Nie uda��o si�� te�� ustali�� wyra��nego powi��zania uprzedniej wiktymizacji z pozostawaniem w karierze kryminalnej. Kobiety, tak��e te pope��niaj��ce przest��pstwa wielokrotnie, s�� skazywane na kary pozbawienia wolno��ci znacznie rzadziej ni�� m��czy��ni i odbywaj�� kr��tsze wyroki. Jednak wyniki naszych bada�� pokazuj��, ��e bez wzgl��du na p��e�� pozostawanie w przest��pczo��ci wyra��nie podnosi ryzyko uwi��zienia. Warto r��wnie�� zwr��ci�� uwag�� na fakt, ��e kara pozbawienia wolno��ci dotyka kobiet, kt��re wiele w ��yciu przesz��y, zmagaj�� si�� z niedostosowaniem spo��ecznym, niekiedy z uzale��nieniami, samotnym rodzicielstwem. Uwi��zienie, jako zdarzenie silnie traumatyzuj��ce, dotyka wi��c jednostek szczeg��lnie wra��liwych. Ko��cz��c ten rozdzia��, warto mo��e jeszcze raz podkre��li��, ��e badania ilo��ciowe maj�� swoje ograniczenia, a dalsze badania problematyki karier kryminalnych kobiet nale��a��oby prowadzi�� z wykorzystaniem metod jako��ciowych, co w przypadku naszych bada�� nie by��o mo��liwe z powod��w opisanych w rozdziale po��wi��conym metodologii bada��., {"references": ["C. Criado-Perez, Niewidzialne kobiety, Karakter, Krak\u00f3w 2020, s. 13.", "D.M. Carkin, P.E. Tracy, Female delinquents: the effect of offense characteristics on adult criminal careers in the 1958 Philadelphia birth cohort, \"American Journal of Criminal Justice\" 2017, nr 42, s. 612, https://doi.org/10.1007/s12103-016- 9370-6.", "A. Titkow, Kategoria p\u0142ci kulturowej jako instrumentarium badawcze i \u017ar\u00f3d\u0142o wiedzy o spo\u0142ecze\u0144stwie, [w:] K. Slany, J. Struzik, K. Wojnicka (red.), Gender w spo\u0142ecze\u0144stwie polskim, Nomos, Krak\u00f3w 2011, s. 40.", "M. Silvestri, C. Crowther-Dowey, Gender and Crime, SAGE, Los Angeles- London-New Dehli-Singapore 2008, s. 24.", "C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to Life-Course Criminology, SAGE, Los Angeles 2015, s. 117.", "Zob. M. Kotowska, Kariery kryminalne cz\u0142onk\u00f3w zorganizowanych grup przest\u0119pczych, Difin, Warszawa 2019; M. Muska\u0142a, \"Odst\u0105pienie od przest\u0119pczo\u015bci\" w teorii i praktyce resocjalizacyjnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Pozna\u0144 2016; R. Szczepanik, Stawanie si\u0119 recydywist\u0105. Kariery instytucjonalne os\u00f3b powracaj\u0105cych do przest\u0119pczo\u015bci, Wydawnictwo Uniwersytetu \u0141\u00f3dzkiego, \u0141\u00f3d\u017a 2015.", "Perspektywa kobieca oparta na jako\u015bciowych badaniach biograficznych pojawia si\u0119 jednak w ksi\u0105\u017cce B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych kobiet i m\u0119\u017cczyzn w perspektywie biograficznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Krak\u00f3w 2013.", "L.M. Broidy i in., Life course offending pathways across gender and race/ethnicity, \"Journal of Developmental and Life-Course Criminology\" 2015, t. 1, nr 2, s. 122.", "Ibidem, s. 136.", "E. Cauffman, K.C. Monahan, A.G. Thomas, Pathways to persistence: female offending from 14 to 25, \"Journal of Developmental and Life-Course Criminology\" 2015, nr 1, s. 250, https://doi.org/10.1007/s40865-015-0016-z.", "Kariery kryminalne tej konkretnej grupy kobiet zosta\u0142y opisane w artykule: D. Wo\u017aniakowska-Fajst, 20 years on a path \u2013 the criminal careers of polish juvenile girls, \"Archiwum Kryminologii\" 2020, t. XLII, nr 1, 117\u2013138, https://doi. org/10.7420/AK2020O.", "Zob. rozdzia\u0142: M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywno\u015bci przest\u0119pczej jednostek \u2013 metodologiczne aspekty bada\u0144 w\u0142asnych nad karierami kryminalnymi w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590289).", "Wi\u0119cej o technicznym kryterium doboru pr\u00f3by do dalszych bada\u0144 oraz przyj\u0119tej definicji \"kariery\": ibidem.", "M.Q. Warren, J.L. Rosenbaum, Criminal careers of female offenders, \"Criminal Justice and Behavior\" 1986, t. 13, nr 4, s. 394, https://doi.org/10.1177/009385 4886013004003.", "C. Spencer, J.E. Beracochea, Recidivism among women parolees, California Department of Corrections Research Publication, Sacramento 1972, za: M.Q. Warren, J.L. Rosenbaum, Criminal careers\u2026, op.cit.", "Zob. J. B\u0142achut, Kobiety recydywistki w \u015bwietle bada\u0144 kryminologicznych, Zak\u0142ad Narodowy im. Ossoli\u0144skich, Wroc\u0142aw\u2013Warszawa\u2013Krak\u00f3w\u2013Gda\u0144sk\u2013\u0141\u00f3d\u017a 1981; J. B\u0142achut, S\u0105dowy wymiar kary wobec kobiet, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego, Krak\u00f3w 1988. 17", "M. Marczewski, Wymiar kary wobec multirecydywisty \u2013 statystyczny obraz praktyki s\u0105dowej, Instytut Wymiaru Sprawiedliwo\u015bci, Warszawa 2019, s. 8.", "Ibidem.", "J. Chojecka, Czynniki kryminogenne osadzonych kobiet wyzwaniem dla resocjalizacji penitencjarnej, \"Resocjalizacja Polska\" 2013, nr 4, s. 183.", "M.Q. Warren, J.L. Rosenbaum, Criminal careers\u2026, op.cit., s. 394.", "Dane dotycz\u0105 zar\u00f3wno pokolenia milenijnego, jak i transformacyjnego.", "Dominanta wynosi 0, bowiem zar\u00f3wno w przypadku m\u0119\u017cczyzn jak i kobiet, kt\u00f3rzy dopu\u015bcili si\u0119 co najmniej dw\u00f3ch czyn\u00f3w karalnych, najcz\u0119\u015bciej zdarzenia te by\u0142y skumulowane w jednym roku.", "Mowa tu oczywi\u015bcie o formalnym pozostawaniu w przest\u0119pczo\u015bci, czyli o czynach, kt\u00f3re zosta\u0142y wykryte i odnotowane w KRK.", "F. Estrada, A. Nilsson, Does it cost more to be a female offender? A life-course study of childhood circumstances, crime, drug abuse, and living conditions, \"Feminist Criminology\" 2012, t. 7, nr 3, s. 198, https://doi.org/10.1177/1557085111429783.", "M. Vere van Koppen, Criminal career dimensions of juvenile- and adult-onset offenders, \"Life Course Criminology\" 2018, nr 4, s. 108.", "Opis teoretyczny tego aspektu i wyniki dla ca\u0142ej populacji w rozdziale: J. W\u0142odarczyk-Madejska, D. Wzorek, Jak d\u0142ugo i jak du\u017co? Analiza empiryczna aktywno\u015bci przest\u0119pczej w toku \u017cycia badanych w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590297).", "Bez korekty przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet w wieku 22\u201329 lat stanowi ponad po\u0142ow\u0119 wszystkich pope\u0142nionych przez nie czyn\u00f3w.", "A. Siemaszko, B. Gruszczy\u0144ska, M. Marczewski, Atlas przest\u0119pczo\u015bci w Polsce, t. 5, Oficyna Naukowa, Warszawa 2015, s. 97\u201398; Statystyka s\u0105dowa. Prawomocne os\u0105dzenia os\u00f3b doros\u0142ych 2013\u20132017, https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/ publikacje/download,3502,18.html [dost\u0119p: 2.12.2021].", "Na wykresie uwzgl\u0119dniono dane z pomini\u0119ciem przypadku kobiety DWF 275, o kt\u00f3rym wspominam wy\u017cej w rozdziale.", "To cz\u0119\u015b\u0107 tzw. bada\u0144 filadelfijskich, o kt\u00f3rych wspomina si\u0119 w poprzednich rozdzia\u0142ach, zob. M.E. Wolfgang, R.M. Figlio, T. Sellin, Delinquency in a Birth Cohort, University of Chicago, Chicago 1987.", "D.M. Carkin, P.E. Tracy, Female delinquents\u2026, op.cit., s. 620.", "Bior\u0119 tu pod uwag\u0119 zar\u00f3wno sprawy o czyny karalne i demoralizacj\u0119, jak r\u00f3wnie\u017c sprawy opieku\u0144cze prowadzone w sprawie tej dziewczynki. Ka\u017cdy typ interwencji s\u0105du rodzinnego \u015bwiadczy bowiem o problemach wychowawczych lub problemach z prawid\u0142owym funkcjonowaniem rodziny.", "Zale\u017cno\u015b\u0107 ta jest istotna statystycznie. Zar\u00f3wno w przypadku m\u0119\u017cczyzn jak i kobiet test chi-kwadrat = .000.", "\u015arodkami izolacyjnymi w czasie, kiedy prowadzone by\u0142y badania, by\u0142y: umieszczenie w o\u015brodku szkolno-wychowawczym, m\u0142odzie\u017cowym o\u015brodku wychowawczym lub w zak\u0142adzie poprawczym.", "D.M. Carkin, P.E. Tracy, Female delinquents\u2026, op.cit., s. 622.", "J. W\u0142odarczyk-Madejska, Skazani na wychowanie. Stosowanie \u015brodk\u00f3w izolacyjnych wobec nieletnich, Wydawnictwo INP PAN, Warszawa 2019, s. 268.", "Ibidem.", "P. Wiktorska, K. Buczkowski, Struktura przest\u0119pczo\u015bci dawnych nieletnich sprawc\u00f3w czyn\u00f3w karalnych w okresie ich doros\u0142o\u015bci \u2013 pokolenie transformacyjne i milenijne w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590293).", "T. Newburn, Criminology, Willan Publishing, Cullompton-Portland 2017, s. 525.", "Por. A. Siemaszko, B. Gruszczy\u0144ska, M. Marczewski, Atlas przest\u0119pczo\u015bci w Polsce, t. 5\u2026, op.cit., s. 64; D.J. Smith, Crime and the life course, [w:] M. Maguire, R. Morgan, R. Reiner (red.), The Oxford Handbook of Criminology, Oxford University Press, Oxford 2002, s. 711\u2013712.", "A. Nastu\u0142a, Fa\u0142szerstwo dokument\u00f3w ze szczeg\u00f3lnym uwzgl\u0119dnieniem przest\u0119pczo\u015bci internetowej jako wyzwanie dla organ\u00f3w pa\u0144stwa, \"Polonia Journal\" 2018, nr 8, s. 80 i nast., http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight- 52d4bcbb-4d8c-4a4d-a2f5-1316b27cb4aa/c/Polonia-Journal-8.2018.5.pdf [dost\u0119p: 15.12.2021].", "R. Tremblay, The development of youth violence: An old story with new data, \"European Journal on Criminal Policy and Research\" 2007, t. 13, nr 3\u20134, s. 167.", "S.M. Cote, Sex differences in physical and indirect aggression: A developmental perspective, \"European Journal on Criminal Policy and Research\" 2007, t. 13, nr 3\u20134, s. 188, https://www.doi.org/0.1007/s10610-007-9046-3.", "M. Silvestri, C. Crowther-Dowey, Gender and Crime\u2026, op.cit., s. 28\u201329.", "S.M. Cote, Sex differences\u2026, op.cit., s. 187.", "Przest\u0119pstwa rozb\u00f3jnicze oraz przeciwko \u017cyciu i zdrowiu jako inne formy zachowa\u0144 agresywnych zosta\u0142y om\u00f3wione ni\u017cej.", "M.F. Aebi i in., European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics 2021, UNILCRIM 2021/1, Universit\u00e9 de Lausanne, Lausanne 2021, s. 78, https://wp.unil.ch/europeansourcebook/files/2021/10/ESB_Online_Stable_211031. pdf [dost\u0119p: 2.12.2021].", "J.B. Snipes, T.J. Bernard, A.L. Gerould, Vold's Theoretical Criminology, Oxford University Press, New York\u2013Oxford 2019, s. 33.", "Zob. G. Charness, U. Gneezy, Strong evidence for gender differences in risk taking, \"Journal of Economic Behavior & Organization\" 2012, nr 83.", "J.B. Snipes, T.J. Bernard, A.L. Gerould, Vold's Theoretical\u2026, op.cit., s. 324\u2013325 za: L.M. Broidy, A. Agnew, Gender and crime: A general strain theory perspective, \"Journal of Research in Crime and Delinquency\" 1997, nr 34, s. 275-306, https://doi.org/10.1177/0022427897034003001.", "N. Campaniello, Women in crime, \"IZA World of Labor\" 2019, t. 105, nr 2, s. 1.", "Kobiety i m\u0119\u017cczy\u017ani na rynku pracy, G\u0142\u00f3wny Urz\u0105d Statystyczny, Warszawa 2014, https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/ 5821/1/5/1/pw_kobiety_i_mezczyzni_na_rynku_pracy.pdf [dost\u0119p: 2.12.2021].", "Wsp\u00f3\u0142czynnik aktywno\u015bci zawodowej kobiet w wieku 15\u201364 lata wyni\u00f3s\u0142 63,0% w Polsce wobec 68,8% w UE28, dla m\u0119\u017cczyzn wynosi\u0142 odpowiednio 78,2% \u015bwiawobec 79,5%, zob. Sytuacja kobiet i m\u0119\u017cczyzn na rynku pracy w 2019 roku, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Spo\u0142ecznej, Departament Rynku Pracy, Wydzia\u0142 Analiz i Statystyki, Warszawa 2020, s. 1, https://psz.praca.gov.pl/ documents/10828/153220/Sytuacja%20kobiet%20i%20m%C4%99%C5% BCczyzn%20na%20rynku%20pracy%20w%202019%20roku.PDF/f3dace81- e3e9-4497-86ec-7a351de8328c?t=1588754136451 [dost\u0119p: 2.12.2021].", "A. Siemaszko, B. Gruszczy\u0144ska, M. Marczewski, Atlas przest\u0119pczo\u015bci w Polsce, t. 3, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003, s. 47.", "W 2003 r. kobiety w Polsce stanowi\u0142y 9% podejrzanych (F. Aebi i in., European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics \u2013 2006, Boom Juridische uitgevers, Den Haag 2006, s. 68, https://wp.unil.ch/europeansourcebook/ files/2012/05/European-Sourcebook_3rd-ed_2006.pdf [dost\u0119p: 2.12.2021]), a w 2006 r. \u2013 10% podejrzanych (M.F. Aebi i in.., European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics 2014, European Institute for Crime Prevention and Control, Helsinki 2017, s. 78, https://wp.unil.ch/europeansourcebook/ files/2018/03/Sourcebook2014_2nd_revised_printing_edition_20180308. pdf [dost\u0119p: 2.12.2021]); a w roku 2015 ju\u017c 20% podejrzanych (M.F. Aebi i in., European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics 2021\u2026, op.cit., s. 69).", "Na podstawie: M.F. Aebi i in., European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics \u2013 2006\u2026, op.cit., s. 114; M.F. Aebi i in., European Sourcebook European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics \u2013 2010, Boom Juridische uitgevers, Den Haag 2010, s. 176, https://repository.wodc.nl/ bitstream/handle/20.500.12832/1235/ob285-full-text_tcm28-69006. pdf?sequence=1&isAllowed=y [dost\u0119p: 2.12.2021]; European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics 2021\u2026, s. 177.", "Obserwator gospodarczy, https://obserwatorgospodarczy.pl/gospodarka/19- polska/541-kobiety-uciekaja-z-rynku-pracy [dost\u0119p: 27.03.2021]; Informacja o rynku pracy w pierwszym kwartale 2021 roku (dane wst\u0119pne), https://stat.gov. pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowowg- bael/informacja-o-rynku-pracy-w-pierwszym-kwartale-2021-roku-danewstepne, 12,46.html [2.12.2021].", "K. Rybicka, Bezrobocie kobiet na polskim rynku pracy, \"Rynek\u2013Spo\u0142ecze\u0144stwo\u2013 Kultura\" 2013, t. 1, nr 5, s. 52.", "I. Kotowska (red.), Rynek pracy i wykluczenie spo\u0142eczne w kontek\u015bcie percepcji Polak\u00f3w Diagnoza Spo\u0142eczna 2015. Raport tematyczny, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Spo\u0142ecznej, Warszawa 2015, https://mfc.org.pl/wp-content/ uploads/2016/04/Diagnoza-Spo%C5%82eczna-RAPORT-TEMATYCZNYMPiPS- final-2015.pdf [dost\u0119p: 2.12.2921].", "Ibidem, s. 45.", "Ibidem, s. 75.", "J. Tracz-Dral, Dyskryminacja w zatrudnieniu ze wzgl\u0119du na p\u0142e\u0107, OT-618, Kancelaria Senatu. Biuro Analiz i Dokumentacji, Warszawa 2013, https:// www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/47/plik/ot-618.pdf [dost\u0119p: 2.12.2021].", "People in the EU - statistics on household and family structures, https://ec.europa. eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Archive:People_in_the_EU_-_ statistics_on_household_and_family_structures#Families [dost\u0119p: 15.02.2021] \u2013 tabela 1: Family nuclei, national averages and capital regions, 2011.", "A. Czwojda, Problematyka oszustw pope\u0142nianych przez kobiety w orzecznictwie S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu, [w:] J. Brzezi\u0144ska (red.), Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet. Wybrane aspekty, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.", "W aktach s\u0105dowych na og\u00f3\u0142 znajduj\u0105 si\u0119 informacje o dochodach, kt\u00f3re osoba podejrzana podaje przy pierwszym przes\u0142uchaniu na policji. W wi\u0119kszo\u015bci spraw nie s\u0105 one potem w \u017caden spos\u00f3b weryfikowane przez s\u0105d.", "N. Campaniello, Women in crime\u2026, op.cit., s. 1\u20132.", "J. Miller, Feminist theories of women's crime. robbery as a case study, [w:] S. Simpson (red.), Of Crime and Criminality: The Use of Theory in Everyday Life, Pine Forge Press, Thousand Oaks 2000, s. 28.", "M. Grzyb, E. Habzda-Siwek, P\u0142e\u0107 a przest\u0119pczo\u015b\u0107. O problemie dysproporcji p\u0142ci w\u015br\u00f3d sprawc\u00f3w przest\u0119pstw z u\u017cyciem przemocy, \"Archiwum Kryminologii\" 2013, t. XXXV, s. 97\u201398, https://doi.org/10.7420/AK2013D.", "Ibidem, s. 100.", "Zob. J. B\u0142achut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, Arche, Gda\u0144sk 1999, s. 108 i nast.", "R. Agnew, Foundation for a general strain theory of crime and delinquency, \"Criminology\" 1992, t. 30, nr 1, s. 47.", "E. Habzda-Siwek, Og\u00f3lna teoria napi\u0119cia Roberta Agnew: o mo\u017cliwo\u015bciach wyja\u015bnienia zr\u00f3\u017cnicowania zachowa\u0144 przest\u0119pczych kobiet i m\u0119\u017cczyzn, [w:] J. Brzezi\u0144ska (red.), Przest\u0119pczo\u015b\u0107 kobiet. Wybrane aspekty, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 189.", "L. Broidy, R. Agnew, Gender and crime. A general strain theory perspective, [w:] M. Chesney-Lind, L. Pasko (red.), Girls, Women and Crime, SAGE, Thousand Oaks-London-New Dehli 2004, s. 5\u20137.", "Ibidem, s. 6.", "Ibidem, s. 11.", "P.C. Giordano, S. Mahler Rockwell, Differential association theory and female crime, [w:] S. Simpson (red.), Of Crime and Criminality\u2026, op.cit., s. 4.", "E.H. Sutherland, D.R. Cressey, Differential association, [w:] T. Newburn (red.), Key Readings in Criminology, Willan Publishing, Cullompton-Portland 2009, s. 140\u2013142.", "Teoria zr\u00f3\u017cnicowanych powi\u0105za\u0144 to teoria klasyczna w kryminologii, om\u00f3wiona w tak wielu opracowaniach, \u017ce nie zostanie opisana szczeg\u00f3\u0142owo w niniejszym artykule; zob. J. B\u0142achut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia\u2026, op.cit., s. 121\u2013123; A. Siemaszko, Granice tolerancji. O teoriach zachowa\u0144 dewiacyjnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993, s. 88\u2013131.", "J. B\u0142achut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia\u2026, op.cit., s. 121.", "E. Leonard, Women, Crime and Society: A Critique of Theoretical Criminology, Longman, New York 1982 za: P.C. Giordano, S. Mahler Rockwell, Differential Association\u2026, op.cit., s. 7.", "Ibidem, s. 8.", "Ibidem, s. 22.", "J. Maciaszkowa, Z teorii i praktyki pedagogiki opieku\u0144czej, WSiP, Warszawa 1991 za: A. Barczykowska, B. Dudek, L. Goli\u0144ska, Sytuacja \u017cyciowa rodzin os\u00f3b pozbawionych wolno\u015bci, [w:] B. Dudek, L. Goli\u0144ska (red.), Rodzina i praca z perspektywy wyzwa\u0144 i zagro\u017ce\u0144, Wydawnictwo Uniwersytetu \u0141\u00f3dzkiego, \u0141\u00f3d\u017a 2008, s. 346.", "Test chi-kwadrat = .078, a wi\u0119c nie jest to r\u00f3\u017cnica istotna statystycznie.", "Zob. wi\u0119cej na ten temat: D. Wo\u017aniakowska-Fajst, 20 years on a path\u2026, op.cit.", "Ibidem, s. 128.", "M. Chesney-Lind, K. Faith, What about feminism? Engendering theory-making in criminology, [w:] R. Paternoster, R. Bachman (red.), Explaining Criminals and Crime, Roxbury, Los Angeles 2000, s. 287-302 za: J.B. Snipes, T.J. Bernard, A.L. Gerould, Vold's Theoretical\u2026, op.cit., s. 324.", "A. Matysiak-B\u0142aszczyk, Obraz macierzy\u0144stwa uwi\u0119zionych kobiet a ich wczesnosocjalizacyjne do\u015bwiadczenia \u017cycia rodzinnego, \"Resocjalizacja Polska\" 2020, nr 20, s. 249-265.", "O ile ograniczenie w\u0142adzy rodzicielskiej mo\u017ce by\u0107 powi\u0105zane z sam\u0105 tylko niewydolno\u015bci\u0105 wychowawcz\u0105 rodzic\u00f3w, spowodowan\u0105 np. ich niepe\u0142nosprawno\u015bci\u0105 intelektualn\u0105, o tyle pozbawienie w\u0142adzy rodzicielskiej w przypadku badanych przez nas spraw zawsze wi\u0105za\u0142o si\u0119 z dzia\u0142aniem na szkod\u0119 dziecka i stosowaniem wobec niego przemocy.", "M.F. Aebi i in., European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics 2021\u2026, op.cit., s. 69.", "M. Teleszewska, Wykonywanie kary pozbawienia wolno\u015bci wobec kobiet, Uniwersytet w Bia\u0142ymstoku, Bia\u0142ystok 2018, s. 133. Rozprawa doktorska dost\u0119pna na stronie: https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7112/1/M_ Teleszewska_Wykonywanie_kary_pozbawienia_wolnosci_wobec_kobiet.pdf [dost\u0119p: 9.11.2021].", "Ibidem.", "Ibidem, s. 136.", "Ibidem, s. 138\u2013139.", "Zob. M. Chesney-Lind, N. Rodriguez, Women under lock and key. A view from the inside, [w:] M. Chesney-Lind, L. Pasko (red.), Girls, Women and Crime, SAGE, Thousand Oaks-London-New Dehli 2004, s. 207; B. Toro\u0144, Przest\u0119pczo\u015b\u0107 skazanych kobiet\u2026, op.cit., s. 195.", "P. Carlen, Women and Punishment: The Struggle for Justice, Routledge Abingdon New York 2011 za: M. Silvestri, C. Crowther-Dowey, Gender and Crime\u2026, op.cit., s. 35.", "Handbook on Women and Imprisonment, UN Office on Drugs and Crime, New York 2014, s. 15, https://www.unodc.org/documents/justice-and-prison-reform/ women_and_imprisonment_-_2nd_edition.pdf [dost\u0119p: 2.12.2021].", "Wyst\u0105pienie M. Gordon: Chorzy psychicznie i niepe\u0142nosprawni intelektualnie w wi\u0119zieniach. Wyniki bada\u0144 w\u0142asnych podczas zebrania naukowego Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej IPSiR UW, 14 maja 2021 r.", "Q. Zhao, A. Cepeda, C.-P. Chou, A. Valdez, Incarceration trajectories of women who are mothers: A nationally representative study of state and federal prisoners, \"Crime & Delinquency\" 2021, t. 67, nr 10, s. 1516.", "Handbook\u2026, op.cit., s. 15.", "B.E. Richie, Challenges incarcerated women face as they return to their communities. findings from life history interviews, [w:] M. Chesney-Lind, L. Pasko (red.), Girls, Women and Crime, SAGE, Thousand Oaks-London-New Dehli 2004, s. 233\u2013 239.", "W kontek\u015bcie m\u0119\u017cczyzn pisze o tym W. Klaus, Sid\u0142a i udr\u0119ki, czyli co stoi na przeszkodzie procesu odchodzenia od przest\u0119pczo\u015bci w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590327).", "Takiego za\u0142o\u017cenia generalnie w naszej ksi\u0105\u017cce nie prz
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

47. Kariery kryminalne – problem definicji

Author: Buczkowski, Konrad and Wiktorska, Paulina
Subjects: legal definition, recidivism, offender, recydywa, badania, kryminologia, przest��pstwo, przestępca, offence, researches, przest��pca, przestępstwo, definicja legalna, criminology
Abstract: Analiza przedstawionych w niniejszym rozdziale koncepcji teoretycznych odnosz��cych si�� do karier kryminalnych wykazuje, i�� nie da si�� opracowa�� jednej, akceptowalnej dla wszystkich definicji kariery kryminalnej. Poszczeg��lni badacze tworz��c swoje propozycje wychodz�� z odmiennych za��o��e�� teoretycznych albo wnioski swoje opieraj�� na wynikach prowadzonych przez siebie bada��. Nie oznacza to, ��e nie da si�� odnale�� w tych propozycjach element��w wsp��lnych, cho�� tych jest mniej. Co do jednego elementu kariery kryminalnej badacze wydaj�� si�� by�� zgodni: ka��da kariera musi mie�� sw��j pocz��tek, okre��lony czas trwania oraz koniec. Czasem podzielona jest ona na etapy, pomi��dzy kt��rymi zachodz�� d��u��sze okresy przerw w dzia��alno��ci przest��pczej. Brak natomiast zgodno��ci co do przyczyn wej��cia na drog�� przest��pcz��. Jedni akcentuj�� g��wnie zaburzenia o r��nym pod��o��u jako czynnik wywo��uj��cy przest��pczo�� jednostki96, inni wskazuj�� na czynniki ��rodowiskowe, kt��rych niekorzystny uk��ad mo��e popchn�� sprawc�� do zachowa�� niezgodnych z prawem, a jeszcze inni akcentuj�� wiadomy wyb��r sprawcy wybieraj��cego karier�� profesjonalnego przest��pcy. Niekt��rzy autorzy wskazuj�� na deterministyczn�� cie��k�� kariery kryminalnej, kt��ra nast��puje praktycznie niezale��nie od woli jednostki, inni za�� wskazuj�� na mo��liwo�� wiadomego wyboru. Istotnym elementem przy kszta��towaniu kariery kryminalnej s�� czynniki spo��eczne. Dla niekt��rych z autor��w s�� wr��cz niezb��dne dla zrozumienia dzia��a�� przest��pczych, podczas gdy inni akcentuj�� bardziej czynniki wewn��trzne zwi��zane z samokontrol�� sprawcy. Motywacj�� do podj��cia kariery mog�� by�� wy��cznie czynniki zewn��trzne zwi��zane ze zdobywaniem d��br materialnych, kariera mo��e (cho�� nie musi) wi��za�� si�� ze zdobywaniem ��rodk��w do ��ycia, ale musi dla sprawcy by�� op��acalna�� albo to zagadnienie w og��le nie jest przedmiotem rozwa��a�� teoretycznych, gdy�� przyczyn zachowa�� przest��pczych upatruje si�� gdzie indziej. R��ne stanowiska dotycz�� te�� przerw w trakcie kariery. Dla jednych jest to jedynie czasowe zawieszenie dzia��alno��ci przest��pczej, dla innych przerwa mo��e oznacza�� wst��p do wyj��cia (desistance) z takiej kariery. Wreszcie czas trwania kariery �� tu r��wnie�� brak jest w��r��d autor��w zgodno��ci. Niekt��rzy, jak David P. Farrington wskazuj��, ��e wystarczy ju�� jedno przest��pstwo, by m��wi�� o karierze, cho�� zwykle jest ich kilka, inni przyjmuj�� konkretn�� liczb�� skaza�� jako kwantyfikator kariery. Opracowanie na tej podstawie jednej, satysfakcjonuj��cej wi��kszo�� definicji kariery kryminalnej jest w naszej ocenie niemal niemo��liwe. Przyj��cie kt��rego�� ze spojrze�� na czynniki powoduj��ce wej��cie sprawcy w dzia��alno�� przest��pcz�� powoduje, ��e w odmienny spos��b okre��la�� b��dziemy, czym taka kariera jest. Wydaje si��, ��e dla cel��w badawczych najlepszym jest wyb��r konstruowania takiej definicji przede wszystkim w oparciu o zmienn�� ilo��ciow��. Dokonanie okre��lonego wyboru co do liczby przest��pstw/skaza��, jakie musi pope��ni�� w trakcie swojej dzia��alno��ci przest��pczej sprawca, pozwala na sklasyfikowanie jego dzia��alno��ci jako mieszcz��cej si�� w ramach kariery kryminalnej, a w konsekwencji umo��liwia podj��cie dalszych analiz zwi��zanych z przyczynami jego wej��cia, trwania i ewentualnego wyj��cia z drogi przest��pczej. Tak�� drog�� poszli��my w toku bada��, kt��rych efektem jest niniejsze opracowanie., {"references":["G. Kräupl, Przestępczość powrotna – jej charakterystyka oraz kierunki dalszych jej badań, \"Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze\" 1979, nr 89, s. 57.","Por. m.in.: J. Malec, Przestępczość – to ciekawe zjawisko. Kryminologia nieelitarna, C.H. Beck, Warszawa 2006, s. 19 i nast.","Szerzej na temat zagadnień metodologicznych: M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywności przestępczej jednostek – metodologiczne aspekty badań własnych nad karierami kryminalnymi w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/ zenodo.5590289).","Szerzej na ten temat: J. Włodarczyk-Madejska, D. Wzorek, Jak długo i jak dużo? Analiza empiryczna aktywności przestępczej w toku życia badanych w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590297).","Więcej na ten temat: W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne. Część ogólna, Wydawnictwo Znak, Kraków 2010, s. 526 i nast.","Ibidem, s. 526.","Art. 64 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, tj. Dz.U. 2020, poz. 1444 z późn. zm.","W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne…, op.cit., s. 526.","R. Szczepaniak, Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 13.","A. Marek, Prawo karne, C.H. Beck, Warszawa 2007, s. 311.","Art. 65 §1 k.k. Artykuł ten może ponadto zostać zastosowany wobec sprawcy przestępstwa o charakterze terrorystycznym.","W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne…, op.cit., s. 532.","D. Pleńska, Zagadnienia recydywy w prawie karnym, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1974, s. 23.","Ibidem.","J. Winczorek, Nowe badania empiryczne z zakresu socjologii wymiaru sprawiedliwości, \"Państwo i Prawo\" 2011, nr 1, s. 94.","Podział na paradygmaty za: K. Krajewski, Kryminologiczne podstawy prawa karnego [w:] Zagadnienia ogólne, System Prawa Karnego, t. I, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 99–141.","L. Tyszkiewicz, Od naturalistycznego do humanistycznego paradygmatu w głównych naukach behawioralnych i kryminologii, \"Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny\" 1989, nr 2, s. 91.","Ibidem.","Więcej na ten temat: G.B. Vold, T. Bernard, J.B. Snipes, Theoretical Criminology, Oxford - Nowy York 1998, s. 13 i nast.","J. Bentham, Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1958.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2006, s. 53–55.","Więcej na ten temat: K. Krajewski, Teorie kryminologiczne a prawo karne, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1994.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia…, op.cit., s. 179.","Ibidem, s. 184.","Ibidem, s. 177.","Szerzej na ten temat: B. Szamota, O koncepcji tzw. \"uniemożliwiania\" w amerykańskiej doktrynie kryminologicznej, \"Państwo i Prawo\" 1990, nr 4, s. 82–96.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia…, op.cit., s. 181.","Ibidem, s. 309 i nast.","B. Hołyst, Cesare Lombroso: jego życie i dzieło, [w:] C. Lombroso, Geniusz i obłąkanie, Wydawnictwo Vis-a-Vis Etiuda, Warszawa 2015, s. 7–34.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia…, op.cit., s. 98–99.","J. Kowalska-Dworska, Psychopatia jako problem kryminologiczny, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1977.","R.D. Hare, Psychopaci są wśród nas, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2020.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia…, op.cit., s. 128. Szerzej o tej koncepcji w dalszej części rozdziału.","B. Czarnecka-Dzialuk, P. Wiktorska, Sprawiedliwość i jej różnorodne oblicza, [w:] K. Buczkowski, B. Czarnecka-Dzialuk, W. Klaus, A. Kossowska, I. Rzeplińska, P. Wiktorska, D. Wozniakowska-Fajst, D. Wójcik, Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Wydawnictwo Akademickie \"Sedno\", Warszawa 2013, s. 229–236.","J. Szacki, Historia myśli socjologicznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983, s. 258–259.","S. Batawia, Młodociani i młodzi recydywiści w świetle badań kryminologicznych, \"Archiwum Kryminologii\" 1965, t. III, s. 9–95, https://doi.org/10.7420/ AK1965A.","Por. R. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.","Por. A. Cohen, Delinquent Boys. The Culture of the Gang, The Free Press, Glencoe 1995; W. Miller, Lower class culture as a generating milieu of gang delinquency, \"The Journal of Social Issues\" 1985, t. 14, nr 3, s. 5–19.","E. Sutherland, Genetic explanation of criminal behavior, [w:] P. Rubington, M. Weinberg (red.), Study of Social Problems. Seven Perspectives, Oxford University Press, Oxford 1995.","G. Sykes, D. Matza, Techniken der Neutralisierung: Eine Theorie der Delinquenz, [w:] F. Sack, R. König, Kriminalsoziologie, Akademische Verlagsgesellschaft, Frankfurt a.M 1968 za: J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia…, s. 125–126.","Por. m.in.: E. Durkheim, O podziale pracy społecznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.","P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002, s. 416.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia…, op.cit. s. 309.","T. Szymanowski, Rozmiary recydywy u młodocianych więźniów po upływie 10 lat od ich zwolnienia z zakładów karnych, \"Archiwum Kryminologii\" 1974, t. VI, s. 156–177, https://doi.org/10.7420/AK1974I.","L. Tyszkiewicz, Od naturalistycznego…, op.cit., s. 93.","B. Czarnecka-Dzialuk, P. Wiktorska, Sprawiedliwość…, op.cit. s. 232.","Za: P. Rydzewski, Teoria kontroli społecznej jako jedna z teorii dewiacji, \"Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny\" 1989, nr 4, s. 316.","Por. m.in.: J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia…, op.cit., s. 312.","Zob. E.H. Sutherland, The Professional Thief: By a Professional Thief, Phoenix Books, Chicago 1937, s. 3. Sutherland, opisując kim jest przestępca zawodowy, wskazał na cztery główne elementy charakteryzujące go: 1) kradzieże są dla takiego sprawcy jego działalnością biznesową, 2) każde działanie jest bardzo ostrożnie planowane, 3) przestępca zawodowy posiada umiejętności i wypracowane metody, które go odróżniają od innych przestępców, 4) taki przestępca przemieszcza się i jest zdolny do podejmowania aktywności przestępczej w różnych miastach.","S. Glueck, E.T. Glueck, 500 Criminal Careers, A.A. Knopf, New York 1930; S. Glueck, E.T. Glueck, Criminal Careers in Retrospect, Commonwealth Fund, New York 1943. Więcej na ten temat m.in.: P.E. Tracy, K. Kempf-Leonard, Continuity and Discontinuity in Criminal Carees, Springer Science & Business Media LLC, New York - London 1996; A. Edelstein, Rethinking conceptual definitions of the criminal career and serial criminality, \"Trauma, Violence & Abuse\" 2016, t. 17, nr 1, s. 62–71, https://www.doi.org/10.1177/1524838014566694.","Szerzej na temat life-course criminology w rozdziale J. Włodarczyk-Madejskiej, D. Wzorka, Jak badać aktywność przestępczą w toku życia? Perspektywa teoretyczna w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590255).","C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to Life-Course Criminology, SAGE, London 2015, s. 2.","Zob. M. Kotowska, Kariery kryminalne członków zorganizowanych grup przestępczych, Wydawnictwo Difin,Warszawa 2019; A. Liebling, S. Maruna, L. McAra (red.), The Oxford Handbook of Criminology, Oxford University Press, Oxford 2017, s. 641683.","A. Blumstein, J. Cohen, D.P. Farrington, Criminal career research: Its value for criminology, \"Criminology\" 1988, t. 26, nr 1, s. 2.","Ibidem, s. 4.","Zob. A. Blumstein i in. (red.), Criminal Careers and \"Career Criminals\", National Academy Press, Washington D.C 1986. Teza ta została potwierdzona m.in. badaniami Elain P. Eggleston i Johna H. Lauba oraz Terrie E. Moffitt i in. Zob. E.P. Eggleston, J.H. Laub, The onset of adult offending: a neglected dimension of the criminal career, \"Journal of Criminal Justice\" 2002, t. 30, nr 6, s. 603–622, https://doi.org/10.1016/S0047-2352(02)00193-9; T.E. Moffitt, M. Rutter, P.A. Silva, Sex Differences in Antisocial Behaviour: Conduct Disorder, Delinquency, and Violence in the Dunedin Longitudinal Study, Cambridge University Press, Cambridge 2001. Więcej na ten temat: M. Vere van Koppen, Criminal career dimensions of juvenile- and adult-onset offenders, \"Journal of Developmental and Life-Course Criminology\" 2018, nr 4, s. 92–119, https://www.doi.org/10.1007/ s40865-017-0074-5.","Zob. R. Paternoster, S.D. Bushway, Desistance and feared self: Toward an identity theory of desistance, \"Journal of Criminal Law and Criminology\" 2009, t. 99, nr 4, s. 1103–1156, https://scholarlycommons.law.northwestern.edu/cgi/viewcontent. cgi?article=7339&context=jclc [dostęp: 24.11.2021].","Zob. R.J. Sampson, J.H. Laub, Crime in the making: Pathways and turning points through life, \"Canadian Journal of Sociology\" 1994, t. 19, nr 3, s. 430–431, https://www.doi.org/10.2307/3340743.","Zob. P.C. Giordano, S.A. Cernkovich, J.L. Rudolph, Gender, crime and desistance: Toward a theory of cognitive transformation, \"American Journal of Sociology\" 2002, t. 107, nr 1, s. 990–1064, http://users.soc.umn.edu/~uggen/Giordano_AJS_02. pdf [dostęp: 24.11.2021]. Szerzej: D. Abeling-Judge, Different social influences and desistance from crime, \"Criminal Justice and Behavior\" 2016, t. 43 nr 9, s. 1225–1241, https://www.doi.org/10.1177/0093854816652639; J.H. Laub, R.J. Sampson, Understanding desistance from crime, \"Crime and Justice\" 2001, nr 28, s. 1–69, https://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/3226958/ Sampson_UnderstandingDesistance.pdf [dostęp: 24.11.2021]; R. Paternoster i in., Desistance from crime and identity: An empirical test with survival time, \"Criminal Justice and Behavior\" 2016, t. 43 nr 9, s. 1204–1224, https://www. doi.org/10.1177/0093854816651905.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia…, op.cit.","Badania longitudinalne (\"badania podłużne\") polegają na badaniu przez długi czas tych samych osób, są pomocne przy badaniach karier kryminalnych, obejmując okres od kilku do nawet kilkudziesięciu lat. Mogą przybrać formę katamnezy, tj. badania późniejszych losów życiowych albo anamnezy, tj. badania losów wcześniejszych.","D.P. Farrington i in., Criminal Careers up to Age 50 and Life Success up to Age 48: New Findings from the Cambridge Study in Delinquent Development, Home Office Research, Development and Statistics Directorate, London 2006.","Szerzej: A.R. Piquero, R. Brame, D. Lynam, Studying criminal career length through early adulthood among serious offenders, \"Crime & Deliquency\" 2004, t. 50, nr 3, s. 412–435, https://www.doi.org/10.1177/0011128703260333.","Zob. C. Carlsson, Processes of intermittency in criminal careers: Notes from a Swedish study on life courses and crime, \"International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology\" 2012, t. 57, nr 8, s. 913–938, https:// www.doi.org/ 10.1177/0306624X12443656; F. Ouellet, Stop and Go: Explaining the timing of Intermittency in Criminal Careers, \"Crime & Deliquency\" 2019, t. 65, nr 5, s. 630–656, https://www.doi.org/10.1177/0011128717753114; A.R. Piquero, Somewhere between persistence and desistance: The intermittency of criminal careers, [w:] S. Maruna, R. Immarigeon (red.), After Crime and Punishment: Pathways to Offender Reintegration, Willan Publishing, Portland 2004, s. 102–126.","Zob. M. Vere van Koppen, E. Rodermond, A.A.J. Blokland, Waxing and waning: periods of intermittency in criminal careers, \"Journal of Developmental and Life-Course Criminology\" 2020, nr 6, s. 1–24, https://www.doi.org/10.1007/ s40865-020-0035-7.","A. Blumstein, J. Cohen, D.P. Farrington, Criminal career research..., op.cit.","D. Woźniakowska-Fajst, Nieletnie dziewczęta 10 lat później – badania katamnestyczne, \"Archiwum Kryminologii\" 2011, t. XXXIII, s. 163–195, https://doi.org/10.7420/AK2011E. Na marginesie zauważyć należy, że prowadzenie badań longitudinalnych jest również możliwe w odniesieniu do przestępców o późnym początku drogi kryminalnej.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia... , op.cit.","A. Blumstein, J. Cohen, D.P. Farrington, Criminal career research..., op.cit.; A.R. Piquero, W.G. Jennings, J.C. Barnes, Violence in criminal careers: A review of the literature from a developmental life-course perspective, \"Aggression and Violent Behavior\" 2012, t. 17, nr 3, 171–179.","A. Blumstein, J. Cohen, P. Hsieh, The Duration of Adult Criminal Careers, U.S. Department of Justice, Washington D.C. 1982, https://www.ojp.gov/pdffiles1/ Digitization/89569NCJRS.pdf [dostęp: 24.11.2021]; K.L. Kempf, Specialization and the Criminal Career, \"Criminology\" 1987, t. 25, nr 2, s. 399–420.","D.P. Farrington, Criminal career research in the United Kingdom, \"The British Journal of Criminology\" 1992, t. 32, nr 4, s. 521–536, https://www.doi. org/10.1093/oxfordjournals.bjc.a048255.","Ibidem.","D.P. Farrington, Cross-national comparative research on criminal careers, risk factors, crime and punishment, \"European Journal of Criminology\" 2015, t. 12, nr 4, s. 386–399, https://www.orcid.org/10.1177/1477370815584262.","M.R. Gottfredson, T. Hirschi, A General Theory of Crime, Stanford University Press, Redwood City 1990.","M. DeLisi, M.G. Vaughn, The Gottfredson-Hirschi critiques revisited. reconciling self-control therory, criminal careers, and career criminals, \"International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology\" 2008, t. 52, nr 5, s. 520– 537, https://www.doi.org/10.1177/0306624X07308553.","C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to…, op.cit., s. 34.","Ibidem, s. 35.","T.C. Pratt, A self-control/life-course theory of criminal behaviour, \"European Journal of Criminology\" 2016, nr 13, s. 129–146, https://www.doi.org/10.1177 /1477370815587771.","S. Florek, P. Piotrowski, Teoria samokontroli/biegu życia autorstwa T.C. Pratta – propozycja rozwinięcia ewolucyjnego, \"Resocjalizacja Polska\" 2017, nr 14, s. 77.","H.J. Schneider, Przyczyny przestępczości. Nowe aspekty międzynarodowej dyskusji o teoriach kryminologicznych, \"Archiwum Kryminologii\" 1997, t. XXIII–XXIV, s. 13–44, https://doi.org/10.7420/AK1997-1998A.","T. Newburn, Criminology, Willan Publishing, Portland 2007; D. Woźniakowska- Fajst, Nieletnie dziewczęta..., op.cit.","C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to..., op.cit., s. 44.","Zob. T.E. Moffitt, Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: A developmental taxonomy, \"Psychological Review\" 1993, t. 100, nr 4, s. 674–701.","A. Liebling, S. Maruna, L. McAra (red.), The Oxford Handbook..., op.cit., s. 618.","T.E. Moffitt, Male antisocial behaviour in adolescence and beyond, \"Nature Human Behaviour\" 2018, nr 2, s. 177–186, https://www.doi.org/10.1038/ s41562-018-0309-4.","A.R. Piquero, W.G. Jennings, J.C. Barnes, Violence in criminal careers..., op.cit.","Teoria działań sytuacyjnych (SAT) jest ogólną, dynamiczną teorią przestępczości i jej przyczyn, która analizuje przestępczość jako działania moralne. SAT proponuje wyjaśnienie wszelkiego rodzaju czynów, podkreśla znaczenie analizy interakcji człowiek-środowisko i jej zmian i koncentruje się na identyfikacji kluczowych procesów wyjaśniających przyczyny przestępczości. Model Developmental Ecological Action (model DEA) został opracowany jako zastosowanie SAT do badania i analizy dynamiki stabilności i zmian w karierze przestępczej ludzi. Za: Situational action theory (SAT), https://www.cac.crim.cam.ac.uk/resou/sat [dostęp: 22.11.2020].","P.-O.H. Wikström, Explaining crime and criminal careers: the DEA model of situational action theory, \"Journal of Developmental and Life-Course Criminology\" 2020, t. 6, s. 188–203, https://doi.org/10.1007/s40865-019-00116-5.[34]","R. Loeber, M. Le Blanc, Toward a developmental criminology, \"Crime and Justice\" 1990, t. 12, s. 375-473, https://www.doi.org/10.1086/449169.","P.-O.H. Wikström, Explaining Crime…, op.cit., s. 191.","Ibidem, s. 199.","A. Edelstein, Rethinking conceptual definitions…, \"Trauma, Violence & Abuse\" 2016, t. 17, s. 64–65.","Ibidem.","Zob. ibidem.","I. Rzeplińska, Kariery kryminalne nieletnich sprawców przestępstw, \"Archiwum Kryminologii\" 2013, t. XXXV, s. 89, https://doi.org/10.7420/AK2013C.","T.E. Moffitt, Adolescence-limited…, op.cit., s. 674–701; T.E. Moffitt, Male antisocial behaviour…, op.cit, s. 177–186.","P-O.H. Wikström, Explaining crime…, s. 188–203; A. Blumstein i in. (red.), Criminal Careers…, op.cit.","A. Edelstein, Rethinking conceptual definitions…, op.cit., s. 62–71.","M.R. Gottfredson, T. Hirschi, A General Theory of Crime…, op.cit.; T.E. Moffitt, Adolescence-limited…, op.cit., s. 674–701; T.E. Moffitt, Male antisocial behaviour…, op.cit, s. 177–186.","T.C. Pratt, A self-control/life-course…, op.cit., s. 129–146; A. Edelstein, Rethinking conceptual definitions…, op.cit., s. 62–71; P-O.H. Wikström, Explaining crime…, s. 188–203.","R.J. Sampson, J.H. Laub, Crime in the making…, op.cit., s. 430–431.","M.R. Gottfredson, T. Hirschi, A General Theory of Crime…, op.cit.; T.C. Pratt, A self-control/life-course…, op.cit., s. 129–146.","A. Edelstein, Rethinking conceptual definitions…, op.cit., s. 62–71.","D.P. Farrington, Criminal career research…, op.cit., s. 521–536; D.P. Farrington, Cross-national comparative…, op.cit., s. 386–399.","R. Paternoster, S.D. Bushway, Desistance and feared self…., op.cit., s. 1103–1156.","T.E. Moffitt, Adolescence-limited…, op.cit., s. 674–701; T.E. Moffitt, Male antisocial behaviour…, op.cit, s. 177–186.","A.R. Piquero, Somewhere between persistence…, op.cit., s. 102–126.","C. Carlsson, Processes of intermittency…, op.cit., s. 913–938; M. Vere van Koppen, Criminal career dimensions…, s. 92–119.","I. Rzeplińska, Kariery kryminalne…, op.cit., s. 79–94."]}
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

48. R��ne drogi, r��ne wzory. Typologie trajektorii przest��pczych

Author: W��odarczyk-Madejska, Justyna and Wzorek, Dominik
Subjects: przest��pczo��, crime statistics, metodologia, badania, methodology, kryminologia, perpetrator, przest��pstwo, Krajowy Rejestr Karny (KRK), offence, National Criminal Register, sprawca, researches, criminology, statystyka przest��pczo��ci, crime
Abstract: Celem tego rozdzia��u by��a pr��ba stworzenia typologii trajektorii przest��pczych badanej przez nas zbiorowo��ci. Do analiz wybrali��my jedynie osoby wchodz��ce w sk��ad pokolenia milenijnego, z uwagi na jego stosunkow�� jednolito��. Wybrana przez nas zbiorowo�� liczy��a 1 867 os��b. Przeprowadzone analizy pokaza��y, ��e najbardziej adekwatny model, pasuj��cy do naszych danych empirycznych, to model sk��adaj��cy si�� z sze��ciu typ��w trajektorii przest��pczych. Wyr��nili��my nast��puj��ce ich typy: ��nie-sprawcy��, czyli osoby, kt��re nie pope��nia��y przest��pstw w doros��o��ci albo pope��ni��y najwy��ej jedno przest��pstwo; sprawcy przypadkowi; sprawcy czasowo aktywni o dw��ch poziomach intensywno��ci �� niskim i wysokim, kt��rych najwy��sza aktywno�� przest��pcza przypada na etap wczesnej doros��o��ci; sprawcy, kt��rych najwy��szy poziom aktywno��ci przypada na drug�� po��ow�� trzeciej dekady ��ycia �� tzw. sprawcy p��noaktywni oraz sprawcy chroniczni, pope��niaj��cy cz��sto przest��pstwa w ci��gu ca��ego dotychczasowego ��ycia. Poszczeg��lne typy trajektorii przest��pczych r��ni�� si�� przede wszystkim momentem rozpocz��cia dzia��alno��ci przest��pczej w doros��o��ci, d��ugo��ci�� oraz liczb�� pope��nionych przez sprawc��w czyn��w. Istotne r��nice dotycz�� r��wnie�� faktu przebywania w zak��adzie karnym oraz r��nych charakterystyk spo��ecznych (poziomu wykszta��cenia, pracy zawodowej, pozostawania w zwi��zku). Zaprezentowali��my r��wnie�� przyk��adowe historie ��ycia os��b przynale��cych do poszczeg��lnych typ��w sprawc��w. Najwi��ksz�� grup�� stanowi��y osoby przypisane do kategorii ��nie-sprawc��w�� niemal 70% zbiorowo��ci. Te osoby, nawet je��li pope��ni��y jedno przest��pstwo w doros��o��ci, nie spe��niaj�� naszym zdaniem kryterium bycia ��sprawcami z karier�� przest��pcz��. Nieskazanych nigdy za ��adne przest��pstwo by��o naszej grupie blisko 60%, kolejne 9% to osoby skazane za jeden czyn. Mo��na wr��cz uzna��, ��e osoby z tej grupy wyros��y z przest��pczo��ci �� zwykle w okresie dojrzewania lub wczesnej doros��o��ci. Pozosta��e nieco ponad 30% badanych os��b przypisano do pi��ciu typ��w trajektorii �� to osoby skazane za pope��nienie co najmniej dw��ch czyn��w w doros��o��ci. Wydaje nam si��, ��e w��a��nie o tej grupie mo��emy m��wi��, jako o ��sprawcach z pewnego rodzaju karier��. Tej w��a��nie grupie, naszym zdaniem, organy w��adzy publicznej powinny po��wi��ci�� wi��ksz�� uwag��. Jedn�� z wa��niejszych odmienno��ci naszej typologii od innych (z wyj��tkiem bada�� filadelfijskich98) jest to, ��e tzw. sprawcy chroniczni z naszej zbiorowo��ci nie s�� odpowiedzialni za najwi��ksz�� liczb�� pope��nianych czyn��w. Za wi��kszo�� przest��pstw pope��nionych przez nasz�� zbiorowo�� odpowiadaj�� sprawcy czasowo aktywni. To w��a��nie sprawcy chroniczni powinni znale�� si�� w szczeg��lnym zainteresowaniu polityki kryminalnej. S�� to bowiem osoby notorycznie pope��niaj��ce przest��pstwa, cz��sto niezbyt powa��ne, a raczej uci��liwe spo��ecznie. Jednocze��nie osoby te zmagaj�� si�� z r��nymi problemami: g��bokimi uzale��nieniami od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Te elementy stanowi�� dla nich ��sid��a��, niepozwalaj��ce si�� im oderwa�� od dzia��alno��ci przest��pczej. Z uwagi na szereg deficyt��w, ci��gn��cych si�� w ich przypadku od okresu dzieci��ctwa i nastoletnio��ci, brakuje im tak��e punkt��w zaczepienia �� hak��w��, w postaci cho��by istotnych os��b w ��yciu, sta��ych zwi��zk��w, rodziny �� co uniemo��liwia im porzucenie dotychczasowego sposobu ��ycia. Te wszystkie elementy mog�� pojawi�� si�� na r��nym etapie ��ycia i ugruntowa�� te osoby w antyspo��ecznym trybie ��ycia. ��Sid��a��, o kt��rych piszemy, w postaci cho��by uzale��nie��, pojawia��y si�� tak��e u innych sprawc��w99. To, co z pewno��ci�� jest wsp��lne dla ka��dego z wyr��nionych przez nas typ��w, to kariery instytucjonalne100. Z wyj��tkiem nie-sprawc��w i sprawc��w przypadkowych, kariery takie mia�� wi��cej ni�� co drugi sprawca w ka��dej grupie. Obecno�� kariery instytucjonalnej wyra��nie r��nicuje sprawc��w chronicznych od reszty badanych. Ka��da osoba z tej grupy by��a w wi��zieniu, a wiele z nich sp��dzi��o w izolacji penitencjarnej dziesi�� lub wi��cej lat. Mo��na zatem przypuszcza��, ��e wielu z tych sprawc��w odbywa kar�� pozbawienia wolno��ci niemal od pocz��tku swojego doros��ego ��ycia. Trzeba r��wnie�� pami��ta��, ��e wyr��nione przez nas typy nie s�� ani sta��e, ani niezmienne. S�� aktualne na dany moment ��ycia naszych badanych. Wraz z kolejnymi latami ��ycia naszych badanych, ich trajektorie przest��pcze mog�� si�� zmienia��, a zmiany te mog�� p��j�� w r��nych kierunkach. Oznacza to tylko tyle, ��e by�� mo��e za par�� lat zaproponowana przez nas typologia oka��e si�� nieaktualna. Ryzyko to jednak nale��y uzna�� za specyficzny element bada�� kryminologicznych prowadzonych w nurcie life-course. Z pewno��ci�� nale��y si�� na nie godzi��, ale te�� o nim pami��ta��. Dobrym przyk��adem wprowadzenia zmian do opracowanej koncepcji po latach prowadzonych bada�� jest Terrie Moffitt (o czym pisali��my wy��ej). Nie pozostaje zatem nic innego, jak ��ledzi�� dalsze losy naszych badanych, by po latach m��c zobaczy��, w kt��r�� stron�� zmierzaj�� ich trajektorie., {"references":["M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywności przestępczej jednostek – metodologiczne aspekty badań własnych nad karierami kryminalnymi w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590289).","J. Włodarczyk-Madejska, D. Wzorek, Jak długo i jak dużo. Analiza empiryczna aktywności przestępczej w toku życia badanych w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590297).","M. Kotowska, Kariery kryminalne członków zorganizowanych grup przestępczych, Difin, Warszawa 2019, s. 194 i nast.","Ibidem, s. 255 i nast.","Ibidem, s. 316 i nast.","Ibidem, s. 353 i nast.","D.S. Nagin, Analyzing developmental trajectories: A semiparametric, group-based approach, \"Psychological Methods\" 1999, t. 4, nr 2, s. 139.","Ibidem, s. 140.","Ibidem, s. 141.","Ibidem.","Warto wskazać, że zaproponowany przez Nagina model w przypadku analizy danych z CSDD pokazuje, że sprawcy notowani okazjonalnie oraz \"nie-sprawcy\" w sensie statystycznym zasadniczo się nie różnią.","D.S. Nagin, Analyzing developmental trajectories…, op.cit., s. 141–142.","Warto wskazać również, że wśród osób przynależących do grupy \"chronicznych\" zdecydowanie większy był odsetek osób zamieszkujących gospodarstwa domowe o niskim dochodzie, zaniedbanych przez rodziców, mających skłonności do podejmowania zachowań ryzykownych. Rodzice tych osób częściej byli skazywani za przestępstwa. Problem ten w najmniejszym stopniu dotyczył osób z grupy \"nie-sprawców\". Ibidem, s. 150.","Ibidem, s. 141; D.S. Nagin, R.E. Trembley, Trajectories of boys' physical aggression, opposition, and hyperactivity on the path to physically violent and nonviolent juvenile delinquency, \"Child Development\" 1999, t. 70, nr 5, s. 1183. Do pomiaru zachowań agresywnych wykorzystano psychometryczną skalę agresji fizycznej (psychometric scale of physical aggression).","D.S. Nagin, Analyzing developmental trajectories…, op.cit., s. 142–143.","Ibidem, s. 150.","Ibidem, s. 142–144.","D.S. Nagin, R.E. Trembley, Trajectories of…, op.cit., s. 1190.","Małego miasta w Stanach Zjednoczonych, w południowo-wschodniej części stanu Wisconsin. Wielkość miasta mogła determinować wielkość próby, ale też mieć znaczenie dla skali przestępczości. Podkreślić także należy, że próby wybrane do badania były nieporównywalne – nie tylko ze względu na ich wielkość, ale także z uwagi na inne uwarunkowania społeczne. Przykładowo, kontakty z policją w małym mieście mogą mieć inny charakter niż w dużym.","A.V. D'Unger, K.C. Land, P.L. McCall, D.S. Nagin, How many latent classes of delinquent/ criminal careers? Results from mixed poisson regression analyses, \"American Journal of Sociology\" 1998, t. 103, nr 6, s. 1602–1603.","Ibidem, s. 1595.","Ibidem, s. 1600.","Ibidem, s. 1611.","Ibidem.","Ibidem.","Ibidem.","Ibidem, s. 1619.","Ibidem.","Zob. S.D. Bushway, T.P. Thornberry, M.D. Krohn, Desistance as a developmental process: A comparison of static and dynamic approaches, \"Journal of Quantitative Criminology\" 2003, t. 19, nr 2, s. 130 i literatura tam cytowana.","Ibidem, s. 133; na tę kwestię zwrócił ostatnio uwagę M. Muskała, Odstąpienie od przestępczości w teorii i praktyce resocjalizacyjnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2016, s. 259.","S.D. Bushway, T.P. Thornberry, M.D. Krohn, Desistance as…, op.cit., s. 135.","Ibidem, s. 131.","Ibidem, s. 140–141.","Ibidem, s. 141. Warto zaznaczyć, że zgodnie z wynikami modelowania wyróżniono 8 typów trajektorii, jednak autorzy zdecydowali się na skorzystanie z modelu składającego się z 7 typów. Model ośmiogrupowy, jak uzasadniali autorzy, był konsekwencją specyficznych danych wyjściowych, ale – ich zdaniem – to model siedmiogrupowy lepiej oddał złożoność zbiorowości.","W tym badaniu uwzględniono okresy 6-miesięczne, nie zaś roczne jak w innych projektach.","S.D. Bushway, T.P. Thornberry, M.D. Krohn, Desistance as…, op.cit., s. 144.","Ibidem, s. 145–146.","B.O. Muthén, Latent variable analysis: Growth mixture modeling and related techniques for longitudinal data, [w:] D. Kaplan (red.), The Sage Handbook of Quantitative Methodology for the Social Sciences, Sage, Thousand Oaks 2004, s. 361–362.","T.E. Moffitt, Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: a developmental taxonomy, \"Psychological Review\" 1993, t. 100, nr 4, s. 679.","T.E. Moffitt, Life-course-persistent versus adolescence-limited antisocial behavior, [w:] D. Cicchetti, D. J. Cohen (red.), Developmental Psychopathology, John Wiley & Sons, Hoboken 2006, s. 571–572.","Por. W. Klaus, Sidła i udręki, czyli co stoi na przeszkodzie procesu odchodzenia od przestępczości? w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590327).","T.E. Moffitt, Life-course-persistent…, op.cit., s. 570–572, 592.","T.E. Moffitt, Adolescence-limited…, op.cit., s. 679.","T.E. Moffitt, Life-course-persistent…, op.cit., s. 588.","T.E. Moffitt, Adolescence-limited…, op.cit., s. 679.","Por. D. Woźniakowska-Fajst, O. Wanicka, Bez korzeni, bez skrzydeł. Czynniki ryzyka w ocenie chronicznych przestępców w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/ zenodo.5590312).","T.E. Moffitt, Life-course-persistent…, op.cit., s. 571.","T.E. Moffitt, Adolescence-limited…, op.cit., s. 674–675.","T.E. Moffitt, Life-course-persistent…, op.cit., s. 593.","Ibidem, s. 581, 583–584, 592.","T.E. Moffitt, Life-course-persistent…, op.cit., s. 577.","Ibidem, s. 578–579; por. W. Klaus, Sidła i udręki…, op.cit.","Ibidem, s. 581–582.","C.L. Odgers i in., Prediction of differential adult health burden by conduct problem subtypes in males, \"Archives of General Psychiatry\" 2007, t. 64, s. 477. Analizy prowadzone przez autorów były bardzo szerokie i z pewnością wykraczają poza ramy niniejszego rozdziału. Autorzy sprawdzali bowiem np. stan zdrowia fizycznego i psychicznego (w tym np. występowanie zaburzeń lękowych, depresyjnych, uzależnienia od narkotyków lub alkoholu), ryzyko wystąpienia chorób sercowo- -naczyniowych, poziom białka C-reaktywnego, czynności układu oddechowego, zdrowie seksualne, stan uzębienia, doznane kontuzje. Wykorzystali w tym celu szereg metod, technik i narzędzi: począwszy od wywiadu z badanymi, przez analizę dokumentacji lekarskiej zawierającej informacje o leczeniu ambulatoryjnym i szpitalnym, po wykorzystanie choćby spirometru. W badaniu tym uwzględniono także dane policyjne o skazaniach, informacje o podjętych próbach samobójczych oraz okresach bezdomności.","Ibidem, s. 479.","Ibidem, s. 481–483.","E. Lacourse, V. Dupéré, R. Loeber, Developmental trajectories of violence and theft, [w:] R. Loeber (red.), Violence and Serious Theft: Development and Prediction from Childhood to Adulthood, Routledge, New York 2008.","Ibidem, s. 231–232.","To nic innego jak wspomniane przez nas już LCGA.","E. Lacourse, V. Dupéré, R. Loeber, Developmental trajectories…, op.cit., s. 235–236.","Ibidem, s. 236.","Ibidem, s. 237.","Ibidem, s. 238.","Ibidem, s. 240.","Ibidem, s. 242.","Ibidem, s. 242–243, 265.","G.M. Campedelli, F. Calderoni, T. Comunale, C. Meneghini, Life-course criminal trajectories of mafia members, \"Crime & Delinquency\" 2021, t. 67, nr 1, s. 112– 113, 131, https://doi.org/10.1177/0011128719860834.","Ibidem, s. 117.","Ibidem, s. 117, 121–122.","Ibidem, s. 124, 126–129.","W tłumaczeniu: Przestępczość w nowoczesnym mieście.","K. Boers i in., Vom Jugend- zum frühen Erwachsenenalter, \"Monatsschrift für Kriminologie und Strafrechtsreform\" 2014, t. 97, nr 3, s. 184.","Ibidem, s. 189; K. Boers, Delinquenz im Altersverlauf, \"Monatsschrift für Kriminologie und Strafrechtsreform\" 2019, t. 102, nr 1, s. 16–20.","Autorzy wskazują również na wykorzystanie zero inflated negativ bimodel oraz grow mixture model.","J. Reinecke, Entwicklungsverläufe von deviantem und delinquentem Verhalten im Jugendalter, [w:] K. Boers, J. Reinecke (red.), Delinquenz im Altersverlauf: Erkenntnisse der Langzeitstudie Kriminalität in der modernen Stadt, Waxmann, Münster-New York 2019, s. 161–176.","J. Payne, A. Piquero, Developmental Criminology and the Crime Decline: A Comparative Analysis of the Criminal Careers of Two New South Wales Birth Cohorts, Cambridge University Press, Cambridge 2020, s. 30.","Ibidem, s. 32–33.","Ibidem, s. 38.","Ibidem, s. 49.","Ibidem, s. 52–53.","Ibidem; A.V. D'Unger, K.C. Land, P.L. McCall, D.S. Nagin, How many latent classes…, op.cit.; T. Jung, K.A.S. Wickrama, An introduction to latent class growth analysis and growth mixture modeling: latent trajectory classes, \"Social and Personality Psychology Compass\" 2008, t. 2, nr 1; B.O. Muthén, Latent variable analysis…, op.cit.; D.S. Nagin, Analyzing developmental trajectories…, op.cit.; D.S. Nagin, R.E. Trembley, Trajectories of…, op.cit.","Homogeniczność trajektorii w obrębie jednego typu trajektorii jest konsekwencją związania oszacowania kowariancji i wariancji wzrostu liczby czynów w każdym typie i ustalenie ich na zero. Zob. T. Jung, K.A.S. Wickrama, An introduction to…, op.cit., s. 304.","D.S. Nagin, K.C. Land, Age, criminal careers and population heterogeneity: specification and estimation of nonparamentric mixed poisson model, \"Criminology\" 1993, t. 31, nr 3, s. 327–362, https://doi.org/10.1111/j.1745-9125.1993. tb01133.x.","D.S. Nagin, Analyzing developmental trajectories…, op.cit., s. 141.","Wyczerpujący opis pracy z danymi longitudinalnymi w tym programie przedstawiony został w: L.K. Muthén, B.O. Muthén, Mplus User's Guide, Muthén & Muthén, Los Angeles 1998, s. 221 i nast.","Nie jest to oczywiście przeszkoda dla modelowania trajektorii. W niektórych projektach z powodzeniem wykorzystywano informacje o osobach urodzonych w różnych latach, zob.: G.M. Campedelli, F. Calderoni, T. Comunale, C. Meneghini, Life-Course criminal trajectories..., op.cit., s. 117–118.","Zob. więcej: M. Szulecka, Docieranie do informacji…, op.cit.","Triangulacja to nic innego jak \"wykorzystanie danych pochodzących z różnych źródeł\". Triangulacja źródeł to tylko jeden z rodzajów triangulacji. Badacze często korzystają również z triangulacji metodologicznej. Por. S. Juszczyk, Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2013, s. 88, 90.","Więcej o przestępczości badanych kobiet zob. D. Woźniakowska-Fajst, Kariery kryminalne kobiet w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590306).","D.S. Nagin, Analyzing developmental trajectories…, op.cit., s. 147.","B.O. Muthén, Latent variable analysis…, op.cit., s. 356.","T. Jung, K.A.S. Wickrama, An introduction to…, op.cit., s. 311.","C.L. Odgers i in., Prediction of differential…, op.cit., s. 479.","T. Jung, K.A.S. Wickrama, An introduction to…, op.cit., s. 312.","B.O. Muthén, Latent variable analysis…, op.cit., s. 356.","O doborze osób do badania aktowego zob.: M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywności przestępczej…, op.cit.","Przypominamy przy tym, że przez pojęcie czynu rozumiemy tutaj pojedynczą kwalifikację prawną zastosowaną do danego zachowania sprawcy. Szczegółowe uwagi w tej kwestii zob. M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywności przestępczej…, op.cit.","A.V. D'Unger, K.C. Land, P.L. McCall, D.S. Nagin, How many latent classes…, op.cit., s. 1611.","Por. W. Klaus, Sidła i udręki…, op.cit.","R. Szczepanik, Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015."]}
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

49. Jak d��ugo i jak du��o? Analiza empiryczna aktywno��ci przest��pczej w toku ��ycia badanych

Author: W��odarczyk-Madejska, Justyna and Wzorek, Dominik
Subjects: offender, przest��pczo��, crime statistics, empirical research, kryminologia, przest��pstwo, Krajowy Rejestr Karny (KRK), offence, National Criminal Register, przest��pca, badania empiryczne, criminology, statystyka przest��pczo��ci, crime
Abstract: Naszym celem by��o opisanie przebiegu trajektorii przest��pczych os��b, kt��re badane s�� w Zak��adzie Kryminologii INP PAN od ponad 20 lat. Wychodz��c z za��o��enia, ��e trajektorie przest��pcze s�� elementem szerszych trajektorii ��yciowych os��b nale��cych do badanej przez nas zbiorowo��ci, uznali��my, ��e nurt life-course criminology stanowi dla nas idealny kontekst teoretyczny i metodologiczny, pozwalaj��cy umie��ci�� trajektorie przest��pcze w perspektywie innych wydarze�� i punkt��w zwrotnych w ��yciu badanych przez nas os��b. Przeprowadzone przez nas analizy potwierdzaj�� trendy odnotowane ju�� w ��wiatowej literaturze dotycz��ce tego, ��e najszybszy przyrost sprawc��w skazanych po raz pierwszy przypada na okres p��nego dojrzewania i wczesnej doros��o��ci (w naszym przypadku oko��o 19 roku ��ycia). W analizowanej przez nas zbiorowo��ci, podobnie jak w przypadku innych bada��, wi��kszo�� badanych stanowi�� osoby, kt��rych dzia��alno�� przest��pcza ogranicza si�� do pojedynczych i kr��tkotrwa��ych epizod��w zachowa�� sprzecznych z prawem (jedna trzecia trajektorii przest��pczych to aktywno��ci obejmuj��ce mniej ni�� jeden rok). Trajektorii bardzo d��ugich jest relatywnie niewiele. Potwierdzili��my r��wnie�� hipotez��, ��e wcze��niejsze rozpocz��cie dzia��alno��ci przest��pczej w doros��o��ci jest dobrym wska��nikiem jej d��ugo��ci �� trajektorie te zwykle trwaj�� d��u��ej, ani��eli te rozpocz��te p��niej. Z d��ugo��ci�� trajektorii koreluje dodatnio tak��e pobyt w zak��adzie karnym �� kariery badanych z takim do��wiadczeniem r��wnie�� trwaj�� d��u��ej. Trudne okaza��o si�� wyznaczenie ko��ca dzia��alno��ci przest��pczej, a w konsekwencji wskazanie odsetka trajektorii ju�� zako��czonych. Upraszczaj��c, za trajektorie u��pione uznali��my te, w kt��rych badany nie zosta�� skazany za przest��pstwo zarejestrowane na etapie ��ycia, na kt��rym si�� znajdowa�� w momencie ostatniego sprawdzenia w KRK, tj. w 2017 r., za�� jako zako��czone te, kt��re zako��czy��y si�� w spos��b naturalny, a zatem ��mierci�� badanego. Takie za��o��enie pozwala wnioskowa��, ��e 12% sprawc��w prawdopodobnie zako��czy��o lub zawiesi��o (u��pi��o) swoj�� dzia��alno�� przest��pcz��. Istotne wydaje si�� dalsze obserwowanie los��w badanych �� dawnych nieletnich, by zobaczy��, na ile nasze przypuszczenia w tej kwestii s�� prawid��owe. Przeprowadzone analizy pokaza��y r��wnie��, ��e w badanej przez nas zbiorowo��ci najwi��ksze nat��enie czyn��w pope��nianych przez cz��onk��w badanej grupy przypada na okres wczesnej doros��o��ci. Wszystkie te stwierdzenia pozwalaj�� przyj��, ��e nasza zbiorowo��, chocia�� szczeg��lna ze wzgl��du na spos��b doboru pr��by, wpisuje si�� w og��lniejszy trend obserwowany zar��wno w zbiorczych statystykach przest��pczo��ci, jak i innych projektach badawczych po��wi��conych trajektoriom przest��pczym. Analiza cz��stotliwo��ci pope��niania przest��pstw (rozpatrywana w kontek��cie nat��enia przest��pczo��ci oraz prewalencji rocznej) r��wnie�� pokaza��a, ��e wzgl��dnie sta��y jej poziom zwi��zany jest z du�� liczb�� anga��uj��cych si�� w dzia��alno�� przest��pcz�� m��odych sprawc��w, kt��rzy pope��niaj�� niewiele czyn��w oraz intensywn�� dzia��alno��ci�� sprawc��w starszych, ale mniej licznych., {"references":["D.P. Farrington, J.W. Coid, L.M. Harnett, Criminal Careers and Life Success: New findings from the Cambridge Study in Delinquent Development, Home Office Research Study, nr 299, Home Office, [London] 2006, https://www. bl.uk/britishlibrary/~/media/bl/global/social-welfare/pdfs/non-secure/c/r/i/ criminal-careers-upto-age-50-and-life-success-up-to-age-48-new-findings-fromthecambridge- study-in-delinquent-development-2nd-edition.pdf [dostep: 15.12.2021]; B. Kyvsgaard, The criminal career: the Danish longitudinal study, Cambridge University Press, Cambridge-New York 2003, s. 109.","Por. M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywności przestępczej jednostek – metodologiczne aspekty badań własnych nad karierami kryminalnymi w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590289).","Zob. K. Buczkowski, P. Wiktorska, Struktura przestępczości dawnych nieletnich sprawców czynów karalnych w okresie ich dorosłości – pokolenie transformacyjne i milenijne w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590293).","Zob. D. Woźniakowska-Fajst, Kariery kryminalne kobiet w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590306).","Por. M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywności…, op.cit.","K. Buczkowski, P. Wiktorska, Struktura przestępczości…, op.cit.","A. Brzezińska, Portrety psychologiczne człowieka. Jak zmienia się człowiek w ciągu życia, \"Remedium\" 2003, nr 4(122), s. 1–3; M. Kielar-Turska, Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia, [w:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 1999, s. 317–339.","J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, InfoTrade, Gdańsk 2004, s. 218–220.","M. Muskała, \"Odstąpienie od przestępczości\" w teorii i praktyce resocjalizacyjnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2016, s. 173.","D. Woźniakowska-Fajst, Nieletnie dziewczęta 10 lat później – badania katamnestyczne, \"Archiwum Kryminologii\" 2011, t. XXXIII, s. 173, https://doi.org/ 10.7420/AK2011E.","Por. M. Szulecka, Docieranie do informacji o aktywności…, op.cit.","Pisze o tym m.in. B.W. Mach, Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka: społeczne losy osiemnastolatków z roku 1989, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2003; B.W. Mach, Transformacja systemu a trajektorie życiowe młodych pokoleń, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2005.","Zob. K. Buczkowski, P. Wiktorska, Struktura przestępczości…, op.cit.","Por. K. Buczkowski, P. Wiktorska, Struktura przestępczości…, op.cit.","Do przygotowania charakterystyki równolatków naszych badanych wykorzystaliśmy \"Roczniki Statystyczne i Demograficzne Polski\" za lata 1988, 1993, 2002, 2006, 2011, 2015 oraz dane z Krajowego Rejestru Karnego o prawomocnych skazaniach w latach 2000, 2010 i 2014.","Ze względu na niespełnienie założeń testów parametrycznych niemożliwe było skorzystanie z jednoczynnikowej analizy wariancji ANOVA. Do analizy różnic między grupami wykorzystaliśmy zatem test Kruskala-Wallisa, będący nieparametrycznym odpowiednikiem analizy wariancji. Uzyskany wynik jest istotny statystycznie na poziomie 0,05.","M. Muskała, \"Odstąpienie od przestępczości\"..., op.cit., s. 259. Więcej o odchodzeniu od przestępczości także w rozdziale: W. Klaus, Sidła i udręki, czyli co stoi na przeszkodzie procesu odchodzenia od przestępczości? w niniejszej publikacji (DOI: 10.5281/zenodo.5590327).","B. Kyvsgaard, The Criminal Career: the Danish Longitudinal Study, Cambridge University Press, Cambridge, UK; New York 2003, s. 67.","Podstawowa informacja o działalności sądów powszechnych – I półrocze 2017 roku na tle poprzednich okresów statystycznych, Departament Strategii i Funduszy Europejskich, Wydział Statystycznej Informacji Zarządczej Ministerstwa Sprawiedliwości, Warszawa 2017.","Liczebność N podana jest dla początkowego stanu grupy. Wraz z wiekiem uwzględniamy zgony i podstawą procentowania jest liczebność osób, które dożyły danego wieku.","C. Carlsson, J. Sarnecki, An Introduction to Life-Course Criminology, SAGE, Los Angeles 2016, s. 100.","Rozkład dotyczy wszystkich przypadków. Z pewnością zasadne byłoby odrzucenie z próby przypadków odstających (przykładowo 1% lub 5% badanej próby). Zdecydowaliśmy się jednak na pokazanie wszystkich, by uzmysłowić czytelnikom, jak bardzo trajektorie naszych badanych, omawiane w poszczególnych parametrach, różnią się od siebie.","D.P. Farrington i in., Criminal Careers up to Age 50 and Life Success up to Age 48: New Findings from the Cambridge Study in Delinquent Development, Home Office Research, Development and Statistics Directorate, London 2006, s. 24.","Ze względu na brak spełnienia przesłanki rozkładu normalnego przez zmienną, liczba popełnionych czynów (warunek zastosowania testu parametrycznego t-Studenta dla prób niezależnych) zastosowano test nieparametryczny U Manna- Whitneya dla prób niezależnych, którego wynik pozwala na poziomie istotności 0,05 odrzucić hipotezę zerową o równości średniej liczby skazań w obu grupach."]}
Published: 2021
Full Text: View/download PDF

50. Kapitał społeczny a przestępczość

Author: Kossowska Anna
Subjects: przestępczość, kapitał społeczny, kryminologia, social capital, crime, criminology, Criminal law and procedure, K5000-5582, Social pathology. Social and public welfare. Criminology, HV1-9960
Abstract: Artykuł stara się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób posługiwanie się teorią kapitału społecznego może mieć wpływ na badania prowadzone w ramach pogłębionych analiz kryminologicznych. Autorka tekstu zwraca uwagę przede wszystkim na problematykę i trudności związane ze stosowaniem pojęcia kapitału społecznego w naukach społecznych. Według A. Kossowskiej pierwsza trudność w stosowaniu pojęcia polega na braku powszechnie obowiązującej definicji terminu, która wydaje się być tworzona każdorazowo przez autorów tekstów naukowych, zgodnie z ich przekonaniami i sposobem postrzegania rzeczywistości społecznej. Autorka przygląda się różnym próbom definicji pojęcia i wskazuje na trzech kluczowych autorów jakimi są: Pierre Bourdieu, James Coleman i Robert Putnam. Następnie stara się wyjaśnić rolę teorii kapitału społecznego w badaniachkryminologicznych, wskazując na jego wkład w rozwój teorii powszechnie używanych przez badaczy dziedziny, jak np. strukturalnych i zróżnicowanych powiązań. Teoria kapitału społecznego jest również niezwykle cenna w badaniach nad przestępczością nieletnich. Według autorki odniesienie się do teorii kapitału społecznego może tłumaczyć uwarunkowania przestępczości w ramach badań nad siłą i skutecznością kontroli społecznej. Artykuł zwraca uwagę na istotę oceny nie tyle samego kapitału społecznego, co jego charakter. Wskazuje, że kapitał społeczny może mieć charakter narzucający również w kontekście angażowania się w zachowania postrzegane powszechnie jako dewiacyjne, których przykładem mogą być zachowania przestępcze. W ten sposób rozważania podjęte w tekście omawiają także negatywną stronę kapitału społecznego, o której rzadko wspomina się w literaturze. Według autorki błędnym jest również twierdzenie, że wyższy poziom kapitału społecznego wpływa na obniżenie się poziomu przestępczości. Odwołując się do literatury międzynarodowej A. Kossowska wskazuje przykłady wysokiego poziomu kapitału społecznego wśród członków przestępczości zorganizowanej, tłumacząc, iż wysokie zasoby kapitału przyczyniają się także do prowadzenia zorganizowanej działalności przestępczej.
Published: 2008
Full Text: View/download PDF

Catalog

Books, media, physical & digital resources

See catalog results

Searchworks

Select search scope, currently: Articles Catalog books, media & more in Jio Institute collections Articles journal articles & other e-resources

Search

Search Constraints

Refine your results

Search Limiters

Topic

Publication Year Range

Language

Publication Type

Journal

Region

Database

Publisher

188 results on '"kryminologia"'

Search Results

Catalog

Select search scope, currently: Articles

Catalog

books, media & more in Jio Institute collections

Articles

journal articles & other e-resources