Search

Due to the narrow range of available herbicides, weeds are one of the limiting factors for intercropping of dry bean and maize. Various benefits of this production method have been confirmed by the results of many authors. The aim of this study was to investigate the possibility of using a cycloxydim-tolerant maize hybrid to expand the ability of weed control in intercroping systems with bean. Three-year field trials were conducted from 2015 to 2017, at the Institute of Field and Vegetable Crops in the vicinity of Novi Sad. Cycloxydim-tolerant maize and dry bean were sown mechanically in alternating strips, with one strip consisting of 4 rows of maize and the other strip containing 6 rows of bean. Combinations of herbicides based on dimethenamid-P, linuron, bentazone and cycloxydim were studied. The effect of herbicides on the number of weeds, fresh weed mass and grain yield of bean and maize was evaluated. No phytotoxicity of the herbicides was observed on the crops, indicating the safety of their use in this production system. The most common weeds were Chenopodium album, Datura stramonium and Sorghum halepense developed from rhizomes. Herbicides had a significant effect in reducing the abundance and fresh mass of the above-ground weed parts. A special contribution of the results obtained is the unique ability to control S. halepense using the cycloxydim-based product. Owing to the above-mentioned possibility, a significant reduction in the number and mass of S. halepense shoots developed from rhizomes was achieved (100% in 2015 and 2016, and >90% in 2017). The results of our trials confirm the contribution of the extension of the choice of herbicides with cycloxydim in this system of intercropping with dry bean and cycloxydim-tolerant maize. Zbog uske palete raspoloživih herbicida, korovi su jedan od ograničavajućih činilaca za gajenje združenih useva pasulja i kukuruza. Cilj rada je bio da se ispita mogućnost korišćenja hibrida kukuruza tolerantnog na cikloksidim radi proširenja mogućnosti suzbijanja travnih korova pri združenom gajenju sa pasuljem. Trogodišnja ispitivanja su obavljena od 2015. do 2017. godine, na oglednom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu. Pasulj i kukuruz tolerantan na cikloksidim posejani su mehanizovano u naizmenične trake, pri čemu su jednu traku sačinjavala 4 reda kukuruza, a drugu traku 6 redova pasulja. Ispitivane su kombinacije herbicida na bazi dimetenamida-P, linurona, bentazona i cikloksidima. Ocenjen je uticaj herbicida na broj i svežu masu korova i prinos zrna pasulja i kukuruza. U ogledima nije zabeležena fitotoksičnost herbicida prema usevima pasulja i kukuruza, ukazujući na pouzdanost njihove upotrebe u ovom sistemu proizvodnje. Najzastupljeniji korovi u ogledima bili su: Chenopodium album, Datura stramonium i Sorghum halepense iz rizoma. Ispitivani herbicidi su ostvarili značajan efekat u smanjenju brojnosti i sveže mase nadzemnog dela korova. Poseban doprinos dobijenih rezultata ogleda su u jedinstvenoj mogućnosti primene preparata na bazi cikloksidima, čime je ostvarena značajna redukcija brojnosti i mase izdanaka S. halepense iz rizoma (100% u 2015. i 2016. godini, a >90% u 2017. godini). Ovim je potvrđen značajan doprinos u proširenju palete herbicida sa cikloksidimom u ovom sistemu združenog gajenja pasulja i kukuruza tolerantnog na cikloksidim.

Obavljena su trogodišnja istraživanja sa uticajem mikrobioloških preparata i Guaanita na broj i masu nodula na korenu pasulja kod organske proizvodnje. Najveći broj i masa nodula bila je u vremenski povoljnijoj godini sa više vlage. Najmanji broj nodula je bio u varijanti kada se Tiffi nanosio direktno na seme pre seve, dok je masa nodula bila najmanja u kontroli. Utvrđena je pozitivna nesignifikatna korelacija broja i mase nodula sa prinosom. Nodulacija je zavisila od sorte. Primena EM 7 dana pred setvu i kombinacija Guanito pred setvu+EM u cvetanju pokazali su pozitivan uticaj na broj i masu nodula. Three-year research, in the impact of microbial preparations and Gunatito on bean-root-nodule number and mass in organic production, was published. The highest nodule number and mass was in the year with a more favorable weather conditions, with a higher humidity. The lowest nodule number was in the method with a direct Tiffi application on the pre-sowing seed, whereas the lowest nodule mass was in the control variety. A positive insignificant correlation was determined between nodule number and mass, and yield. Nodulation was variety dependant. EM application 7 days before sowing, and the combination of Guanito before sowing with EM in flowering, showed a positive impact on nodule number and mass

У овој докторској дисертацији извршена је фенотипска и молекуларна процена 177 генотипова колекције пасуља Института за ратарство и повртарство, Нови Сад. Испитани материјал је обухватао сорте оплемењене у три српска института, стране сорте и линије, као и локалне популације пасуља сакупљене на територији Републике Србије и околних земаља. Процена фенотипске варијабилности је обухватала испитивање особина одабраних на основу дескриптора, као и агрономски најзначајнијих особина пасуља. На основу типа фазеолина одређена је припадност генотипова андском или средњеамеричком центру порекла. Молекуларна карактеризација и испитивање структуре колекције пасуља извршена је применом 27 полиморфних микросателитних маркера. Генотипови пасуља, одабрани према приоритету у очувању регистровани су у EURISCO каталог биљних генетичких ресурса. Средњи ниво фенотипске варијабилности утврђен је за описне особине одабране према дескриптору. Издвојене су особине са бољом моћи раздвајања, које ће послужити за будућу ефикасну процену већих колекција пасуља. Применом анализе хомогености генотипови су груписани у шест група, у складу са познатим обрасцима фенотипске варијације карактеристичним за центре порекла пасуља. Различити нивои варијабилности генотипова у погледу испитаних агрономских особина утврђени су у овом раду. Установљене су позитивне корелационе међузависности већине испитаних својстава. Крупноћа зрна је била у негативној корелационој вези са осталим компонентама приноса, изузев приносом по биљци. Анализом главних компоненти идентификоване су агрономски значајне особине које су највише допринеле варијацији генотипова испитане колекције пасуља. Генотипови су подељени у две групе (средњеамеричку и андску), које су се разликовале по комбинацији испитаних агрономских особина. Издвојени су генотипови у оквиру посебне подгрупе, чији је основ у андском центру порекла (андска подгрупа). Идентификација андске подгрупе указала je на постојање генотипова који према фенотипу представљају мешавину два центра порекла. Анализа груписања је у великој мери у сагласности са анализом главних компоненти. Најбројнији су генотипови пасуља са Т типом фазеолина (65,5%), након чега следе генотипови са S типом (29,4%) и C типом (4,5%). Забележени удео типова фазеолина наводи на закључак да су генотипови пасуља анализирани у овом раду вероватно пореклом из земаља централне и западне Европе. Просечан број алела по локусу је износио 18, док је очекивана хетерозиготност била 0,81. Испитивањем генетичке структуре колекције пасуља применом микросателитних маркера, утврђена је подела генотипова у две групе, која је одговарала подели према припадности центру порекла. Међутим, генетичка варијабилност колекције је већим делом била условљена разликама између појединачних генотипова, него разликама између центара порекла. Идентификација андске подгрупе на фенотипском и молекуларном нивоу, као и потенцијалних хибрида, указаује на податак да значајан део генотипова испитаних у овом раду представља извор нове варијације. Ова варијација је могла настати као резултат спонтане или планиране хибридизације генотипова из два различита центра порекла. Из фенотипски и молекуларно оцењене испитане колекције пасуља, формирана је базична колекција која обухвата 100% фенотипске и 82% алелне варијабилности основне испитане колекције пасуља. Овако формирана базична колекција представља основ за даља испитивања и оплемењивање. U ovoj doktorskoj disertaciji izvršena je fenotipska i molekularna procena 177 genotipova kolekcije pasulja Instituta za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad. Ispitani materijal je obuhvatao sorte oplemenjene u tri srpska instituta, strane sorte i linije, kao i lokalne populacije pasulja sakupljene na teritoriji Republike Srbije i okolnih zemalja. Procena fenotipske varijabilnosti je obuhvatala ispitivanje osobina odabranih na osnovu deskriptora, kao i agronomski najznačajnijih osobina pasulja. Na osnovu tipa fazeolina određena je pripadnost genotipova andskom ili srednjeameričkom centru porekla. Molekularna karakterizacija i ispitivanje strukture kolekcije pasulja izvršena je primenom 27 polimorfnih mikrosatelitnih markera. Genotipovi pasulja, odabrani prema prioritetu u očuvanju registrovani su u EURISCO katalog biljnih genetičkih resursa. Srednji nivo fenotipske varijabilnosti utvrđen je za opisne osobine odabrane prema deskriptoru. Izdvojene su osobine sa boljom moći razdvajanja, koje će poslužiti za buduću efikasnu procenu većih kolekcija pasulja. Primenom analize homogenosti genotipovi su grupisani u šest grupa, u skladu sa poznatim obrascima fenotipske varijacije karakterističnim za centre porekla pasulja. Različiti nivoi varijabilnosti genotipova u pogledu ispitanih agronomskih osobina utvrđeni su u ovom radu. Ustanovljene su pozitivne korelacione međuzavisnosti većine ispitanih svojstava. Krupnoća zrna je bila u negativnoj korelacionoj vezi sa ostalim komponentama prinosa, izuzev prinosom po biljci. Analizom glavnih komponenti identifikovane su agronomski značajne osobine koje su najviše doprinele varijaciji genotipova ispitane kolekcije pasulja. Genotipovi su podeljeni u dve grupe (srednjeameričku i andsku), koje su se razlikovale po kombinaciji ispitanih agronomskih osobina. Izdvojeni su genotipovi u okviru posebne podgrupe, čiji je osnov u andskom centru porekla (andska podgrupa). Identifikacija andske podgrupe ukazala je na postojanje genotipova koji prema fenotipu predstavljaju mešavinu dva centra porekla. Analiza grupisanja je u velikoj meri u saglasnosti sa analizom glavnih komponenti. Najbrojniji su genotipovi pasulja sa T tipom fazeolina (65,5%), nakon čega slede genotipovi sa S tipom (29,4%) i C tipom (4,5%). Zabeleženi udeo tipova fazeolina navodi na zaključak da su genotipovi pasulja analizirani u ovom radu verovatno poreklom iz zemalja centralne i zapadne Evrope. Prosečan broj alela po lokusu je iznosio 18, dok je očekivana heterozigotnost bila 0,81. Ispitivanjem genetičke strukture kolekcije pasulja primenom mikrosatelitnih markera, utvrđena je podela genotipova u dve grupe, koja je odgovarala podeli prema pripadnosti centru porekla. Međutim, genetička varijabilnost kolekcije je većim delom bila uslovljena razlikama između pojedinačnih genotipova, nego razlikama između centara porekla. Identifikacija andske podgrupe na fenotipskom i molekularnom nivou, kao i potencijalnih hibrida, ukazauje na podatak da značajan deo genotipova ispitanih u ovom radu predstavlja izvor nove varijacije. Ova varijacija je mogla nastati kao rezultat spontane ili planirane hibridizacije genotipova iz dva različita centra porekla. Iz fenotipski i molekularno ocenjene ispitane kolekcije pasulja, formirana je bazična kolekcija koja obuhvata 100% fenotipske i 82% alelne varijabilnosti osnovne ispitane kolekcije pasulja. Ovako formirana bazična kolekcija predstavlja osnov za dalja ispitivanja i oplemenjivanje. This doctoral thesis deals with phenotypic and molecular evaluation of 177 dry bean genotypes. Analyzed genotypes are part of common bean seed collection of Institute of Field and Vegetable Crops, Novi Sad. Tested material consisted of domestic and foreign cultivars and lines and local populations collected from the territory of Republic of Serbia and neighboring countries. Traits chosen from international descriptor list and main dry bean seed yield components were used in assessment of phenotypic variability. Affiliation to the gene pools, Mesoamerican or Andean, was determined based on phaseolin type. Molecular characterization considered the analysis of allelic variation at 27 polymorphic SSR loci. Dry bean genotypes with priority in conservation, were registered in EURISCO catalogue of plant genetic resources. Medium level of phenotypic variability was determined in studied dry bean collection, based on traits chosen according to descriptor list. Descriptive traits with better discriminating power were identified, proving useful in future assessment of larger collections. Tested genotypes were arranged in six groups, according to homogeneity analysis, which supported familiar patterns of phenotypic variation found in individual bean gene pools. Variation was recorded in studied dry bean seed yield components. Positive correlations were observed between majority of yield components. Seed weight was in negative correlation with other tested agronomical traits, except seed yield per plant. Dry bean yield components, which contributed greatly to the overall diversity, were identified using principal component analysis. Genotypes were separated in two groups which differed according to combination of agronomical traits (Mesoamerican and Andean). Additional group of genotypes was identified with the basis in Andean gene pool, named Andean subgroup. Cluster analysis was in accordance with principal component analysis. Majority of genotypes had T phaseolin type (65.5%), following with S (29.4%) and C (4.5%) types, indicating that origin of analyzed dry bean genotypes was from central and western Europe. Average number of 18 alleles per loci was detected, with average gene diversity of 0.81. In the analysis of microsatellite data, two groups were identified which corresponded to Mesoamerican and Andean gene pools. However, genetic variability of the collection was attributed to differences among individual genotypes, rather than differences between the centers of origin. Identification of Andean subgroup and potential hybrids between two gene pools, on both phenotypic and molecular level, indicated that significant proportion of studied genotypes in this dissertation represent sources of new variation. This variation could have been derived from spontaneous crossing or breeding of genotypes from two centers of origin. Core collection representing 100% of phenotypic and 82% of allelic diversity was developed from assessed genotypes, which would serve as a base for further research and breeding. Accepted

U ovoj doktorskoj disertaciji izvršena je fenotipska i molekularna procena 177 genotipova kolekcije pasulja Instituta za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad. Ispitani materijal je obuhvatao sorte oplemenjene u tri srpska instituta, strane sorte i linije, kao i lokalne populacije pasulja sakupljene na teritoriji Republike Srbije i okolnih zemalja. Procena fenotipske varijabilnosti je obuhvatala ispitivanje osobina odabranih na osnovu deskriptora, kao i agronomski najznačajnijih osobina pasulja. Na osnovu tipa fazeolina određena je pripadnost genotipova andskom ili srednjeameričkom centru porekla. Molekularna karakterizacija i ispitivanje strukture kolekcije pasulja izvršena je primenom 27 polimorfnih mikrosatelitnih markera. Genotipovi pasulja, odabrani prema prioritetu u očuvanju registrovani su u EURISCO katalog biljnih genetičkih resursa. Srednji nivo fenotipske varijabilnosti utvrđen je za opisne osobine odabrane prema deskriptoru. Izdvojene su osobine sa boljom moći razdvajanja, koje će poslužiti za buduću efikasnu procenu većih kolekcija pasulja. Primenom analize homogenosti genotipovi su grupisani u šest grupa, u skladu sa poznatim obrascima fenotipske varijacije karakterističnim za centre porekla pasulja. Različiti nivoi varijabilnosti genotipova u pogledu ispitanih agronomskih osobina utvrđeni su u ovom radu. Ustanovljene su pozitivne korelacione međuzavisnosti većine ispitanih svojstava. Krupnoća zrna je bila u negativnoj korelacionoj vezi sa ostalim komponentama prinosa, izuzev prinosom po biljci. Analizom glavnih komponenti identifikovane su agronomski značajne osobine koje su najviše doprinele varijaciji genotipova ispitane kolekcije pasulja. Genotipovi su podeljeni u dve grupe (srednjeameričku i andsku), koje su se razlikovale po kombinaciji ispitanih agronomskih osobina. Izdvojeni su genotipovi u okviru posebne podgrupe, čiji je osnov u andskom centru porekla (andska podgrupa). Identifikacija andske podgrupe ukazala je na postojanje genotipova koji prem, This doctoral thesis deals with phenotypic and molecular evaluation of 177 dry bean genotypes. Analyzed genotypes are part of common bean seed collection of Institute of Field and Vegetable Crops, Novi Sad. Tested material consisted of domestic and foreign cultivars and lines and local populations collected from the territory of Republic of Serbia and neighboring countries. Traits chosen from international descriptor list and main dry bean seed yield components were used in assessment of phenotypic variability. Affiliation to the gene pools, Mesoamerican or Andean, was determined based on phaseolin type. Molecular characterization considered the analysis of allelic variation at 27 polymorphic SSR loci. Dry bean genotypes with priority in conservation, were registered in EURISCO catalogue of plant genetic resources. Medium level of phenotypic variability was determined in studied dry bean collection, based on traits chosen according to descriptor list. Descriptive traits with better discriminating power were identified, proving useful in future assessment of larger collections. Tested genotypes were arranged in six groups, according to homogeneity analysis, which supported familiar patterns of phenotypic variation found in individual bean gene pools. Variation was recorded in studied dry bean seed yield components. Positive correlations were observed between majority of yield components. Seed weight was in negative correlation with other tested agronomical traits, except seed yield per plant. Dry bean yield components, which contributed greatly to the overall diversity, were identified using principal component analysis. Genotypes were separated in two groups which differed according to combination of agronomical traits (Mesoamerican and Andean). Additional group of genotypes was identified with the basis in Andean gene pool, named Andean subgroup. Cluster analysis was in accordance with principal component analysis. Majority of genotypes had T phaseolin type (65.5

During the routine quality control analysis on bean seeds in 2015, Fusarium fungal infection was observed on an average of 17% of the bean seed. The objective of this paper was isolation and identification of Fusarium sp. based on the pathogen's morphological and molecular characteristics. Morphological identification of Fusarium isolates was performed on PDA and CLA. DNA of 14 Fusarium sp. isolates was extracted directly from the mycelium (~ 100 mg wet weight), with a Dneasy Plant Mini Kit (Qiagen, Hilden, Germany). Following DNA extraction, the translation elongation factor 1-alpha region was amplified by PCR with the primer pair EF1 and EF2. An amplicon of 700 bp was amplified in all tested isolates. Identification of one isolate was performed by sequencing the translation elongation factor EF-1a gene. Completed morphological and molecular characteristics of isolates, as well as the results of sequencing confirmed that Fusarium proliferatum was the causal agent of bean seed rot. Tokom rutinske kontrole kvaliteta semena pasulja (Phaseolus vulgaris L.) u 2015. godini ustanovljeno je prisustvo Fusarium sp. u visokom procentu, u proseku 17%. Cilj ovog rada bio je izolacija i identifikacija prouzrokovača truleži semena pasulja, na osnovu morfoloških i molekularnih karakteristika patogena. Odgajivačke karakteristike 14 odabranih izolata ocenenjene su na PDA i CLA podlogama. Ekstrakcija DNK 14 odabranih izolata obavljena je direktno iz 100 mg sveže micelije, korišćenjem Dneasy Plant Mini Kit (Qiagen, Hilden, Nemačka). Amplifikacija DNK obavljena je pomoću PCR korišćenjem para prajmera EF1 i EF2. U svim proučavanim izolatima formirani su amplikoni veličine 700 bp. Identifikacija jednog odabranog izolata izvršena je sekvenciranjem translacionog faktora EF-1 a gena. Na osnovu dobijenih rezultata ustanovljeno je da je prouzrokovač truleži semena pasulja Fusarium proliferatum.

Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli detection on artificially inoculated bean seeds was investigated. The method of the International Seed Federation - ISF (2006) was used. It included bacteria extraction from seeds and isolation on semiselective media with pathogenicity test of the investigated isolates. ELISA and PCR were used for verification of results. The results showed that the semiselective media MT (Milk Tween Agar) and XCP1 (Xanthomonas campestris pv. phaseoli Agar) were very suitable for isolation of X. a. pv. phaseoli. Pathogenicity was confirmed on young bean plants. ELISA test and PCR confirmed that all investigated isolates and reisolates belong to the bacterium X.a.pv. phaseoli. U radu je ispitivana mogućnost utvrđivanja prisustva bakterije Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli na veštački inokulisanom semenu pasulja. Ispitivanja su vršena po metodi International Seed Federation (ISF), ekstrakcijom bakterija iz semena i izolacijom na poluselektivne podloge uz proveru patogenosti dobijenih izolata. Za potvrdu dobijenih rezultata korišćen je ELISA test i PCR. Prema dobijenim rezultatima ova bakterija se može uspešno izolovati na poluselektivne podloge MT (Milk Tween Agar) i XCP1 (Xanthomonas campestris pv. phaseoli Agar). Patogenost je dokazana na mladim biljčicama pasulja. ELISA testovi i PCR su potvrdili da svi ispitivani izolati i reizolati pripadaju bakteriji X.a.pv. phaseoli.

Bean is the third most important food legume crop of the world after soybean and groundnuts; it provides an important source of dietary proteins, carbohydrates, minerals and fiber essential in human nutrition worldwide. A high, per capita bean consumption of 13 to 40 kg yr-1 was observed in developing countries. In EU developed countries, market of the organic products is growing in average 10 % per annum, but this growth has not been followed by production growth and this is the chance for Serbian products. Organic bean growing enables the producers a higher profit. Expenses in organic production are higher (2170 EUR/ha) than those in conventional bean production (1825 EUR/ha). However, net profit in the organic production was estimated to 1440 EUR/ha, while the profit in the conventional concept was 315 EUR/ha. Also, profitability rate and the economic efficiency coefficient had higher values when growing bean in organic concept. Gajenje pasulja u skladu sa organskim principima omogućava proizvođačima veći profit u odnosu na konvencionalni sistem gajenja. Ispitivana i komparirana je proizvodnja pasulja u konvencionalnom i organskom sistemu gajenja metodama bazičnih ekonomskih parametara a za metodu prognoze korišćena je Monte Carlo simulacija na osnovu projektovanih prosečnih tržišnih cena po jedinici proizvoda. Troškovi u organskoj proizvodnji su veći (2170 EUR /ha) od troškova u konvencionalnoj proizvodnji pasulja (1745 EUR /ha). Međutim, ostvarena dobit u konceptu organske proizvodnje je iznosila 1402 EUR /ha, dok kod konvencionalnog koncepta je 955 EUR /ha. Takođe, stopa rentabilnosti poslovanja kao i koeficijent ekonomičnosti su imali veće izračunate vrednosti u gajenju pasulja po konceptu organske biljne proizvodnje. Simulacijom rasta cena na tržištu korišćenjem Monte Carlo simulacionog modela u konvencionalnoj proizvodnji figurira neto profit od 93.4 EUR /ha, dok je u organskoj veći i iznosi 348.16 EUR /ha.

The objective of this study was to compare the effects of conventional and organic production system on microbial activity in the soil cultivated with bean and maize crops. The trial in Đurđevo was set up according to the conventional farming system, while organic farming system was used in Futog. Two maize hybrids and two bean cultivars were used in the trial. Soil samples were collected in two periods during 2014 (before sowing, at flowering stage of bean crops, and at 9-11 leaf stage of maize) at two depths, at both locations. The following microbiological parameters were tested: the total number of micro­organisms, number of ammonifiers, Azotobacter sp., free nitrogen fixing bacteria, fungi, actinomycetes, and activity of dehydrogenase enzyme. The results showed that the total number of microorganisms, number of free N-fixers and dehydrogenase activity were high­er within organic production, while Azotobacter sp. was more abundant in conventional production. Variations in the number of ammonifiers, fungi and actinomycetes in relation to the type of production were not obtained. Significant differences in microbial activity were also obtained between period and depths of sampling. Cilj ovih istraživanja bio je da se uporede efekti konvencionalnog i organskog sistema gajenja na mikrobiološku aktivnost u zemljištu koje je pod pasuljem i kukuruzom kao usevima. Ogled u Đurđevu postavljen je u sistemu konvencionalne poljoprivredne proizvodnje, a ogled u Futogu u sistemu organske proizvodnje. U ogledima su korišćena dva hibrida kukuruza i dve sorte pasulja Instituta za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu. Uzorci zemljišta za mikrobiološke analize uzeti su tokom 2014. godine (pre setve i u fazi cvetanja pasulja, kao i u fazi 9-11 listova kukuruza), sa dve dubine, na oba lokaliteta. Mikrobiološka aktivnost praćena je na osnovu zastupljenosti ukupnog broja mikroorganizama, amonifikatora, Azotobacter sp., slobodnih azotofiksatora, gljiva, aktinomiceta i aktivnosti enzima dehidrogenaze. Rezultati su pokazali da su ukupan broj mikroorganizama, broj slobodnih azotofiksatora i dehidrogenazna aktiv­nost bili veći u sistemu organske proizvodnje, dok su vrste iz roda Azotobacter sp. bile zastupljenije u sistemu konvencionalne proizvodnje. Nisu zabeležene razlike u brojnosti amonifikatora, gljiva i aktinomiceta u zavisnosti od sistema gajenja. Takođe, značajne razlike u mikrobiološkoj aktivnosti utvrđene su između perioda i dubine uzorkovanja.

During the routine quality control analysis on bean seeds in 2015, Fusarium fungal infection was observed on an average of 17% of the bean seed. The objective of this paper was isolation and identification of Fusarium sp. based on the pathogen's morphological and molecular characteristics. Morphological identification of Fusarium isolates was performed on PDA and CLA. DNA of 14 Fusarium sp. isolates was extracted directly from the mycelium (~ 100 mg wet weight), with a Dneasy Plant Mini Kit (Qiagen, Hilden, Germany). Following DNA extraction, the translation elongation factor 1-alpha region was amplified by PCR with the primer pair EF1 and EF2. An amplicon of 700 bp was amplified in all tested isolates. Identification of one isolate was performed by sequencing the translation elongation factor EF-1a gene. Completed morphological and molecular characteristics of isolates, as well as the results of sequencing confirmed that Fusarium proliferatum was the causal agent of bean seed rot. Tokom rutinske kontrole kvaliteta semena pasulja (Phaseolus vulgaris L.) u 2015. godini ustanovljeno je prisustvo Fusarium sp. u visokom procentu, u proseku 17%. Cilj ovog rada bio je izolacija i identifikacija prouzrokovača truleži semena pasulja, na osnovu morfoloških i molekularnih karakteristika patogena. Odgajivačke karakteristike 14 odabranih izolata ocenenjene su na PDA i CLA podlogama. Ekstrakcija DNK 14 odabranih izolata obavljena je direktno iz 100 mg sveže micelije, korišćenjem Dneasy Plant Mini Kit (Qiagen, Hilden, Nemačka). Amplifikacija DNK obavljena je pomoću PCR korišćenjem para prajmera EF1 i EF2. U svim proučavanim izolatima formirani su amplikoni veličine 700 bp. Identifikacija jednog odabranog izolata izvršena je sekvenciranjem translacionog faktora EF-1 a gena. Na osnovu dobijenih rezultata ustanovljeno je da je prouzrokovač truleži semena pasulja Fusarium proliferatum.

Cilj ove doktorske disertacije je bio da se ispita mogućnost dobijanja prirodnih koagulanata iz zrna pasulja koji bi se koristili u obradi različitih voda i otpadnih voda. U okviru izvedenih eksperimenata su utvrđeni najbolji uslovi za ekstrakciju prirodnih koagulanata iz pasulja, određen je hemijski sastav sirovih ekstrakata dobijenih na različite načine, proverena je trajnost i određen način čuvanja sirovih ekstrakata i ispitan uticaj različitih parametara na koagulacionu aktivnost sirovih ekstrakata. S obzirom na to da su prirodni koagulanti organskog porekla, oni povećavaju sadržaj organskih materija u tretiranoj vodi, pa su u okviru rada ispitane i upoređene različite metode prečišćavanja sirovog ekstrakta pasulja, a zatim određen uticaj sirovog ekstrakta i prečišćenih koagulanata na sadržaj organskih materija u obrađenoj vodi. Kako bi se ispitala efikasnost prirodnih koagulanata iz zrna pasulja u realnim vodama, oni su bili primenjeni u otpadnim vodama od proizvodnje bioetanola. Pored toga, ispitana je mogućnost njihove primene u kombinaciji sa konvencionalnim koagulantima, i na samom kraju je ispitan sastav pasulja koji preostane nakon ekstrakcije prirodnih koagulanata kako bi se utvrdilo da li je pogodan za korišćenje kao dodatak stočnoj hrani. Dobijeni rezultati su pokazali da se iz zrna pasulja može dobiti ekstrakt visoke koagulacione aktivnosti, koji se dalje može efikasno prečistiti tako da ne povećava sadržaj organskih materija u obrađenoj vodi, već ga naprotiv smanjuje. Takođe, prirodni koagulanti iz pasulja se mogu uspešno primeniti za tretman otpadnih voda od proizvodnje bioetanola, mogu biti pomoćni koagulanti aluminijum-sulfatu, a pasulj nakon ekstrakcije prirodnih koagulanata sa destilovanom vodom se može iskoristiti kao dodatak stočnoj hrani. The aim of this PhD thesis was to investigate the possibility to obtain natural coagulants from common bean which could be used for different waters and wastewaters treatment. The optimal conditions for extraction of natural coagulants from common bean, the chemical composition of crude extracts obtained in different ways and the influence of various parameters on coagulation activity of crude extracts were determined within the performed experiments. The durability of crude extracts was checked and the way of their storage defined. Considering the fact that natural coagulants are of organic origin, they increase the content of organic matter in treated water. Hence, the different methods of purification of common bean crude extract were investigated and compared, and thereafter the influence of crude extract and purified coagulants on organic matter content in treated water was determined. Natural coagulants obtained from common bean were applied in bioethanol stillages in order to explore their efficiency in real waters. Besides, the possibility of their usage combined with conventional coagulants was investigated. At the end, the composition of common bean that remains after extraction of natural coagulants was determined in order to to prove if it was appropriate as addition to feed. Obtained results showed that extract of high coagulation activity can be obtained from common bean. It can be efficiently purified so as not to increase the organic matter content of the water, but on the contrary, to decrease it. Natural coagulants from common bean can be successfully applied for treatment of wastewaters remained after bioethanol production, they can be used as coagulant aid with alum, and the common bean remained after extraction of natural coagulants with distilled water can be utilized as addition to feed.

Halo blight caused by the phytopathogenic bacterium Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola is economically important disease of bean in our area. In the present study, the pathogen was isolated from the leaves of the diseased bean plants, with the leaf samples having been collected from cultivars Oplenac, Slavonski žutozeleni and Zlatko using a nutrient agar (NA) and the medium enriched with 5% sucrose (NSA). Pathogenicity of the obtained isolates was proved by inoculation of young bean pods and by hypersensitive reaction (HR) on tobacco and geranium leaves. Biochemical and physiological characteristics were tested by conventional phytobacteriological methods. The race identity of the isolates was determined using a differential set of Phaseolus spp.: Canadian Wonder, ZAA54 (A52), Tendergreen, Red Mexican U13, 1072 P. acutifolius, ZAA55 (A53), ZAA12 (A43) i Guatemala 196-B). Inoculation was performed with atomizer, by spraying of bacterial suspension onto the undersurface of primary leaves. Obtained results indicated that strains showed the most similarity to race 1 of this bacterium. Oreolna plamenjača pasulja čiji je prouzrokovač fitopatogena bakterija Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola ekonomski je štetno oboljenje ove gajene kulture kod nas. U ovom radu vršena je izolacija patogena iz obolelog lišća pasulja sorti Oplenac, Slavonski žutozeleni i Zlatko na hranljivi agar (NA) i podlogu obogaćenu saharozom (NSA). Patogenost izolata je dokazana infiltracijom bakterijske suspenzije u mlade mahune boranije i pozitivnom hipersenzitivnom reakcijom (HR) na listu duvana i muškatle. Biohemijsko-fiziološke odlike ispitane su standardnim bakteriološkim metodama. Pripadnost dobijenih izolata fiziološkim rasama određena je korišćenjem diferencijalnog sortimenta Phaseolus spp.: Canadian Wonder, ZAA54 (A52), Tendergreen, Red Mexican U13, 1072 P. acutifolius, ZAA55 (A53), ZAA12 (A43) i Guatemala 196-B. Inokulacija je vršena atomizerom, prskanjem naličja primarnog lišća bakterijskom suspenzijom. Dobijeni rezultati ukazuju na najveću sličnost izolata sa rasom 1 ove bakterije.

A rapidly increasing area under organic crop production and difficulties in weed control impose the need for improvement of non-chemical methods for weed control, such as flaming. The objective of this study was to determine a tolerance of bean, pepper and four weeds to intrarow flaming. Field trials were conducted in 2010 at two locations (Rimski Šančevi and Srbobran, Serbia). Flaming machine was constructed by modifying inter-row cultivator, and eight propane doses (0, 20, 30, 40, 50, 60, 80, and 100 kg/ha) were tested. Bean and pepper plants exhibited increased susceptibility to increased propane doses, and pepper proved more susceptible to flaming than bean. Weed species Chenopodium album and Setaria viridis were more sensitive to flaming than Portulaca oleracea, and Sorghum halepense from rhizome. Doses of propane that reduce the fresh biomass of studied weeds by 90-95%, caused unacceptable reduction in seed yield of beans and pepper fruits compared to untreated controls. U poljskim ogledima tokom 2010. godine ispitivana je osetljivost pasulja, paprike i četiri vrste korova na primenu plamena. Za ova ispitivanja korišćen je prototip uređaja nastao modifikacijom četvororednog međurednog kultivatora, na koji su dodati rezervoari sa propanom, gasne instalacije i plamenici. Sagorevanjem rastućih doza propana u zoni redova (20, 30, 40, 50, 60, 80, 100 kg/ ha), utvrđen je neprihvatljiv intenzitet oštećenja useva i smanjenje prinosa, pri čemu je paprika ispoljila veću osetljivost od pasulja. Korovske vrste Chenopodium album i Setaria viridis su bile osetljivije na primenu plamena od Portulaca oleracea i Sorghum halepense iz rizoma. Dobijeni rezultati ukazuju da je za visoku efikasnost u suzbijanju ispitivanih korova (90-95%) neophodno primeniti veće količine propana od količina koje su prouzrokovale prihvatljiva oštećenja biljaka paprike i pasulja. Iz ovih razloga, neophodno je nastaviti ispitivanja u cilju povećanja selektivnosti ove metode suzbijanja korova u paprici i pasulju.

Proučavanje populacija pasulja prikupljenih tokom rada na terenu, poseta proizvođačima ili na lokalnim pijacama centralne Srbije, ima izuzetno veliki značaj za program oplemenjivanja pasulja u Institutu za povrtarstvo d.o.o. u Smederevskoj Palanci. U početnim istraživanjima obuhvaćene su standardne osobine: visina stabla, broj mahuna po biljci, broj zrna u mahuni, masa 1000 semena, oblik i boja zrna, potencijalna rezistentnost. Istraživanjima su obuhvaćene 37 populacija. Od posmatranih osobina u radu su prokazane tri osobine: visina stabla, broj zrna u mahuni i masa 1000 semena Study of bean populations collected during the field work, visiting the producers or local markets in central Serbia is extremely significant in bean breeding at the Institute for Vegetable Crops, Smederevska Palanka. In the initial studies of standard traits of beans: stalk height, number of pods per plant, number of grains in pod, weight of 1000 grains, shape and col our of grains, potential resistance have been examined. The study covered 37 populations. From all re searched traits, this pa per deals with three: stalk height, number of grains per pod and weight of 1000 grains.

Pasulj je jednogodišnja biljka iz porodice Fabaceae, rod Phaseolus, velike hranljive vrednosti. Najpoznatija je i najrasprostranjenija mahunarka u svetu i kao povrtarska kultura ubraja se u grupu zrnastih mahunarki. Neutralan ukus otvara mu niz mogućnosti kombinacije sa različitim namirnicama i začinima, a dostupnost tokom cele godine njegovu široku primenu pri kuvanju. Pasulj zauzima značajno mesto u ishrani stanovništva u regionu. Svojim specifičnim biohemijskim sastavom, preko hrane, obezbeđuje glavnu esencijalnu biološku materiju za normalan rast, razvoj i obavljanje rada. Veoma je bogat proteinima (i preko 20%). Belančevine pasulja su kvalitetne po svom aminokiselinskom sastavu i vrlo slične proteinima mesa, a njihova svarljivost (iskoristivost) je izuzetno visoka, preko 50%. Sastavljene su od visokog procenta esencijalnih aminokiselina. Pasulj spada u namirnice koje su izuzetno bogate ugljenim hidratima (skrob, šećeri, dijetetska vlakna), koji se, zajedno sa proteinima i lipidima, ubrajaju u osnovne nutrijente, koji su neophodni za normalan rast, razvoj i funkcionisanje organizma. Ne može se zanemariti ni bogatstvo ove namirnice mineralima i vitaminima. Ali, što je verovatno manje poznato široj javnosti, namirnice iz familije leguminoza sadrže i određene, tzv. antinutrijente (antinutritivne materije), među kojima treba svakako spomenuti saponine, inhibitore enzima, fitinsku kiselinu i druge. U radu će se dati prikaz dela rezultata dobijenih višegodišnjim istraživanjima na Tehnološkom fakultetu u Novom Sadu, u saradnji sa Naučnim institutom za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu. Daće se osvrt na osnovne komponente hemijskog sastava, kao i neka zapažanja dobijena upoređivanjem sirovina dobijenih uzgojem u konvencionalnim uslovima i uslovima organske proizvodnje.

The present paper discusses the occurrence and severity of bacterial bean diseases in the Serbian province of Vojvodina. Leaf samples of diseased bean plants were collected from a number of locations in the province. All the samples from all the locations tested positive for Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli, indicating that the bacterium is widespread on commercial plots and gardens planted to bean in Vojvodina. The bacterium Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola was isolated from a smaller number of samples, which shows that it is not widespread on bean in the province. Identification of the isolates was confirmed using the classic phytobacterial methods (for the pathogenic, morphological, breeding and biochemical-physiological characteristics of the isolates) as well as the rapid modern methods (ELISA for serological and PCR for molecular properties). U radu su proučavane bakterioze pasulja, njihovo prisustvo i intenzitet pojave na teritoriji Vojvodine. Izolacijama iz prikupljenih obolelih uzoraka pasulja (list) na standardne hranljive podloge, dobijene su kolonije Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli iz svih ispitivanih uzoraka i lokaliteta, što ukazuje na dominantno prisustvo ove bakterije na proizvodnim parcelama i okućnicama pasulja kod nas. Bakterija Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola je izolovana kod manjeg broja uzoraka, što pokazuje da nije široko rasprostranjena u našim uslovima gajenja pasulja. Identifikacija izolata ovih bakterija je dokazana korišćenjem klasičnih fitobakterioloških (patogene, morfološke, odgajivačke i biohemijsko-fiziološke odlike izolata) i brzih, savremenih metoda (serološke-ELISA i molekularne-PCR).

Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola detection on artificially inoculated bean seeds was investigated. The method of the International Seed Federation - ISF (2006) was used. It includes bacteria extraction from seeds, isolation on semiselective media and checking the pathogenicity of investigated isolates. For verification of results, quick new methods of investigation were used (ELISA test and PCR). The results show that semiselective media MT (Milk Tween Agar) and MSP (Modified Sucrose Peptone Agar) can be appropriate for isolation of this bacterium. Pathogenicity of the investigated isolates was confirmed on cotyledon leaves of bean. ELISA test and PCR confirmed that all investigated isolates and reisolates belong to the bacterium P.s.pv. phaseolicola. U radu je ispitivana mogućnost utvrđivanja prisustva bakterije Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola sa veštački inokulisanog semena pasulja. Korišćena je metoda International Seed Federation (ISF), koja uključuje ekstrakciju bakterija iz semena, izolaciju na poluselektivne podloge i proveru patogenosti dobijenih izolata. U cilju potvrde rezultata korišćene su brze savremene metode identifikacije (ELISA test i PCR). Rezultati dobijeni tokom rada pokazuju da su poluselektivne podloge MT (Milk Tween Agar) i MSP (Modified Sucrose Peptone Agar) pogodne za izolaciju ove bakterije. Patogenost odabranih izolata dokazana je na kotiledonim listovima pasulja. Primenom ELISA testova i PCR, potvrđeno je da svi ispitivani izolati i reizolati pripadaju bakteriji P.s.pv. phaseolicola.