1. Verhaeren et le « tournant social » de Mallarmé
- Author
-
Marc Dominicy
- Subjects
Linguistics and Language ,History ,Literature and Literary Theory ,Socialisme ,Mallarmé ,Verhaeren ,Le Pitre châtié ,Le Guignon ,Les Moines ,Les Soirs ,Les Débâcles ,Les Flambeaux noirs ,Figurativisations ,Commune ,Anarchie ,Langue et littérature françaises ,Figurativisaties ,Anarchism ,Socialism ,Paris Commune ,Figurativizations ,Language and Linguistics - Abstract
In the fall of 1887, Verhaeren issued in L’Art Moderne four interconnected articles on Le Pitre châtié that testify to his intimate knowledge of Mallarmé’s art and its theoretical foundations. This publication took place in a period, of about seven years (1885-1891), when the two poets were in close contact with each other. By studying in detail both the drastic way Mallarmé then rewrote some of his poems, notably Le Guignon, and the “ figurativizations” that characterized, at that time, the evolving poetic diction of Verhaeren, one can show that they simultaneously became aware of the emergence of a new world that, while undergoing a secularization process, experienced social conflicts and anarchist agitation. This accounts for the fact that Verhaeren put forth a reading of Le Pitre châtié that ruled out any reference to the Parnassian condemnation of histrionism ; similarly, the end of the revised text of Le Guignon substituted vanquished fighters of the Paris Commune for the romantic “martyrs” of the original version., Au cours de l’automne 1887, Verhaeren donne dans L’Art Moderne quatre articles successifs sur Le Pitre châtié qui traduisent une compréhension intime de l’art mallarméen et de ses présupposés théoriques. Cette intervention se situe à l’intérieur d’une période d’environ sept ans (1885-1891) durant laquelle les deux poètes nouent des contacts particulièrement étroits. Un examen attentif des refontes auxquelles Mallarmé soumet alors plusieurs de ses textes, dont Le Guignon, et des figurativisations qui caractérisent au même moment l’écriture, en constante évolution, de Verhaeren, permet de montrer que, de façon parallèle, l’un et l’autre s’ouvrent à un monde nouveau, entré dans un processus de laïcisation, et que marquent les luttes sociales et l’agitation anarchiste. Verhaeren peut ainsi offrir, du Pitre châtié, une lecture qui libère définitivement ce sonnet de tout renvoi à la condamnation parnassienne de l’histrionisme ; dans un mouvement similaire, la fin du Guignon révisé substitue des communards vaincus aux « martyrs » romantiques de la première version., Tijdens de herfst van 1887, laat Verhaeren vier opeenvolgende artikels in L’Art Moderne verschijnen in verband met Le Pitre châtié die blijk geven van zijn grondige kennis van de kunst en van de theoretische grondslagen van Mallarmé. Deze uiting vindt plaats tijdens een periode van ongeveer zeven jaren (1885-1891) waarin beide dichters zeer nauwe banden onderhouden. Een doorgedreven analyse van de herformuleringen die Mallarmé doorvoert op verschillende van zijn teksten, waaronder Le Guignon, en van de figurativisaties die de steeds vernieuwende schriftuur van Verhaeren op hetzelfde ogenblik kenmerken, toont aan dat zowel de ene als de andere dichter, op een gelijklopende manier, zich openstellen voor een nieuwe wereld, die een beweging van laïcisering aanvat en gekenmerkt wordt door sociale strijd en anarchistisch verzet. Daarom kan Verhaeren een lectuur van Le Pitre châtié voorstellen die dit sonnet definitief bevrijdt van elke verwijzing naar de parnassiaanse veroordeling van het histrionisme ; op een gelijklopende wijze, vervangt de herziene versie van het einde van Le Guignon de romantische “martelaren” van de eerste versie door overwonnen strijders van de Parijse Commune., Dominicy Marc. Verhaeren et le « tournant social » de Mallarmé. In: Revue belge de philologie et d'histoire, tome 96, fasc. 4, 2018. Langues et littératures modernes - Moderne taal-en letterkunde. pp. 1153-1180.
- Published
- 2018